Bul ɓil ɓe

Bul kluuri wããren wo

1924​—⁠Kiŋgi go tagla kisi

1924​—⁠Kiŋgi go tagla kisi

BULLETIN’  a maa nen Few Ceere maa 1924 hay wãã ga: “Á diŋ wur maa de woore ne Kretiyẽ maa hõnla ɓuy . . . maa kiɗ ɗeŋ maa ya’ wer joŋ joŋre maa ni Jeofan de peel ni.” Nen kiŋgi sen mono, Jar frug wer Bible wo (à ɗe ra wara ga Sedeewa Jeofa wo) joŋ wo joŋre de yaŋ sen de ɗeŋ ɓoge: de lagge de coɓge, lan de joŋ joŋre de ɗeŋ siigi wããre maa tigriŋ wo.

Á SII WO WÃÃRE BAA DE RADIYO

Nen kiŋgi de ti, hẽẽrebe maa ti Betel caa wo radiyo maaga à ɗen ga WBBR wo Staten Island, ɓi sir New York. Blam maaga á laa wo ngeel go laa mono, á boo wo tiŋ po kluu ne jar joŋren wo; lan boo wo tiŋ po ti jeŋ ni maa laa fẽẽre radiyo no. De maaga joŋren taw go mono, hẽẽrebe tõõ wo wer tay fẽẽre maaga à de sãy ɓaara ti maa joŋ joŋre radiyo no. Amaa á de hay ɗii wo go ne re wo ti ngaɓa debaŋ.

Á hay joŋ de gayri debaŋ maa co’ ‘antenne’ maa kluu ti radiyo no. Gẽẽre ‘antenne’ hay meder 91; amaa à de hay co’ ne ti holaŋ koore ɓog ga gẽẽre ɓaara ɓog ɓuy hay meder 61. Maaga á tĩĩ wo co’ ‘antenne’ taŋgu tu mono, se see ga. Hẽẽrebe ɓo’ wo jag joŋre co’ge antenne go de woore, werga á hay wo kaŋ ɗiggi ti kayge maa ni Jeofa no. Kalveŋ Prosser, maaga hay ti joŋre sen, wãã ga: “Hayga á hay see we taŋgu tu no, maapo ga naa de hay maŋ ti see naa ciŋ, de wããge ga ‘Ko wee fẽn maaga naa joŋ mo ɗa!’ ” Nen maaga á hay joŋ wo doo sen mono, hẽẽreben maŋ wo ɗuu Jeofa ciŋ ti maaga á kay saara mono. Amaa re maa tigriŋ hay gor rage ɗa pa.

À de co’ ‘antenne’ WBBR

Radiyo hay diŋ mopo maaga tĩĩ wer defay ti tamsiri; se hay bay gus maa yee fẽẽre maa ti radiyon wo wa. Wersen, hẽẽrebe yee wo ‘transmetteur’ maa 500 ‘Watts’, ga à hay go joŋ joŋre de ɓe. Nen maaga á hay yee wo ‘microphone’ mono, saara joŋ joŋre diŋ de ‘micro’ telefon po. Wur po de suŋ nen Few Darge, hẽẽrebe tĩĩ wo joŋre de ɓe maa koge ga á mbe de joŋ joŋre de woore yawlà. Á hay wo de sãy wãã wããre wo ne jar ti radiyo sen maaga jar mo laa ne; wersen, hẽẽreben tõõ wo ‘waa siŋ maa ti twaywaŋ wo. Ernes Lowe ɗig ti fẽn maaga hres ge ti wur sen mono: de maaga wùr de ‘waa siŋ mono, hẽn wùr Rutherford b ɗe wùr le. Á hay laa siŋ maaga á hay wo ‘waage ɓe wo go Brooklyn, kilomeder 25 see Staten Island.

Hẽn naa Rutherford caa põõ le ga: “Men wee ngarge jag ɓayn mo ka’ no! Nday ‘waa siŋ po doo paadu wo nono!” Á joŋ sõõre ne hẽẽreben wo, day saara men joŋge ɓe. Amaa saara de koge ga radiyon tĩĩ joŋ joŋre de woore debaŋ, lan saara de hay tĩĩ wer joŋre de ɓe.

