Genda ha biroho

Genda ha rukarra rw'ebirumu

EKICWEKA KY’OKWEGA 2

EKIZINA 132 Hati Tuli Muntu Omu

Abasaija, Muteekemu Abakazi Banyu Ekitiinisa

Abasaija, Muteekemu Abakazi Banyu Ekitiinisa

“Inywe abasaija, . . . nimutaho omukazi ekitinisa.”1 PET. 3:7.

EBI TURAYEGA

Omulingo abasaija basobora kutamu bakazi baabo ekitiiinisa kuraba omu bigambo n’omu bikorwa.

1. Habwaki Yahwe yatuhaire ekisembo eky’obuswere?

 YAHWE ali ‘Ruhanga ow’asemeriirwe,’ kandi naagonza na itwe tusemererwe. (1 Tim. 1:11) Atuhaire ebisembo bingi ebitukonyera kwegondeza omu bwomeezi. (Yak. 1:17) Kimu ha bisembo binu nubwo obuswere. Omusaija n’okukazi obu bataaha obuswere, barahira kugonzangana n’okutekamungana ekitiinisa. Obu baikaza enkoragana hagati yabo egumire, kibaleetera okusemererwa.—Nfu. 5:18.

2. Kiki ekiri omu buswere oburukukira obwingi kasumi kanu?

2 Ekyobusaasi, kasumi kanu abaswerangaine abaingi omu nsi beebwa ebirahiro ebi baakozere ha kiro kyabo eky’okugaitwa. Ekirugamu, baburwa okusemererwa. Ripooti emu kuruga omu Kitongole eky’Obwomeezi eky’Ensi Yoona (World Health Organization) n’eyoleka ngu abasaija abaingi bateera abakazi baabo, babajuma kandi babasaaliza n’omu nyehurra. Omusaija ow’atwaza mukazi we omu mulingo ogu naasobora kutamu mukazi we ekitiinisa obu barukuba bali n’abantu baitu naamutwaza kubi obu barukuba bali omuka. Ekindi, obuswere oburukukira obwingi bubamu ebizibu omusaija obu arora ebisisani eby’orwanju. a

3. Kiki ekisobora kuleetera omusaija kutwaza kubi mukazi we?

3 Kiki ekisobora kuleetera abasaija kutwaza kubi abakazi baabo? Nibasobora kuba baakuzire nibarora baisebo nibateera bakazi baabo, nahabweki nibasobora kuteekereza ngu tikiri kibi, kandi ngu kutwaza kubi bakazi baabo kiri kintu kya buli kiro. Abamu batwalirizibwa obuhangwa nambere baakuliire ekisobora kubaleetera kukurakuraniza entekereza ey’etahikire ey’erukugamba ngu omusaija ow’ahikire asemeriire kukozesa ekifuba kwoleka mukazi we ngu amwineho obusobozi. Abasaija abamu bateegesebwe kulinda enyehurra zaabo, otwaliremu n’okulema ekiniga kyabo. Abasaija abamu baikara nibarora ebisisani by’orwanju, ekibaleetiire kutekereza ngu abakazi baroho nk’ebintu ebibakonyera kwigusa enyehurra zaabo ez’okuteerana. Ekindi, ripooti enyingi nizooleka ngu omu busumi bwa Korona, abasaija bakeyongera kutwaza kubi bakazi baabo. Baitu nabwo omusaija tasemeriire kutwaza kubi mukazi we naasigikirra ha nsonga zinu.

4. Kiki banyineeka Abakristaayo eki basemeriire kwerinda, kandi habwaki?

4 Abasaija Abakristaayo basemeriire kwerinda kuba n’entekereza ey’etahikire h’abakazi. b Habwaki? Ensonga emu eri ngu ebitekerezo by’omuntu birugamu ebikorwa. Omukwenda Paulo akatererra Abakristaayo abaseserweho amagita omu Roma ngu “mutasisanizibwa nkobusinge bunu.” (Bar. 12:​1, 2) Paulo obu yahandiikire Abarooma, ekitebe kiine kuba kikaba kikaireho kumara akasumi. Baitu nabwo ebigambo bya Paulo bikooleka ngu abamu omu kitebe bakaba nibakyatwalirizibwa emigenzo hamu n’entekereza ey’ensi. Egi niyo ensonga habwaki yabatereriire kuhinduramu entekereza zaabo n’engeso zaabo. Obuhabuzi obu nibukwataho na banyineeka Abakristaayo kasumi kanu. Ekyobusaasi, bamu hali bo batwaliriziibwe entekereze ey’ensi kandi batandika kutwaza kubi abakazi baabo. c Yahwe nanihirramu nyineeka kutwaza ata mukazi we? Ekyokugarukamu nitukisanga omu kyahandiikire ekyebembiire ekicweka kinu.

