Yesu Kristu Kiyi wa Cimanyisko ca Ciuta
Cipaturo 4
Yesu Kristu Kiyi wa Cimanyisko ca Ciuta
1, 2. Kasi ndi mwauli umo visopo vya caru vyatimbanizgira kiyi uyo wakutijulira cimanyisko ca Ciuta?
IMWE mwayimirira pamuryango, mukutambura na makiyi ghinu. Kwazizima ndipo kuri cisi, ndipo ndimwe ŵakukhumbisiska kuti munjire mukati—kweni kiyi wakugwira ncito cara. Wakuwoneka nga ndiyo, kweni loko wajurikenge cara. Nako nkukhuŵazga ’mwe! Mwaghalaŵiskaso makiyi ghinu. Kasi mukugwiriskira ncito makiyi ghakurondora? Panji munyake wananga kiyi?
2 Ico nciyerezgero ciwemi ca umo utimbanizgi wa visopo vya caru ici wacitira na cimanyisko ca Ciuta. Mwa unenesko wose, ŵanandi ŵatimbanizga kiyi uyo wakutijulira cimanyisko—Yesu Kristu. Visopo vinyake vyamuwuskapo kiyi, nakumukanirathu Yesu. Vinyake vyatimbanizga malo gha Yesu, kumusopa iye nga ndi Ciuta Wankhongonozose. Mwantowa yiriyose, cimanyisko ca Ciuta cajalirika kwa ise kwambura kumanya mwakurongosoka za muntu mukulu uyu, Yesu Kristu.
3. Kasi cifukwa ncici Yesu wangacemeka kiyi ku cimanyisko ca Ciuta?
3 Imwe mungakumbukira kuti Yesu wakati: “Ndipo uwu Mbumoyo wamuyirayira, kuti ŵamumanyani Imwe, Ciuta Mweneco Yekha, na Yesu Kristu, Mweneuyo mukamutuma.” (Yohane 17:3) Pakuyowoya ici, kuti Yesu wakajikuzganga cara. Malemba ghakugogomezga mwakuwerezgawerezga kukhumbikwa kwa cimanyisko cakulongosoka ca Kristu. (Ŵaefeso 4:13; Ŵakolose 2:2; 2 Petros 1:8; 2:20) “Mweneuyo [Yesu Kristu] Ŵaprofeti ŵose ŵakamupanikizgira,” wakalemba nteura mpostole Petros. (Milimo 10:43) Ndipo mpostole Paulos wakalemba kuti: “Mwa [Yesu] Mweneuyo viri kubisika vyakuzirwa vyose vya vinjeru na [cimanyisko, NW].” (Ŵakolose 2:3) Paulos wakayowoyaso kuti vilayizgano vyose vya Yehova vikupangika vyaunenesko cifukwa ca Yesu. (2 Ŵakorinte 1:20) Nteura Yesu Kristu ndiyo kiyi wakusangira cimanyisko ca Ciuta. Kumumanya kwithu Yesu kukwenera kuŵa kwambura ntimbanizgo pakunena za wuntu wake na malo ghake mu manozgero gha Ciuta. Kweni kasi cifukwa ncici ŵakumurondezga Yesu ŵakumutora iye ngati ngwakukhumbikwa comene mu makhumbiro gha Ciuta?
MESIYA WA LAYIZGANO
4, 5. Kasi pakaŵa virindizga uli pa Mesiya, ndipo kasi ŵasambiri ŵa Yesu ŵakamuwona uli?
4 Kufuma mu mazuŵa gha muntu wakugomezgeka Abelu, ŵateweti ŵa Ciuta ŵarindizga mwakunweka kwiza kwa Mbewu iyo Yehova Ciuta mweneco wakayowoya. (Genesis 3:15; 4:1-8; Ŵahebere 11:4.) Cikavumburika kuti Mbewu yamkuteŵetera mu khumbo la Ciuta nga ndi Mesiya, kung’anamura kuti “Wakuphakazgika.” Iye wakenera “kucita umaliro wa zakwananga,” ndipo ucindami wa Ufumu wake ukayowoyeka mu masalmo. (Daniel 9:24-26; Salmo 72:1-20) Kasi ni njani uyo wakate wasimikizge kwizakaŵa Mesiya?
