1. Mbiɗgi faale ne ɓlaggen da wããge ga hãylà?

 DE MAAGA naa joŋ fẽn maaga bay ti ngeel ɓe wa we no, á de el maaga naa mo mbiɗ faale ne ɓlagge naa no. Bible wãã ga jee maaga mbiɗ faale ne ɓlagge ɓe diŋ jee maaga caa hee de fẽn maaga se hay joŋ de ɓlagge, men joŋre ɓe maa de ɓlaggen go, lan go de bawge jag jiili ɓe ga se dogn ga so.—Mat. 3:8; Joŋ 3:19; 2 Pi 3:9.”

2. Wer mayse ga naa ɓuy de sãy laa wer ne mbiɗgi faale ne ɓlaggen ti là? (Nehemi 8:​9-11)

² Jee táabay caw ɓuy mo hay ko ga mbiɗgi faale ne ɓlaggen diŋ mayla. Wer maylà? Werga naa ɓuy naa joŋ ɓlagge tum. Werga naa diŋ wer maa ni Adam wo de Efa mono, ɓlagge wo de húulí ya’ wosela ɓuy yoo naa. (Rom. 3:23; 5:12) Jobo bay go de yããge jag ɓlagge wa. Koh jar maa de hã ɓil ti Baa, doo apotre Pol, hay durgi jag ɓlagge lay. (Rom. 7:​21-24) Sen da wããge ga naa de hay joŋ tum nen lawge wer ɓlagge naan wo yawlà? Baywa. Jeofa ko decoo jare, lan de sãy maaga naa mo hay de fruygi ti. Ko saɓlaŋ jar Jwif maa ti wur maa ni Nehemin wo ɗa. (Jaŋ Nehemi 8:​9-11.) Jeofa hay bay de sãy maaga á mo hay wo go tum de caa jiili wer ɓlagge ɓaara maaga á hay joŋ wo ne le ɓaa mo wa. Á hay dage ga á mo goŋ wo se de fruygi. Jeofa de koge ga jiili naa suu de maaga naa mbiɗ faale we ne ɓlagge naa no. Wersen ga á had naa maaga naa mo mbiɗ faale ne ɓlagge naan mono. Hayga naa mbiɗ faale we ne ɓlagge naan wo no, naa joŋ yaŋ go de bawge jag jiili so ga Pan naa maa ko decoo jarn fug ɓil yaŋ go ne naa ti.

3. Naa ko ge yaŋ ti artikle sen la diŋ mayse wo là?

³ Naa mo had wee fẽẽre wo de peel ni ti mbiɗgi faale ne ɓlaggen ɗa. Ɓil artikle sen la, naa ko ge fẽẽre yaŋ la ni swa’a. Taŋgu, naa ko yaŋ ti maaga Jeofa had jar Israyel wo ti mbiɗgi faale ne  ɓlaggen mono. Blam sen, naa had ɗeŋ maaga Jeofa kay jar maa ɓen wo maa mbiɗ faale ne ɓlagge mono. Ti tawge ti ɓen, naa ndal yaŋ ti ɗeŋ maaga Yeso had jar maa wer ɓen wo ti mbiɗgi faale ne ɓlaggen mono.

JEOFA HAD JAR ISRAYEL WO TI MBIƊGI FAALE NE ƁLAGGE GA HÃYLÀ

4. Jeofa hay had jar Israyel wo ti mbiɗgi faale ne ɓlagge ga hãylà?

⁴ De maaga Jeofa hã jag liŋgi ɓen ne jar Israyel wo mono, á wãã wo ne hẽn ga saara hoo sug yaŋ ti ɓaara. Hayga á hay ɗaw wo jag liŋgi ɓen we no, Jeofa hay koɗ ra, de kaŋ bosa’ ne hara ti. Á wãã ne hara ga: “Kidolgi, jag liŋgi se ga ndi yern ne ndo wara bay de raw egre ɓo wa lay, bay de raw ti ɓo wa lay.” (Dog. 30:​11, 16) Amaa, hayga á hay hoo wo sug we ti jag liŋgi maa ni Jeofan wo ga, noga de hay goŋ wo baa maa tigriŋ we no, Jeofa de hay ndar do go see ɓaara, á hay jo wo bone. Amaa sen bay da wããge ga Jeofa hay ndar do go see ɓaara has tu na wa. Á hay wo de kããge maaga saara “fer le see Jeofa Baa ɓaara no, day hay hoo wo sug ti ɓe.” (Dog. 30:​1-3, 17-20, TMN) Sen da wããge pa ga á hay mbiɗ wo faale ne ɓlagge ɓaara no. Hayga á de hay joŋ wo we doo sen nono, Jeofa de hay ya’ le see ɓaara, day hay kaŋ bosa’ ne hara ti.

