HADGE 31
SIŊ 12 Jeofa, Baa maaga daŋgo
Fẽn maaga Jeofa joŋ maa yãã jar téebeere wo go jag ɓlagge wo de húulí mono
“Baa da jar maa ti tamsir wo la debaŋ, raw hã wel ɓe maa boŋ go.”—JAŊ 3:16.
FẼN MAA KLUU ƁIL HADGE SEN LA
Ɗeŋ maaga Jeofa joŋ maa kay naa ooge de deele jag ɓlagge, lan ɗeŋ maaga á ɓo’ faage ne naa, maaga naa mo hay tum de fruygi bay ɓlagge see mono.
1-2. (a) Ɓlaggen diŋ mayse là, day naa joŋ joŋge maa ooge jag ɓe de deele là? (Ko “Wããre maaga go de naa wer” lay.) (b) Naa wãã ge mayse wo ɓil hadge sen la là, lan ɓil hadge maa lan wo ɓil Ngeel Gor ti Jare sen lam no? (Ko “Wããre maa de wããge ne jar jaŋgen wo” ɓil artikle sen la.)
NDO de sãy koge ga Jeofa Baa mbe de da ndo debaŋ yawla yaw? Ɗeŋ maa boŋ maa da’ yiŋgi jag ti ɓe diŋ: fruggi nen fẽn maaga á joŋn maa yãã ndo go jag ɓlagge wo de húulí mono. Ɓlagge a diŋ jee hee maa de hãã, ga ndo bay de kããge maa naa blum ɓe de see ɓo boŋ wa. Wosela ɓuy maaga jaŋ wããre sen de ɓlagge see. Day diŋ wer ɓlagge sen so ga naa húu mono. (Rom. 5:12) Amaa, wããre maa de cõõren la so diŋ ga Jeofa yãã ge naa go jag ɓlaggen wo de húulín cwãy tu!
2 Kiŋgi go wara de ngar 6000 ga Jeofa de kay jar téebeere wo maa ooge de deele jag ɓlagge no. Wer mayse ne? Werga á da naa. Jeofa tĩĩ da jar téebeere wo hãã le ti wur maaga se joŋ ra mono. Baa de koge ga ɓlagge kaŋ naa jag húulí, lan se bay de sãy maaga naa mo húu go ti wa. Á da ga naa mo hay tum tenen ti’i. (Rom. 6:23) Á diŋ fẽn maaga á de sãy ɓe ti maa ɓo mono. Ɓil hadge sen la, naa yiŋ jag yaŋ ti wiigi maa 3 wo mo ti’ la no: (1) Jeofa hã ɗiggi maa de woore ne jar téebeere maa de ɓlagge see wo na hãge là? (2) Jar maa de ɓlagge see maa ti wur maaga à yer Biblen le joŋ wo joŋge maaga saara mo hay de cõõre jag Baa là? (3) Yeso joŋ mayse maa yãã jar téebeere wo go jag ɓlagge wo de húulí là?
JEOFA HÃ ƊIGGI MAA DE WOORE NE JAR TÉEBEERE MAA DE ƁLAGGE SEE WO NA HÃGE LÀ?
3. Pããre naa maa taŋgun kol wo go diŋ jar maa de ɓlagge see na kolge là?
3 De maaga Jeofa joŋ jee twar wo de wãy maa taŋgun mono, á hay de sãy maaga á mo lag wo de fruygi. Á hã ngeel maa de woore ne hara maa lagge, kado maaga diŋ ‘mariage’, lan joŋre maa de woore ne hara ni pa. Á de hay baa wo tamsir go de weere ɓaara wo, de hay kol wo tamsir go diŋ paradis doo pay sug nee maa Eden nono. Á hay hã jag liŋgi ne hara boŋ tawa tu. Lan á ɓo’ sug ɓaara ga hayga á hoo wo sug we ti jag liŋgi sen ga no, á húu gi wo go. Naa ɓuy de ko fẽn maaga hay hres mono. Jee peele maa de ɓlaggen ga bay da Baa wa lay, jar téebeere wo wa lay, srog Adam wo de Efa maaga á mo ɓo’ wo jag liŋgi maa ni Baan go. Adam wo de Efa joŋ wo fẽn maaga Manhúulí, jee peele Baa maa de ɓlaggen hay dage ɓe mono. Á kaŋ wo ɗiggi ti Pan ɓaara maaga naa nen dage ɓen go see ɓaara mo ga, saara raw joŋ ɓlagge. Doo maaga naa kon nono, wããre maa ni Jeofa naa wo nen go diŋ cwãy. Tĩĩ le wur sen ka’ tu, saara le’ yiŋgi de re maa wer ɓen tu, doo: tawge tããbe, lan blam, húulí.—Tĩĩ. 1:28, 29; 2:8, 9, 16-18; 3:1-6, 17-19, 24; 5:5.
