1. Kulemesabwa ki baingi okubakira kutunga?

 WAKETERAHOGA ekigendererwa eky’omwoyo baitu kikakugumira kukihikaho? b Obukiraaba nukwo kiri toli wenka. Ekyokurorraho, Philip akaba n’agonza kwongera ha mirundi arukusaba n’okusemezaamu esaara ze, baitu kyamugumiraga kutunga obwire obw’okusaba. Munyaanya itwe Erika aketeraho ekigendererwa eky’okuhika ha buli rusorrkano rw’obuheereza omu bwire, baitu akaikara nakerererwa. Tomáš akalengaho emirundi nyingi kusoma Baibuli yoona. N’agamba ati: “Tinayegondezaaga omu kusoma Baibuli. Nkalengaho emirundi esatu, baitu buli murundi nagarukiraga omu kitabu Ekyebyabalevi.”

2. Habwaki tutasemeriire kuhwamu amaani, obuturaaba tukyalemerwe kuhika ha kigendererwa kyaitu?

² Obworaaba oine ekigendererwa eky’oyeterireho baitu kikyakulemere kukihikaho otahwamu amaani. N’okuhika ha kigendererwa ekitaito, kyetaagisa kuteekamu obwire n’amaani. Habwokuba n’okyagonza kuhika ha kigendererwa kyawe nikyoleka ngu notwara enkoragana yawe na Yahwe nk’ey’omuhendo kandi n’ogonza kumuha ekirukukirayo oburungi. Yahwe nasiima habw’amaani orukutekamu. Ekindi, takunihirramu kukora ekyotarukusobora. (Zab. 103:14; Mik. 6:8) Nahabweki wetereho ebigendererwa eby’osobora kuhikaho, kandi ebirukuhikaana  n’enyikara yaawe. Hati bintu ki eby’osobora kukora kuhika ha kigendererwa kyawe? Leka tubazeeho bimu halibyo.

3. Habwaki kikuru kuba n’okugonza okw’okuhika ha bigendererwa byawe?

³ Kikuru muno kuba n’okugonza okw’okuhika ha kigendererwa kyawe. Omuntu owaine okugonza kw’amaani okw’okuhika ha kigendererwa kye ateekamu amaani maingi kukihikaho. Okugonza oku nitusobora kukulengesaniza n’omuyaga ogutwara eryato. Omuyaga gunu obugwikara niguteera, kisobozesa omuvugi walyo kuhika nambere arukugenda. Kandi obuguba gw’amaani n’asobora kuhika bukyali kara kukira nk’oku abaire nanihira. Naitwe, obutuba n’okugonza okw’okuhika ha bigendererwa byaitu, kitukonyera kubihikiiriza. Ow’oruganda David kuruga El Salvador n’agamba ati: “Obwoba oine okugonza kunu oikara noteekamu amaani. Olengaho muno kutaikiriza ekintu kyona kukulemesa kuhika ha kigendererwa kyawe.” Hati, kiki eky’osobora kukora kweyongera kuba n’okugonza?

4. Kiki ekitusobora kusaba? (Abafiripi 2:13) (Rora ekisisani.)

⁴ Saba Yahwe. Yahwe naija kukuha omwoyo ogurukwera ogurakwekambisa kugonza kuhika ha kigendererwa kyawe. (Soma Abafiripi 2:13.) Obwire obumu tweteraho ekigendererwa habwokuba tukimanyire ngu nikyetaagisa, kandi mali eki kirungi. Baitu nitusobora kuhurra tutarukugonza kukihikiiriza. Kinu nikyo kyahikire hali munyaanya itwe Norina kuruga omu Uganda. Aketeraho ekigendererwa eky’okutandikaho omwegi wa Baibuli n’obukiraaba ngu akaba nayehurra nkatali mwegesa murungi. Kiki ekyamukonyiire kukihikaho? N’agamba ati: “Nkatandika kusaba Yahwe buli kiro ankonyere nyeyongere kuba n’okugonza okw’okutandikaho abeegi ba Baibuli. Nkakorra ha saara zange kuraba omu kwongera ha bukugu bwange obw’okwegesa. Hanyuma y’emyezi nke nkahurra nyeyongiire kugonza kutandikaho abeegi ba Baibuli. Omu mwaka ogu, nkatunga abeegi ba Baibuli babiri.”

