Genda ha biroho

Genda ha rukarra rw'ebirumu

EKICWEKA KY’OKWEGA 38

Kozesa Kurungi Akasumi ak’Obusinge

Kozesa Kurungi Akasumi ak’Obusinge

“Baitu ensi ekaculera, kunu atabe nobulemu omu myaka egi: baitu [Yahwe] akamuha okuhumura.”​—2 BYOM. 14:6.

EKIZINA 60 Kutebeza Kujuna Obwomeezi Bwabo

EBITURAYEGA *

1. Kasumi ki akasobora kuguma kuheereza Yahwe?

NOTEEKEREZA kasumi ki akasobora kuguma kuheereza Yahwe? Notekereza nuko akasumi obworukuba oine ebizibu rundi akasumi obworukuba oine obusinge? Obuturukuba twine ebizibu, nikisobora kutwanguhira kwesiga Yahwe. Baitu kiki ekitukora obutuba twine obusinge? Nitusobora kuhuguka tukeebwa kuheereza Ruhanga? Yahwe akagambira Abaisaleri ngu ekintu eki nikisobora kubahikaho.​—Bir. 6:10-12.

Omukama Asa akekamba kumaraho okuramya okw’ebisuba (Rora akacweka 2) *

2. Omukama Asa akatekaho kyokurorraho ki?

2 Omukama Asa akatekaho ekyokurorraho ekirungi eky’okwoleka amagezi kuraba omu kwesigira kimu Yahwe. Akaikara n’aheereza Yahwe omu bwire obugumangaine hamu n’omu bwire obw’obusinge. Kurugira kimu ha kutandika kwe, ‘omutima gwa Asa gukahikirra hali Mukama ebiro bye byona.’ (1 Bakam. 15:14) Omulingo gumu Asa yayolekeremu okwehayo kwe hali Yahwe, nubwo obuyamazireho okuramya okw’ebisuba omu Yuda. Baibuli n’egamba ngu “akaihaho ebyoto ebyamahanga, nebiikaro ebiraihire, yasesa amabale agaraihire, yatema Aserimu.” (2 Byom. 14:3, 5) Akaihaho nyinenkuru arukwetwa Maaka ekiikaro eky’amaani omu bukama. Habwaki? Habwokuba y’ayekambisaaga abantu kuramya ekisisani.​—1 Bakam. 15:11-13.

3. Nitwija kubazaaho ki omu kicweka kinu?

3 Omukama Asa atamaleho okuramya okw’ebisuba kwonka, baitu akakurakuraniza n’okuramya okw’amananu, kuraba omu kukonyera abantu ba Yuda kugaruka hali Yahwe. Yahwe akaha Omukama Asa hamu n’abantu ba Yuda omugisa ogw’okutunga akasumi ak’obusinge. * Omu bulemi bw’Omukama Asa, “ensi ekacule’ra [rundi etabemu obutabanguko]” kumara emyaka ikumi. (2 Byom. 14:1, 4, 6) Omu kicweka kinu, nitwija kubazaaaho omulingo Asa yakozesezeemu akasumi ako ak’obusinge. Hanyuma nitwija kurora n’ebyokurorraho eby’Abakristaayo ab’omu kyasa ky’okubanza kusisanaho na Asa abakozeseze kurungi akasumi ak’obusinge. Ha kumalirra, nitwija kugarukamu ekikaguzo kinu: Obworaaba n’oikara omu ihanga nambere hali obugabe obw’okuramya, nosobora ota kukozesa kurungi akasumi ako ak’obusinge?

