Cipaturo 43

Wakusambizga mu Ntharika

YESU wali mu Kaperenaumu apo wakucenya Ŵafarisi. Kumise zuŵa lenelili, wakufumapo pa nyumba ndipo wakwenda kuya ku Nyanja ya Galileya iyo yili pafupi, uko mzinda wa ŵanthu wawungana. Kura, wakukwera boti, wakulitutuzgira mu nyanja pacoko, ndipo wakwamba kusambizga ŵanthu awo ŵali pa mlima vya Ufumu wa kucanya. Wakuŵasambizga kwizira mu ntharika, panji kuti viyelezgero, ndipo ntharika yiliyose yikuyowoya za vinthu ivyo ŵanthu ŵakuvimanya makora.

Cakwamba, Yesu wakuŵaphalira za museŵi uyo wakuseŵa mbuto. Mbuto zinyake zikuwa mumphepete mwa nthowa ndipo tuyuni tukurya. Zinyake zikuwa pa dongo ilo kusi kuli jalawe. Pakuti misisi yikunjira comene yayi, mbuto ziphya izi zikomira cifukwa ca kocha kwa dazi. Kweniso mbuto zinyake zikuwa pakati pa minga, izo zikufyolonganiska mbuto para zamera. Paumaliro, mbuto zinyake zikuwa pa dongo liwemi ndipo zikupambika vipambi 100, zinyake 60, ndipo zinyake 30.

Mu ntharika yinyake, Yesu wakuyaniska Ufumu wa Ciuta na munthu uyo wakuseŵa mbuto. Apo mazuŵa ghakuluta, munthu wakugona na kuwuka, mbuto zikukura. Munthu uyu wakumanya yayi umo zikukulira. Zikukura zekha ndipo zikupambika. Para zaca, munthu uyu wakuvuna.

Yesu wakuŵaphalira ntharika yacitatu ya munthu uyo wakaseŵa mbuto yiwemi, kweni “apo ŵanthu ŵakaŵa mu tulo,” mulwani wakiza na kuseŵa duru pakati pa tirigu. Ŵateŵeti ŵa munthu uyu ŵakumufumba usange ŵangacesamo duru. Kweni wakuzgora kuti: ‘Cara; para mungacita nthena mungazgulira kumoza na tirigu. Lekani vyose vikulire lumoza mpaka pa nyengo ya vuna. Ndipo nizamuphalira ŵakuvuna kuti ŵawuskeko duru na kulocha, ndipo ŵalonge tirigu mu nthamba.’

Pakulutilira kuyowoya na mzinda uwo uli pa mlima, Yesu wakuyowoyaso ntharika ziŵiri. Wakulongosora kuti “ufumu wa kucanya” uli nga ni njere ya sinapi iyo munthu wakupanda. Nangauli njicoko comene pa mbuto zose, Yesu wakuti, yikuŵa yikuru kuluska mphangwe zose. Yikuzgoka khuni ilo tuyuni tukwizamo, na kukhala mu minthavi yake.

Mazuŵa ghano, ŵanji ŵakuti pali njere zinyake izo ni zicoko comene kuluska njere ya sinapi. Kweni Yesu wakusambizga ŵanthu za vyakumera yayi. Pa njere izo Ŵagalileya mu nyengo ya Yesu ŵakuzimanya, njere ya sinapi ndiyo njicoko comene. Ntheura ŵakumanya nkhani ya kukura kwa mbuto iyo Yesu wakuyowoya.

Paumaliro, Yesu wakuyaniska “ufumu wa kucanya” na cilungo ico mwanakazi wakutora na kusazga ku ufu wa madebe ghatatu. Iyo wakuti para nyengo yajumphapo cilungo ici cikutukumuska ufu wose.

Wati wayowoya ntharika zinkhondi izi, Yesu wakuwezga mizinda ndipo wakuwelera uko wakukhala. Mwaluŵiro, ŵapositole ŵake 12 na ŵanji ŵakwiza kwa iyo.

Kwandula na Ntharika za Yesu

Ŵasambiri ŵakwiza kwa Yesu wati wayowoya na mzinda ku nyanja, ŵakukhumba kumanya nthowa yake yiphya ya kasambizgiro. Ŵandamupulikepo wakuyowoya ntharika nga umo wacitira apa. Ntheura ŵakufumba kuti: “Cifukwa wuli mukuyowoya nawo mu zintharika?”

Cifukwa cimoza ico wakucitira nthena nchakuti wafiske mazgu gha nchimi ghakuti: “Nizamubanura mulomo wane na zintharika, Nizamupharazga vinthu ivyo vyabisika kufuma pa kuzikika” kwa caru. Kweni pali vifukwa vinyake vinandi. Wakuyowoya ntharika kuti wamanye mitima ya ŵanthu.

Nakuti ŵanthu ŵanandi ŵakwiza kwa Yesu nga ni munthu uyo wakuyowoya makora nkhani na kucita minthondwe, kuti nga nkhwa Fumu iyo ŵakwenera kuyiteŵetera panji kuyilondezga na mtima wose yayi. Ŵakukhumba yayi kusintha kaghanaghaniro panji umo ŵakukhalira. Ŵakukhumba yayi kuti uthenga uŵanjire comene ntheura.