5. Bintu ki ebitusobora kwecumiitirizaaho bikatwekambisa kuhika ha kigendererwa byaitu?

⁵ Wecumiitirizeeho Yahwe ebyakukoliire. (Zab. 143:5) Omukwenda Paulo akecumiitirizaaho embabazi Yahwe eziyamwolekere kandi kyamwekambisa kweyongera kutekamu amaani kumuheereza. (1 Kol. 15:9, 10; 1 Tim. 1:12-14) Nikyo kimu naiwe, obworaikara notekerezaaho ebintu Yahwe akukoliire, nikiija kukwekambisa kuteekamu amaani kuhika ha kigendererwa kyawe. (Zab. 116:12) Tekerezaaho ekyakonyiire munyaanya itwe kuruga Honduras kuhika ha kigendererwa kye eky’okuheereza nka payoniya. N’agamba ati: “Nkatekerezaaho okugonza kwingi Yahwe okwanyiniire. Akandeta omu bantu be. Anfaaho kandi andinda. Kutekerezaaho ebintu nk’ebi kikandetera kweyongera kumugonza, kyanyekambisa n’okuhika ha kigendererwa kyange.”

6. Kintu ekindi ekisobora kutukonyera kugonza kuhika ha bigendererwa byaitu?

 ⁶ Teeka omutima ha birungi ebirarugamu obworahika ha kigendererwa kyawe. Wetegereze ekyakonyiire Erika, outubalizehoga kuhika ha kigendererwa kye eky’okulinda obwire. N’agamba ati: “Nkakyetegereza nk’oku nafeerwaga bingi obunaijaga omu buheereza nkereriirwe. Baitu obunazindukaga natungaga obwire obw’okuramukya ab’oruganda na banyaanya itwe n’okubaza nabo. Nahurraga n’amagezi agarankonyera kusemeza omu buheereza bwange n’okubwegondezaamu.” Erika akateeka omutima ha birungi ebyakurugire omu kuzinduka kandi kyamukonyera kuhika ha kigendererwa kye. Birungi ki eby’osobora kuteekaho omutima? Obworaaba oine ekigendererwa eky’okusoma Baibuli rundi kusaba, tekerezaaho omulingo kiragumya enkoragana yaawe na Yahwe. (Zab. 145:18, 19) Obworaaba n’ogonza kukurakuraniza omulingo gw’Ekikristaayo, tekerezaaho nk’oku kiragumya enkoragana yaawe n’abandi. (Bak. 3:14) N’osobora kuhandiika ensonga ezirukukuleetera kugonza kuhika ha kigendererwa kyawe. Hanyuma oikale nozeyijukyamu. Tomáš, outubalizehoga n’agamba ati: “Obundukuba nyine ensonga nyingi ezirukundetera kuhika ha kigendererwa, nyekamba muno kukihikaho.”

7. Kiki ekyakonyiire Julio na mukazi we kuhika ha kigendererwa kyabo?

⁷ Mara obwire n’abantu abarukukwekambisa. (Nfu. 13:20) Wetegereze ekyakonyiire Julio na mukazi we kuhika ha kigendererwa eky’okwongera ha buheereza bwabo. Julio n’agamba ati: “Tukatunga abanywani abarukutwekambisa kuhika ha kigendererwa kyaitu kandi twakibazaahoga nabo. Bamu hali bo baali bahikire ha bigendererwa ebirukusisanaho n’ekyaitu kandi baatuhaga amagezi agaatukonyiire. Ekindi, baatukaguzaaga nambere twahika kandi nibatugarramu amaani.”

