Umo Tikumanyira Kuti Tili mu “Mazuŵa gha ku Umaliro”
Cigaŵa 9
Umo Tikumanyira Kuti Tili mu “Mazuŵa gha ku Umaliro”
1, 2. Kasi tingamanya wuli kuti tili mu mazuŵa gha umaliro?
KASI tingasimikizga wuli kuti tikukhala mu nyengo iyo Ufumu wa Ciuta ucitengepo kanthu kwimikana na muwuso wa ŵanthu? Kasi tingamanya wuli kuti kwakhala nyengo yicoko kuti Ciuta wawuskepo uheni na masuzgo ghose?
2 Ŵasambiri ŵa Yesu Khristu ŵakakhumbanga kumanya vinthu ivi. Ŵakamufumba ico cizamuŵa “cimanyikwiro” cakuti wayamba kuwusa ndiposo ca “umaliro wa mgonezi.” (Mateyu 24:3) Yesu wakazgora mwa kulongosora vinthu vyakupambanapambana ivyo vizamucitika pa caru cose capasi kulongora kuti ŵanthu ŵayamba kukhala mu “nyengo ya umaliro,” “mazuŵa gha ku umaliro” wa mgonezi wuno. (Daniel 11:40; 2 Timote 3:1) Kasi ise tikuciwona cimanyikwiro ici mazuŵa ghano? Enya, tikuciwona!
Nkhondo Izo Zikacitika pa Caru Cose
3, 4. Kasi nkhondo izo zikucitika mazuŵa ghano zikukolerana wuli na ucimi wa Yesu?
3 Yesu wakacima kuti ‘mtundu wamkuwukirana na mtundu, ufumu na ufumu.’ (Mateyu 24:7) Mu 1914 caru cose cikaŵa mu nkhondo iyo yikaŵa yakupambana comene na nkhondo zose izo zikacitika kumanyuma kwake. Pakumanya fundo iyi, ŵanthu awo ŵakumanya mdauko ŵakayithya Nkhondo Yikuru. Nkhondo ya mtundu uwu yikaŵa yakwamba mu mdauko. Ŵasilikari na ŵanthu bweka pafupifupi 20 miliyoni ŵakakomeka. Ciŵelengero ici cikaŵa cikuru comene kuluska ca nkhondo yiliyose iyo yikacitika kumanyuma kwake.
4 Nkhondo Yakwamba ya Caru Cose yikaŵa kwamba kwa mazuŵa gha umaliro. Yesu wakati nkhondo na vyakucitika vinyake vizamuŵa ‘kwamba kwa mihero.’ (Mateyu 24:8) Wakayowoya nadi unenesko, pakuti Nkhondo Yaciŵiri ya Caru Cose ndiyo yikakoma ŵanthu ŵanandi comene. Ŵasilikari na ŵanthu bweka pafupifupi 50 miliyoni ŵakakomeka. Ŵanthu ŵakujumpha 100 miliyoni ŵakakomeka mu nkhondo mu vilimika vya mu ma 1900. Ciŵelengero ici nchikuru kusazga kanayi kuluska ŵanthu wose awo ŵakakomeka mu nkhondo izo zikacitika vilimika 400 kumanyuma kwake! Muwuso wa ŵanthu watondeka comene!
Maukaboni Ghanyake
5-7. Ni maukaboni wuli ghanyake agho ghakulongora kuti tikukhala mu mazuŵa gha umaliro?
5 Yesu wakayowoyaso vinthu vinyake ivyo vizamucitika mu mazuŵa gha umaliro. Wakati: ‘Viti viŵengeko vindindindi vikuru, ndipo mu malo na malo videro [matenda] na njara.’ (Luka 21:11, NW) Fundo iyi yikukolerana na vinthu ivyo vikamba kucitika mu cilimika ca 1914, pakuti masuzgo agho ghazunulika mu lemba ili ghasazgikira comene kwambira mu cilimika ici.
6 Vindindindi vikuru vikucitika kanandi waka, ndipo vikukoma ŵanthu ŵanandi. Nkhondo Yakwamba ya Caru Cose yikati yamara waka, nthenda ya fuluwenza pera yikakoma ŵanthu pafupifupi 20 miliyoni. Ŵanyake ŵakuti ŵanthu awo ŵakafwa na nthenda iyi ŵakaŵa 30 miliyoni panji kujumpha. Ezi (AIDS) yakoma ŵanthu ŵanandi ndipo vikuwoneka kuti yikomenge ŵanandi comene kunthazi. Ŵanthu mamiliyoni ghanandi ŵakufwa na matenda gha mtima, kansa ndiposo matenda ghanyake. Ŵanyake ŵanandi ŵakufwa na njara. Kwambura kukayika, ŵanalume ŵa mu Civumbuzi awo ŵakwera pa ŵakavalo ŵakoma ŵanthu ŵanandi comene na nkhondo, njara, na matenda kwambira mu 1914.—Civumbuzi 6:3-8.