5. De ɗeŋ maa hõn ga Jeofa ɓo’ nen go ga se gor desãy de maaga jar maa ɓen hoo wo sug ti ɓe ga mo là? (2 Waŋre wo 17:​13, 14)

⁵ Jar maaga Jeofa hay hoo ra go dog wo giŋgi ɓe ɓaale ngaɓa. Ni pa mono, á ya’ wo goŋ sõõre wo, lan joŋ wo fẽẽre maaga bay wo ti ngeel ɓe wa. Re maa wer ɓen so diŋ ga á joŋ wo bone. Amaa, Jeofa kay jar ɓen wo maaga á mo fer wo goŋ sege tigriŋ. Á dog laa profed ɓe wo le ɓaale ngaɓa, maa jor glog jar maa ɓen wo ga á mo mbiɗ wo faale ne ɓlagge ɓaara no, lan mo fer wo le see se.—Jaŋ 2 Waŋre wo 17:​13, 14.

6. Jeofa joŋ joŋre de profed ɓen wo na joŋge maa had de el mbiɗgi faale ne ɓlagge là? (Ko foton lay.)

⁶ Jeofa hay laa profed ɓe wo le maa ɓoɗ sug jar maa ni ɓen wo no. Ko ba ɗa, Jeofa wãã ne Jermi ga á mo wãã ne jar Israyel wo ga: “Fer le, ndo Israyel maga bay hayge ye’ wa no! . . .Ndi joŋ ge de waŋ see ɓay gà, werga ɓil ɓi de ele. . . Ndi bay baa põõ go see jar ma tum wa. Ko mbo debaycõõre ɓon tawa werga ndo hay joŋ ti  graŋ go nà diŋ see [Jeofa] Baa ɓo no.” (Jer. 3:​12, 13) Jeofa ɓo’ Jowel maaga á mo wãã ne jar Israyel wo ga: “Fer we le see ɓi go de jiili ɓay ɓuy.” (Jowel 2:​12, 13) Á ɓo’ Esay maa wããge ne hara pa ga: “fãã we see ɓay go, caa we wer hun ma nen joŋre ɓayn wo go pel ɓi, men we joŋ ɓlagge go.” (Esa. 1:​16-19) Lan Jeofa ɓo’ Esekiyel wããge ne hara pa ga: “Nday ɗig bà nà ga ndi de sãy húulí je ma de ɓlaggen ti yawla? . . . Bay diŋ ga á mo ngiɗ faale ne joŋre ɓe ma de ɓlagge no, day mo hay tenen caw wa yaw? Werga ndi bay de sãy húulí je maga huu go ti wa, . . . coo we, ni nday joŋ we tenen sugi.” (Ese. 18:​23, 32) Jeofa fruy debaŋ de maaga jar mbiɗ faale ne ɓlagge ɓaaran mono, werga á da ga á mo joŋ wo tenen ti’ maa tum! Day Jeofa bay gorge ga jar maa sen mo mbiɗ wo faale ne ɓlagge ɓaaran taŋgu ɗa maaga ni se kay ra kway wa. Naa ko wee saɓlaŋ maa tigriŋ de maŋ sen wo ɗa pa.

7. Nen re maa ni profed Ose wo de wãy ɓen, Jeofa da had jar maa ɓen wo ga hãylà?

⁷ Ko fẽn maaga Jeofa had ne jar maa ɓen wo de saɓlaŋ po mo ɗa: saɓlaŋ Gomer, wãy profed Ose. Blam maaga á joŋ figliw mono, se men Ose go, raw da werpiiri maa tigriŋ wo. Jeofa joŋ mayse là? Jeofa, maaga jaŋ jag jiili jar, wãã ne Ose ga: “See tigriŋ wo da wãy maga go de da nday, de ma joŋ figliw doo maga [Jeofa] da jar Israyel wo nono. Ama, ma ɓaaran mokay no, á ngiɗ wo nen diŋ see baa ma tigriŋ wo.” (Ose 3:1; Jõõ. 16:2) Hay go de koge ga wãy Ose hay tum nen ɓlagge maa kwũy se no. Amaa, Jeofa ga Ose mo fug ɓil go ne wãy ɓen ti, lan á mo fer dage ɓe tigriŋ. a Wer saɓlaŋ sen, Jeofa hay da ngaɓge ne jar maa ɓen wo ga á joŋ wo see ne se na joŋge là. Koh de maaga á hay mbaara joŋ fẽẽre maaga bay wo ti ngeel ɓe wa mo laybla mono, Jeofa hay da rage. Á Hay laa profed ɓe wo maa kay rage maaga á mo mbiɗ wo faale go ne ɓlagge ɓaaran wo, lan mo coo wo seele ɓaara. Saɓlaŋ sen had naa ga Jeofa de ko fẽn maaga wosela ɓuy joŋ mono, day se kay wosela ɓuy maaga joŋ ɓlagge maa kwũy maaga á mo mbiɗ faale ne ɓlagge ɓe no. (Jõõ. 17:3) Naa kon wo de peel ni ɗa.