5 Aghanaghanani cikondwelero ico wakaŵa naco muwukirano wa Ciyuda wakucemeka Andreya apo wakategherezga ku mazgu gha Yesu wa ku Nazarete. Andreya wakacimbilira ku mukuru wake Simone Petros nakumphalira kuti: “Tasanga Mesiya.” (Yohane 1:41) Ŵasambiri ŵa Yesu ŵakakhorwa kuti iye wakaŵa Mesiya walayizgano. (Mateyu 16:16) Ndipo Ŵakristu ŵaunenesko ŵaŵa ŵakukhumbisiska kutaya maumoyo ghawo cifukwa cakugomezga kuti Yesu ŵakaŵa Mesiya nadi, panji Kristu wakuphalirikirathu. Ŵakaŵa na ukaboni uli? Tiyeni tighanaghanire mizere yitatu ya visimikizgo.
VISIMIKIZGO VYAKUTI YESU WAKAŴA MESIYA
6. (a) Kasi ndi mzere wakubabiwira ngu uwo ukenera kwizakafumya Mbewu yalayizgano, ndipo kasi tikumanya uli kuti Yesu wakizira mu mzere wa mbumba iyo? (b) Kasi cifukwa ncici ncambura macitiko kuti yose uyo wakaŵa na umoyo pamanyuma pa 70 C.E. wasimikizge kuti wakaŵa Mesiya?
6 Mzere wakubabiwira wa Yesu ndiwo cisimikizgo cakudanga cakumumanyira iye nga ndi Mesiya walayizgano. Yehova wakaphalira muteŵeti Wake Abrahamu kuti Mbewu ya layizgano yam’kwizira mu mbumba yake. Mwana wa Abrahamu Yisake, mwana wa Yisake Yakobe, na mwana wa Yakobe Yuda waliyose wakapokera layizgano lakuyana waka. (Genesis 22:18; 26:2-5; 28:12-15; 49:10) Mzere wakubabiwira wa Mesiya ukacepeskeka pakati pajumpa vilimika mahandredi ghanandi pamanyuma apo Karonga Davide wakaphalirika kuti Uyu wamkufuma mu mzere wa mbumba yake. (Salmo 132:11; Yesaya 11:1, 10) Uthenga wa Mateyu na Luka ukusimikizga kuti Yesu wakizira mu mzere wa mbumba iyo. (Mateyu 1:1-16; Luka 3:23-38) Nangauli Yesu wakaŵa na ŵarwani ŵanandi ŵaheni comene, palije na yumoza wa iŵo uyo wakasuska mzere wake wakubabiwira wakumanyikwa makora uwu. (Mateyu 21:9, 15) Ipo ncapakweru, kuti mzere wake palije muntu wangaukana. Ndipouli, vyakulembapo vya mbumba za Ciyuda vikaparanyika apo Ŵaroma ŵakawukira Yerusalemu mu 70 C.E. Pamanyuma, pakaŵavya muntu uyo wakamanya kupereka usimikizgi wakuti wangaŵa Mesiya wakulayizgika.
7. (a) Kasi ncici ico ni mzere wa ciŵiri wa cisimikizgo cakuti Yesu wakaŵa Mesiya? (b) Kasi lemba la Mika 5:2 likakwaniriskika uli mwakukorererana na Yesu?
7 Ucimi wakukwaniriskika ni mzere wa cisimikizgo caciŵiri. Vyakulembeka vya maucimi gha mu Malemba gha Cihebere vinandi vikukonkoska vigaŵa vya umoyo wa Mesiya. Mu virimika vya handredi la cinkonde na citatu B.C.E., ncimi Mika yikayowoyerathu kuti muwusi mulala uyu wamkubabiwira mu kamuzi kacoko ka Betelehemu. Mizi yiŵiri mu Israyeli yikaŵa na zina lakuti Betelehemu, kweni ucimi uwu ukalongosora kuti ndi ngu: Betelehemu Efrata, mwenemumo Karonga Davide wakababiwira. (Mika 5:2) Ŵapapi ŵa Yesu, Yosefe na Mariya, ŵakakharanga ku Nazarete, makilomita 150 cakumpoto kwa Betelehemu. Ndipouli, apo Mariya wakaŵa na ntumbo, muwusi wa Ciroma Kesare Augusto wakalangura kuti ŵantu wose ŵalembeske mu vikaya vyakwawo. a Nteura Yosefe wakenera kumutora muwoli wake wa ntumbo kuya ku Betelehemu, kweneuko Yesu wakababikira.—Luka 2:1-7.
