Genda ha biroho

Genda ha rukarra rw'ebirumu

EBYAFAAYO

Kuserra Obwomeezi Obwine Ekigendererwa

Kuserra Obwomeezi Obwine Ekigendererwa

OBUNKABA ninvunga eryato lyange omu nyanja ya Mediterranean Sea, hara n’omwaro, kikampuniriza kukimanya ngu eryato lyange erikaba likuzire likaba niritahwamu muno amaizi. Hanyuma ihunga ly’amaani likateera muno, nkatiina muno, kandi nasaba habw’omurundi gwange ogw’okubanza omu myaka nyingi. Kiki ekyandetiire kwesanga omu nyikara egi? Leka mbagambire ebirukukiraho ebirukukwata ha bwomeezi bwange kandi n’ensonga habwaki nkaba ndi ha lyato eri.

Obunkaba nyine emyaka musanju, nyowe n’eka yaitu twaikaraga omu Brazil

Nkazaalirwa omu Netherlands omu 1948. Omwaka ogwahondiireho, eka yaitu ekafurukira omu São Paulo, Brazil. Bazaire bange tibayosaaga kugenda omu kanisa kandi twasomaga Baibuli nk’eka hanyuma y’okulya eky’ekiro. Omu 1959, tukongera twafuruka, baitu hati tukagenda omu Amerika kandi twaikara omu kicweka ekirukwetwa Massachusetts.

Ise nyowe yakoraga muno kurolerra eka yaitu ey’ekaba erumu abantu munaana. Akakora emirimo erukwahukana nk’okugenda omu biikaro ebirukwahukana natunda ebintu, omu mulimo ogw’okwombeka enguudo, kandi n’omu kimu ha bitongole by’enyonyi eky’ensi yoona. Itwena muka kikatusemeza obwakaba n’akora omu kitongole ky’enyonyi habwokuba kikatusobozesa kugenda omu biikaro bingi muno.

Obunkaba ndi omu siniya, nakiraga kwekaguza nti: ‘Mulimo ki ogundakora obundakura?’ Abamu h’abanywani bange bakacwamu kugenda ha yunivasite, kandi abandi bataaha amahe. Baitu nyowe nkaba ntarukugonza kutaaha amahe habwokuba nkaba ntarukugonza kwikara ninkungana rundi okurwana. Nkacwamu kugenda ha yunivasite nukwo nsobole kwetantara kutaaha amahe. Baitu ekikuru muno nkaba ningonza kukonyera abantu habwokuba nkateekereza ngu nikiija kunkonyera kuba n’ekigendererwa omu bwomeezi.

OBWOMEEZI BWANGE OBUNKABA NDI HA YUNIVASITE

Nkamara emyaka nyingi ninserra ekigendererwa ky’obwomeezi

Obunkaba ndi ha yunivasite, nkacwamu kusomaho endugirro hamu n’enyetwaza y’abantu, habwokuba nkaba ningonza kumanya endugirro y’obwomeezi. Tukegesebwa ngu ebintu bitahangwe kandi abasomesa baitu bakaba nibagonza twikirize ngu enyegesa egi y’amananu. Baitu emiringo emu eibasoborramuga ekaba etarukukwatagana, kandi kikaba nikinyetaagisa kugiikiriza ntaine bwakaiso bwona.

Omu kasumi akanamazireyo ninyega, batatwegeseeho engeso enungi omuntu ez’asemeriire kuba nazo. Oihireho omutima baguteekaga muno ha kutwegesa kukora kyona ekirukusoboka kuhika ebirengeso. Omu kasumi ako, kugenda omu pate n’abanywani bange hamu n’okulengaho ebitokooza bwongo kyandeteraga okusemererwa, baitu kwabaga kw’akacu kake. Nkekaguza nti: ‘Mali obwomeezi bunu bwine ekigendererwa?’