JEOFA KAY JAR MAAGA Á MO MBIƊ WO FAALE NE ƁLAGGE ƁAARAN NA KAYGE LÀ

8. Jeofa joŋ mayse maa kay Kayin maaga á mo mbiɗ faale ne ɓlagge ɓen là? (Tĩĩgi were 4:​3-7) (Ko foton lay.)

⁸ Kayin hay diŋ jag mbarga maa ni Adam wo de Efa no. Kayin hay joŋ re ɓlagge wo doo pããre ɓe wo no lay. Ciŋ ti ɓe ni pa mono, Bible wãã ti ɓe ga: “Joŋre ma ɓen de ɓlagge.” (1 Jaŋ 3:12) Maapo se diŋ wersen ga “fẽn hãge maa ɓen ɓuy laa koge nen [Jeofa] de el gà” mono. Nen maaga á mo hay coo ɗiggi ɓe mono, “Kayin raw sõõ jiili, tog peel go lay.” Jeofa joŋ may blam sen pa là? Á kal wãã wããre ne Kayini. (Jaŋ Tĩĩgi were 4:​3-7.) Ti ngeel sen la ni Jeofa kal wãã wããre ne Kayin desãy, kal ɓo’ sug ɓe ga hayga á see we de woore no, se ɓo’ bosa’ yaŋ ne hẽn ti. Á fer ɓo’ sug ɓe pa ga sõõge ɓil ɓen kaŋ ge wer ɓe joŋ re maa de bay ngare. Amaa, Kayin laa co’ sug ɓe ga. Á laa men Jeofa kayge ɓe maa mbiɗ faale ne ɓlagge ɓen ga. Koh de maaga Kayin day mbiɗ faale ne ɓlagge ɓen ga mono, Jeofa men kay jar go maaga á mo mbiɗ wo faale ne ɓlagge ɓaaran wo yawlà? Baywa!

9. Jeofa kay Dafid kayge maaga á mo mbiɗ faale ne ɓlagge ɓen là?

⁹ Jeofa hay da Waŋ Dafid debaŋ. Á hay ɗege ɓe ga ‘je maga jiili ɓi da ne’. (Joŋre 13:22) Amaa blam mokay, Dafid joŋ ɓlagge maa kwũy doo joŋge figliw, lan ĩĩgi húulí. Doo maaga jag liŋgi maa ni Moyisn wãã ne mono, Dafid hay go maa ‘warge. (Lef. 20:10; Kee. 35:31) Amaa,  Jeofa kay Dafid maaga á mo mbiɗ faale ne ɓlagge ɓe no. b Jeofa ɓo’ profed Nataŋ wo liŋ ni Dafidi, koh ba de maaga á hay bay mbe de joŋ mopo ta’ maa ɓo’ nen ga se de sãy mbiɗ faale ne ɓlagge ɓen ti wa mono. Maaga á mo du’ jiili Dafid mono, Nataŋ kal wãã wããre po ne hẽn ɓil jag jõõ. Jag jõõ sen du’ jiili Dafid debaŋ, se kal mbiɗ faale ne ɓlagge ɓe no. (2 Sam. 12:​1-14) Maa ɓo’ nen ga se joŋ ni naŋ ga mono, á raw yer Siŋ wora 51. (Siŋ. 51, ‘suscription’ ɓil TMN) Hãã patala siŋ sen yaŋ kay jar maaga joŋ wo ɓlagge maaga á mo mbiɗ wo faale ne ɓlagge ɓaaran ɗa. Ɓil naa bay ba go de fruygi debaŋ ti maaga Jeofa kay Dafid maaga á mo mbiɗ faale ne ɓlagge ɓen mo wa yawlà?

10. Á joŋ see mo na joŋge de maaga ndo ko ga Jeofa gor naa desãy, lan men ɓlagge go ne naa mo là?