8. Kiki ekisobora kubaho kakuba tulengaho kuhika ha kigendererwa kyaitu obuturukuba twine ekihika honka? (Rora ekisisani.)

⁸ Amananu gali ngu, itwena haroho obutwehurra tuhoirwemu amaani. Kinu nikimanyisa ngu tuleke ekigendererwa kyaitu? Nangwa. Ekyokurorraho: Omuyaga nugwo gukirayo kutwara eryato nambere lirukugenda. Baitu omuyaga tigwingana amaani kandi ebiro ebimu, nihasobora kuba hataroho omuyaga gwona. Eki nikimanyisa ngu omuvugi w’eryato naija kuleka kugumizaamu nagenda? Nangwa. Amaato agamu gagira injini kandi agandi gagira engahi. Omuvugi w’eryato n’asobora kukozesa kimu hali binu kwikaza eryato nirigenda. Ekihika kyaitu eky’okuhikiiriza ekigendererwa nitusobora kukirengesaniza n’omuyaga. Haroho obukiba kingi kandi haroho obukikeeha. Nahabweki kakuba tutekereza ngu nitwija kuhikiiriza ekigendererwa kyaitu obuturukuba twine ekihika ky’amaani honka, nikisobora kutulema. Nk’oku omuvugi w’eryato akozesa emiringo endi kusobora kuhika nambere arukugenda,  nitusobora kugumizamu nituteekamu amaani kuhika ha kigendererwa kyaitu n’obuturukuba tutakyaine ekihika. N’obukiraaba ngu tikyanguhire, amaani turateekamu tigarukwija kufa busa. Tutakabalizeeho ekitusobora kukora, leka tubazeeho ekikaguzo ekitusobora kwekaguza.

9. Kihikire kugumizaamu nitulengaho kuhika ha kigendererwa kyaitu, n’obukiraaba ngu nituhurra tutarukugonza? Soborra.

⁹ Yahwe n’agonza tumuheereze tusemeriirwe kandi twegondiize. (Zab. 100:2; 2 Kol. 9:7) Baitu, kihikire kugumizaamu nitulengaho kuhika ha kigendererwa kyaitu n’obukiraaba ngu nituhurra tutarukugonza? Tekerezaaho ekyokurorraho eky’omukwenda Paulo, akagamba ati: “Nyesaliza nyenka omubiri gwange, ningulema.” (1 Kol. 9:25-27) Paulo obuyahurraga atarukugonza kukora ekihikire, yayehambirizaga kukikora. Yahwe akasiima obuheereza bwa Paulo? Ego! Kandi akamuha emigisa habw’amaani yatairemu.—2 Tim. 4:7, 8.

10. Birungi ki ebiruga omu kugumizaamu nituteekamu amaani kuhikiiriza ekigendererwa n’obutuhurra tutakyaine ekihika?

¹⁰ Omulingo nugwo gumu, Yahwe asemererwa obwarora nituteekamu amaani kuhika ha kigendererwa kyaitu n’obukiraaba ngu nituhurra tutarukugonza. Asemererwa kukimanya ngu n’obuturaaba tutakyaine ekihika eky’okukora ekintu eki, tugumizaamu kukikora habwokuba nitumugonza. Nk’oku Yahwe yahaire Paulo emigisa, naitwe naija kutuha emigisa habw’amaani turukutamu. (Zab. 126:5) Obuturarora omulingo Yahwe arukutuha emigisa, nikisobora kutwekambisa. Munyaanya itwe kuruga Poland arukwetwa Lucyna n’agamba ati: “Obwire obumu mpurra ntarukugonza kugenda omu buheereza, kukira muno obundukuba njwahire. Baitu okusemererwa okuntunga hanyumya y’okuba omu buheereza, kisembo eky’omuhendo.” Hati leka turole ekitusobora kukora kakuba tuhurra tutakyaine ekihika eky’okuhikiiriza ekigendererwa kyaitu.