4. Wer mayse ga Jeofa caa hee de ɓlagge, lan kay naa maa ooge de deele jag ɓe là? (Rom wo 8:20, 21)
4 Jeofa yer wããre sen ɓil Bible maaga naa mo laa wer ne mopo maa de woore. Sen kay naa maa koge ga, wer mayse ga Jeofa bay de sãy ɓlagge ti wa has la. Ɓlaggen caa holaŋ naa go de Pan naa, lan kaŋ naa ne húulí jage. (Esa. 59:2) Diŋ wersen so ga Manhúulí bay de sãy Jeofa wo de jar téebeere ti wa mono. Á srog glog Adam wo de Efa joŋ ɓlagge; day se hãã wara srog glog jar téebeere wo joŋ ɓlagge ɗa. Maapo ga se hay ɗig ga se hay naa blum Jeofa le ɓil pay Eden. Amaa se bay de koge ga Jeofa de dage ɓil debaŋ wa. Baa coo ɗiggi ɓe maa ti wer maa ni Adam wo de Efa ti boŋ ga hase. Á da jar téebeere wo ɓuy; diŋ wersen so ga á hã ɗiggi maa de woore ne jar ɓuy mono. (Jaŋ Rom wo 8:20, 21.) Jeofa hay de koge ga jar maa po wo yoo ɓaara maŋge wo yaŋ ga saara da se, lan wii wo kayge yaŋ maa ooge de deele jag ɓlagge no. Jeofa ɓo’ faage ne jar sen wo maaga á mo ya’ wo le see se, lan mo da’ wo see ɓaara go de yããge jag ɓlagge wo de húulí no. Jeofa joŋ ge may maa bag jag fẽẽre sen mo deŋ wo go ɓuy là?
5. Jeofa hã ɗiggi maa de woore maa taŋgun ne jar téebeere maa de ɓlagge seen wo na hunlà? Naa wer ɓe. (Tĩĩgi were 3:15)
5 Jaŋ Tĩĩgi were 3:15. Jeofa hã ɗiggi maa de woore maa taŋgun ne jar téebeere wo de maaga á wãã fẽn maaga da’ ge Manhúulí yaŋ mono. Baa wãã go peel bol ga “wer” po yãã ge jar téebeere yaŋ wo go. Jee sen naŋ ge nen Manhúulí go, lan ferge ‘wũy fẽẽre maaga á hay ɓlag ra le Eden mono. (1 Jaŋ 3:8) Amaa, taŋgu, Manhúulí ma’ ge wer se no, noga ĩĩ ge ne go. Sen ce ge Jeofa debaŋ. Amaa, Jeofa hay go gorge maa joŋ bon, lan ɓo’ faage maaga ‘ ‘wer’ ’ sen mo joŋ bon maa yãã jar téebeere wo go jag ɓlagge wo de húulí.
JAR MAA DE ƁLAGGE SEE HAY WO JOŊ MAY LE TI WUR MAA TAŊGUN MAA COGE JAG JEOFA LÀ?
