Mariya wa ku Magadala wakalaŵiska kuchanya, uku wakufyura masozi mu maso. Fumu yake yakutemweka yikaŵa kuti yapayikika pa khuni. Nyengo yikaŵa pafupifupi muhanya pakati, “kweni chisi chikawa pa charu chose”! (Luka 23:44, 45) Mariya wakatora salu na kujidikiska mu viŵegha ndipo wakakhala pamoza na ŵanakazi ŵanyake awo ŵakaŵa pafupi nayo. Chisi ichi chikaŵako chifukwa chakuti dazi na mwezi vikakumana yayi, chifukwa mphanyi chikatora maora ghatatu yayi. Panyake Mariya na ŵanyake awo ŵakimilira pafupi na Yesu ŵakamba kupulika vinyama vyakwenda usiku vikulira, ivyo kanandi vikupulikikwa yayi muhanya. Ŵanthu ŵanyake awo ŵakawoneleranga “ŵakawopa chomene, ndipo ŵakati: ‘Uyu wakaŵa nadi Mwana wa Chiuta.’” (Mateyu 27:54) Ŵasambiri ŵa Yesu na ŵanthu ŵanyake panji ŵakamba kughanaghana kuti chisi ichi chikaŵa chilongolero chakuti Yehova wali na chitima kweniso ni mukali chifukwa cha nkhaza ziheni chomene izo ŵanthu ŵakachitira Mwana wake.

Mariya wa ku Magadala mtima ukaŵa wake yayi pakuwona ivyo vikachitikanga, kweni wakakhumba yayi kufumapo. (Yohane 19:25, 26) Yesu wakaŵa mu ulwilwi ukuru chomene. Anyina ŵa Yesu nawo ŵakakhumbikwiranga munthu wakuŵapembuzga na kuŵakora pa woko.

Pakuwona vyose ivyo Yesu wakamuchitira, Mariya wakakhumba kuchita chilichose icho wangafiska kuti wawovwirepo. Mariya wakakumbuka kuti pakwamba wakaŵa mwanakazi wakusuzgika na wakuchitiska chitima, kweni Yesu wakasintha vyose ivi. Wakamovwira kuŵa na umoyo uwemi kweniso wachilato. Wakazgoka mwanakazi wa chipulikano chikuru. Munthowa wuli? Ndipo kasi tingasambirako vichi ku chipulikano chake mazuŵa ghano?

Mu Baibolo, nkhani ya Mariya wa ku Magadala, yikwamba na chawanangwa. Yesu wakamupa wanangwa, wakamufwatura ku wuzga uheni chomene. Mu nyengo yira, viŵanda vikaŵa vyakuzara, ndipo mizimu yiheni iyi yikakolanga ŵanthu ŵanandi, nyengo zinyake yikanjiranga mu ŵanyake ŵa iwo na kuŵasuzga. Tikumanya yayi umo viŵanda vikamukhwaskira Mariya wa ku Magadala; chekha icho tikumanya ntchakuti wakaŵa na mizimu yiheni yakukwana 7. Kweni Yesu Khristu wakayifumiska yose!—Luka 8:2.

Wakati wafwatuka ku mizimu yiheni, Mariya wakaŵa na umoyo uphya uwemi. Kasi wakalongora wuli kuwonga? Wakamba kulondezga Yesu mwakugomezgeka. Kweniso wakachitapo kanthu kuti nayo wawovwirepo pa ivyo vikakhumbikwanga. Yesu na ŵapositole ŵake ŵakakhumbikwiranga chakurya, vyakuvwara, na malo ghakugona. Ŵanalume aŵa ŵakaŵa ŵasambazi yayi, ndipo ŵakagwirangaso ntchito yinyake yayi pa nyengo yira. Ŵakakhumbikwiranga munthu wakuti waŵawovwirenge pa vyakusoŵerwa vyawo, mwakuti iwo ŵaŵike mtima pa kupharazga na kusambizga.