11. Yahwe n’asobora ata kutukonyera kukurakuraniza okwetanga?

¹¹ Saba Yahwe akukonyere kwetanga. Okwetanga kutukonyera kulema enyehurra n’ebikorwa byaitu. Ekigambo kinu kikira kukozesebwa kumanyisa kwanga kukora ekibi. Baitu nabwo twetaaga okwetanga kusobora kukora ekintu ekirungi, kukira muno obukiba kigumire, rundi tutarukugonza kukikora. Ijuka ngu okwetanga guli gumu ha miringo ey’eretwa omwoyo ogurukwera. Nahabweki saba Yahwe omwoyo ogurukwera gukukonyere kweyongera kukurakuraniza okwetanga. (Luk. 11:13; Bag. 5:22, 23) David, outubalizehoga n’asoborra omulingo okusaba kwamukonyiire. Akaba n’agonza kwesomesa butoosa. N’agamba ati: “Nasabaga Yahwe kunkonyera kukurakuraniza okwetanga. Habw’obukonyezi bwa Yahwe nkasobora kweteraho entekaniza ey’okwesomesa kandi naikara ningihondera.”

12. Ekyahandiikirwe eky’Omugambizi 11:4 nikitukonyera kita kuhika ha bigendererwa byaitu?

¹² Otalinda obwire obuhikire. Omu nsi enu, tikyanguhire kutunga obwire obuhikire obwokukora ebintu ebiturukugonza. Kakuba tulinda obwire obu, nitusobora kutahika ha kigendererwa kyaitu. (Soma Omugambizi 11:4.) Ow’oruganda arukwetwa Dayniel n’agamba ati: “Busaho bwire obuhikire baitu niitwe tubweteraho. Tusemeriire kutandikiraho kukora ekiturukugonza.” Ow’oruganda arukwetwa Paul kuruga Uganda natugambira ensonga endi habwaki tutasemeriire kulinda: “Obututandika kugira ekitwakora n’obukiraaba ngu tuli omu nyikara ezigumire, tuha Yahwe ekyarasigikirraho kutuha omugisa.”—Mara. 3:10.

13. Habwaki kiri kirungi kutandika kuhikiiriza ekigendererwa kyawe mporampora?

¹³ Tandika mporampora. Nitusobora kuhwa  amaani obututekereza ngu ekigendererwa kyaitu kigumire kukihikaho. Obworaaba nukwo orukwehurra, n’osobora kutandika n’ohikiiriza ebigendererwa ebyanguhire. Obworaaba n’ogonza kukurakuraniza omulingo ogw’Ekikristaayo, n’osobora kutandika nogwoleka mporampora. Ekigendererwa kyawe obukiraaba ky’okusoma Baibuli yoona, n’osobora kutandika n’osomaho kake. Tomáš, outubalizehoga omu kacweka ak’okubanza, kikamugumira kusoma Baibuli omu mwaka gumu. N’agamba ati: “Nkakyetegereza ngu nasomaga ebintu bingi ha murundi gumu. Nahabweki nkongera nalengaho, baitu hati nkacwamu kusoma enkarra nke buli kiro kandi ninzecumiitirizaaho. Hanyuma nkatandika kwegondeza omu kusoma Baibuli.” Tomáš obuyayeyongiire kwegondeza omu kusoma, akongera ha bwire obwarukumara nasoma. Hanyuma akasobora kusoma Baibuli yoona. c

14. Bintu ki ebisobora kutuleetera kugarukirra?

¹⁴ Baitu n’obutwakwekamba rundi tuketanga kwingana nkaha, nitusobora kugarukirra. Nihasobora kubaho ekintu ekitubaire tutarukunihira kikatuhugura kandi kikatwara obwire bwaitu. (Mug. 9:11) Nitusobora kutunga ekizibu kikatumaramu amaani. (Nfu. 24:10) Habwokuba tituhikiriire, nitusobora kukora ensobi, kandi kikatuleetera kugumanganirwa kuhikiiriza ekigendererwa kyaitu. (Bar. 7:23) Rundi nitusobora kuhurra tujwahire. (Mat. 26:43) Kiki ekisobora kutukonyera kakuba tugarukirra?