5. Kusigikirra ha 1 Petero 3:​7, nyineeka asemeriire kutwaza ata mukazi we?

5 Soma 1 Petero 3:7. Yahwe naragira ba nyineeka kutamu bakazi baabo ekitiinisa. Nyineeka ow’atamu mukazi we ekitiinisa amutwaza omu mulingo gw’embabazi kandi ogw’okugonza. Omu kicweka kinu nitwija kurora omulingo nyineeka asobora kutekamu mukazi we ekitiinisa. Baitu katubanze turole ebintu banyineeka bakora ebisobora kwoleka ngu tibarukuteekamu bakazi baabo ekitiinisa.

YANGA EBIKORWA EBIRUKUMARAMU MUKAZI WAAWE EKITIINISA

6. Yahwe ayehurra ata hali abasaija abateera bakazi baabo? (Abakolosai 3:19)

6 Kuteera omukazi. Yahwe anoba omuntu weena ow’agonza ebikorwa eby’okurwana. (Zab. 11:5) Ajumirra banyineeka abatwaza kubi bakazi baabo. (Mara. 2:16; Soma Abakolosai 3:19.) Kusigikirra ha kyahandiikirwe ekyebembiire ekicweka kinu ekiri omu 1 Petero 3:​7, nyineeka obu atwazi kubi mukazi we kikwataho enkoragana ye na Ruhanga. Yahwe naasobora n’okutahurra esaara ze.

7. Kusigikirra ha Abefeso 4:​31, 32, mbaza ya mulingo ki banyineeka ei basemeriire kwetantara? (Rora n’ekicweka “Kusoborra Amakuru g’Ebigambo.”)

7 Kujuma omukazi. Banyineeka abamu bajuma bakazi baabo nibakozesa ebigambo ebirukusaaliza kandi eby’obukaali. Baitu Yahwe anoba ‘okubihirwa, ekiniga, nokutera obwogo, nokujuma kwona.’ d (Soma Abefeso 4:​31, 32.) Ahurra buli kimu. Omulingo nyineeka abazaamu na mukazi we n’obu baba bali bonka kikuru muno hali Yahwe. Nyineeka ow’abaza na mukazi we omu mulingo ogw’obukaali tagarukira ha kusiisa obuswere bwe kyonka, baitu asiisa n’enkoragana ye na Ruhanga.—Yak. 1:26.

8. Yahwe ayehurra ata ha bisisani by’orwanju kandi habwaki?

8 Kurora ebisisani eby’orwanju. Yahwe ayehurra ata omuntu obu arora ebisisani by’orwanju? Akinobera kimu. Nahabweki, nyineeka ow’arora ebisisani eby’orwanju, asiisa enkoragana ye na Yahwe kandi amaramu mukazi we ekitiinisa. e Yahwe naanihirramu nyineeka kwikara ali mwesigwa hali mukazi we hatali omu bikorwa honka baitu n’omu biteekerezo. Yesu akagamba ngu omusaija ow’arora omukazi ondi namwegomba aba amazire ira kusiihana na uwe “omu mutima gwe.” fMat. 5:​28, 29.

9. Habwaki kibiihiza Yahwe nyineeka obu ayejumbira omu bikorwa eby’okuterana ebirukumaramu mukazi we ekitiinisa?

9 Ebikorwa eby’okuteerana ebirukumaramu omukazi ekitiinisa. Banyineeka abamu basindikiriza bakazi babo kwejumbira omu bikorwa eby’okuterana ebibamaramu ekitiinisa, ebitalibaniza omuntu wabo ow’omunda kandi ebibaleetera kwehurra batarukugonzebwa. Yahwe anobera kimu ebikorwa nk’ebi eby’okwegondeza wenka kandi ebirukwoleka ngu torukufaaho enyehurra z’abandi. Nanihirramu nyineeka kugonza mukazi we kumutwaza omu mulingo gw’embabazi n’okutekamu ekitiinisa omuntu we ow’omunda. (Bef. 5:​28, 29) Baitu kakuba nyineeka Omukristaayo aba aikare naakora ebikorwa ebirukumaramu mukazi we ekitiinisa, naamujuma rundi naarora ebisisani eby’orwanju? Nasobora ata kuhinduramu entekereza ye n’ebikorwa bye?

