Genda ha biroho

Genda ha rukarra rw'ebirumu

EKICWEKA KY’OKWEGA 44

Okugonza Kwa Yahwe Okutalekera—Omulingo Kukugasira

Okugonza Kwa Yahwe Okutalekera—Omulingo Kukugasira

“[Okugonza kwa Yahwe okutalekera] kwebiro nebiro.”​—ZAB. 136:1.

EKIZINA 108 Okugonza kwa Ruhanga Okutalekera

EBITURAYEGA *

1. Kiki Yahwe ekyarukutwekambisa kukora?

OKUGONZA okutalekera guli mulingo mukuru muno hali Yahwe. (Hos. 6:6) Kandi n’agonza naitwe tugutwale kuba mukuru muno. Kurabira omu nabbi Mika, Ruhanga waitu n’atwekambisa “kugonza okugonza okutalekera.” (Mik. 6:8, NWT) Baitu tutakozere eki, tusemeriire kubanza kumanya okugonza okutalekera nikumanyisa ki.

2. Okugonza okutalekera nikumanyisa ki?

2 Okugonza okutalekera nikumanyisa ki? Ebigambo “Okugonza okutalekera” nibisangwa omu Baibuli eya New World Translation of the Holy Scriptures emirundi nka 230. Baibuli ezimu zihindura ebigambo “okugonza okutalekera” nka “okuganyira” rundi “embabazi.” Nahabweki, omu kicweka kinu n’ekirahonderaho, ebyahandiikirwe nambere birakozesa ebigambo “okuganyira” rundi “embabazi,” nibimanyisa okugonza okutalekera. Baitu okugonza okutalekera nikumanyisa ki? Omuntu anyakwine okugonza okutalekera, agonza muno omuntu ondi ekimuletera kwikara n’amugonza kandi ali mwesigwa haluwe obwire bwona. Okugonza kunu kukira kukozesebwa kusoborra okugonza okuli hagati ya Ruhanga n’abantu, baitu n’abantu nabo boolekangana okugonza kunu. Yahwe nuwe arukukirrayo kimu kwoleka okugonza okutalekera. Omu kicweka kinu, nitwija kubazaaho omulingo Yahwe ayolekamu okugonza kunu hali abantu. Kandi omu kicweka ekirahonderaho, nitwija kubazaaho omulingo itwe nk’abaheereza be tusobora kwegera ha kyokurorraho kye kurabira omu kwoleka bagenzi baitu okugonza oku.

YAHWE “AIJWIRE OKUGONZA OKUTALEKERA”

3. Kiki Yahwe ekiyagambiire Musa ekirukumukwataho?

3 Omu kasumi kake Abaisaleri bamazire kuruga Misiri, Yahwe akagambira Musa ebirukukwata ha ibara Lye hamu n’emiringo ye. Akagamba ati: “Yahwe, Yahwe, Ruhanga ow’embabazi kandi owarukuganyira, aikaraho okutabihirwa kandi aijwire okugonza okutalekera n’amazima, nayoleka okugonza okutalekera enkumi n’enkumi aganyira okusiisa hamu n’ekibi.” (Kurug. 34:6, 7, NWT) Kurabira omu bigambo binu ebirungi, Yahwe akagambira Musa ekintu eky’embaganiza muno ha kugonza Kwe okutalekera. Nikyo kiha?

4-5. (a) Yahwe akesoborraho ata? (b) Bikaguzo ki ebiturukugenda kubazaaho?

4 Yahwe atesoborreho nk’ow’aine okugonza okutalekera kyonka, baitu ‘nk’ow’aijwire okugonza okutalekera.’ Ebigambo aijwire okugonza okutalekera nibikozesebwa emirundi endi nk’etaano. (Kubar. 14:18; Neh. 9:17; Zab. 86:15; 103:8; Yon. 4:2) Buli murundi ebigambo binu bikozesebwa, biba nibibazaaho Yahwe wenka, hatali abantu. Tikirukuhuniriza kukimanya ngu Yahwe n’ayesoborraho omu mulingo ogu emirundi nyingi omu Baibuli? Hataroho kugurukyagurukya, okugonza okutalekera kukuru muno haluwe. Egi niyo ensonga habwaki Omukama Daudi yagambire ati: “Embabazi zawe, ai [Yahwe], ziri omu iguru . . . Embabazi zawe, ai Ruhanga, zomuhendo mwingi! Nabana babantu bebinga omunda yekiituru ekyamapapa gawe.” (Zab. 36:5, 7) Okugonza kwa Ruhanga okutalekera kw’omuhendo haliitwe, nk’oku kukaba kuli hali Daudi?