OMULINGO OMUKAMA ASA YAKOZESEZE AKASUMI AK’OBUSINGE

4. Kusigikirra ha 2 Ekyebyomubusinge 14:2, 6, 7, Omukama Asa akakozesa ata akasumi ak’obusinge?

4 Soma 2 Ekyebyomubusinge 14:2, 6, 7Omukama Asa akagambira abantu ngu Yahwe nuwe akaba ‘abahaire okuhuumura.’ Omukama Asa atatekereze ngu akasumi ako ak’obusinge kaali kaire k’okwegonza. Baitu, akatandika kwombeka embuga, ebisiika, eminaara y’abalinzi, hamu n’enyigi. Akagambira abantu ba Yuda ati: “Ensi ekiri omu maiso gaitu.” Akaba n’amanyisa ki? Akaba n’amanyisa ngu hakaba hataroho abanyanzigwa ab’okubalemesa kurubata nk’oku barukugonza hamu n’okwombeka. Akekambisa abantu kukozesa kurungi akasumi ako ak’obusinge.

5. Habwaki Omukama Asa yagumize ihe rye?

5 Omukama Asa akakozesa akasumi ako ak’obusinge n’okugumya ihe rye. (2 Byom. 14:8) Kinu nikimanyisa ngu akaba atarukwesiga Yahwe? Nangwa. Habwokuba akaba akimanyire ngu bwali bujunanizibwa bwe nk’omukama kukonyera abantu kwetekaniriza obusumi obugumangaine obusobora kubahikaho. Kandi akaba akimanyire ngu akasumi ak’obusinge abantu ba Yuda bakaba nibegondezaamu tikakwikaireho ebiro byona, kandi mali nukwo kyabaire.

OMULINGO ABAKRISTAAYO AB’OMU KYASA KY’OKUBANZA BAKOZESEZE AKASUMI AK’OBUSINGE

6. Abakristaayo ab’omu kyasa eky’okubanza bakakozesa bata akasumi ak’obusinge?

6 N’obukiraaba ngu Abakristaayo ab’omu kyasa eky’okubanza bakiraga kuhiganizibwa, nabo batungaga obusumi obw’obusinge. Abakristaayo abo bakakozesa bata obusumi obu? Abasaija n’abakazi abo abesigwa bakekamba kutebeza amakuru amarungi batarukuleka. Ekyahandiikirwe ekiri omu Engeso Ezabakwenda nikigamba ngu bakagendera omu kutiina Yahwe. Kandi bakaikara nibatebeza amakuru amarungi, eky’abaletiire kwikara nibakanya. Mali kinu nikyoleka ngu Yahwe akabaha emigisa habw’okwekamba kutebeza amakuru amarungi omu busumi obw’obusinge.​—Eng. 9:26-31.

7-8. Kiki Paulo n’abandi ekibakozere, obubatungire omugisa? Soborra.

7 Abakristaayo ab’omu kyasa eky’okubanza bakakozesa buli kagisa koona kutebeza amakuru amarungi. Ekyokurorraho, omukwenda Paulo akakyetegereza ngu omulyango omukooto ogw’okutebeza gwali gumukingulirweho obw’akaba ali omu Efeso. Nahabweki akekamba kukozesa buli mugisa gwona kutebeza n’okufoora abantu abegeswa omu rubuga oru.​—1 Kol. 16:8, 9.

8 Omukwenda Paulo hamu n’Abakristaayo abandi bakatunga omugisa ogundi omu 49 C.E, hanyuma y’ensonga erukukwata ha kusarwa kumarwaho. (Eng. 15:23-29) Hanyuma y’okumanyisa ebitebe ha ncwamu erukukwata ha kusarwa, abegeswa bakekamba muno kutebeza “ekigambo kya Mukama waitu.” (Eng. 15:30-35) Kiki ekyarugiremu? Baibuli n’egamba ngu ‘ekanisa zikaguma omu kwikiriza, kandi zakanya omu muhendo obukyabukya.’​—Eng. 16:4, 5.