OMULINGO OSOBORA KUSINGURA ENGESO EZIRUKUMARAMU ABAKAZI EKITIINISA

10. Banyineeka nibasobora kugasirwa bata omu kyokurorraho kya Yesu?

10 Kiki ekisobora kukonyera nyineeka kusingura engeso ez’okujuma mukazi we n’okumukora ebikorwa ebirukumaramu ekitiinisa? Naasobora kulengaho kwegera hali Yesu. N’obu kiraaba ngu Yesu akaba atali omu buswere, omulingo yatwaizeemu abegeswa be guli kyokurorraho ekirungi ekirukwoleka omulingo nyineeka asemeriire kutwazamu mukazi we. (Bef. 5:25) Ekyokurrraho, wetegereze omulingo banyineeka basobora kwegera ha mulingo Yesu yatwaizeemu abegeswa be n’omulingo yabazaaga nabo.

11. Yesu akatwaza ata abakwenda be?

11 Yesu akatwaza abegeswa be omu mulingo ogw’embabazi kandi ogw’ekitiinisa. Tiyabazaaga na bo omu mulingo gw’obukaali. N’obu kiraaba ngu akaba aine amaani n’obusobozi kubakira, atakozese amaani ge kubaleetera kwehurra ngu baceke rundi kumutiina. Oihireho akabaheereza omu mulingo gw’obwebundaazi. (Yoh. 13:​12-17) Akagambira abegeswa be ati: “Munyegereho, habwokuba ndi muculeezi kandi ndi mwebundaazi omu mutima, nimwija kutunga okuhuumura.” (Mat. 11:​28-30) Wetegereze ngu Yesu akaba ali muculeezi. Omuntu kuba muculeezi tikirukumanyisa ngu muceke. Oihireho aba aine amaani agamusobozesa kwoleka okwetanga. Obu bamubiihiza, aikara atekaine kandi alema enyehurra ze.

12. Yesu akabaza n’abantu abandi omu mulingo ki?

12 Yesu akakozesa ebigambo bye kuhumuza n’okugarramu abandi amaani. Atabalize abegeswa be omu mulingo ogw’obukaali. (Luk. 8:​47, 48) Abarukumuhakaniza n’obu bamwenderiize kandi bamujuma, ‘atabajume.’ (1 Pet. 2:​21-23) Obwire obumu, Yesu yacwamuga kuculeera omu kiikaro kyokugarukamu omu mulingo ogw’obukaali. (Mat. 27:​12-14) Mali ka kyokurorraho kirungi hali banyineeka Abakristaayo!

13. Nk’oku kyolekerwe omu Matayo 19:​4-6, nyineeka naasobora ata ‘kugumira hali mukazi we’? (Rora n’ekisisani.)

13 Yesu akatererra ba nyineeka kwikara bali besigwa hali bakazi baabo. Akajuliza ebigambo bya Ise ayagambire ngu nyineeka asemeriire ‘kugumira hali mukazi we.’ (Soma Matayo 19:​4-6.) Ekigambo eky’Oruyonaani “agumire hali” ekyakozesiibwe omu rukarra runu nikimanyisa “kukwatira ha kintu.” Nahabweki engonzi eziri hagati ya nyineeka na mukazi we zisemeriire kuba z’amaani muno bakasisana oti rundi bakwataine. Kakuba omu hali bo akora ekintu ekirukusaaliza ow’ali na uwe omu buswere boona bakwatwaho. Nyineeka ow’aine enkoragana ey’amaani na mukazi we naija kwangira kimu kurora ebisisani eby’orwanju oby’omulingo gwona. Naija kwangira kimu “kurora ebitarumu.” (Zab. 119:37) Obu akora eki, asisana nk’ow’aragaine n’amaiso ge kutarora omukazi ondi wena n’amwegomba oihireho mukazi we wenka.—Yob. 31:1.