Ntheura Yesu wakuti: “Ndico cifukwa nkhuyowoya nawo mu zintharika, cifukwa kulaŵiska ŵakulaŵiska pawaka, ndipo kupulika ŵakupulika pawaka, nesi kumanya ng’anamuro lake nako cara; ndipo ucimi wa Yesaya ukufiskika kwa iwo, uwo ukuti, ‘. . . Pakuti mtima wa ŵanthu aŵa wadindiŵara.’”

Yesu wakulutilira kuyowoya kuti: “Ndipouli, imwe muli ŵakukondwa cifukwa cakuti maso ghinu ghakuwona, ndipo makutu ghinu ghakupulika. Pakuti nadi pano, nkhumuphalirani, Nchimi zinandi na ŵanthu ŵarunji ŵakakhumbisiska kuwona vinthu ivyo imwe mukuwona ndipo ŵakaviwona cara, kweniso kuti ŵapulike vinthu ivyo imwe mukupulika ndipo ŵakavipulika cara.”

Enya, ŵapositole 12 na ŵanji awo ŵali nawo, ŵakukhumba kusambira. Ntheura Yesu wakuti: “Kwa imwe kwapika kupulikiska vyamucindindi vyakupatulika vya ufumu wa kucanya, kweni ku ŵanthu ŵara kundapike.” Cifukwa cakuti ŵasambiri ŵake ŵakukhumba kupulikiska, Yesu wakuŵalongosolera ng’anamuro la ntharika ya museŵi.

Yesu wakuti “mbuto ni mazgu gha Ciuta,” ndipo dongo ni mtima. Pakuyowoya za mbuto izo zaseŵeka mumphepete mwa nthowa, wakulongosora kuti: “Dyabulosi wakwiza na kutora mazgu kufuma mu mitima yawo mwakuti ŵaleke kugomezga na kuponoskeka.”

Kweni mbuto izo zaseŵeka pa dongo ilo kusi kuli jalawe, zikwimira mitima ya ŵanthu awo ŵakupokelera mazgu na cimwemwe. Ndipouli, cifukwa cakuti mazgu ghangajintha yayi misisi mu mitima yantheura, ŵanthu aŵa ŵakuwa para ŵayezgeka panji kutambuzgika.

Pakuyowoya za mbuto izo zikawa pakati pa minga, Yesu wakulutilira kuyowoya kuti zikwimira ŵanthu awo ŵapulika mazgu. Ndipouli, ŵanthu aŵa ŵakutimbanizgika na vyenjezgo, usambazi na vyakukondweska vya umoyo uno, ntheura ŵakufyolongana nkhanira na kutondeka kupambika vipambi vyakukhoma.

Paumaliro, pakuyowoya za mbuto iyo yaseŵeka pa dongo liwemi, Yesu wakulutilira kuyowoya kuti aŵa ŵakwimira ŵanthu awo para ŵapulika mazgu na mtima uwemi, ŵakughasunga ndipo ŵakupambika vipambi na cizizipizgo.

Ŵasambiri aŵa ŵatumbikika comene cifukwa ca kupempha Yesu kuti waŵalongosolere visambizgo vyake! Yesu wakukhumba kuti ntharika zake zipulikikwenge mwakuti ŵanji ŵamanye unenesko. Wakufumba kuti: “Kasi nyali yikutoleka kuti yiŵikike kusi ku cidunga cakupimira panji kusi ku bedi?” Yayi, “yikutoleka kuti yiŵikike pa cakuŵikapo nyali.” Ndipo Yesu wakusazgirapo kuti: “Ntheura pwelelerani umo mukupulikira.”

Ŵakutumbikika na Ulongozgi Wakusazgikira

Yesu wati waŵalongosolera ng’anamuro la ntharika ya museŵi, ŵasambiri ŵakukhumba kumanya vinandi. Ŵakupempha kuti: “Mutilongosolere ntharika ya duru mu munda.”

Ŵasambiri mbakupambana comene na mzinda wose uwo wanguŵa ku nyanja. Ŵanthu aŵa ŵalije khumbo leneco lakuti ŵamanye ng’anamuro la ntharika, ŵakhorwa na vinthu ivyo wanguŵaphalira. Pakupambaniska ŵanthu awo ŵamutegherezganga ku nyanja na ŵasambiri ŵake awo ŵiza ku nyumba cifukwa ca kukhumba kumanya vinandi, Yesu wakuti:

“Mweso uwo mukupimira, ndiwo muzamupimikirapo, enya, vinandi vizamusazgikako kwa imwe.” Ŵasambiri ŵakupimira Yesu mweso apo ŵakumutegherezga comene, ndipo ŵakutumbikika na ulongozgi wakusazgikira. Ntheura pakuzgora fumbo la ŵasambiri ŵake, Yesu wakulongosora kuti:

“Wakuseŵa mbuto yiwemi ni Mwana wa munthu; munda ni caru; ndipo pakuyowoya za mbuto yiwemi, aŵa mbana ŵa ufumu; kweni duru mbana ŵa muheni, ndipo mulwani uyo wakaliseŵa ni Dyabulosi. Vuna mbumaliro wa mgonezi, ndipo ŵakuvuna mbangelo.”