7 Yesu wakacimaso za kwandana kwa kuswa malango uko kukucitika mu vyaru vyose. Wakati: “Cifukwa ca kwandana kwa ucikana malango kutemwa kwa ŵanandi kuti kuzizimenge.”—Mateyu 24:12.
8. Kasi ucimi wa pa 2 Timote cipaturo 3 ukukolerana wuli na ivyo vikucitika mazuŵa ghano?
8 Ndiposo, ucimi wa mu Baibolo ukayowoyerathu za kuhenipa kwa mikhaliro uko tikuwona mazuŵa ghano mu caru cose. Ucimi uwu ukuti: “Mu mazuŵa gha ku umaliro nyengo zinonono ziti zizenge. Cifukwa ŵanthu ŵati ŵaŵenge ŵakujitemwa, ŵakutemwa ndarama, ŵakujitunthumuska, ŵakujiŵikamo, ŵakutuka, ŵambura kupulikira ŵapapi, ŵambura kuwonga, ŵaheni, ŵambura kutemwa ŵanyawo, ŵanonono, ŵakusesa, ŵambura kujikora, ŵakali, ŵambura kutemwa uwemi, ŵa ciŵembu, ŵakajilangi, ŵakutukumuka, ŵakutemwa vyakusekereska kwakuluska kutemwa Ciuta; ŵakukora kawonekero ka kusopa Ciuta, kweni ŵakukana nkhongono zake . . . Ŵanthu ŵaheni na ŵakupusika ŵati ŵalutilire pa kuhenipa.” (2 Timote 3:1-13) Vyose ivi tikuviwona mazuŵa ghano.
Cifukwa Cinyake
9. Nchivici ico cikacitika kucanya apo mazuŵa gha umaliro ghakambanga pa caru capasi?
9 Paliso cinthu cinyake ico cikupangiska kuti masuzgo ghandane mazuŵa ghano. Apo mazuŵa gha umaliro ghakambanga mu 1914, cinthu cinyake cikacitika ico cikacitiska kuti ŵanthu ŵaŵe mu ulwani ukuru. Pa nyengo yira, nga ni umo ucimi uwo uli mu buku la umaliro la mu Baibolo ukuyowoyera, “Kucanya kukaŵa nkhondo: Mikayeli na ŵangelo ŵake ŵakarwanga na Cinjoka; ndipo Cinjoka cikalwanga pamoza na ŵangelo ŵake; ndipo kuti ŵakaluska cara, panji nesi malo ghawo kuti ghakawonekaso kucanya cara. Ndipo Cinjoka cikuru cikaponyeka pasi, njoka ya ciyamwaka, iyo yikucemeka Musesi na Satana, uyo wakupusika caru cose ca pasi; wakaponyeka pa caru ca pasi, na ŵangelo ŵake ŵakaponyeka pasi pamoza nayo.”—Civumbuzi 12:7-9.
10, 11. Kasi ŵanthu ŵakakhwaskika wuli Satana na viŵanda vyake ŵakati ŵaponyeka pa caru capasi?
10 Kasi ŵanthu ŵakakhwaskika wuli na nkhondo iyi? Ucimi uwu ukulutilizga kuti: “Soka ku caru capasi na nyanja! cifukwa Satana wali kwikhira kwa imwe, wakuŵa na ukali ukuru, uku wakumanya kuti nyengo yake njicoko waka.” Enya, Satana wakumanya kuti mgonezi wuno wakhala pacoko kuti umare, mwantheura wakucita vyose ivyo wangafiska kuti wapatuske ŵanthu kwa Ciuta pambere wandaparanyike na caru cake. (Civumbuzi 12:12; 20:1-3) Vilengiwa vyauzimu ivi vyahenipa comene cifukwa cakuti vikagwiliskira nchito uheni wanangwa wawo wa kusankha! Vinthu vyahenipa comene pa caru capasi cifukwa ca Satana na viŵanda vyake, comenecomene kwambira mu 1914!
11 Lekani pakuyowoya za mu nyengo yithu, Yesu wakacima kuti: “Pa caru pati paŵenge kuthika lusoko mu mitundu, uku ŵakuzizikika . . . Ŵanthu ŵakuzizirika na wofi, na kulindilira kwa ivyo vikwiza pa caru.”—Luka 21:25, 26.
Umaliro wa Muwuso wa Ŵanthu na Viŵanda Wuli Pafupi
12. Kasi umoza mwa maucimi agho ghakhalako pambere mgonezi wuno undamare ni ucimi wuli?
12 Kasi ni maucimi ghalinga gha mu Baibolo agho ghakhalako pambere Ciuta wandaparanye mgonezi wuno? Ngacoko comene! Umoza ni uwo wuli pa 1 Ŵatesalonika 5:3, uwo ukuti: “Ŵacali kunena, Mtende na cimango, penepapo pharaniko la kucilukizga likuŵizira.” Ici cikulongora kuti umaliro wa mgonezi wuno uzamwamba “ŵacali kunena” panji kuti kuyowoya. Mwakubucizga, pharaniko lizamwiza pa nyengo iyo ŵazamughanaghana kuti lingacitika yayi, pa nyengo iyo iwo ŵazamuŵika maghanoghano ghawo pa mtende na civikiliro.