Nyineeka omwesigwa ayanga kurora ebisisani by’orwanju (Rora akacweka 13) h


14. Bintu ki nyineeka ow’atwaza kubi mukazi we ebi asemeriire kukora kusobora kugarraho enkoragana ye na Yahwe hamu na mukazi we?

14 Nyineeka ow’ateera rundi akajuma mukazi we asemeriire kugira ekiyakoraho kusobora kugarraho enkoragana ye na Yahwe hamu na mukazi we. Kiki eki asemeriire kukora? Eky’okubanza, asemeriire kukyetegereza ngu aine ekizibu eky’amaani. Yahwe arora buli kintu kyona eki akora kandi ahurra buli kigambo kyona eki abaza. (Zab. 44:21; Mug. 12:14; Baheb. 4:13) Ekyakabiri, asemeriire kulekeraaho kuteera mukazi we kandi ahindule engeso ze. (Nfu. 28:13) EKyakasatu, asemeriire kusaba mukazi we hamu na Yahwe ekiganyiro. (Ebik. 3:19) Ekindi asemeriire kusaba Yahwe kumuha ekihika eky’okuhinduramu engeso ze, n’okumukonyera kulema ebitekerezo bye, embaza ye hamu n’ebikorwa bye. (Zab. 51:​10-12; 2 Kol. 10:5; Baf. 2:13) Ekyakana, asemeriire kukorra ha saara ze kuraba omu kwega kunobera kimu ebikorwa byona eby’okurwana hamu n’ebigambo eby’okujuma. (Zab. 97:10) Ekyakataano, ahonaaho asemeriire kugenda hali abagurusi b’ekitebe kumukonyera. (Yak. 5:​14-16) Ekyamukaaga, akole entekaniza eyeramukonyera kwerinda engeso ezi zoona omu kasumi ak’omu maiso. Nyineeka ow’arora ebisisani eby’orwanju asemeriire kukora ebintu nibyo bimu. Yahwe naija kumuha emigisa obu araaba nateekamu amaani kuhindura engeso ze. (Zab. 37:5) Baitu tikirukumara nyineeka kwetantara ebikorwa ebirukumaramu mukazi we ekitiinisa. Asemeriire n’okwega kutekamu mukazi we ekitiinsa. Eki naasobora kukikora ata?

OMULINGO OSOBORA KUTEEKAMU MUKAZI WAAWE EKITIINISA

15. Nyineeka naasobora ata kwoleka mukazi we engonzi?

15 Mwoleke engonzi. Ab’oruganda abamu abaine okusemererwa omu buswere bwabo bakagifoora engeso yabo buli kiro kukorra abakazi baabo ekintu ekirukwoleka ngu nibabagonza. (1 Yoh. 3:18) Nyineeka naasobora kwoleka ngu naagonza mukazi we kuraba omu kukora ebintu ebitaito nk’okumukwata ha mukono rundi kumugwa omu kifuba. Naasobora kumusindikira obutumwa naamugambira ngu “Ninkutekerezaaho” rundi naasobora kumukaguza ati: “Ekiro nikigenda kita?” Naasobora kumuha kaadi ey’ahandiikiremu ebigambo ebirugire ha mutima ebirukwoleka omulingo amugonzaamu. Nyineeka obu akora ebintu binu ayoleka ngu naateekamu mukazi we ekitiinisa kandi kigumya obuswere bwabo.

16. Habwaki nyineeka asemeriire kusiima mukazi we?

16 Musiime. Nyineeka ow’atekamu mukazi we ekitiinisa, aleetera mukazi we kukimanya ngu w’omugaso hali uwe kandi amuleetera kwehurra kurungi. Omulingo gumu ogu asobora kukikoramu nukwo kwijuka kumusiima habw’abyona ebi akora kumusagika. (Bak. 3:15) Nyineeka obu asiima mukazi we, kireetera omukazi kwehurra kurungi. Omukazi naija kwehurra aine obulinzi, naagonzebwa kandi natekwamu ekitiinisa.—Nfu. 31:28.