8. (a) Mpauli ndipo pamoza na cakucitika uli apo “masabata” 69 ghakambira? (b) Kasi “masabata” 69 ghakaŵa ghautari uli, ndipo cikacitika ncivici apo ghakati ghamara?
8 Mu handredi la cinkonde na cimoza B.C.E., ncimi Daniel yikayowoyerathu kuti “wakuphakazgika, karonga” wamkuwoneka para ghajumpa “masabata” 69 pamanyuma pa kufuma kwa dango la kuwezgekaso na kuzengaso Yerusalemu. (Daniel 9:24, 25) Lili lose la “masabata” agha likaŵa na utari wa vilimika vinkonde na viŵiri. b Kwakuyana na Baibolo na vyakulembeka vya mdauko wa caru, dango la kuzengaso Yerusalemu likaperekeka mu 455 B.C.E. (Nehemiya 2:1-8) Nteura Mesiya wakenera kwizakawoneka vilimika 483 (69 kwandaniska na 7) pamanyuma pa 455 B.C.E. Ici cikwizakatifiska mu 29 C.E., cirimika cenecico ico Yehova wakaphakazgira Yesu na mzimu mutuŵa. Mwanteura Yesu wakizakaŵa “Kristu” (ndiko kuti “Wakuphakazgika”), panji Mesiya.—Luka 3:15, 16, 21, 22.
9. (a) Kasi Salmo 2:2 likakwaniskika uli? (b) Ghanyake gha maucimi ghakufiskika mwa Yesu ningani? (Wonani cati.)
9 Ni nadi, kuti ni wose ŵakamuzomera Yesu kuŵa Mesiya wa layizgano cara, ndipo Malemba ghakaphalirathu ici. Nga ndi umo kuli kulembekera pa Salmo 2:2, Karonga Davide wakafunyilirika mwauciuta kuphalirathu kuti: “Mafumu gha caru ghakujimikira, ndipo ŵakuru ŵakukhalira wupu kwimikana na Yehova ndipo na Wakuphakazgika wake.” Ucimi uwu ukasacizga kuti ŵadangiliri ŵakufuma ku vyaru vinandi ŵamkukorererana pamoza mwakuti ŵakome Wakuphakazgika wa Yehova, panji Mesiya. Ndipo nteura ndimo vikaŵira nadi. Ŵadangiliri ŵa cisopo ca Ciyuda, Karonga Herode, na wakwimira boma la Roma Pontiyo Pilato wose ŵakatoramo cigaŵa mu kukoma Yesu. Ŵarwani ŵakale Herode na Pilato ŵakizakaŵa ŵabwezi kufuma apo kuya muntazi. (Mateyu 27:1, 2; Luka 23:10-12; Milimo 4:25-28) Cifukwa ca ukaboni wakusazgikira wakuti Yesu wakaŵa Mesiya, conde wonani cati cakulembeka kuti “Maucimi Ghanyake Ghakuzirwa ghakunena za Mesiya.”