Ti naw maa 24 nen Few Darge maa 1924, wur maaga hẽẽrebe tõõ wo dus wããre go ti radiyo sen mono, hẽn naa Rutherford wãã ga radiyo sen de hay joŋ diŋ joŋre maaga Waŋ naa Yeso hã ne hara mono. Á hay wãã pa ga radiyon diŋ maa “kay jar ɓuy, koh á mo hay ba wo ti ngeel maa hõnla, lan ti jag-Baa maa hõnla, maaga á mo laa wo wer ne Bible, mo ko wo wur maaga naa nen ɓe, lan joŋ joŋre de poɗag wããre Baa no.”

Ti do guri: Hẽn naa Rutherford ti ‘studio’ maa taŋgu no

Ti do ware: Fẽẽre maaga à joŋ joŋre de ɓaara ɓil radiyon ni mono

Dusgi wããre Baa se maa taŋgu ɓil radiyon hay see debaŋ. Nen kiŋgi maa 33 blam mono, tayge maa ni Jeofan joŋ joŋre de radiyo WBBR maa dus wããre ɓe wo go.

Á SII JOŊRE MAAGA JAR KLUURI MAA PEEL TIŊ-BAA JOŊ WO RA BAY TI NGEEL ƁAARA WA GO

Nen Few Gumugi 1924, Jar frug wer Bible hay joŋ wo taygeti wo Columbus ɓil Ohio. Jar a le ti taygeti sen ti wer sir sar sare, day á laa wo wããren de jag Arabe, Angle, Franse, Alemaŋ, Greg, Hongrois, Italiyen, Lituaniyen, Polone, Rus, jag jar Scandinavi wo, lan jag Ukreniyen. Siigi wããre maa po hay hres wo ti radiyo, day hẽẽrebe wii wo jar joŋ journal po wo ɓi Ohio maaga á mo yer wo artikle ti program tayge sen tum.

Taygeti maaga joŋ nen kiŋgi maa 1924 Columbus mono

Wur Seele, ti naw maa 24 nen Few Gumugi, hẽẽrebe wo dedaŋ 5 000 sii wo wããre Baa ti ngeel maaga taygetin de hay joŋ ni mono. Á ɓes wo kefder go ne jare de kos 30 000, lan saara tõõ wer had wããre Baa ne jar ndar puri. Ngeel Gor ti Jare wãã blam ga “wur sen hay diŋ wur maa de fruygi debaŋ ti taygeti se no.”

Ti naw maa 25, Wur Jaw nen Few Gumugi mono, hẽn naa Rutherford jaŋ kefder po nen siigi wããre Baa ɓe no. Kefder sen ɓo’ wer joŋre jar kluuri maa peel jag-Baa kretiyẽ maaga bay wo ti ngeel ɓe wa go pah paha. Á wãã ga jar politig wo, jar kluuri maa peel jag-Baa kretiyẽ wo, lan jar treere maŋ wo jag jar go maa had cwãy ti twaywaŋ maa ni Baan, ga a ge de bosa’ ne jar téebeere wo ti ɓuy mono.’ ” Ni pa mono, Rutherford wãã ga jar sen bay wo joŋge ti ngeel ɓe wa, werga á hay wo yããge ga ‘Société des Nations’ diŋ mopo maa de woore, lan hay wo ɗiggi ga á diŋ ɗeŋ maaga Baa wãã wããre tamsir de ɓe mono. Jar frug wer Bible de hay joŋ ge wo de sãy coɓge maa sii wããre sen go ne jare.

Go blam, artikle po ɓil Ngeel Gor ti Jare wãã ga taygeti se ga joŋ Columbus coɓ hãge ɓil hẽẽrebe maaga hay wo de baa wuu ti siigi wããre Baa mono. Sen teŋ nen ɓaara maa sii wããren go koh de maaga à hay kaŋge ne hara nen mono. Leo Klawos, maaga hay ti taygeti sen ni wãã ga: “Blam taygeti sen mono, wùr hay de jor glog maa sii wããre sen go ne jar ti sir wùr wo.”

Kopi Weel kefder ‘Acte d’accusation contre le clergé’