Wati walongosora kalikose mu ntharika yake, Yesu wakulongosora ivyo vicitikenge. Iyo wakuti paumaliro wa mgonezi uwu, ŵakuvuna panji kuti ŵangelo, ŵazamupatura Ŵakhristu awo ŵali nga ni duru ku “ŵana ŵa ufumu.” Ndipo “ŵana ŵa muheni” ŵazamupika cimanyikwiro ca pharanyiko, kweni ŵana ŵa Ufumu wa Ciuta, “ŵarunji” ŵazamuŵala ngwee mu Ufumu wa Ŵawiskewo.

Kufuma apo, Yesu wakutumbika ŵasambiri ŵake apo wakuŵaphalira ntharika zinyake zitatu. Yakwamba, iyo wakuti: “Ufumu wa kucanya uli nga mbusambazi wakubisika mu munda, uwo munthu wakawusanga na kubisa; ndipo cifukwa ca cimwemwe ico wakaŵa naco, wakaluta na kuguliska vinthu ivyo wakaŵa navyo na kugura munda wura.”

Wakulutilira kuti: “Ndiposo ufumu wa kucanya uli nga ngwamalonda wakwendakwenda uyo wakupenja ngale yiwemi comene. Wakati wasanga ngale yimoza ya mtengo wapatali, wakaluta, ndipo mwaluŵiro wakaguliska vinthu vyose ivyo wakaŵa navyo na kuyigura.”

Yesu iyomwene wali nga ni munthu uyo wakusanga usambazi wakubisika ndiposo wali nga ngwamalonda uyo wakusanga ngale ya mtengo wapatali. Vili nga kuti wakaguliska vyose, apo wakaleka malo ghakucindikika kucanya na kuŵa munthu wapasi. Ndipo pakuŵa munthu pa caru capasi, wakutombozgeka na kutambuzgika, kulongora kuti ngwakwenelera kuŵa Muwusi wa Ufumu wa Ciuta.

Ŵalondezgi ŵa Yesu nawo ŵakwenera kuguliska vyose mwakuti ŵazakasange njombe ya kuwusira lumoza na Khristu panji kuzakakhala pa caru capasi mu Ufumu. Kasi ise tikuwona kuti kuŵa mu Ufumu wa Ciuta nchinthu cakuzirwa kuluska cinyake cilicose mu umoyo, panji nga mbusambazi wakuzirwa, ndiposo ngale yakuzirwa?

Paumaliro, Yesu wakuyaniska “ufumu wa kucanya” na mkwawu uwo ukukora somba za mtundu uliwose. Para somba zasoleka, zambura kwenelera zikutayika kweni ziwemi zikusungika. Yesu wakuti ntheura ndimo vizamuŵira ku umaliro wa mgonezi, ŵangelo ŵazamupatura ŵaheni ku ŵarunji, ŵaheni ŵazamusungikira pharanyiko.

Yesu iyomwene ndiyo wakwamba nchito ya ulovi iyi, wakucema ŵasambiri ŵake ŵakwamba kuŵa “ŵalovi ŵa ŵanthu.” Mwakulongozgeka na ŵangelo, nchito ya ulovi yikulutilira mpaka sono. Paumaliro nyengo yizenge yakuponyera “mkwawu,” uwo ukwimira mawupu pa caru capasi agho ghakujitora kuti Ngacikhristu.

Nangauli somba zambura kwenelera zikuponyeka ku pharanyiko, tikuwonga kuti tili mu gulu la ‘somba ziwemi’ izo zikusungika. Para tikulongora kuti tikukhumba kumanya vinandi nga mbasambiri ŵa Yesu, titumbikikenge na ulongozgi wakusazgikira kweniso Ciuta watitumbikenge na umoyo wamuyirayira. Mateyu 13:1-52; Mariko 4:1-34; Luka 8:4-18; Salmo 78:2; Yesaya 6:9, 10.

▪ Kasi mphawuli apo Yesu wakuyowoya na mizinda mu ntharika, ndipo wakuyowoyera nkhu?

▪ Kasi ni ntharika wuli zinkhondi izo Yesu wakuphalira mizinda?

▪ Cifukwa wuli Yesu wakuti njere ya sinapi njicoko comene pa mbuto zose?

▪ Cifukwa wuli Yesu wakuyowoya mu ntharika?

▪ Kasi ŵasambiri ŵa Yesu ŵakulongora wuli kuti mbakupambana na mizinda?

▪ Kasi Yesu wakulongosora wuli ntharika ya museŵi?

▪ Kasi ŵasambiri ŵakupambana wuli na mizinda iyo yanguŵa ku nyanja?

▪ Kasi mbanjani awo ŵakwimira museŵi, mulwani, ŵakuvuna, ndipo munda, mbuto yiwemi, na vuna vikwimira vici?

▪ Kasi Yesu wakusazgirapo ntharika wuli zitatu, ndipo tingasambirako vici ku ntharika izi?