Ŵachinyamata ŵanyake ŵakutemwa kwiza pa nyumba pa nyengo yawo. Ŵanyake ŵakupusika ŵapapi ŵawo, panji ŵakuchita kugwentha waka pa nyumba na kuluta ku ŵanyawo. Kasi mungachita wuli para mwana winu wamukhuŵazgani?

•  Kasi mwana wane wagaluka?

•  Wuli usange mwana wane ni mukhuluku?

•  Kasi suzgo ni vichi?

•  Kasi ningachita wuli kuti nimovwire mwana wane mwakuti nambeso kumugomezga?

•  Ivyo ŵapapi ŵakuyowoya

 Viŵi yayi. Baibolo likuyowoya kuti: “Uchindere ukuvungika mu mtima wa muwukirano,” ndipo kanandi ŵachinyamata ŵakulongora nadi ivyo vikuyowoyeka pa lemba ili. (Zintharika 22:15, mazgu ghamusi) Dr Laurence Steinberg wakalemba kuti, “Nyengo zinyake ŵachinyamata ŵakusankha mwakuchimbilira vinthu ndipo vikuŵa vyambura kulongosoka. So mukwenera kukhazga kuti ŵabudiskenge vinthu vinyake.” a

 Lekani kuchimbilira kuyowoya kuti mwana winu wakhumbanga nakale kuleka kumupulikirani. Kafukufuku wakulongora kuti ŵachinyamata ŵakufipa mtima chomene na umo ŵapapi ŵawo ŵakuŵawonera, nanga vingaŵa kuti ŵali na mphuvya. Nangauli mwana winu wangalongora yayi kuti vikumukhwaska, kweni nayo chitima chikumukora, ndipo vikumuŵinya kuti wamukhuŵazgani. b

•    Kasi mbabwezi ŵake? Baibolo likuti: “Mendezgano ghaheni ghakunanga makhaliro ghawemi.” (1 Ŵakorinte 15:33) Mbunenesko kuti, ŵachinyamata ŵakutemwa chomene kutolera nkharo ya ŵanyawo, kweni paliso vinthu vinyake ivyo vikukhwaska nkharo yawo vinthu nga ni, intaneti, foni na ŵamalonda. Ŵachinyamata ŵakumanya vinandi yayi so ntchipusu chomene kuti nyengo zinyake ŵasankhe vinthu mwambura mahara. Ndipouli ŵakwenera kusambira umo ŵangachitira kuti ŵasankhenge vinthu mwamahara mwakuti kunthazi vizakaleke kuŵasuzga para ŵazakaŵa ŵalara.

•    Panji suzgo ndine? Nyengo zinyake mungamba kughanaghana kuti panji mukakhwimiskanga chomene vinthu lekani mwana winu wachita nthena. Panji mungaghanaghanaso kuti mukamulekelera chomene, ndipo wakaŵa na wanangwa wakujumphizga lekani wamba kusuzga. M’malo mwa kughanaghanira waka ivyo mukatenge muchitenge, mukwenera kuwona ivyo mungachita kuti mumovwire mwana winu.

•   Mukwenera kujikora. Mwana winu wakumanya kale kuti mukwiyenge. Ntheura mukwenera kusanga nthowa yiwemi yakumovwilira. Dumbiskanani mwakuzikira na mwana winu icho changumupangiska kuti wachite nthena. Kasi wakhumbanga kumanya vichi? Wangumwazgika na chinyake? Wanguchita phukwa? Wakusoŵa ŵabwezi? Nangauli apa palije chifukwa chakujigowokelera, kweni vingawovwira kuti imwe na mwana winu mupulikiske ivyo vyangupangiska suzgo linyake.

   Fundo ya mu Baibolo: “Munthu waliyose wapulikenge luŵiro, wazikirenge pakuyowoya, kukwiya luŵiro yayi.”—Yakobe 1:19.

•   Wovwirani mwana winu kusambirapo kanthu pa ivyo vyanguchitika. Mufumbani mafumbo nga, Kasi wasambirapo vichi apa? Kasi ulendo unyake ungazakachita wuli para vyanthena ivi vyazakachitikaso? Mafumbo ghanthena agha ghangawovwira kuti mwana winu wasankhenge vinthu mwavinjeru.

   Fundo ya mu Baibolo: “Uchenye, uchenjezge, na kuchiska. Pakuchita ivi uŵe wakuzikira na kusambizga mwaluso”—2 Timote 4:2.

•   Ŵawovwirani kumanya kuti ivyo ŵakuchita vili na vyakufumapo vyake. Vikuŵa makora kuti mupapi wapelekenge ulongozgi wakukolerana na ivyo mwana wabuda. Mwachiyelezgero, usange mwana winu wangumukhuŵazgani chifukwa chakuti wangutora galimoto yinu kwambura kupempha, mungamukanizga kwendeska galimoto kwa nyengo iyo mukuwona kuti njakwenelera.

   Fundo ya mu Baibolo: “Icho munthu wakuseŵa, ndicho wazamuvuna.”—Ŵagalatiya 6:7.

•   Ŵikani mtima pa ivyo mungachita kuti mwambeso kumugomezga. Mbunenesko kuti patolenge nyengo kuti muchite nthena. Kweni mwana winu wakwenera kumanya kuti para pajumpha nyengo mungambaso kumugomezga. Mukwenera kuwoneseska kuti mwana winu waŵe na chigomezgo chose kuti muzamwambaso kumugomezga. Para mwana winu wakuwona kuti muzamumugomezgaso yayi, mbwe wangaleka kuyezgayezga kuchitapo kanthu kuti wasinthe.

   Fundo ya mu Baibolo: “Lekani kutopora mitima ŵana ŵinu, mwakuti ŵaleke kugongoweskeka.”—Ŵakolose 3:21.