Hanyuma y’akasumi nkafuruka nagenda omu rubuga rwa Boston kandi nkatandika kusomera omu yunivasite ey’ekaba eriyo. Kusobora kutunga school fees, haroho omulimo ogu nakoraga omuruhumuro kandi oku nuho natangatangaine omu h’Abakaiso ba Yahwe habw’omurundi gwange ogw’okubanza. Omusaija onu akanyegesaaho obunabbi oburukukwata ha “emirundi musanju” erukusangwa omu Danieri esuura 4 kandi yansoborra ngu tuli omu kasumi aka ha mpero. (Dan. 4:13-17) Omu kasumi ako, nkakyetegereza ngu kakuba ngumizaamu nimbaza na uwe kandi nkaikiriza ebyarukunyegesa kyali nikigenda kunyetaagisa kuhindura enyetwaza yange, nahabweki nkakora kyona ekindukusobora kumwetantara.

Ha yunivasite, nkatunga okutendekwa okwakunkonyire kwetekaniriza omulimo ogw’okyehayo kukonyera abantu omu south America. Nkatekereza ngu kukonyera abantu abarukwetaaga obukonyezi nikiija kunkonyera kutunga ekigendererwa omu bwomeezi. Baitu nkakyetegereza ngu na kinu tikyakunkonyire kukitunga. Nkahwamu amaani kandi naleka kwega ha yunivasite ha kumaliira kw’omwaka.

NGUMIZAAMU NINSERRA EKIGENDERERWA OMU BWOMEEZI N’OMU MAHANGA GA HARA

Omu Maayi 1970, nkagenda omu ihanga lya Netherlands, omu rubuga rwa Amsterdam kukora omu kitongole eky’enyonyi ise nyowe ekiyakorraga. Habw’omulimo gunu nagendaga omu mahanga maingi muno, omu Afrika, Amerika, Bulaaya, hamu n’Asiya. Omu kasumi kake nkakyetegereza ngu, buli ihanga nagendamuga lyabaga liine ebizibu eby’amaani kandi kikazooka ngu busaho muntu asobora kubimaraho. Kinu kikandetera kweyongera kugonza kukora ekintu eky’omugaso omu bwomeezi bwange, nahabweki nkacwamu kugarukayo kusoma ha yunivasite omu Amerika eya Boston nambere nkaba ndi.

Hanyuma y’akasumi kake mazire kugaruka ha yunivasite, nkakyetegereza ngu nkaba ntarukutunga eby’okugarukamu eby’ebikaguzo byange ebirukukwata ha bwomeezi. Nahabweki nkekaguzaaho omu h’abapurofeesa bange. Akampuniiriza muno obuyagambire ati: “Habwaki ogumizaamu n’osoma? Habwaki hati eby’okusoma otabirugaho?” Nkasemererwa muno obunahuliire kinu. Nahabweki eby’okusoma ha yunivasite nkabirugaho kandi ntongere kugarukayo.

Habwokuba nkaba ninkyayehurra ntaine kigendererwa omu bwomeezi, nkacwamu kweteranizaaho guruupu ey’ekaba n’ehakaniza enyetwaza za buli kiro kandi ey’ekaba n’ezooka nk’ey’erukukurakuraniza obusinge hamu n’okugonza. Nyowe n’abanywani bange abamu tukagenda ha rugendo twacwanganiza Amerika twasirimukira kimu Acapulco, omu ihanga lya Mexico. Twararaga omu biikaro eby’abayayi kandi kikazooka ngu obwomeezi bwabo tiburumu bizibu rundi okweralikirra. Baitu obunaikaire nabo, nkakyetegereza bwangu ngu omulingo barukutwazaamu obwomeezi bwabo tigwine makuru kandi okusemererwa kwabo kw’akacu kake. Kandi nkakirora ngu nibabaza muno ebisuba kandi tibali besigwa.

NGUMIZAAMU NINSERRA EKIGENDERERWA OMU BWOMEEZI NDI HA LYATO

Ndi hamu na munywani wange, nkaserra ekizinga ekirungi muno

Omu kasumi ako, nkatandika kuteekerezaaho ekintu ekinkaba ningonza kukora obunkaba nkyali muto. Nkaba ningonza kwetoroora enyanja enkooto obu ninyowe ninyebembera orugendo. Omulingo gwonka ogu nkaba ninsobora kukikoramu nugwo ogw’okutunga eryato eryange bwange. Nk’oku munywani wange Tom akaba nagonza kukora ekintu nikyo kimu, tukacwamu kwetoroora hamu ensi nituraba h’amaizi. Nkaba ningonza kuzoora ekizinga ekirukuzooka kurungi muno nambere nkaba ninsobora kwikara ntaine kworobera ebiragiro.