Mariya na ŵanakazi ŵanyake ŵakajipeleka kovwirapo pa suzgo ili. Ŵanakazi aŵa “ŵakaŵateŵeteranga na vyuma vyawo.” (Luka 8:1, 3) Ŵanakazi ŵanyake ŵakuwoneka kuti ŵakaŵa ŵakusangako makora. Baibolo likuyowoya yayi usange ŵanakazi aŵa ŵakanozganga chakurya, kuchapa vyakuvwara, panji kunozga malo ghakugona mu muzi na muzi umo Yesu wakendanga. Kweni ŵakajipeleka kuchita mulimo wawo wakovwira Yesu na ŵasambiri ŵake, awo pamoza ŵakwenera kuti ŵakaŵapo pafupifupi 20. Ivyo ŵanakazi aŵa ŵakachitanga vikuwoneka kuti vikawovwira Yesu na ŵapositole ŵake kuŵika mtima wawo wose pa ntchito ya kupharazga. Ndipouli, Mariya wakamanyanga kuti palije icho wangapeleka kuti wamuwezgere Yesu pa ivyo wakamuchitira—kweni wakaŵa wakukondwa kuchita ivyo wangakwaniska kuti wawovwirepo!

Mazuŵa ghano ŵanthu ŵanandi ŵangayuyura awo ŵakugwira ntchito zakuwoneka zapasi kuti ŵawovwire ŵanji. Kweni Chiuta ndimo wakuŵawonera yayi. Wakwenera kuti wakakondwa chomene kuwona Mariya wakujipeleka na mtima wose, na kuchita vyose ivyo wangafiska kuti wawovwire Yesu na ŵapositole ŵake! Mazuŵa ghano napo Ŵakhristu ŵanandi ŵakugomezgeka ŵakugwira ntchito zakuwoneka zapasi kuti ŵawovwire ŵanyawo. Nyengo zinyake para munthu wasuzgika, icho wakukhumbikwira nkhumuchitira kanthu kachoko waka panji kumuyowoyera waka mazgu ghalusungu. Yehova wakuwonga chomene para tachita nthena.—Zintharika 19:17; Ŵahebere 13:16.

Mariya wa ku Magadala wakaŵa yumoza wa ŵanakazi ŵanandi awo ŵakalongozgana na Yesu pakuya ku Yerusalemu kukachita Paska mu 33 C.E. (Mateyu 27:55, 56) Wati wapulika kuti Yesu wakakika na kweruzgika usiku, wakwenera kuti wakakhwaskika chomene. Ndipo nkhani iyi yikafika paheni. Wakapulikaso kuti Kazembe Pontiyo Pilato wadumura kuti Yesu wapayikike pa khuni, pakupulikira ivyo ŵakakhumbanga ŵalongozgi ŵa chisopa cha Chiyuda kweniso mzinda uwo ukaŵalondezganga. Mariya wakwenera kuti wakayiwona Fumu yake, uku ndopa zili chee muthupi kweniso yavuka, yili penthyapenthya mu msewu, kuguguza khuni litali lakuti yikapayikikepo.—Yohane 19:6, 12, 15-17.

Apo ŵakaŵa pa malo agho ŵakamukomerapo, kukawa chisi kweni kukaŵa kuti ni muhanya pakati, ndipo Mariya wa ku Magadala na ŵanakazi ŵanyake ŵakimilira “pafupi na khuni lakusuzgikirapo la Yesu.” (Yohane 19:25) Mariya, wakakhala para m’paka paumaliro, ndipo wakawona na kupulika Yesu wakuŵikizga anyina mu mawoko gha mpositole wake wakutemweka Yohane. Wakapulika Yesu wakulilira kwa Awiske chifukwa cha vyakuŵinya. Wakapulikaso mazgu ghaumaliro agho Yesu wakayowoya pambere wandafwe ghakuti, “Chafiskika.” Mariya wakaŵa na chitima chikuru. Ndipouli, Yesu wati wafwa, iyo wakwenera kuti wakaŵa wachali penepara. Pamanyuma, wakakhala pafupi na dindi liphya ilo munthu musambazi zina lake Yosefe wa ku Arimatiya, wakaŵikamo thupi la Yesu.—Yohane 19:30; Mateyu 27:45, 46, 57-61.