NK’OKU TUSOBORA KUKOZESA AKASUMI AK’OBUSINGE HATI

9. Nyikara ki enyakuli omu mahanga maingi kasumi kanu, kandi kiki ekitusemeriire kwekaguza?

9 Omu mahanga maingi kasumi kanu, twine obugabe kutebeza. N’oikara omu ihanga nambere mwine obugabe obw’okuramya? Obukiraaba nukwo kiri, wekaguze, ‘Ninkozesa nta obugabe bunu?’ Omu kasumi kanu akaha mpero, ekitebe kya Yahwe nikyebembera omulimo ogw’amaani ogw’okutebeza n’okwegesa amakuru amarungi, ogurukukirrayo kimu omu nsi. (Mar. 13:10) Haroho ebintu bingi ebitusobora kukora omu mulimo gunu.

Baingi batungire okusemererwa kwingi habw’okutebeza omu ihanga erindi rundi kutebeza abantu abarukubaza orulimi orundi (Rora akacweka 10-12) *

10. 2 Timoseo 4:2 nirututererra kukora ki?

10 Nosobora ota kukozesa kurungi akasumi ak’obusinge? (Soma 2 Timoseo 4:2.) Habwaki otekebiija enyikara yaawe orole iwe rundi omuntu ondi omu ka yaawe obwaraaba nasobora kwongera ha buheereza bwe, obundi n’okuheereza nka payoniya? Kanu tikali kasumi ak’okukanyisa itungo n’eby’obuguuda. Omu kasumi ak’omuhito omwingi, itungo lyona erituraaba twine tirirukwija kutugasira.​—Nfu. 11:4; Mat. 6:31-33; 1 Yoh. 2:15-17.

11. Kiki abamu ekibakozere kusobora kuhikyaho abantu baingi amakuru amarungi?

11 Abatebezi baingi beegere orulimi oruhyaka nukwo basobole kurukozesa kutebeza n’okwegesa. Ekitebe kya Yahwe kiteera ebitabu omu ndimi nyingi nukwo tusobole kutebeza abantu abarukwahukana. Ekyokurorraho, omu mwaka gwa 2010, ebitabu byaitu bikaba biri omu ndimi 500. Kasumi kanu, omuhendo gw’endimi ezo gweyongiire gwahingura omu 1000!

12. Abantu bagasirwa bata obu bahurra amakuru amarungi omu rulimi rwabo? Bazaaho ekyokurorraho.

12 Abantu behurra bata obubeega ebirukukwata hali Yahwe omu rulimi rwabo? Tekerezaaho ekyokurorraho kya munyaanya itwe ayagasiirwe omu rusorrokano orukooto orw’ebiro bisatu omu Memphis, Tennessee, U.S.A. Orusorrokano runu rukaba ruli omu rulimi Orunyarwanda orukubazibwa omu Rwanda, Congo (Kinshasa), hamu na Uganda. Hanyuma y’orusorrokano runu, munyaanya itwe onu arukubaza Orunyarwanda akagamba ati: “Gunu nugwo omurundi gwange ogw’okubanza kwetegereza kurungi ebirukwegesebwa omu myaka 17 eyimazire omu Amerika.” Munyaanya itwe akakwatwaho muno habwokuba orusorrokano oru rukaba ruli omu rulimi rwe. Enyikara yaawe obweraaba n’ekusobozesa, nosobora kwega orulimi rundi nukwo osobole kukonyera abantu abamu omu kicweka mutebezaamu? Nikisobora kuba nikyetaagisa habwokuba omu kicweka mutebezaamu nihasobora kuba harumu abantu abarukubaza orulimi rundi. Obworayekamba kukikora noija kutunga okusemererwa kwingi.

13. Ab’oruganda omu Russia bakakozesa bata akasumi ak’obusinge?

13 Omu mahanga agamu ab’oruganda tibaine obugabe obw’okutebeza habw’ebiragiro bya gavumenti. Ekyokurorraho, tekerezaaho ab’oruganda omu ihanga lya Russia. Bakahiganizibwa muno kumara emyaka nyingi, baitu omu Maaci 1991, gavumenti ekabaha obugabe obw’okuramya. Kasumi ako, omu Russia hakaba harumu abatebezi nka 16,000. Baitu hanyuma y’emyaka abiri, omuhendo gw’abatebezi gukaba gweyongiire niguhingura omu 160,000! Mali, ab’oruganda abo bakakozesa kurungi obugabe bw’okutebeza obubatungire. Akasumi ak’obusinge akabatungire katahangaale. Baitu n’obukiraaba ngu ebintu bikahinduka omu ihanga eri, ab’oruganda nibakyayekamba kuheereza Yahwe. Nibakora kyona ekirukusoboka kumuheereza.