6. Jar maa de hã ɓil doo Abel wo de Nowe joŋ wo mayse maa ya’ge see Jeofa là?
6 Ti siyekle maaga hres wo le go mono, Jeofa see de ngaɓ ɗeŋ maaga jar téebeere maa de ɓlagge see mbaara de kããge maa ya’ge see se. Á joŋ sen de seege de ɓe mẽ’ mẽ’e. Abel, mbarga Adam wo de Efa maa de ɓog, diŋ jee táabay maa taŋgu maaga tĩĩ wer hã ɓil ti Jeofa, blam ɓlagge maa ɓil pay Eden mono. Abel hay da Jeofa, lan hay kiɗgi ga se mo co jag ɓe, lan se mo ya’ see ɓe; wersen á joŋ siigi jag maa de woore ne hẽne. Abel hay diŋ jee koɗ horog wo, se raw hoo weere sããre ɓe po wo mẽ’e, raw ngaɗ rage go ma sii jag ne Jeofa. Jeofa ɗig ti fẽn maaga Abel joŋn na ɗiggi là? Á “kal koge nen [Jeofa] de fẽn hãge maa ɓen ɓuy de ele.” (Tĩĩ. 4:4) Jeofa hay fruy debaŋ ti siigi jag jar maa po ga hay wo dage ɓe—doo Nowe. (Tĩĩ. 8:20, 21) Jeofa yãã siigi jag jar sen wo maa ngaɓge ga jar téebeere maa de ɓlagge see mbaara de kããge maa coge jag se, lan maa ya’ge see se. b
7. Fẽn maaga Abraham joŋn had mayse ne naa là?
7 Abraham hay diŋ jobo maaga de hã ɓil ti Jeofa debaŋ. Jeofa wii ga á mo joŋ mopo maa de gayri debaŋ. Á wãã ne Abraham ga á mo sii jag go de mbarga ɓe Isage. Sen hay diŋ mopo maa de gayri nen Abraham debaŋ. Mbe de sen ɓuy, se bag jag see ɓe go maa joŋge ɓe. De maaga Abraham kos sii jag go de weel ɓen so mono, Baa raw baa do ɓe. Jeofa hay de koge ga á hay ce Abraham debaŋ de maaga á de hay ĩĩ mbarga ɓen go diŋ se tu mono. Saɓlaŋ sen had naa de fẽn maaga Jeofa de hay joŋ ge yaŋ wo peel mono. Jeofa de hay hã ge mbarga ɓe maaga se dan debaŋ go sii jag ti re naa. Jeofa da jar téebeere wo debaŋ.—Tĩĩ. 22:1-18.
8. Naa had mayse see siigi jag maa de hrog wo ga naa da’ ɓil Jag Liŋgi maa ni Moyis là? (Joŋre jar Lefid wo 4:27-29; 17:11)
8 De maaga Jeofa hã jag liŋgi ne jar Israyel wo mono, á wii ra ga á mo sii wo jag de hrogre wo maa da’ fuggi ɓil ti ɓlagge ɓaaran wo no. (Jaŋ Joŋre jar Lefid wo 4:27-29; 17:11.) Siigi jag sen hay wo go ngaɓge ga Jeofa hã ge siigi jag maaga tee ɓe bay wa, ga yãã ge jar téebeere wo yaŋ go ɓuy jag ɓlagge ɓaaran wo mono. Nenterse maa bay ɗagn kay profed wo maa wããge ga wer maaga à hay wãã ti ɓe go peel bol (kaŋ nen ga Weel Baa) ga jo ge bon lan húu gi yaŋ go. Á de hay joŋ ge de maŋ sam maaga à sii jag go de ɓe. (Esa. 53:1-12) Wersen, Jeofa wãã ga se hã ge Weel dage ɓen yaŋ go doo fẽn sii jag maa yãã jar téebeere wo go jag ɓlagge wo de húulí. Á diŋ fẽn maa de woore ga Jeofa joŋ ne, day á joŋ sen ne ndo lay!
YESO JOŊ MAYSE MAA YÃÃ JAR TÉEBEERE WO GO JAG ƁLAGGE LÀ?
9. Jaŋ jee joŋ batem jarn hay wãã mayse ti Yeso là? (Hebre wo 9:22; 10:1-4, 12)
9 Nen kiŋgi maa 29 mono, Jaŋ jee joŋ batem jarn ko Yeso, day wãã ga: “Ko we wesam mani Baa ma taw ɓlagge jar ma ti tamsirn wo go mo caw so no.” (Jaŋ 1:29) Wããre sen ngaɓ ga Yeso diŋ wer maaga Baa hay wãã le go peel bole ti ɓe mono. Yeso de hay hã tenen ɓe go sii jage. Patala wer maa ni Jeofan hay nduu maa yãã jar téebeere wo go jag ɓlaggen eŋ ɓuy.—Jaŋ Hebre wo 9:22; 10:1-4, 12.