17. Nyineeka naasobora ata kwoleka ngu naatamu mukazi we ekitiinisa?

17 Ba w’embabazi kandi ow’arukuteekamu mukazi waawe ekitiinisa. Nyineeka ow’asiima mukazi we amutwara kuba w’omuhendo. Amutwaza nk’ekisembo ekyomuhendo mwingi muno kuruga hali Yahwe. (Nfu. 18:22; 31:10) Kandi ekirugamu amutwaza omu mulingo ogw’embabazi akandi ogw’ekitiinisa, n’obu baba bali omu kikorwa ky’okuterana. Tarukwija kumuhambiriza kwejumbira omu bikorwa eby’okuterana ebirukumuleetera kwehurra atatekaine, ebirukumumaramu ekitiinisa rundi ebirukutalibaniza omuntu we ow’omunda. g Nyineeka na uwe naija kulengaho kwikara aine omuntu ow’omunda omurungi omu maiso ga Yahwe.—Ebik. 24:16.

18. Kiki banyineeka eki basemeriire kucweramu kimu kukora? (Rora n’akasanduuko “ Emiringo Ena Esobora Kukukonyera Kuba Nyineeka ow’Arukuteekamu Mukazi Waawe Ekitiinisa.”)

18 Banyineeka, nimusobora kukigumya ngu Yahwe arora kandi asiima amaani goona agamuteekamu kutamu bakazi banyu ekitiinisa omu bigambo n’omu bikorwa. Mucweremu kimu kutamu bakazi banyu ekitiinisa obu nimwetantara ebikorwa ebibamaramu ekitiinisa, mube bembabazi, mubatemu ekitiinisa, kandi mubooleke engonzi. Obu murakora eki, nimwija kwoleka ngu nimubagonza kandi nimubatwara nk’ab’omuhendo hali inywe. Obu muratamu bakazi banyu ekitiinisa, nimwija kulinda enkoragana yanyu erukukirayo obukuru, kandi egi niyo enkoragana yanyu na Yahwe.—Zab. 25:14.

 

EKIZINA 131 “Ruhanga Ekiyateraniize Ahamu”

a “Ebisisani eby’orwanju” nibitwarramu vidiyo, ebisisani, obutumwa, hamu n’amaraka ebiteekaniziibwe n’ekigendererwa eky’okwimukya enyehurra ez’okuterana omu bantu.

b Banyineeka nibaija kugasirwa omu kusoma ekicweka “Otwaza Abakazi nk’Oku Yahwe Abatwaza?” ekiri omu Omunaara gw’Omulinzi ogwa Janwali 2024.

c Abo abatwaziibwe kubi ababali na bo omu buswere nibasobora kugasirwa omu kusoma ekicweka “Obukonyezi Hali Abo Abatwaziibwe Kubi Ababali Na Bo omu Buswere” ekiri hansi y’ekicweka “Ensonga Ezindi” ha jw.org n’omu JW Library®.

d KUSOBORRA AMAKURU G’EBIGAMBO: “Kujuma” nikitwarramu kubaliza omuntu ebigambo eby’obukaali n’ekigendererwa eky’okumuswaza n’okumuleetera kwehurra kubi. Ekindi, nikitwarramu kwikara n’ogambira omuntu ekintu eki otamugonzaaho. Ekintu kyona nyineeka eki abaza kusaaliza rundi kuswaza mukazi we kuba kujuma.

e Rora ekicweka “Ebisisani by’Orwanju Nibisobora Kusisa Obuswere Bwawe.” ekiri ha jw.org n’omu JW Library

f Omukazi ow’aine iba ow’arora ebisisani by’orwanju naasobora kugasirwa omu kicweka “N’osobora Kukora Ki Kakuba Owoli Nauwe omu Buswere Arora Ebisisani eby’Orwanju?” ekiri omu Omunaara gw’Omulinzi Agusto 2023.

g Baibuli tesoborra ebikorwa ebisemiire rundi ebitasemiire nyineeka na mukazi we ebibasemeriire kwejumbiramu obubarukuba bali omu kikorwa ky’okuteerana. Omukristaayo ow’ali omu buswere asemeriire kukora encwamu ey’erukuhaisa Yahwe ekitiinisa, kusemeza ow’ali na uwe omu buswere n’okulinda omuntu we ow’omunda ali murungi. Kutwarra hamu, abaswerangaine tibasemeriire kugambiraho abandi ebikorwa eby’okuteerana ebi bejumbiramu omu buswere bwabo.

h KUSOBORRA EBISISANI: Ow’oruganda ali n’abakozi bataahi be abatali Bakaiso ba Yahwe, nibalengaho kumusoonasoona kurora magaziini yabo ey’erumu ebisisani by’orwanju.