Nen Few Kage mokay, Jar frug wer Bible tõõ wo wer ɓes Weere kefder go miliyoŋ pur ga kluu ɓen ga “Acte d’accusation contre le clergé”. Ɓil ɗerewal sen hay diŋ wããre maaga hẽn naa Rutherford hay wãã le ti taygeti mono. Ɓil ‘ville’ po mẽ’ ga à ɗen ga Cleveland, ɓi sir Okhlahoma mono, Frank Johnson taw ɓes weere kefdern go; amaa se gor weere boore 20 maaga hẽẽrebe mo a wo kiɗgi se maa rawge liŋ. Á hay bay de woore maaga á mo gor ti ngeel maaga à da’ ne go gus wa, werga jar hay kiɗgi ɓe maa ma’ge. Hẽn naa Johnson yoŋ ɓil tiŋ-Baa po ti jeŋ ni maŋ. Werga jobo hay bay wo ɓil ɓe ni wa so mono, se men ɗerewal ɓen ɓil Bible jee had jar ti tiŋ-Baa se no, lan se ɓoɗ ne go ti ngeel haylen wo boŋ boŋ ɓuy. Blam sen se men tiŋ-Baan go deparday tu. Werga wur hay de gwa’ge ne hẽn ni mẽ’ pa so mono, se raw joŋ tee sen ɓil tiŋ jag-Baa maa trigriŋ po wo ɓog pa.

Frank fer le deparday ti ngeel maaga hẽẽrebe de hay a wo kiɗgi ɓe ni mono. Á yoŋ ti ngeel maaga à yeeɗ ‘essence’ ni, de ko jar maaga a wo kiɗgi ɓe mono. Jarn a wo go ti jeŋ ɓe maŋ amaa, saara kon ga. De maaga jar se maaga hay wo kiɗ Frank fer wo ne kay tu, hẽẽrebe a wo le, maŋ wo ne, lan raw wo de ɓe.

“De maaga wùr men ngeeln go mono, jobo boŋ yoo hẽẽreben wo fer ɗiggi ga saara hay hee le jag tiŋ-Baa po wo 3. Jag tiŋ maa hõnla ɓuy, jar hay de lagge jag ɓe deele yaŋ 50 laybla ɓuy. Jar maa po wo de jaŋ kefder no, maa po wo de ngaɓge ɓe ne jee sii wããren ga á mo ko ne. Wùr raw go deparday tu maaga re po mo da’ wùr wa. Wùr joŋ suse’ ne Jeofa debaŋ ti maaga á koɗ wùri, lan hã ɗeŋ ɓen ne wùr maaga wùr mo yãã see wùr go do jar maaga wo hee de Twaywaŋ maa ni Baan mono.”

JAR FRUG WER BIBLE SII WO WÃÃREN GO DE BAA WUU TI SIR MAA TIGRIŊ WO

Josef Krett

Jar frug wer Bible sii wo wããren go ti sir maa tigriŋ wo de baa wuu. Ɓaŋ ni wãyban ‘France’ mono, Jozef Krett sii wããre ne jar maaga hay wo joŋ joŋre ‘mine’, ga a wo le ɓi sir ‘Pologne’ ni mono. Á de hay sii wããre po ga kluu ɓen ga “Bientôt la résurrection des morts”. De maaga hẽẽrebe hã wo ɗerewal maa ɗe jar le ne jar maa ɓi leege sen mokay, pretre maa ɓi leegen wii jar maa ti ‘paroisse’ ɓen wo ga, á mo wo wo ti siigi wããre sen wa. Amaa, ɓo’ge sug ɓen jor glog jar maa woge yaw! Jar a laa siigi wããre sen dedaŋ 5 000, pretren ti see ɓe a lay. Hẽn naa Krett hã faage ne pretren maaga á mo wãã go ti hãge ɓil ɓe; amaa se laa dayge ga. Blam siigi wããren, hẽn naa Krett ɓes ɗerewal go ne jar ɓuy, werga á ko ga á wo jwaale wããre Baa.—Amos 8:11.

Claude Brown

Klaude Brown raw ‘Afrique’, ti sir maaga à ɗen wara ga Ghana, maa sii wããre maa de cõõren go. Siigi wããre ɓe debaŋ, lan ɓesge ɗerewaln ne jar joŋ wo maaga jar mo laa cwãyn debaŋ. Jaŋ Blankson maaga hay joŋ lakol maa kol farmasiyẽ hay a ti wur po ti siigi wããre hẽnbe Brown lay. Deparday tu, se ko go ga se da’ diŋ cwãy. Á wãã ga “cwãyn hã fruygi me debaŋ, lan ndi siin go ne jar ngaɓa ti lakol farmasi wùr no.”

Jaŋ Blankson

Jaŋ hay de koge ga hadge maaga Baa boŋ jar nen ɓe swa’ bay diŋ cwãy wa. Wur po se raw ti jag-Baa po, wii jag pretren ti hadge se no. Pretren nii ne de ngar jag ne hẽn glog ga: “Kal go, ndo bay diŋ jee jag-Baa wa, ndo diŋ jee maa wer Manhúulí!”