AKASUMI AK’OBUSINGE TIKARUKWIJA KWIKARAHO

Hanyuma y’Omukama Asa kusaba kuruga ha mutima, Yahwe akasobozesa ihanga lya Yuda kusingura ihe ery’abanyanzigwa ery’amaani (Rora akacweka 14-15)

14-15. Yahwe akakozesa ata amaani ge kukonyera Omukama Asa?

14 Omu kasumi k’Omukama Asa, obwire bukahika akasumi ak’obusinge kahwaho. Hakaija ihe ery’amaani kuruga omu ihanga lya Esiyopiya erikaba liine abaserukale abarukuhingura omu kakaikuru kamu. Omudumizi walyo ow’akaba nayetwa Zera, akaba n’akigumya ngu naija kuhwerekereza ihanga lya Yuda. Baitu Omukama Asa atesige omuhendo gw’ihe ery’akaba aine, oihireho akesiga Yahwe Ruhanga. Akasaba Yahwe n’agamba ati: “Mukama Ruhanga waitu; . . . ntwesiga iwe, kandi omu ibara lyawe numwo tuizire okurwana nekitebe kinu ekingi.”​—2 Byom. 14:11.

15 Nobukiraaba ngu ihe ly’Abanyesiyopiya likaba niritezaamu emirundi ebiri ihe lya Yuda, Omukama Asa akaba akimanyire ngu Yahwe aine amaani n’obusobozi obw’okubajuna. Kandi mali Yahwe akakonyera bantu be, ihe ly’Abanyesiyopiya lyasingurwa.​—2 Byom. 14:8-13.

16. Nitumanya tuta ngu akasumi ak’obusinge tikarukwija kwikaraho?

16 N’obukiraaba ngu titumanyire kiki kyonyini ekirukwija kuhika ha buli omu haliitwe omu kasumi ak’omu maiso, ekitumanyire kiri ngu akasumi ak’obusinge abantu ba Yahwe baine hati, tikarukwija kwikaraho. Ijuka Yesu akagamba ngu omu biro ebya ha mpero, abegeswa be ‘balinobwa amahanga goona.’ (Mat. 24:9) N’omukwenda Paulo akagamba ati: “Bona abarukwenda okukwata engeso ezokutina Ruhanga omu Kristo Yesu balihiganizibwa.” (2 Tim. 3:12) Sitaani aine “ekiniga kingi,” nahabweki tikiri ky’amagezi kutekereza ngu tirurukwija kuhikwaho ekiniga kye.​—Kus. 12:12.

17. Okwikiriza kwaitu nikusobora kulengwa omu miringo ki?

17 Omu kasumi akatali kahara, itwena okwikiriza kwaitu nikwija kulengwa. Kandi nihaija kubaho “omuhito omwingi ogutakabahoga ensi ekaba okubaho nokuhikya hati.” (Mat. 24:21) Omu kasumi ako, abanyabuzaale baitu nibasobora kutwehindukirra kandi n’omulimo gwaitu nigusobora kutangwa. (Mat. 10:35, 36) Na iwe oraaba nk’Omukama Asa, oyesige ngu Yahwe naija kukukonyera kandi akulinde?