5 Kutukonyera kwetegereza kurungi amakuru g’okugonza okutalekera, leka tubazeeho ebikaguzo bibiri: Nibaha Yahwe abayoleka okugonza okutalekera? Kandi tugasirwa tuta obwakutwoleka?

NIBAHA YAHWE ABAYOLEKA OKUGONZA OKUTALEKERA?

6. Nibaha Yahwe abayoleka okugonza okutalekera?

6 Nibaha Yahwe abayoleka okugonza okutalekera? Baibuli n’eyoleka ngu nitusobora kugonza ebintu bingi, ekyokurorraho nitusobora kugonza “omulimo gwokulima,” “amarwa namagita,” “okuhanwa,” “okumanya,” hamu ‘n’amagezi.’ (2 Byom. 26:10; Nfu. 12:1; 21:17; 29:3) Baitu okugonza okutalekera tikwolekwa hali ebintu, oihireho hali abantu bonka. Baitu Yahwe tayoleka buli omu wena okugonza okutalekera. Akwoleka abo bonka abaine enkoragana ey’embaganiza hamu na uwe. Ruhanga waitu mwesigwa hali banywani be. Abainiire ekigendererwa ekirungi, kandi talireka kubagonza.

Yahwe aheereza abantu boona ebintu ebirungi, otwaliiremu naabo abatarukumuramya (Rora akacweka 7) *

7. Yahwe ayolekere ata abantu boona okugonza?

7 Yahwe ayolekere abantu boona okugonza. Yesu akagambira omusaija arukwetwa Nikodemo ati: “Ruhanga nukwo yagondeze ati ensi [rundi abantu boona], nahayo Omwanawe ayazairwe omu wenka, omuntu wena anyakumuikiriza aleke okubura, baitu atunge obwomezi obutahwaho.”​—Yoh. 3:1, 16; Mat. 5:44, 45.

Omukama Daudi hamu na nabbi Danieri bakagamba ngu Yahwe ayoleka okugonza okutalekera hali abo abamumanyire, abamutiina, abamugonza, kandi aborobera ebiragiro bye (Rora akacweka 8-9)

8-9. (a) Habwaki Yahwe ayoleka abaheereza be okugonza okutalekera? (b) Kiki ekiturukugenda kubazaaho?

8 Nk’oku tusangirwe turozere, Yahwe ayoleka okugonza okutalekera hali abo bonka abaine enkoragana enungi na uwe kandi abo nubo abaheereza be. Kinu nikyeyoleka omu bigambo by’Omukama Daudi hamu n’ebya nabbi Danieri. Ekyokurorraho, Daudi akagamba ati: “Oikaze embabazi zawe hali abo abakumanyire.” “Okuganyira kwa [Yahwe] nukuikaraho okuruga karanakara okuhikya obusinge bwona hali abanyakumutina.” Kandi Danieri akagamba ati: “Ai [Yahwe] Ruhanga omukuru, kandi owokutinisa arukwerinda ekiragano nokuganyira hali abo abamugonza, niberinda ebiragirobye.” (Zab. 36:10; 103:17; Dan. 9:4) Kusigikirra ha bigambo binu ebyaterekereziibwe omwoyo ogurukwera, Yahwe ayoleka okugonza okutalekera hali abaheereza be habwokuba bamumanyire, bamutiina, bamugonza, kandi borobera ebiragiro bye. Yahwe ayoleka okugonza okutalekera hali abo bonka abamuheereza omu mulingo oguhikire.