10. Kasi ndi mwantowa uli umo Yehova wakarongolera kuti Yesu wakaŵa Wakuphakazgika wake wa layizgano?
10 Ukaboni wa Yehova Ciuta ni mzere wa citatu wa cisimikizgo cakuzomerezga kuti Yesu wakaŵa Mesiya. Yehova wakatuma ŵangelo kumanyiska ŵantu kuti Yesu wakaŵa Mesiya wa layizgano. (Luka 2:10-14) Mwa nadi, mu nyengo ya umoyo wa Yesu wa pacaru, Yehova iyemwene wakayowoya kufuma kucanya, kulongora cizomerezgo cake kwa Yesu. (Mateyu 3:16, 17; 17:1-5) Yehova Ciuta wakamupa nkongono Yesu zakucitira vyamintondwe. Ciricose ca ivi cikapereka ukaboni wauciuta wakusazgikira wakuti Yesu wakaŵa Mesiya, pakuti Ciuta wakenera cara kupereka nkongono za upusikizgi zakucitira vyamintondwe. Yehova wakagwiriskiraso ncito mzimu wake mutuŵa kufunyilira kulembeka kwa Uthenga, mwakuti usimikizgi wa Yesu nga Mesiya uŵe cigaŵa ca Baibolo, buku lakung’anamulika ndiposo lakugaŵirika kwakuruska buku linyake lirilose mu mdauko.—Yohane 4:25, 26.
11. Kasi pali usimikizgi unandi uli wakuti Yesu wakaŵa Mesiya?
11 Vyose pamoza vigaŵa ivi vya usimikizgi vikusazgamo fundo zinyake zinandinandi waka zakurongora kuti Yesu wakaŵa Mesiya wakulayizgika. Mwapakweru, ipo, Ŵakristu ŵaunenesko ŵamuwona nadi nga ndi “mweneuyo ŵaprofeti wose ŵakamupanikizgira” ndiposo kiyi ku cimanyisko ca Ciuta. (Milimo 10:43) Kweni pali vinandi vyakukhumbikwira kusambira pakunena za Yesu Kuruska fundo yakuti wakaŵa Mesiya. Kasi wakafumanku? Wakaŵa nga ndi vici?
KUŴAKO KWA YESU WANDAŴE MUNTU
12, 13. (a) Kasi tikumanya uli kuti Yesu wakaŵako kucanya pambere wandize pano pa caru capasi? (b) Kasi “Mazgu” ndi njani, ndipo kasi wakacitaci pambere wandaŵe muntu?
12 Umoyo wa Yesu ungagaŵika mu vigaŵa vitatu. Cigaŵa cakwamba cikamba kale pambere wandababike pacaru capasi. Mika 5:2 likayowoya kuti mafumiro gha Mesiya nga “kale-na-kale, nga mazuŵa gha mwaka.” Ndipo Yesu wakayowoya mwapakweru kuti wakafuma “kucanya,” ndiko kuti, kumacanya. (Yohane 8:23; 16:28) Kasi wakakhalako kwautari uli kucanya pambere wandize pacaru capasi?
13 Yesu wakacemeka “Kananda” wa Ciuta cifukwa ncakuti Yehova wakamulenga yekha mwakudunjika. (Yohane 3:16) Nga ndi “Muŵere wa cakwatika cose,” Yesu penepapo wakagwiriskirika ncito na Ciuta kulenga vintu vyose. (Ŵakolose 1:15; Civumbuzi 3:14) Yohane 1:1 likuyowoya kuti “Mazgu” (Yesu wapambere wandaŵe muntu) wakaŵa na Ciuta “mu mtendeko.” Nteura Mazgu wakaŵa pamoza na Yehova apo “mtambo na caru” vikalengekanga. Ciuta wakayowoyanga na Mazgu apo wakayowoyanga kuti: “Tilenge muntu mu cikozgo citu.” (Genesis 1:1, 26) Nteurapera, Mazgu wakwenera kuti wakaŵa “fundi,” wakutemweka wa Ciuta wakurongosoreka pa Zintharika 8:22-31 nga ndi vinjeru mu wuntu wakateŵeteranga pafupi na Yehova pakupanga vintu vyose. Pamanyuma pakuti Yehova wamulenga, Mazgu wakakhara nyengo yitali na Ciuta kucanya pambere wandize nga ndi muntu pacaru.