Ivyo Mariya wakachita vikutikumbuska waka ivyo nase tingachita para ŵabali ŵithu ŵali mu viyezgo vikuru. Tingatondeska yayi suzgo panji kuwuskapo vyakuŵinya ivyo ŵali navyo. Kweni tingalongora chiwuravi na chikanga. Para munthu wali mu suzgo yikuru, wakujipulika makora chomene usange mubwezi wake wali pafupi. Usange tikuŵa pafupi na mubwezi withu uyo wasuzgika tikulongora chipulikano chikuru kweniso tingamupembuzga chomene.—Zintharika 17:17.

Pamanyuma pakuti thupi la Yesu ŵaliŵika mu dindi, Mariya wakaŵa yumoza wa ŵanakazi awo ŵakagura vyakununkhira vinyake kuti ŵakaphake thupi la Yesu. (Mariko 16:1, 2; Luka 23:54-56) Zuŵa la Sabata likati lajumpha, wakawuka mulenjilenji. Muŵe nga mukumuwona wakwenda mu tumisewu uku chisi chili bii pamoza na ŵanakazi ŵanyake, kulazga ku dindi la Yesu. Ŵali mu nthowa, ŵakafumbananga kuti ŵamuwuskapo wuli chilibwe chizito icho ŵakajara pamulyango. (Mateyu 28:1; Mariko 16:1-3) Kweni ŵakawelera yayi. Chipulikano chawo chikwenera kuti chikaŵatuma kuchita ivyo ŵangafiska na kuleka vinyake mu mawoko gha Yehova.

Mariya ndiyo wakwenera kuti wakaŵa panthazi pa ŵanyake apo wakafikanga ku dindi. Wakayima dankha jojololo, mutu zwee. Wuliso? Ŵakasanga chilibwe chawuskikapo—ndipo mu dindi mukaŵavya thupi la Yesu! Pakuŵa mwanakazi wakujijirika, wakawelera na kuchimbira kukaphalira Petrosi na Yohane ivyo wakawona. Muŵe nga mukumuwona wakuyowoya uku wali ŵeŵefuŵeŵefu kuti: “Fumu ŵayiwuskamo mu dindi, ndipo tikumanya chara uko ŵayiŵika”! Petrosi na Yohane ŵakachimbilira ku dindi, ndipo ŵakakasanga kuti thupi mu dindi mulije nadi, ndipo ŵakawelera ku nyumba zawo. *—Yohane 20:1-10.

Mariya wati waweleraso ku dindi, wakaŵako yekha na yekha. Pakuti ukaŵa mulenji chomene, pa dindi para pakaŵa waka yiii, ndipo Mariya wakamba kulira. Wakakotama kuti walingizge mu dindi, pakuti wakagomezganga yayi kuti Fumu mulije, ndipo wakachiluka na ivyo wakawona. Wakawonamo ŵangelo ŵaŵiri ŵakuvwara vituŵa ŵakhala mwenemura! Ŵakamufumba kuti: “Ukulirachi?” Nkhongono zikamumalira, ndipo wakawerezgaposo ivyo wakaphalira ŵapositole kuti: “Fumu yane ŵayiwuskamo ndipo nkhumanya chara uko ŵayiŵika.”—Yohane 20:11-13.