10. Yeso ngaɓ go na ngaɓge ga se “a ɗege” diŋ jar maa de ɓlagge wo là?
10 Yeso kaŋ ɗiggi ɓe go debaŋ ti jar maaga ko wo see ɓaara go nen lawge do ɓlagge, lan ɗe ra maaga á mo kol wo go jar maa wer se. Á hay de koge ga jar téebeere jo wo bon diŋ wer ɓlagge. Diŋ wersen á hay kayge debaŋ diŋ jar maaga à hay ko rage doo jar joŋ ɓlagge wo no mono. Á naa wer ɓe de saɓlaŋ po ga: “Jar maga bay wo de cegè wa, bay wo de sãy dogtor ti wa, de sãy dogtor ti diŋ jar ma de cege wora. Ma ɓi, ndi a bay ɗege diŋ jar maga à de horge sug ti ɓaara ga á wo de deele wo wa, ndi a ɗege diŋ jar maga à bay kee rage jag wa mono.” (Mat. 9:12, 13) Sen diŋ fẽn maaga Yeso hay joŋn mono. De maaga wãy po yog ɓaale go ne hẽn de mberbe maa nen ɓe mono, Yeso wãã wããre ne hẽn desãy, lan fug ɓil go ne hẽn ti, ti ɓlagge ɓen wo no. (Lug 7:37-50) Yeso had cwãy maaga daŋgo ne wãy jar Samari, koh de maaga á hay mbe de koge ga wãyn hay wer blo po maaga bay diŋ war ɓe wa mono. (Jaŋ 4:7, 17-19, 25, 26) Jar húu diŋ wer ɓlagge. Amaa, Baa hã ẽgre ne Yeso maa fer werpiiri, naare, lan weere maaga hay wo go de húulí le go ciŋ tenene.—Mat. 11:5.
11. Wer mayse ga jar maaga hay wo joŋ ɓlagge da’ wo see ɓaara de woore see Yeso là?
11 Naa ko wer mayse ga jar maaga hay wo joŋ ɓlagge debaŋ da’ wo see ɓaara de woore see Yeso la ɗa. Yeso hay ko decoo ɓaara, lan hay joŋ rage de ele. Á hay bay wo joŋ hẽẽne maa wãã wããre ne hẽn wa. (Lug 15:1, 2) Yeso kee jar maaga naa wo nen hãge ɓil ɓaara go ne hẽn mono, lan poɗ ra. (Lug 19:1-10) Yeso hay ko decoo jare; sen hay ngaɓge go diŋ koge decoo maa ni Pan ɓe no. (Jaŋ 14:9) Á ngaɓ go nen wããre ɓe wo de joŋre ɓe wo ga Pan se maa ko decoo jarn da jar maa de ɓlagge see wo. Á ngaɓ go pa ga Jeofa de sãy kay wosela ɓuy yoo ɓaara maa ooge de deele jag ɓlagge no. Yeso hay kay jar maaga á mo hay wo de sãy coo seele ɓaara ti, lan mo maŋ wo glog se.—Lug 5:27, 28.
12. Yeso had mayse ti húulí ɓe là?
12 Yeso hay de koge ga se de hay hã tenen se go sii jage. Ɓaale ngaɓa, á wãã ne jar maa wer ɓen wo ga à kaŋ ge taw se ge go, lan à ɓal ge se go ciŋ ti koo. (Mat. 17:22; 20:18, 19) Á hay de koge ga siigi jag maaga à sii go de se, naa ge ɓlagge maa ti tamsir go ɓuy, doo maaga Jaŋ hay siin go, lan doo maaga profed hay wããn wo go peel bol nono. Yeso hay had pa ga blam maaga se hã ge tenen se go mono, se “jãã wer jar téebeere wo le go ɓuy” see ɓe. (Jaŋ 12:32) Jar téebeere maa de ɓlagge see hay wo de kããge maa coge jag Jeofa de yãã Yeso doo waŋ ɓaara nono, de maŋ blam ɓe. Hayga á de hay joŋ wo we doo sen nono, á de hay joŋ wo go de ‘budgi jag ɓlagge no.’ (Rom. 6:14, 18, 22; Jaŋ 8:32) Diŋ wersen so ga Yeso hay de coɓge, lan hay hã see ɓe go húugi maa yãã naa go mono.—Jaŋ 10:17, 18.