14. Kasi cifukwa ncici Yesu wakucemeka “cikozgo ca Ciuta wambura kuwoneka”?
14 Ncambura kuzizwiska kuti Ŵakolose 1:15 likucema Yesu “cikozgo ca Ciuta wambura kuwoneka”! Mwa kukhalira kwawo lumoza kwa nyengo yitali, Mwana wakupulikira uyu wakizakaŵa nkanira ngati mba Wiske, Yehova. Ici ncifukwa cinyake ico Yesu waliri kiyi ku cimanyisko cakupa umoyo ca Ciuta. Ciricose ico Yesu wakacita apo wakaŵa pano pacaru capasi ndico mpanyi Yehova wakacita. Mwanteura, kumanya Yesu nako kukung’anamura kusazgako cimanyisko cithu ca Yehova. (Yohane 8:28; 14:8-10) Ncapakweru, ipo, kuti nkwakuzirwa kusambira vinandi pakunena za Yesu Kristu.
UMOYO WA YESU PA CARU CAPASI
15. Kasi ndi mwauli umo Yesu wakizakababiwira nga ndi bonda wakufikapo?
15 Cigaŵa caciŵiri ca umoyo wa Yesu cikaŵa pano pa caru capasi. Iye mwakukhumbisiska wakajithereska apo Ciuta wakawusamya umoyo wake kufuma kucanya kuya mu ntumbo ya mwari wakulangwa wa Ciyuda wakucemeka Mariya. Mzimu mutuŵa wankongono wa Yehova, panji nkongono yakugwira ncito, ‘zikamubenekerera’ Mariya, kumucitiska kuŵa na ntumbo ndipo paumaliro kwizakababa mwana wakufikapo. (Luka 1:34, 35) Yesu kuti wakahara kwananga cara, cifukwa umoyo wake ukafuma ku Citopoko caurunji. Wakalerekera munyumba ya kujiyuyula nga ndi mwana wakulereka na Yosefe kalipentala ndipo wakaŵa muŵere pa ŵana ŵanyake ŵanandi mu mbumba.—Yesaya 7:14; Mateyu 1:22, 23; Marko 6:3.
16, 17. (a) Kasi nkongono za kucitira vyamintondwe Yesu wakazitoranku, ndipo kasi vinyake vya ivyo vikaŵa vici? (b) Kasi yinyake ya mikhaliro iyo Yesu wakarongora njakuti uli?
16 Kujipereka kukuru kwa Yesu kwa Yehova Ciuta kukaŵa kwakuwonekera papo kale apo wakaŵa na msinku wa vilimika 12. (Luka 2:41-49) Wakati wakura nakwambapo ncito yake yauteŵeti pa msinku wa vilimika 30, Yesu wakarongoraso kutemwa kwake kukuru kwa ŵantu ŵanyake. Apo mzimu mutuŵa wa Ciuta ukamupa nkongono kucita vyamintondwe, iye mwacisungusungu wakacizga ŵalwari, ŵakupendera, ŵambuwu, ŵaciburumutira, ŵakumangwa, ŵa vyoni. (Mateyu 8:2-4; 15:30) Yesu wakaryeska vikwi-vikwi vya ŵanjala. (Mateyu 15:35-38) Iye wakacetamiska cimpupuru ico cikofya kusungika kwa ŵabwezi ŵake. (Marko 4:37-39) Mwaunenesko, wakawuska nanga mbakufwa. (Yohane 11:43, 44) Vyamintondwe ivi ni fundo zakulembeka makora za mdauko. Nanga mbarwani ŵa Yesu ŵakazomerezga kuti ‘wakacitanga vimanyikwiro vinandi.’—Yohane 11:47, 48.
17 Yesu wakendendeka pose-pose mu caru cakwake, kusambizga ŵantu pakunena za Ufumu wa Ciuta. (Mateyu 4:17) Iye wakaperekaso ciyelezgero ciwemi comene ca kuzika na kuŵa muntu wamahara. Nanga pangaŵa apo ŵasambiri ŵake ŵakamugongoweska, iye mwacisungusungu wakati: “Mzimu ndiwo ngwa pampu, kweni thupi ndilo ndakutomboroka.” (Marko 14:37, 38) Kweni, Yesu wakaŵa wacikanga na wambura kabisira kwa awo ŵakanyozanga unenesko na kusuzga ŵakusuzgika. (Mateyu 23:27-33) Kwakuruska vyose, iye wakatora ciyelezgero ca Ŵawiske ca citemwa. Yesu wakaŵa wakunozgekera nanga nkufwa mwakuti wawupe cirindizga ca muntazi mtundu wa ŵantu wambura kufikapo. Ncambura kuziziswa, ipo, kuti tingayowoya kwa Yesu nga ndi kiyi wa cimanyisko ca Ciuta! Enya, iye ndi kiyi wamoyo! Kweni kasi cifukwa ncici tikuti kiyi wamoyo? Ici cikutifiska ku cigaŵa cacitatu ca umoyo wake.