Nyowe na Tom tukagenda Arenys de Mar, haihi n’orubuga rwa Barcelona, omu Spain. Omu kicweka eki, tukagurayo eryato eriraihire fuuti 31 (9.4 m) erirukwetwa Llygra. Tukatandika kudabiriza eryato linu eritaito nukwo tusobole kuligenderamu ha nyanja enkooto litaine kabi. Nk’oku tukaba tutarukupapa kuhika nambere tukaba nitugenda injini tukagiihamu nukwo omu mwanya gwayo twayahuramu amaizi g’okunywa. Kusobora kurabya eryato lyato ha myaro entaito, tukaliteekaho engahi ibiri eza fuuti 6 (5 m). Obutwamazire tukatandika orugendo rwaitu kugenda Seychelles ey’eri omu nyanja enkooto eya Indian Ocean. Ekigendererwa kyaitu kikaba kiri, kugendera haihi n’omwaro ogwa bugwa izooba bwa Afrika kandi n’okusirimuka ha mwaro gwa Cape of Good Hope, omu South Africa. Kutukonyera kumanya nambere tusemeriire kugenda, twasigikirraga ha nyunyuzi, maapu ezimu, ebitabu hamu n’obwoma obutaito obutukaba twine. Kyampunirizaaga muno kurora ngu tukaba nitusobora kumanya ekiikaro kyonyini nambere tuli.

Omu kasumi kake, tukakyetegereza ngu eryato lyaitu linu erikuru kandi ery’embaho, likaba litarukwija kusobora kugendera ha nyanja enkooto. Likaba niritaahwamu lita 22 ez’amaizi buli saaha! Nk’oku mbagambiirege ha kubanza, obutwatiirwe ihunga nkatiina muno kandi n’asaba hanyuma y’emyaka nyingi muno, naraganiza Ruhanga ngu obuturakira ninyija kulengaho kumumanya. Ihunga likaleka kandi habw’omurundi gwange ogw’okubanza nkahikiriza ekinkaba nyeragire.

Nkatandika kusoma Baibuli obunkaba ndi omu nyanja enkooto. Teramu akasisani oikaliire hagati omu nyanja enkooto eya Mediterranean Sea, oyetoroirwe encu ezirukwahukana ezirukuguruka, kandi norora iguru lyonka. Omu bwire bw’ekiro, nkakwatwaho muno habw’enyunyuzi enyingi ezinarozere kandi nkeyongera kukigumiza kimu ngu Ruhanga aroho kandi afaaho abantu.

Hanyuma y’okumara wiiki nyingi tuli ha nyanja enkooto, tukahika ha mwaro gwa Alicante, omu Spain, nambere twalengereho kutunda eryato lyaitu nukwo tugule erirungi kukiraho. Kyali kitarukuhuniiriza kulemwa kutunga bwangu omuguzi habwokuba eryato lyaitu likaba likuru, litaine injini kandi niritahwamu amaizi! Baitu kanu kaali kasumi karungi ak’okusoma Baibuli yange.

Obunayeyongiire kusoma Baibuli, nkakyetegereza ngu harumu obuhabuzi obusobora kutukonyera kutunga okusemererwa omu bwomeezi. Nkakwatwaho muno omulingo Baibuli erukusoborra kurungi engeso enungi ezitusemeriire kuba nazo kandi nayekaguza habwaki abantu baingi otwaliiremu nanyowe betwara kuba Bakristaayo kandi kunu tibarukworobera ebyerukugamba.

Nkacwamu kukora ekirukusoboka kyona kusemeza obwomeezi bwange, nahabweki nkaleka kukozesa ebitokooza bwongo. Nkateekereza ngu h’aine kuba haliyo abantu abarukworobera emisingi ya Baibuli erukukwata ha ngeso, kandi nkaba ningonza kubatangatangana. Habw’omurundi gwange ogwakabiri nkasaba Ruhanga ankonyere kubazoora.