9 Obutukaba tutakatandikire kuheereza Yahwe, yatwolekaga okugonza okwayoleka abantu boona. (Zab. 104:14) Baitu nk’abaheereza be, tugasirwa n’omu kugonza kwe okutalekera. Amananu gali, Yahwe nagumya abaheereza be ati: ‘Embabazi zange tiziriruga nambere muli.’ (Is. 54:10) Daudi wenyini akahikwaho ekintu ekyamuletiire kugamba ngu, “Yahwe atwaza omu mulingo ogw’embaganiza ogu anyakuli mwesigwa haluwe.” (Zab. 4:3, NWT) Kinu kisemeriire kutuletera kukora? Omuhandiiki wa Zabuli akagamba ati: ‘Abanyakunyina amagezi balita omutima ha bigambo binu, kandi balitekereza okuganyira kwa [Yahwe].’ (Zab. 107:43) Obuhabuzi bunu oburungi niburuga hali Yahwe, leka hati tubazeeho emiringo esatu abaheereza ba Yahwe bagasirwa omu kugonza kwe okutalekera.

TUGASIRWA TUTA OMU KUGONZA KWA YAHWE OKUTALEKERA?

Yahwe aheereza abamuramya emigisa endi (Rora akacweka 10-16) *

10. Tugasirwa tuta obutukimanya ngu okugonza kwa Yahwe okutalekera kw’ebiro n’ebiro? (Zabuli 31:7)

10 Okugonza kwa Ruhanga okutalekera kw’ebiro n’ebiro. Kinu nikibazibwaho omu Zabuli eya 136 emirundi 26. Orukarra orw’okubanza nirugamba ngu: “Musiime [Yahwe]; baitu murungi: baitu okuganyirakwe kwebiro nebiro.” (Zab. 136:1) Kutandika n’orukarra orwa 1 kuhika 26, buli rukarra rurumu ebigambo “okuganyirakwe kwebiro nebiro.” Kusoma Zabuli enu nikituletera kuhunirra habw’emiringo enyingi Yahwe ayolekamu okugonza okutalekera atarukujwaha. Kugarukamu ebigambo “okuganyirakwe kwebiro nebiro” nikitugumya ngu okugonza okwainiire abantu be tikuhinduka. Kanikigarramu muno amaani kukimanya ngu Yahwe tarahuka kuleka kugonza abaheereza be! Oihireho, obwatandika kwoleka omuntu ow’arukumuheereza okugonza tamuleka kukira muno omu bwire bw’obujune. Omulingo tugasirwa: Kukimanya ngu Yahwe tatulekaho kituletera okusemererwa, kituha amaani agaturukwetaaga kusobora kugumira ebizibu, kandi n’okugumizaamu nitumuheereza.​—Soma Zabuli 31:7.

11. Kusigikirra ha Zabuli 86:5, kiki ekiretera Yahwe kuganyira?

11 Okugonza kwa Ruhanga okutalekera kumuletera kuganyira. Yahwe obwarora omusiisi ow’ayegarukiremu kandi ow’alekere omuhanda gwe omubi, okugonza kumuletera kumuganyira. Omuhandiiki wa Zabuli Daudi akabazaaho Yahwe ati: “Tatukozire nkebibi byaitu okubiri, nobukwakuba okutugarurra nkebyokusiisa byaitu okubiri.” (Zab. 103:8-11) Daudi wenyini, akaba arabire omu busaasi obwokuba n’omuntu ow’omunda arukumucumita habw’ekibi eky’akaba akozere. Baitu akeega ngu Yahwe ‘arahuka okuganyira.’ Kiki ekiretera Yahwe kuganyira? Ekyokugarukamu nikisangwa omu Zabuli 86:5. (Soma.) Ego, nk’oku Daudi yagambire omu saara ye, Yahwe aganyira habwokuba aijwire okugonza okutalekera hali abo boona abamusaba ekiganyiro.

12-13. Obuturaaba nitwecwera omusango kandi twine obujune habw’ensobi ezitwakozere kara, kiki ekiratukonyera?

12 Kiba kihikire kandi kirungi kwehurra kubi habw’ekibi ekitukozere. Nikisobora kutuletera kwegarukamu kandi n’okuterekereza ensobi zaitu. Abaheereza ba Ruhanga abamu baikara nibecwera omusango habw’ensobi ezibaakozere kara. Baikara nibateekereza ngu Yahwe talibaganyira n’obukiraaba ngu Yahwe bakamusaba ekiganyiro kandi baleka kukora ebintu ebibi. Kakuba okyetegereza ngu mali Yahwe agonza kwoleka abaheereza be okugonza okutalekera nikiija kukukonyera kuleka kwehurra oti.

