Cilindizga ca Kuwuka kwa Ŵakufwa Cikupereka Nkongono
Cipaturo 9
Cilindizga ca Kuwuka kwa Ŵakufwa Cikupereka Nkongono
1. Usange ŵakufwa ŵalekenge kuzakawuka, kasi ntena pali cindindizga wuli?
KASI ŵalipo ŵantu awo mukaŵatemwanga awo ŵali kufwa? Usange kuŵevyenge ciwuka, ntena ŵantu aŵa mwanguzakawonana nawoso yayi. Iwo ntena ŵarutilira kuŵa mu ukhaliro uwo Baibolo likuwuyowoya peneapo likuti: ‘Ŵakufwa kuti ŵakumanya kantu cara, cifukwa kulije mulimo, panji maghanoghano, panji mahara, panji vinjeru, mu malalo uko ŵakuya.’—Mupharazgi 9:5, 10.
2. Ni cilindizga wuli ciweme ico cilipo cifukwa cakuti kuli ciwuka?
2 Kweni cifukwa ca lusungu lwa Yehova kwizira mu ciwuka, iye wapereka mwaŵi ukuru comene wakuti ŵantu ŵanandi awo ŵalikupotera ŵazakawuke na kusangwa na umoyo wamuyirayira. Ici cikung’anamura kuti zuŵa linyake, mu caru cipya ca Ciuta, muzamuŵa lumoza na ŵakutemweka ŵinu awo ŵalikufwa.—Marko 5:35, 41, 42; Milimo 9:36-41.
3. (a) Ni mwauli umo ciwuka caŵira cakuzirwa kuti cilato ca Yehova cifiskike? (b) Mpa nyengo wuli iyo cilindizga ca kuwuka ku ŵakufwa cikuŵa ca kupereka nkongono?
3 Pakuti kuli ciwuka, ncambura kwenelera kuti tiwope nyifwa. Kuti mazgu ghautesi gha Satana ghafiskike ghakuti “muntu tiwapereke vyose ivyo wali navyo kuwombora umoyo wake,” Yehova pa cifukwa ciweme, wangazomerezga Satana kuti watiyuzge, kweni Ciuta wangatirekerathu yayi. (Job 2:4) Yesu wakaŵa wakugomezgeka kwa Ciuta mupaka apo wakafwira, ndipo Ciuta wakamuwukiskira kucanya. Anteura ici cikapangiska Yesu kuti wapereke sembe ya umoyo wake urunji ku Ŵadada ŵake kucanya, awo ŵali pa cizumbe, ndipo ise tikusanga candulo ca umoyo wamuyirayira cifukwa ca sembe iyi. Cifukwa ca ciwuka, ŵantu awo ŵakupanga “kamskambo kacoko,” nga mbakuwusira lumoza na Kristu, ŵali na cilindizga cakukakumanaso naye mu Ufumu wakucanya. (Luka 12:32) Paliso ŵantu ŵanyake awo ŵali na cilindizga ca kuzakawuskika na kuŵa na umoyo wamuyirayira mu paradiso pa caru capasi. (Salmo 37:11, 29) Ŵakristu wose ŵakuwona cilindizga ca ciwuka ca ŵakufwa kuŵa cintu cakupereka “karuskiro” ka nkongono pa nyengo iyo ŵakukumana na viyezgo ivyo vikwiziska nyifwa.—2 Ŵakorinte 4:7.
Cifukwa Ico Ciwuka Ciliri Cakuzirwa ku Cipulikano ca Cikristu
4. (a) Ncifukwa wuli ciwuka ni “cisambizgo cakwambilira”? (b) Ni mwauli umo ŵantu ŵakuwonera ciwuka?