KUSERRA EDIINI EY’AMANANU

Nkateekereza ngu, ky’amagezi kwekebiija buli diini kuhikya obundazoora ey’amananu. Obunkaba nindaba omu rubuga rwa Alicante, nkarora ebyombeko by’amadiini maingi. Baitu habwokuba ebirukukira obwingi bikaba biroho ebisisani, kikanyanguhira kukimanya ngu ediini ezi tiziri z’amananu.

Ekaba eri Sande emu, omu bwire bwa nyamusana nkaba nyikaliire ha kasozi ndoleriire omwaro kandi nkaba ninsoma ekyahandiikirwe ekiri omu Yakobo 2:1-5, ekirukwoleka ngu kibi kugonza abantu ngu habwokuba baguuda. Obunkaba ningaruka ha lyato lyaitu, nkarora ekyombeko ekirukusisana nk’eky’ediini kandi kiine akapande eruguru y’omulyango akarukugamba ngu: “Ekyombeko ky’Obukama eky’Abakaiso ba Yahwe.”

Nkatekereza ngu, ‘Ieka ndenge abantu banu ndole omulingo barantwaza.’ Nahabweki nkataaha omu Kyombeko ky’Obukama nindubata hansi, nyine ebireju ebikuliire kimu, kandi njwaire empali erumu ebihuru. Ow’akaba natangirra abagenyi, akanyikaliza haihi n’omukaikuru ayankonyiire kuzoora ebyahandiikirwe ow’arukuha orubazo ebiyabazaaga. Hanyuma y’orusorrakano, nkahunirra muno habw’embabazi abantu banyolekere abaizire kundamukya. Omusaija omu akandaaliza omu ka ye nukwo tubazeeho ebyahandiikirwe baitu habwokuba nkaba ntakamaliriize kusoma Baibuli, nkamugambira ngu “nyinyija kukugambira obundaaba nyetekaniize.” Baitu omu kasumi ako nkatandika kugenda omu nsorrokano zoona.

Hanyuma y’akasumi, nkabungira omusaija ogu omu ka ye kandi yagarukamu ebikaguzo byange ebirukukwata ha Baibuli. Hanyuma ya wiiki akampa ensaho ijwiremu engoye enungi muno. Akangambira ngu mukama w’engoye ezo ali omu nkomo habw’okworobera ekiragiro kya Baibuli eky’okugonza mutaahi wawe nk’oku oyegonza wenka kandi n’ekyokutongera kwega kurwana. (Is. 2:4; Yoh. 13:34, 35) Hati nkakigumiza kimu ngu nkaba nzoire ekinkaba ninserra​—abantu abarukworobera Baibuli eby’eyegesa ha ngeso! Ekigendererwa kyange kikaba kitakyali eky’okuserra ekizinga ekirungi baitu kwega Baibuli nkagyetegereza kurungi. Nahabweki nkagaruka omu Netherlands.

KUSERRA OMULIMO

Kikantwarra ebiro bbina kuhika omu rubuga rwa Groningen, omu Netherlands. Obunahikireyo, nkaba ninyetaaga omulimo kusobora kwerolerra. Haroho nambere bakubaizira nambere nagenzere kusaba omulimo kandi bakampa foomu ey’okwijuza. Kimu ha bikaguzo kyali nikikwata ha diini yange, nkahandiikaho ngu, “ndi omu h’Abakaiso ba Yahwe.” Mukama w’ekiikaro eki obuyasomere eki, nkarora yahinduka h’amaiso ge. Akangambira ati, “Ninyija kukweta.” Baitu ataanyete.

Obunagenzere handi nambere bakaba nibabaizira nkakaguza mukama w’ekiikaro obwaraaba nayetaaga omukozi. Akansaba dipuloma hamu n’ebbaruha kuruga nambere nkaba ninkorra. Nkamusoborra ngu nkaba ndabiriize eryato ery’embaaho. Akampuniiriza obuyagambire ati, “Nosobora kutandika nyamusana enu, baitu oine kumanya ekintu kimu. Tindukugonza olete akavuyo koona omu kiikaro kyange habwokuba ndi omu h’Abakaiso ba Yahwe kandi mpondera emisingi ya Baibuli.” Nkamurolerra mpuniriire namugarukamu nti, “Nanyowe ndi omu halibo!” Busaho kugurukyagurukya habw’isoke lyange eriraihire n’omuleju kikamuleetera kungambira ngu, “Obukiraaba nukwo kiri, ninyija kukwegesa Baibuli!” N’okusemererwa nk’aikiriza. Obu nubwo nayetegeriize ensonga habwaki, omusaija ow’okubanza atarampaire omulimo. Yahwe akaba nagarukamu okusaba kwange. (Zab. 37:4) Nkakorra ow’oruganda kumara omwaka gumu. Kandi omu kasumi ako, akaba n’anyegesa Baibuli, hanyuma nk’abatizibwa omu Janwali 1974.