¹⁰ Jeofa caa hee de ɓlagge wo ɓuy. (Siŋ. 5:​4, 5) Amaa á de koge ga naa ɓuy naa joŋ ɓlagge. Day werga á da naa debaŋ so mono, se kay naa maa durgi jag ɓlagge no. Koh hay ba diŋ jar maaga joŋ wo ɓlagge maa kwũy, á tum de kay rage maaga á mo mbiɗ wo faale ne ɓlagge ɓaara no, lan mo ya’ wo see se. Sen coɓ nen naa debaŋ ti maaga Jeofa de sãy men ɓlagge naa wo go ne naa ti mono! Hayga naa ɗig we ti gorge desãy, lan ti fuggi ɓil maa ni Jeofan no, sen jor glog naa maa lagge de deele peel ɓe; lan maaga naa mo mbiɗ faale ne ɓlagge naan deparday, de maaga naa joŋ ɓlagge we no. Naa ko patala diŋ fẽn maaga Yeso had ne jar maa wer ɓen wo ti mbiɗgi faale ne ɓlagge mono.

JAR MAA WER YESON HAD WO MAYSE TI MBIƊGI FAALE NE ƁLAGGE LÀ

11-12. Yeso had mayse ne jar ti fuggi ɓil maa ni pan ɓen là? (Ko foto maa nen faale no.)

¹¹ Ti siyekle maa taŋgun N.W.N. mono, wur age maa ni Mesin hay go de nduugi. Doo maaga naa had le ti artikle maa taŋgun no mono, Jeofa joŋ joŋre de Jaŋ maa joŋ Batem jar, lan de Yeso Kris maa had jar ga mbiɗgi faale ne ɓlagge de woore.—Mat. 3:​1, 2; 4:17.

¹² De maaga Yeso hay gesiŋ la mono, á had ga Pan se go de gorge maa fug ɓil go ne naa ti. Á joŋ sen diŋ de wããge ti jag jõõ weel maaga yee go wo de pan ɓe. Weejõõ sen maŋ faage maa de ɓlagge nen naw ɓen de ngar ngeel po ta’a. Go blam de maaga á “raw ɗiggi ti see ɓe” mono, á  fer le liŋ ni pan ɓe. Pan ɓe joŋ na joŋge là? Yeso wãã ga de maaga “Á le go se tiŋ mani pan ɓen mbeɗa ɗawa ɗa mono, nen pan ɓe raw leʼ ge wo ne hẽn ti, á raw ko decoo nen Pan ɓe debaŋ. Pan ɓe raw caa pel ɓe de ɗee, raw klew ge ɓe, raw togoɗ ge ɓe.” De maaga weeln wãã ne pan ɓe ga se kol diŋ gebee liŋ ni mono, pan ɓe raw ɗege ɓe ga “ Wel ɓin”, lan raw yããge ɓe liŋ ni tigriŋ. Pan ɓe raw wããge ga: “á hay yee go nen ɓi, day ndi fer we daʼ ge ɓe.” (Lug 15:​11-32) De maaga Yeso hay le ciŋ mono, á ko pan ɓe fug ɓil go ne jar maaga mbiɗ wo faale ne ɓlagge ɓaaran ti, lan ko decoo ɓaara ɓaale ngaɓa debaŋ. Mbaa se maaga Yeso wãã ti ɓe teŋ nen naa, lan ngaɓ ga Pan naa Jeofa ko decoo naa debaŋ!

13-14. Piyer had mayse ti mbiɗgi faale ne ɓlaggen là, day á had mayse ne jar ti ɓe là? (Ko foton lay.)

¹³ Apotre Piyer da’ hadge maa de woore see Yeso ti koge decoo maa ni Jeofa no, lan ti fuggi ɓil ɓe no. Piyer joŋ ɓlagge debaŋ, amaa Yeso hay go gorge maa fug ɓil ne hẽn ti. Ko ba ɗa, de maaga Piyer dog faage ɓaale 3 ga se ko Yeso ga mono, á ko see ɓe go nen lawge wer ɓlagge ɓen debaŋ. (Mat. 26:​34, 35, 69-75) Amaa blam maaga á bir le go mono, se naa nen see ɓe ne Piyer—maapo de maaga á hay boŋ ɓe mono. (Lug 24:​33, 34; 1 Kor. 15:​3-5) Sen go tinoo tu ga de maaga Yeso kon mono, á hã bawge go ne hẽn jag jiili ga se fug ɓil go ne hẽn ti.—Ko Mark 16:7 lan note d’étude “et à Pierre” ɓil La Bible: Traduction du monde nouveau (édition d’étude).