13 Omulingo tugasirwa: N’obukiraaba ngu tituhikiriire, nitusobora kuheereza Yahwe twine okusemererwa hamu n’omuntu ow’omunda omurungi. Kinu nikisoboka habwokuba ‘esagama ya Yesu Omwana we etwogyaho ebibi byona.’ (1 Yoh. 1:7) Obwoba oine obutahikirra obukumazire amaani, ijuka ngu Yahwe ayetegerekere kandi aine ekihika kingi kuganyira omusiisi ow’ayegarukiremu. Wetegereze akakwate Daudi akayayolekere akali hagati y’okugonza okutalekera hamu n’okuganyira. Akahandiika ati: “Nkiguru okuliraihire okukira ensi, nukwo [okugonza kwe okutalekera] kuli kwingi kuti hali abo abanyakumutina. Nkoburugaizoba okubuli hara nobugwaizoba, nukwo ataire hara naitwe ebyokusiisa byaitu.” (Zab. 103:11, 12) Mali Yahwe ayetegerekere “kuganyirra kimu.”​—Is. 55:7, NWT.

14. Daudi akasoborra ata omulingo okugonza kwa Ruhanga okutalekera kutulinda?

14 Okugonza kwa Ruhanga okutalekera kutulinda omu by’omwoyo. Obwakaba nasaba hali Yahwe, Daudi akagamba ati: “Iwe oli kyokweserekamu kyange; olindinda hali obujune; olinyehinguliriza nebizina ebyokujunwa. . . . Ogu anyakwesiga [Yahwe, okugonza okutalekera] kulimwehinguliriza.” (Zab. 32:7, 10) Nk’oku ebisiika ebyayetororaaga orubuga byalindaga abaikazi barwo omu busumi obwakara, nukwo ebikorwa bya Yahwe habw’okugonza okutalekera bitwetoroora kusobora kutulinda omu by’omwoyo hali akabi koona akasobora kulenga obwesigwa bwaitu. Ekindi, okugonza kwa Yahwe okutalekera kumuletera kutucunda kwija nambere ali.​—Yer. 31:3.

15. Okugonza kwa Yahwe okutalekera nikusisana kuta n’ekiikaro eky’obulinzi?

15 Daudi akakozesa ebigambo ebindi kusoborra omulingo Ruhanga alindamu abantu be. Akahandiika ati: “Ruhanga nurwo rukomero rwange oruraihire, Ruhanga [anyoleka okugonza okutalekera].” Daudi akongera yabazaaho Yahwe ati: “[Nuwe okugonza kwange okutalekera], norukomero rwange, enju yange eraihire, kandi omujuni wange; engabu yange, kandi ogu oundukwesiga.” (Zab. 59:17; 144:2) Habwaki Daudi yalengesaniize okugonza kwa Yahwe okutalekera n’orukomero kandi n’enju ey’eraihire? Yahwe naija kutuha obulinzi obuturukwetaaga kusobora kulinda enkoragana ey’omuhendo eitwine na uwe n’obuturaaba nitwikara omu biikaro ebirukwahukana omu nsi. Zabuli eya 91 negumiza kimu ensonga enu. Omuhandiiki wa zabuli egi akagamba ati: “Ndigamba ha [Yahwe] nti Ogu nikyo kyokwebingamu kyange, nekikomero kyange.” (Zab. 91:1-3, 9, 14) Na Musa akakozesa ebigambo ebirukusisana n’orukomero kwoleka omulingo Yahwe atulindamu. (Zab. 90:1) Musa obwakaba ali haihi kufa akongera yakozesa ebigambo ebindi ebirukuhuumuza. Akahandiika ati: “Ruhanga atahwaho nikyo kiikaro kyawe ekyokuikaramu, kandi emikono etahwaho nekukwatirra.” (Bir. 33:27) Ebigambo “emikono etahwaho nekukwatirra” nibitwegesa ki hali Yahwe?