13, 14. Ni nyengo ya suzgo njini iyo Yesu wakacima, ndipo yizamumara wuli?
13 Nyengo ya caru ico cikuwusika na Satana yikumara. Sonosono apa caru ici cimarenge mu nyengo ya suzgo iyo Yesu wakati: “Yiti yiŵengeko suzgo yikuru, nga yaŵako ya ntheura cara kufuma ku mtendeko wa caru, na kufikira kuno ku lero, ndipo kuti yiti yiŵengekoso cara.”—Mateyu 24:21.
14 “Suzgo yikuru” yizamufika peneco pa nkhondo ya Ciuta ya Haramagedoni. Nyengo iyi ndiyo nchimi Daniyele yikayowoya, apo Ciuta ‘wazamuteketa mauthemba ghose agha na kughamara.’ Uwu uzamuŵa umaliro wa maufumu ghose gha ŵanthu agho ghaliko sono. Ufumu wake wa kucanya ndiwo uzamwendeska vinthu vyose pa caru capasi. Daniyele wakacima kuti mazaza ghazamupika “ku fuko linyake cara,” kung’anamura kuti ŵanthu ŵazamuwusaso yayi.—Daniel 2:44; Civumbuzi 16:14-16.
15. Nchivici ico cizamucitikira mazaza gha Satana na viŵanda vyake?
15 Pa nyengo iyi, mazaza ghose gha Satana na viŵanda ghazamumara. Ŵangelo ŵakugaruka aŵa ŵazamukakika mwakuti ŵaleke “kupusikaso mitundu.” (Civumbuzi 12:9; 20:1-3) Ŵali kupika cilango ca nyifwa ndipo ŵakulindilira pharaniko. Ŵanthu ŵazamuwombokwa nadi para ŵazakasutulika ku mazaza gha Satana na viŵanda vyake!
Kasi Mbanjani Awo Ŵazamupona? Awo Ŵazamupona Yayi Ke?
16-18. Mbanjani awo ŵazamupona para caru ici cikumara, ndipo mbanjani awo ŵazamupona yayi?
16 Apo Ciuta wazamweruzga caru, kasi mbanjani awo ŵazamupona? Awo ŵazamupona yayi ke? Baibolo likulongora kuti awo ŵakukhumba muwuso wa Ciuta ŵazamuvikilirika ndipo ŵazamupona. Awo ŵakukana muwuso wa Ciuta ŵazamuvikilirika yayi kweni ŵazamuparanyika pamoza na caru ca Satana.
17 Lemba la Zintharika 2:21, 22 likuti: “Pakuti ŵakunyoroka [awo ŵakupulikira muwuso wa Ciuta] tiŵakhalenge mu caru, na ŵawemi ŵakufikapo tiŵakhalenge mumo; kweni ŵaheni [awo ŵakukana kupulikira muwuso wa Ciuta] ŵadumulikenge mu caru, ndipo ŵajuvyi tiŵazgurikemo.”
18 Lemba la Salmo 37:10, 11 nalo likuyowoya kuti: “Kwakhala kanyengo, ndipo muheni kuti tiwaŵepo cara . . . Ŵakuzika ndiwo tiŵaharenge caru, tiŵakondwenge na kusakata comene.” 29 likusazgirapo kuti: “Ŵakunyoroka ŵamkuhara caru na kukhala mwenemumo kwandanda.”
19. Ni ulongozgi wuli uwo tikwenera kupulikira?
19 Tikwenera kupulikira ulongozgi uwo wuli pa Salmo 37:34, uwo ukuti: “Lindizga Yehova, endanga mu nthowa yake, ndipo Iye tiwakukwezge kuti uhare caru; para ŵaheni ŵadumulika iwe tiuwonepo.” 37 na 38 ghakuti: “Umulaŵisiske munthu uyo ngwakufikapo, uwone mweneuyo ngwakunyoroka, pakuti mphapu tiyiŵengepo ya munthu wa cimango. Kweni ŵamajuvyo tiŵaparanyikire nkhanira, mphapu ya ŵaheni yidumulike.”
20. Cifukwa wuli tingayowoya kuti sono tikukhala mu nyengo yakukondweska comene?
20 Nchakupembuzga nadi, enya, nchakukhozga comene kumanya kuti Ciuta wakutipwelelera ndiposo kuti sonosono apa wamazgenge uheni na masuzgo ghose! Nchakukondweska comene kumanya kuti kwakhala pacoko kuti maucimi agha ghafiskike!
[Mafumbo]
[Cithuzithuzi pa peji 20]
Baibolo likayowoyerathu vyakucitika ivyo vizamupanga “cimanyikwiro”ca mazuŵa gha umaliro
[Cithuzithuzi pa peji 22]
Sonosono apa, pa Haramagedoni, awo ŵakukana kupulikira muwuso wa Ciuta ŵazamukomeka. Awo ŵakupulikira ŵazamupona na kunjira mu caru ciphya