15. Kakuba ogarukirra, eki nikimanyisa ngu olemerwe? Soborra. (Zabuli 145:14)

¹⁵ Ijuka ngu kugarukirra tikirukumanyisa ngu olemerwe. Baibuli egamba ngu nitusobora kutunga emitalibaine. Baitu kandi etwoleka ngu Yahwe n’asobora kutukonyera kugisingura. (Soma Zabuli 145:14.) Ow’oruganda Philip, outubalizehoga n’agamba ati: “Tinteeka omutima  ha mirundi eingarukiriire. Baitu, nguteeka ha mirundi einsoboire kwongera kuteekamu amaani.” David, outubalizehoga n’agamba ati: “Obungarukirra, tinyerora nk’ow’alemerwe, baitu ngurora nk’omugisa ogw’okwoleka Yahwe ngu nimugonza.” Kakuba oikara nolengaho kuhikiiriza ekigendererwa kyawe, oba n’oyoleka Yahwe ngu n’ogonza kumusemeza. Mali Yahwe asemererwa obwarora noikara noteekamu amaani kuhika ha kigendererwa kyawe!

16. Kugarukirra nikusobora kutwegesa ki?

¹⁶ Yegera ha bikuletiire kugarukirra. Tekerezaaho ekikuletiire kugarukirra kandi wekaguze, ‘Kiki ekinsobora kuhinduramu kwetantara kwongera kugarukirra?’ (Nfu. 27:12) Baitu obwire obumu, kakuba oikara nogarukirra nikisobora kuba ngu ekigendererwa eki torukusobora kukihikaho. Obworaaba nukwo orukwehurra oti, nikisobora kukwetaagisa kwekebiija ekigendererwa kyawe, orole obworaaba n’okyakisobora. d Yahwe tarukwija kukurora nk’owalemerwe, kakuba olemwa kuhikiiriza ekigendererwa eky’otarukusobora.—2 Kol. 8:12.

17. Habwaki osemeriire kwikara noijuka eby’osoboire kuhikiiriza?

¹⁷ Ikara noijuka eby’osoboire kukora. Baibuli egamba eti: “Ruhanga tali atahikiriire okwebwa emirimo yanyu.” (Baheb. 6:10) Nahabweki naiwe oteebwa eby’osoboire kukora. Ikara noijuka ebigendererwa eby’osoboire kuhikiiriza. N’osobora kuba oyeyongiire kugumya enkoragana yaawe na Yahwe, kutebeza abandi rundi wabatizibwa. Obworaaba osoboire kuhika ha bigendererwa byawe omu kasumi k’enyuma, n’osobora kuhika ha kigendererwa kyawe eky’oyeterireho hati.—Baf. 3:16.

18. Kiki ekitusemeriire kwijuka obuturaaba nitwekamba kuhika ha kigendererwa kyaitu? (Rora ekisisani.)

¹⁸ Habw’obukonyezi bwa Yahwe, naiwe n’osobora kuhika ha kigendererwa kyawe nk’oku omuvugi w’eryato asemererwa obwahika nambere arukugenda. Baitu ijuka ngu abavugi b’amaato baingi begondeza omu rugendo. Nikyo kimu naiwe, obworaaba noyekamba kuhika ha kigendererwa kyawe, teeka omutima ha migisa Yahwe arukukuha kandi eki nikiija kukukonyera kwikara osemeriirwe. (2 Kol. 4:7) Kakuba otajwaha, noija kutunga emigisa endi nyingi.—Bag. 6:9.