16. Miringo ki ebiri Yahwe ey’atukonyeramu? (Zabuli 136:23)

16 Yahwe obwaba ali Rukomero rwaitu tuhurra twine obulinzi. Baitu obwire obumu nitusobora kwehurra tuhwairwemu muno amaani kandi tutarukusobora kuleka kwehurra tuti. Omu bwire nk’obu, kiki Yahwe ekyarukwija kutukorra? (Soma Zabuli 136:23.) Naija kutukwata n’emikono ye atwimukye n’obwegendereza kandi atukonyere kwongera kwemerra. (Zab. 28:9; 94:18) Omulingo turagasirwa: Kukimanya ngu Ruhanga ayetekaniize kutusagika obwire bwona kitukonyera omu miringo ebiri. Ogw’okubanza, tukimanyire ngu hoona nambere turukwikara, Yahwe naija kutulinda. Ogwakabiri, Isiitwe ow’omu iguru ow’okugonza n’atufaaho muno.

NITUKIGUMYA NGU RUHANGA NAIJA KWIKARA NATWOLEKA OKUGONZA OKUTALEKERA

17. Kiki ekitusobora kugumya habw’okugonza kwa Yahwe okutalekera? (Zabuli 33:18-22)

17 Nk’oku twegere, nitukigumya ngu Yahwe naija kwikara natusagika kusobora kwikara tuli besigwa hali we n’obuturaaba twine ebizibu. (2 Kol. 4:7-9) Nabbi Yeremiya akagamba ati: “Habw’okugonza kwa Yahwe okutalekera tituhwerekeriire, habwokuba embabazi ze tizihwaho.” (Emp. 3:22, NWT) Nitusobora kukigumya ngu Yahwe naija kwikara natwoleka okugonza okutalekera habwokuba Baibuli etugambira eti: “Eriso lya Mukama liikara hali abo abanyakumutina, hali abo abategereza [okugonza kwe okutalekera].”​—Soma Zabuli 33:18-22.

18-19. (a) Kiki ekitusemeriire kwikara nitwijuka? (b) Kiki ekiturabazaaho omu kicweka ekirayongeraho?

18 Kiki ekitusemeriire kwikara nitwijuka? Obutukaba tutakatandikire kuheereza Yahwe, yatwolekaga engonzi ezayoleka abantu boona. Baitu obutwafookere baheereza be tukatandika kugasirwa n’omu kugonza kwe okutalekera. Habw’okugonza oku, Yahwe atufumbatira n’emikono ye ey’obulinzi. Naija kutwikazaaga haihi na uwe kandi naija kuhikiriza emirago yoona ey’aturaganiize. Nagonza tube banywani be ebiro n’ebiro! (Zab. 46:1, 2, 7) Nahabweki, Yahwe naija kutuha amaani kusobora kwikara tuli besigwa n’obuturatunga ebirengo eby’amaani.

19 Turozere omulingo Yahwe ayolekamu abaheereza be okugonza okutalekera. Nahabweki, naitwe n’atunihirramu kwolekangana okugonza okutalekera. Eki nitusobora kukikora tuta? Ekicweka ekirahonderaho, nikiija kubazaaho ensonga enu enkuru.

EKIZINA 136 ‘Empeera Eijwire’ Kuruga Hali Yahwe

^ kac. 5 Okugonza okutalekera nikumanyisa ki? Nibaha Yahwe abayoleka okugonza okutalekera, kandi abo abaakwoleka bagasirwa bata? Nitwija kubazaaho eby’okugarukamu eby’ebikaguzo ebi, omu bicweka bibiri eby’okubanza ebirukubazaaho omulingo gunu omukuru.

^ kac. 53 KUSOBORRA EBISISANI: Yahwe ayoleka abantu boona okugonza otwaliiremu n’abaheereza be. Obusisani obwolekerwe eruguru y’abantu nibwoleka emiringo emu Ruhanga ayolekamu okugonza kwe. Omulingo ogurukukirayo obukuru nugwo ogw’okuhayo Omwana we kwija kutufeera habw’ebibi byaitu.

^ kac. 61 KUSOBORRA EBISISANI: Abo abafooka baheereza ba Yahwe kandi bakaikiririza omu ntekaniza ye ey’Ekicunguro, abatwaza omu mulingo ogw’embaganiza. Ruhanga tagarukira ha kubooleka okugonza okwayoleka abantu boona, baitu abooleka n’okugonza okutalekera. Ebyokurorraho eby’okugonza kunu byolekerwe omu busisani.