Wakang’anamuka, ndipo wakasanga mwanalume munyake wimilira kumasinda kwake. Mariya wakamumanya yayi mwanalume uyu, ntheura wakatenge panji ni munthu uyo wakupwelelera malo ghara. Mwalusungu, mwanalume uyu wakamufumba kuti: “Wamwanakazi, ukulirachi? Kasi ukupenja njani?” Mariya wakati, “Dada, usange mwamuwuskamo, niphalirani uko mwamuŵika, ndipo ine namumutora.” (Yohane 20:14, 15) Ghanaghanirani waka ivyo wakayowoya. Kasi mphanyi vikachitika nadi kuti mwanakazi uyu yekha na yekha wanyamure thupi la Yesu Khristu, uyo wakaŵa munthu wankhongono na wakujintcha? Mariya wakasuzgika na kughanaghanira vyose ivi yayi. Iyo wakamanya waka kuti wakwenera kuchita ivyo wangakwaniska.

Para tili na chitima kweniso tasangana na suzgo ilo likuwoneka kuti patekha tingakwaniska yayi, kasi nase tingamuyezga Mariya wa ku Magadala? Usange tikuŵika waka mtima pa suzgo lithu, tingalopwa chomene na kusoŵerathu chakuchita. Kweni usange tikuyezgayezga kuchita ivyo tingafiska na kuleka vinyake vyose mu mawoko gha Chiuta, tingachita vikuru chomene kuluska ivyo taŵene taghanaghananga. (2 Ŵakorinte 12:10; Ŵafilipi 4:13) Chakuzirwa chomene ntchakuti tikondweskenge Yehova. Mariya wakamukondweska nadi Chiuta, ndipo wakamutumbika munthowa yapadera chomene.

Mwanalume uyo wakimilira kumasinda kwa Mariya apa wakaŵa wakupwelelera munda yayi. Munthu uyu pakwamba wakaŵa kalipentara, kufuma apo msambizgi, kweniso Fumu yakutemweka ya Mariya. Kweni Mariya wakamumanya yayi, ndipo wakamba kung’anamuka kuti walutenge. Mariya wakaghanaghanirako yayi fundo yakuti: Yesu wakawuskika nga chilengiwa chankhongono chauzimu. Ntheura, wakawonekera nga munthu, kweni na thupi ilo wakaŵa nalo pakwamba yayi. Mu mazuŵa ghose agho wakawonekeranga wati wawuskika, kanandi nanga ni awo ŵakamumanyanga makora ŵakamuŵanikanga yayi.—Luka 24:13-16; Yohane 21:4.

Kasi Yesu wakachita wuli kuti Mariya wamumanye? Ni umo wakayowoyera mazgu ghakuti: “Mariya!” Mariya wakang’anamuka na kuchemerezga, mu lizgu Lachihebere ilo wakwenera kuti wakamuchemanga nalo nyengo zinandi, lakuti—“Raboni!” Sono ndipo wakamanya kuti ni Msambizgi wake wakutemweka! Mariya wakakondwa chomene. Wakamukora Yesu ndipo wakakhumba yayi kumutaya.—Yohane 20:16.

Yesu wakamanya ivyo Mariya wakaghanaghananga. Ntheura wakati: “Leka kudemelera kwa ine.” Yesu wakwenera kuti wakayowoya mazgu agha mwalusungu, panji uku wakumwemwetera, apo wakajitaturanga kwa iyo pachokopachoko na kumusimikizgira kuti: “Nichali nindakwere kwa Adada.” Nyengo yakuti wakwelere kuchanya yikaŵa yindakwane. Wakaŵa kuti wachali na ntchito yakuti wachite pa charu, ndipo wakakhumbanga kuti Mariya wawovwirepo. Mariya wakategherezga mwakupwelelera. Yesu wakamuphalira kuti: “Luta kwa ŵabali ŵane ndipo ukati kwa iwo, ‘Nkhukwelera kwa Adada na Awiskemwe ndiposo kwa Chiuta wane na Chiuta winu.’”—Yohane 20:17.