YESU LERO
18. Kasi Yesu Kristu tingamuwona uli lero?
18 Nangauli Baibolo likuyowoya za nyifwa ya Yesu, iye sono ngwamoyo! Nakuŵa nako, ŵantu ŵanandi awo ŵakaŵako mu handredi lakudanga C.E. ŵakaŵa ŵakaboni ŵakuwona na maso pa fundo yakuti wali kuwuka. (1 Ŵakorinte 15:3-8) Kwakuyana na ucimi, pamanyuma pake iye wakakhara kuwoko la malyero la Ŵawiske nakulindizga kupokera nkongono za ufumu kucanya. (Salmo 110:1; Ŵahebere 10:12, 13) Nteura kasi tikwenera kumuwona uli Yesu lero? Kasi tighanaghaneso za iye nga ndi bonda mu uryero wa vyakuŵeta? Panji ngati ni muntu wa vyakuŵinya uyo wakukomeka? Cara. Iye ndi Karonga wankongono, wakuwusa! Ndipo sonosono apa, iye wizamkurongora muwuso wake pa caru cithu capasi cakuzura na masuzgo.
19. Kasi Yesu wizamkucitapo kantu uli muntazi sonosono apa?
19 Pa Civumbuzi 19:11-15, Karonga Yesu Kristu wakonkoskeka makora nga wakwiza mu nkongono zikulu kwizakaparanya ŵaheni. Nako nkunweka ’mwe uko Muwusi wakucanya wakutemwa uyu wakwenera kuŵa nako kumazga kusuzgika uko kwatambuzga mamiliyoni ghanandi lero! Ndipo ngwakunweka kovwira awo wakuyezgayezga kulondezga ciyelezgero cake ico wakatirekera apo wakaŵa pano pa caru capasi. (1 Petros 2:21) Iye wakukhumba kuŵasungilira iwo kujumpa “nkondo ya zuŵa likuru la Ciuta, Mwene-nkongono-zose” ilo kanandi likucemeka Hara-Magedoni, mwakuti ŵakhare naumoyo kwa muyirayira nga mbakuwusika ŵa mu Ufumu wakucanya wa Ciuta.—Civumbuzi 7:9, 14; 16:14, 16.
20. Kasi Yesu wizamuwucitiraci mtundu wa ŵantu mu Muwuso wake wa Vilimika Cikwi?
20 Mkati mwa Muwuso wa Vilimika Cikwi wakuyowoyekerathu wa mtende wa Yesu, iye wamkucita vya mintondwe cifukwa ca mtundu wa ŵantu wose. (Yesaya 9:6, 7; 11:1-10; Civumbuzi 20:6) Yesu wamkucizga ulwari wose nakumazga nyifwa. Iye wamkuwuska vikwi vya mamiliyoni kuti nawoso ŵakaŵe na mwawi wakukhara kwandanda pacaru capasi. (Yohane 5:28, 29) Tinacigomezgo kuti imwe mukhuŵirizgikenge kusambira vinandi pakunena za Ufumu wake wa Umesiya mu cipaturo cakurondezgapo. Manyani ici: Ise tingamanya cara nesi kughanaghanira waka pakunena za uwemi wake wa umoyo uwo tizamkuŵa nawo mu muwuso wa Ufumu uwo. ’Mwe nako nkuzirwa uko kulipo kumanyana nayo makora Yesu Kristu! Enya, ncakukhumbikwa kuti tileke kumuruwa Yesu, kiyi wamoyo ku cimanyisko ca Ciuta ico cikurongozgera ku umoyo wamuyirayira.