HA KUMALIRRA NK’AZOORA OBWOMEEZI OBWINE EKIGENDERERWA!

Hanyuma y’okwezi kumu, nkatandika kuheereza nka payoniya​—ekindetiire okusemererwa kwingi muno. Okwezi okwayongiireho, nk’agenda Amsterdam kusagika guruupu empyaka ey’ekaba etandikireho ey’orulimi Orusipanishi. Nkatunga okusemererwa kwingi muno kwegesa abeegi ba Baibuli omu Rusipanishi hamu n’omu Rupocugizi! Omu Maayi 1975, nkatunga omugisa ogw’okuheereza nka payoniya ow’embaganiza.

Kiro kimu, munyaanya itwe Ineke ow’akaba ali payoniya ow’embaganiza akaija omu rusorrokano rwaitu orw’omu Rusipanishi kutwanjurra omwegi we owa Baibuli kuruga Bolivia. Nyowe na Ineke tukacwamu kumanyangana kurabira omu kuhandiikirangana ebbaruha kandi omu kasumi kake tukakyetegereza ngu tukaba twine ebigendererwa ebirukusisana. Tukataaha obuswere omu 1976 kandi tukagumizaamu nituheereza nka bapayoniya ab’embaganiza kuhika 1982 obutwaraaliziibwe kugenda omu isomero lya Gilead omu kilaasi eya 73. Tukahunirra kandi twasemererwa muno, obubatusindikire omu Buruga Izooba bwa Afrika nambere twaheeriize kumara emyaka etaano omu Mombasa, Kenya! Omu 1987, tukasindikwa kugenda kuheereza omu Tanzania, nambere omulimo gwaitu gukaba nubwo gwikiriziibwe. Tukaikarayo kumara emyaka 26 nukwo hanyuma twagaruka Kenya.

Kukonyera abantu ab’omu Buruga Izooba lya Afrika kwega amananu kuruga omu Baibuli, kiretiire nyowe na mukazi wange kutunga okusemererwa kwingi muno

Kukonyera abantu abebundaazi kwega amananu, kitukonyire kutunga ekigendererwa ekihikire omu bwomeezi. Ekyokurorraho, omwegi wange owa Baibuli ow’okubanza omu Mombasa akaba ali musaija ounatangatangaine omu kutebeza okw’omu rwijwire. Obunamazire kumuha magaziini ebiri, akangambira ati: “Obundamara kuzisoma, kiki ekindi ekinsemeriire kukora?” Wiiki ey’ayongiireho nk’atandika kwega na uwe Baibuli ninkozesa ekitabu You Can Live Forever in Paradise on Earth, ekikaba kyakaturukibwa omu Ruswahiri. Hanyuma y’omwaka gumu akabatizibwa kandi yafooka payoniya ow’akasumi koona. Kuruga obu, uwe na mukazi we bakonyire abantu haihi nka 100 kwehayo hali Yahwe kandi n’okubatizibwa.

Nyowe na Ineke turozere omulingo Yahwe akonyire abaheereza be kutunga obwomeezi obwine ekigendererwa

Omurundi gwange ogw’okubanza kwetegereza ekigendererwa eky’obwomeezi, nkehurra nk’omuguzi ayagendaga omu biikaro bya hara kuserra eruuru, ayazoire eruuru ey’omuhendo omwingi kandi ey’akaba atarukugonza kufeerwa. (Mat. 13:45, 46) Nkacwamu kukozesa obwomeezi bwange bwona kukonyera abandi kuzoora ekigendererwa ky’obwomeezi kyonyini. Nyowe hamu na mukazi wange omugonzebwa, tweroliire omulingo Yahwe arukukonyera abantu be kuba n’obwomeezi obwine ekigendererwa.