13. Yeso hay húu go na húugi là, day húulí ɓe had mayse ne naa ti Jeofa là? (Ko foton lay.)
13 Bar Yeso maa maŋ po hay kaŋ taw ɓe go. Blam sen jar hee ɓen baa wo ne, ɗar wo ne, lan caa wo re ne hẽn see ti fẽẽre maaga á hay bay de joŋ rage wa. Blam saara joŋ bon ɓe. Ɓo’ge ti ɓen so, sooden raw wo de ɓe ti ngeel ‘war jar no, lan ɓaln wo go ciŋ ti koo. Yeso oo de deele jag bon maa hõnla ɓuy. Amaa pan ɓe jo bon dedaŋ ge ɓe de maaga á kon go húugi mono. Jeofa hay de kããge maa maŋ jag bon maaga weel ɓen hay yiŋgi de ɓe go, amaa se maŋ jag ɓe go ga. Jeofa hay da weel ɓen debaŋ pa lay, day wer mayse ga á menn joŋ bon, lan húugi go là? Werga Jeofa da naa. Yeso wãã ga: “Werga Baa da jar ma ti tamsir la wo debaŋ, raw hã Wel ɓe ma boŋ go, ga wosela ɓuy yãã wããre ɓe we mo huu wa so hase, ama á mo kol go tenen caw tum.”—Jaŋ 3:16.
Jeofa jo bon debaŋ de maaga á men weel ɓe Yeso go húugi maa yãã naa go jag ɓlagge wo de húulí mono (Ko paragraf 13)
14. Húulí Yeso had mayse ne ndo là?
14 Húulí Yeso diŋ fẽn maa kluu maaga ngaɓ dage Jeofa go see wer maa ni Adam wo de Efa no. Sen ngaɓ go ga Jeofa da ndo debaŋ lay. Á hã Weel dage ɓen go, ga jo bon debaŋe maa yãã ndo go jag ɓlagge wo de húulí. (1 Jaŋ 4:9, 10) Á de sãy kay wosela ɓuy yoo naa ti maa joŋ joŋre ne hẽne, koh de maaga naa mbe de ɓlagge see patala mono. Lan se de sãy naa ɓlagge maa see naan go ti nen naw ma peeln pa.
15. Naa de hay joŋ mayse maaga cooge maaga Jeofa coo naa le de húulí Yeso mo kay naa là?
15 Wer kado maaga Baa hã ne, kaŋ nen ga cooge maaga á coo naa le de húulí weel ɓen, Baa de kããge maa fug ɓil go ne naa ti ɓlagge naa wo no. Amaa maa da’ fuggi ɓil maa ni Jeofan mono, naa de hay joŋ mopo ɗa. Naa de hay joŋ diŋ mayse là? Jaŋ jee joŋ batem jar no, lan Yeso ti see ɓe yiŋ wo jag ti ɓe ga: “Coo we ɗiggi ɓay maa de ɓlaggen de deele tigriŋ, werga wur twaywaŋ maa ciŋ kos we go.” (Mat. 3:1, 2; 4:17) Diŋ wersen so ga naa de hay coo ɗiggi naa maa de ɓlaggen, hayga naa yaŋ de sãy baa barge de Jeofa, lan da’ fuggi ɓil ti ɓlagge naa no. Cooge ɗiggi maa de ɓlaggen da wããge ga hãylà, day sen kay naa maa coge jag Jeofa, koh de maaga naa mbe de ɓlagge see na kayge là? Hadge maa peeln yiŋ jag yaŋ ti wiigi jag se no.
SIŊ 18 Suse’ werga ndo coo wùr le
a WÃÃRE MAAGA GO DE NAA WERE: Ɓil Bible mono, “ɓlagge” wãã maapo ga diŋ ti maaga naa joŋ mopo ga bay nen Jeofa de woore wa, noga ti maaga naa bay joŋ fẽn maaga Jeofa ngaɓ ga de el wa. Amaa, ɓlagge wãã mbe ti maaga naa diŋ jar téebeere maa de ɓlagge see wer Adam wo de Efa pa. Lan wer ɓlagge maaga naa da’ le see moore naa Adam wo de Efa mono, naa ɓuy naa húu.