De maaga Jaŋ fer le liŋ mokay, se raw yer leder wo ne pretren maaga á mo a le go ɓo’ nen peel jar ngaɓa ga ‘trinité’ diŋ cwãy. Pretren yiŋ jag ne Jaŋ de ɗege ɓe le ti ‘bureau professeur principal’ ɓaara maa ti farmasi no. Profeser wii ne Jaŋ ga á hay yer mbe we ne pretren cwãy yawlà.

Jaŋ fer ne hẽn ga “ãã, ndi hay yer mbi we “Monsieur”.

Profesern joŋ doole Jaŋ maaga á mo fer yer leder maa wii fuggi ɓil do pretre no. Jaŋ yer ga:

“Monsieur, profeser ɓin wii me ga ndi mo yer leder maa wii fuggi ɓil do ɓo. Ndi de sãy joŋge ɓe ti, amaa, ndo hay yãã ɗa ga fẽẽre maaga ndo had ra ne jar bay wo diŋ cwãy wa.”

Profesern ngris debaŋ, se wãã ne hẽn ga: “Blankson, ndo hay ɗig mbo cwãy na ga ndo yer nono?”

“Kidolgi ‘Monsieur’, mokay go ɓuy diŋ fẽn maaga ndi nen yerge ɓe mono.”

“À nii gi ndo go liŋ. Sen joŋ ge joŋge ga ndo wãã fẽn maaga bay seege ti ɗiggi pretre maa gomna wa, day ndo ɗig ga ndo joŋ mbo ti joŋre ni gomna an là?”

“ ‘Monsieur’, . . . de maaga ndo had wùr, day ga mopo ni bay we laage wa no, wùr bay wii jag ɓo ti ɓe wa yawlà?”

“Doo sen mbe nono, nday wii mbay.”

“ ‘Monsieur’, se na diŋ fẽn maaga hay hres mono. Blo sen hay had wããre Baa ne wùri, day ndi wii jag ɓe ti mopo. Hayga á bay we de kããge maa ferge ti ɓe wa no, wer mayse ga ndi mo yer leder maa wii fuggi ɓil do ɓe là?”

À nii Blankson go liŋ ga; se yer leder maa wii fuggi ɓil ga lay.

KAŊGE ƊIGGI TI NAW MAA PEELE

Ngeel Gor ti Jare wãã ti fẽn maaga hres nen kiŋgi maa 1924 ga : “Doo Dafid no lay, naa mbe maa wããge ga : ‘Ndo sa’ sag ɓi de egre ma durgi.’ (Siŋ wora 18:40) Wùr da’ coɓge nen kiŋgi sen debaŋ, werga wùr ko ɗeŋ maaga Jeofa kay wùr ti joŋre wùr mono . . . Jar goŋge ɓe maa ti ngeel ɓen . . . Sii wo wããren go de fruygi.”

Go blam ti tawgeti kiŋgi sen, hẽẽrebe kiɗ wo ɗeŋ maa caa ‘station’ radiyo maa tigriŋ. À caa ‘station’ radiyo maa sen wo Chicago, U.S.A., day à ɗen ga ‘WORD’, kaŋ nen ga Wããre. ‘Station’ sen hay joŋ joŋre de ‘transmetteur’ po ga hay ‘Watts’ 5 000. WORD hay sii wããre maa ti twaywaŋ wo go, hãã nen klewmeder kis kis puri, hãã wo go ɓaŋ gloŋhweede Kanada.

Nen kiŋgi maa 1925, Jeofa kay jar frug wer Bible wo maa laa wer ne Naage nene 12 de ɗeŋ maa tigriŋ. Wer laage wer sen, jar po men wo goŋ Jeofa go. Amaa jar pur debaŋ fruy wo ti maaga á laa wo wer go de woore ne fẽẽre maaga wo le de hresge ciŋ mono. Á ko wo ɗeŋ maaga laage wer ɓe maa defayn kay jar maa ni Baan maa ti tamsir wo la pa mono.

a Patala kluu ɓen ga Seele kretiyẽ wo de ɗeŋ siigi wããre no—Kefder taygeti no.

b J. F. Rutherford maaga hay peel jar maa ni Jeofan wo ti wur maa sen, hay go de koge debaŋ diŋ de ɗuu jee cag kiida Rutherford. Taŋgu maaga á a ti joŋre ti Betel mono, de ngar ngeel maa po á hay diŋ “juge d’exception près le tribunal de la huitième circonscription du Missouri.”