18. Kusigikirra ha Abaheburaniya 10:38, 39, kiki ekiratukonyera kwetekaniriza obusumi obw’omu maiso obugumangaine?

18 Yahwe aikaire n’atutekaniza omu by’omwoyo habw’ebintu ebirukwija omu kasumi ak’omu maiso. Nakonyera “omwiru omwesigwa kandi ow’amagezi” kwikara n’atuha ebyokulya eby’omwoyo “omu bwire obuhikire” nukwo tusobole kwikara tugumire omu by’omwoyo. (Mat. 24:45, NW) Baitu buli omu omuli itwe asemeriire kwekamba kutunga okwikiriza okugumire.​—Soma Abaheburaniya 10:38, 39.

19-20. Hanyuma y’okusoma 1 Ekyebyomubusinge 28:9, bikaguzo ki ebitusemeriire kwekaguza, kandi habwaki tusemeriire kubyekaguza?

19 Nk’Omukama Asa, tusemeriire “okuserra” Yahwe. (2 Byom. 14:4; 15:1, 2) Tutandika kuserra Yahwe obutumwegaho kandi tukabatizibwa. Tusemeriire kukozesa buli kagisa koona kugumya okugonza okutwiniire Yahwe. Kumanya nk’oku twemeriire ha nsonga egi, nitusobora kwekaguza: ‘Ngenda omu nsorrokano obutoosa?’ Obutugenda omu nsorrokano Yahwe ez’atuhaire kurabira omu kitebe kye, tutunga amaani ag’okwikara nitumuheereza kandi tutunga okuhumuzibwa kuruga omu b’oruganda na banyaanya itwe. (Mat. 11:28) Nitusobora n’okwekaguza, ‘Nyesomesa Baibuli butoosa?’ Obworaaba n’oikara n’eka yaawe, oyejumbira omu kuramya okw’eka buli wiiki? Rundi obworaaba oikara wenka, otaho obwire obw’okwesomesa? Okora kyona ekirukusoboka kwekamba omu mulimo ogw’okutebeza n’okufoora abantu abegeswa?

20 Habwaki tusemeriire kwekaguza ebikaguzo ebyo? Baibuli etugambira ngu Yahwe akebera ebitekerezo n’emitima yaitu, nahabweki naitwe tusemeriire kwekebera. (Soma 1 Ekyebyomubusinge 28:9.) Kakuba tukyetegereza ngu tusemeriire kukora empindahinduka omu bigendererwa byaitu, rundi entekereza yaitu, tusabe Yahwe atukonyere kuzikora. Kanu nuko kasumi ak’okwetekaniriza okulengwa okurabaho omu kasumi ak’omu maiso. Nahabweki otaikiriza ekintu kyona kukulemesa kukozesa kurungi akasumi ak’obusinge!

EKIZINA 62 Ekizina Ekihyaka

^ kac. 5 Noikara omu ihanga nambere mwine obugabe obw’okuramya Yahwe? Obukiraaba nukwo kiri, akasumi kanu ak’obusinge n’okakozesa ota? Ekicweka kinu nikiija kukukonyera kumanya omulingo osobora kwegera ha kyokurorraho ky’Omukama Asa owa Yuda hamu n’Abakristaayo ab’omu kyasa eky’okubanza. Bakakozesa kurungi akasumi ak’obusinge.

^ kac. 3 AMAKURU G’EKIGAMBO: Ekigambo “obusinge” tikirukumanyisa kwikara omu nsi nambere hatali obulemu kyonka. Omu Ruheburaniya ekigambo eki kitwarra kuba n’obwomeezi oburungi, obulinzi, hamu n’okusemererwa.

^ kac. 57 KUSOBORRA EBISISANI: Omukama Asa akaihaho nyinenkuru ekiikaro kye habwokuba akaba n’akurakuraniza okuramya okw’ebisuba. Abakaba nibasagika Omukama Asa bakahondera ekyokurorraho kye kandi bahwerekereza ebisisani.

^ kac. 59 KUSOBORRA EBISISANI: Ow’oruganda na mukazi we abekambi niborobyamu obwomeezi bwabo nukwo basobole kuheereza nambere hali obwetaago.