[Mazgu ghamusi]
a Kulembeska uku kukovwira Ufumu wa Roma kukhomeska makora msonko. Mwanteura, Augusto mwambura kumanya makora wakovwira kukwaniriska ucimi wakunena za muwusi uyo wakenera ‘kucitiska wakupoka msonko kwizakajumpa mu ucindami wa ufumu.’ Ucimi wenewuwo pera ukayowoyerathu kuti “Karonga wa pangano,” panji Mesiya, wakenera “kupyoreka” mumazuŵa gha muwuso wa muhaliri wa muwusi uyu. Yesu wakakomeka mkati mu muwuso wa muhaliri wa Augusto, Tiberiyo.—Daniel 11:20-22.
b Ŵayuda ŵamwaka kanandi ŵakaghanaghananga masabata gha virimika. Mwaciyerezgero, nga ndi umo zuŵa liri lose la cinkonde na ciŵiri likaŵira Sabata, cirimika ciri cose ca cinkonde na ciŵiri cikaŵa cirimika ca Sabata.—Exodus 20:8-11; 23:10, 11.
YEZGANI CIMANYISKO CINU
Kasi mzere wakubabiwira wa Yesu ukukhozgera uli fundo yakuti wakaŵa Mesiya?
Kasi ghanyake mwa maucimi Ghaumesiya agho ghali kukwaniskika mwa Yesu ndi ngani?
Kasi Ciuta wakarongora uli mwakudunjika kuti Yesu wakaŵa Wakuphakazgika wake?
Kasi cifukwa ncici Yesu ni kiyi wamoyo ku cimanyisko ca Ciuta?
[Mafumbo]
[Chati pa peji 37]
MAUCIMI GHANYAKE GHAKUZIRWA GHAKUNENA ZA MESIYA
UCIMI CAKUCITIKA KUKWANIRISKIKA
KWAMBA KWA UMOYO WAKE
Yesaya 7:14 Wakubabiwa kwa mwali Mateyu 1:18-23
Jeremiah 31:15 Kukomeka kwa twabonda iye Mateyu 2:16-18
wakati wababiwa
UTEŴETI WAKE
Yesaya 61:1, 2 Ncito yake yakupika na Ciuta Luka 4:18-21
Yesaya 9:1, 2 Uteŵeti ukacitiska ŵantu Mateyu 4:13-16
kuwona ungweru ukuru
Salmo 69:9 Mwampu pa nyumba ya Yehova Yohane 2:13-17
Yesaya 53:1 Ŵakamugomezga cara Yohane 12:37,38
Zekariya 9:9; Kunjira mu Yerusalemu pa mwana Mateyu 21:1-9
Salmo 118:26 mbunda; wakutumbikika nga ndi
karonga ndipo nga ndi uyo
wakwiza mu Zina la Yehova
KUPEREKEKA NA NYIFWA YAKE
Salmo 41:9; 109:8 Mpostole yumoza wambura; Milimo 1:15-20
kugomezgeka; wamupereka Yesu
ndipo wahalirika mumalo
Zekariya 11:12 Waguriskika na ndrama 30 Mateyu 26:14, 15
za siliva
Salmo 27:12 Kugwiriskika ncito kwa ŵakaboni Mateyu 26:59-61
ŵatesi mwakususkana naye
Salmo 22:18 Kucita vyamayele pa malaya ghake Yohane 19:23, 24
Yesaya 53:12 Kupendeka pamoza na ŵaheni Mateyu 27:38
Salmo 22:7, 8 Kunyozeka pakufwa Marko 15:29-32
Salmo 69:21 Kumupa vinyo wakusasa Marko 15:23, 36
Yesaya 53:5; Kugwazika Yohane 19:34, 37
Yesaya 53:9 Kuŵikika mumalaro Mateyu 27:57-60
Salmo 16:8-11, NW, Kuwuskika pambere Milimo 2:25-32; 13:34-37
mazgu gha musi
[Cithuzithuzi pa peji 35]
Ciuta wakamupa Yesu nkongono zakucizgira ŵalwari