¹⁴ Werga Piyer hay mbiɗ faale ne ɓlagge ɓen, lan da’ fuggi ɓil mono, se matala de kããge maa had jar ti mbiɗgi faale ne ɓlagge wo de fuggi ɓili. Go mẽ’ blam Few Paŋtekod 33 mono, á sii wããre po ne jar maaga bay wo hã ɓil ti Yeso wa mono. Á naa wer ɓe ne hara ga do ɓaara ti húulí Yeso ni lay. Amaa, á jor glog ɓaara de dage, se wãã ga: “Fer we coo ɗiggi ɓay ma de ɓlaggen de deele tigriŋ, fer we le se Baa, maga á mo men ɗig re ɓlagge ɓayn wo go we ti. Ni Waŋkluu  a yaŋ woo ngel ne nday ti.” (Joŋre 3:​14, 15, 17, 19) Wer wããre sen Piyer had ga jee ɓlagge mbiɗ faale ne ɓlagge ɓe de men joŋge ɓe. Sen da wããge ga á coo ɗiggi ɓe maaga bay ti ngeel ɓe wa, men joŋ fẽẽre maa de baywoore wo go, lan le’ joŋ fẽẽre maaga co wo jag Baa. Á ngaɓ wo go pa ga Jeofa fug ɓil go ne hara ti ɓlagge ɓaara no; sen doo ga á fas ra go ɓuy nono. Kiŋgi go blam puri, Piyer wãã ne Kretiyẽ wo ga: “[Jeofa]. . .de gor we ge desãy, werga á bay da ge ga jobo mo bas go boŋ wa, á da ɓen ga jar ɓuy mo daʼ wo faage ma coo ɗiggi ɓaara ma de ɓlaggen de deele tigriŋ.” (2 Pi. 3:9) Naa ko see naa nen jam de maaga naa ko ga Jeofa fug ɓil go ne naa ti ɓlagge naa wo—koh á mo hay ba diŋ ɓlagge maa kwũy!

15-16. (a) Apotre Pol had mayse ti fuggi ɓil maa ni Jeofan là? (1 Timote 1:​12-15) (b) Naa ko mayse yaŋ ti hadge maa peeln là?

¹⁵ Sol maa Tarse hay joŋ fẽẽre maa de ɓlagge wo debaŋ, day se hay de sãy mbiɗ faale ne ɓlagge ɓen wo ti maa da’ fuggi ɓil ti ɓaara. Á joŋ bon Kretiyẽ wo debaŋ. Kretiyẽ wo debaŋ hay wo ɗiggi ga Sol bay de maŋ jee maaga mbiɗ gi faale yaŋ ne ɓlagge ɓen wur po wa. Amaa, Yeso hay bay ɗiggi doo jar téebeere wo no wa, á hay de koge ga Sol hay de kããge maa mbiɗ faale ne ɓlagge ɓe no. Yeso wo de Pan ɓe ko wo joŋre maa de woore see Sole. Yeso wãã ga: “Ndi maŋ bloo sen go.” (Joŋre 9:15) Yeso joŋ fẽn mbuɗgi maa jor glog Sol mbiɗ faale ne ɓlagge ɓe no. (Joŋre 7:58–8:3; 9:​1-9, 17-20) Sol noga Pol mbiɗ faale ne ɓlagge ɓe no, lan kol go Kretiyẽ. Yeso baan ga á mo hay diŋ jee peele se. Day maa po Pol hay joŋ suse’ ne Jeofa wo de Yeso ti koge decoo maaga á ko wo decoo se mono. (Jaŋ 1 Timote 1:​12-15.) Pol wãã ne hẽẽre ɓe Kretiyẽ wo ga: “Baa ko decoo ɓo maga ndo mo coo ɗiggi ɓo.”—Rom. 2:4.

¹⁶ Wur po, Pol laa ga à hay men blo po maaga joŋ figliw wo yoo tayge. Á wãã ne taygen ga á mo joŋ joŋge là? Wããre maaga Pol wãã, had naa de ɗeŋ maaga Jeofa naa nen dage ɓe go see jar maa ɓen wo de maaga á liŋ ra mono. Sen kay naa maa koge ga de ɗeŋ maa hõn ga Jeofa naa nen koge decoo go see jar maaga mbiɗ wo faale ne ɓlagge ɓaaran là. Ti tawge ti ɓen naa ko yaŋ ga de ɗeŋ maa hõn ga naa maŋ saɓlaŋ Jeofa là. Ti hadge maa peeln, naa ndal yaŋ ti fẽn maaga hres ti tayge maa Korenten mono.