Uwu ukaŵa mulimo wakuzirwa chomene kufuma kwa Fumu yake! Mariya wakaŵa yumoza wa ŵasambiri awo ŵakaŵa na mwaŵi kuwona Yesu wati wawuskika, ndipo apa wakapika mulimo wakuzirwa wa kukaphara nkhani yiwemi iyi. Mariya wakwenera kuti wakaŵa wakukondwa kweniso wakunozgeka kuti wakasange ŵasambiri ŵanyake. Muŵe nga mukumuwona wakuyowoya mazgu agho ghakendanga mu maghanoghano, uku wali thatithati wakuti: “Nayiwona Fumu!” Wakaŵaphalira vyose ivyo Yesu wakayowoya, ndipo wakayowoyanga luŵiroluŵiro chifukwa cha kukondwa. (Yohane 20:18) Ivyo wakayowoya vikasazgirako ivyo ŵasambiri ŵakapulika kale ku ŵanakazi ŵanyake awo nawo ŵakaluta ku dindi uko ŵakasanga Yesu kulije.—Luka 24:1-3, 10.

Kasi ŵanalume ŵakati wuli na nkhani iyi? Pakwamba ŵakakayika. Tikuŵazga kuti: “Mazgu agha ghakawoneka kuŵa ghawaka ku ŵasambiri ndipo ŵakaŵagomezga chara ŵanakazi aŵa.” (Luka 24:11) Ŵanalume aŵa ŵakakulira mu chigaŵa icho ŵanthu ŵakaŵagomezganga yayi ŵanakazi, ndipo kuyana na luso lwa ŵarabi, mwanakazi wakazomerezgekanga yayi kupeleka ukaboni mu khoti. Panyake ŵapositole ŵakamanyanga yayi kuti nawo ŵakalondezganga mitheto yakwawo. Kweni Yesu na Adada ŵake ŵakutemwera yayi. Ŵakamupa mwaŵi wapadera chomene mwanakazi wakugomezgeka uyu!

Mariya wakakwiya yayi na ivyo ŵanalume ŵara ŵakazgora. Wakamanya kuti Fumu yake yikamugomezganga, ndipo ndicho chikaŵa chakuzirwa. Wose awo ŵakulondezga Yesu nawo ŵali kuŵikizgika uthenga wakuti wapharazge. Baibolo likuchema uthenga uwu kuti “makani ghawemi gha Ufumu wa Chiuta.” (Luka 8:1) Yesu wakaŵalayizgapo yayi ŵalondezgi ŵake kuti munthu waliyose wamuŵagomezga panji kukondwa na uthenga wawo. Ndimo vyamuŵira yayi. (Yohane 15:20, 21) Ntheura Ŵakhristu ŵangachita makora kukumbuka Mariya wa ku Magadala. Nangauli ŵabali ŵake ŵauzimu ŵakakayikira, iyo wakaleka yayi kukondwa kuŵaphalira uthenga uwemi wakuti Yesu wawuskika!

Pamanyuma, Yesu wakawonekera ku ŵapositole, kufuma apo ku ŵanyakeso ŵanandi awo ŵakamulondezganga. Nyengo yinyake wakawonekera ku ŵanthu ŵakujumpha 500 pa nyengo yimoza! (1 Ŵakorinte 15:3-8) Chipulikano cha Mariya chikwenera kuti chikakhoranga nyengo yiliyose iyo Yesu wawonekera, kwali wamuwona nadi panji wachita kupulika. Panyake Mariya wa ku Magadala wakaŵa yumoza wa ŵanakazi awo ŵakuyowoyeka kuti ŵakaŵapo pa ungano wa ku Yerusalemu pa zuŵa la Pentekoste, apo mzimu utuŵa ukapungulika pa ŵalondezgi ŵa Yesu awo ŵakawungana.—Milimo 1:14, 15; 2:1-4.

Mulimose umo viliri, tili na chifukwa chakukwana chakugomezgera ichi: Mariya wa ku Magadala wakalutilira kuŵa na chipulikano m’paka umaliro. Mphanyi waliyose wa ise waŵikapo mtima kuchita vyakuyana waka! Tingayezga chipulikano cha Mariya wa ku Magadala usange tikuwonga vyose ivyo Yesu wali kutichitira kweniso usange tikuteŵetera ŵanji mwakujiyuyura uku tikuthemba wovwiri wa Chiuta.