4 Pa lemba la Ŵahebere 6:1, 2, pakuyowoya kuti ciwuka ni “cisambizgo cakwambilira,” NW. Ico ni lufura lwa cipulikano, ndipo para tilije lufura ulu mbwenu tingaŵa Ŵakristu ŵakukhoma yayi. (1 Ŵakorinte 15:16-19) Ndipouli, kaghanaghaniro ka ŵantu ŵanandi kakupambana na ivyo Baibolo likusambizga pa nkani ya ciwuka. Cifukwa cakuti ŵakumanya yayi vintu vyauzimu, ŵantu ŵanandi ŵakughanaghana kuti umoyo uwo ŵali nawo sono ndiwo weneco. Anteura, iwo ŵakutemwa vintu vyakusanguruska. Paliso ŵantu ŵanyake awo ŵakudemelera comene ku visambizgo vya ŵasekuru ŵawo ŵakufwa, aŵa ni ŵantu ŵa mu visopo vya Cikristu ca zina waka na awo ŵali mu visopo ivyo ni vya Cikristu yayi. Iwo ŵakughanaghana kuti mukati mwa thupi la muntu muli cintu cinyake ico cikuleka kufwa. Kweni cigomezgo canteura ici cikukolerana yayi na cisambizgo ca Baibolo ca ciwuka, ici ncifukwa cakuti ciwuka ntena cilije ncito usange ŵantu ŵali nadi na cintu cinyake ico cikuleka kufwa para ŵafwa. Para visambizgo viŵiri ivi tingaviyaniska pamoza, vikuŵa vyakutimbanizga comene mu malo mwakupereka cilindizga. Anteura, ni mwauli umo tingawovwilira ŵantu awo ŵakukhumba kumanya unenesko?
5. (a) Pambere muntu wandapuliske ico ciwuka ciri, kasi ncici ico iye wakwenera kumanya danka? (b) Kasi ni malemba wuli agho mungagwiriskira ncito kuti murongosore ico cikucitikira mzimu para muntu wafwa? ukhaliro wa ŵantu ŵakufwa? (c) Kasi tingacita wuli usange muntu munyake wakugwiriskira ncito Baibolo ilo likutimbanizga unenesko?
5 Pambere ŵantu ŵanteura aŵa ŵandapulikiske makora ico ciwuka ciri, iwo ŵakwenera kumanyisiska danka makora ico cikucitikira ŵantu para ŵafwa. Kanandi kuŵazga malemba ghacoko waka ghakuŵa ghakukwana kuti muntu uyo wakukhumba kumanya unenesko wa mu Baibolo wapulikiske makora. (Ezekiel 18:20; Mupharazgi 9:5, 10) Ndipouli, pali Mabaibolo gha sono ghanyake agho kalembekero kake kakutimbanizga unenesko wakuyowoya za mzimu. Anteura cingaŵa ciweme kuti tiwone mazgu agho ghakagwiriskirika ncito mu viyowoyero vyakwambilira apo Baibolo likalembekanga.
6. Kasi kusanda makora Baibolo kukurongora kuti ncivici ico cikucitika para muntu wafwa?
6 Mu mabaibolo ghanyake, nga ni la Tumbuka Bible, lizgu la Cihebere lakuti neʹphesh na lizgu la Cigiriki lakuyana na ili lakuti psy·kheʹ ŵalikuling’anamura mwakupambana-pambana. Mu malo ghanyake ŵalikung’anamura kuti “muntu,” “vyamoyo,” “cilengiwa” na “mzimu.” Kusanda makora umo mazgu gha Cihebere na Cigiriki agha ghakugwiriskirika ncito mu Baibolo kungawovwira muntu uyo wakukhumba nadi kusambira Baibolo kumanya kuti mazgu agha ghakung’anamura muntu yose wathuntu. (Genesis 2:7; Milimo 2:43; 1 Petros 3:20) Ndiposo ghakuyowoyaso za vinyama. (Genesis 1:20, 24) Kweni mazgu agha ghakupharapo yayi kuti pali cintu cinyake cambura kuwoneka na kukoreka ico cikufumamo mu thupi para muntu wafwa ndipo cikurutilira kuŵa camoyo ku malo ghanyake.
7. Ni mwauli umo mungarongosolera kufuma mu Baibolo za ukhaliro wa ŵantu awo ŵali mu Sheol? mu Hadesi? mu Gehena?
7 Tumbuka Bible likusintasinta viŵi yayi pakugwiriskira ncito lizgu lakuti “Sheol” ilo liri kufuma ku lizgu la Cihebere lakuti sheʼohlʹ ndiposo pakugwiriskira ncito lizgu lakuti “Hadesi” ilo liri kufuma ku lizgu la Cigiriki lakuti haiʹdes, na pakugwiriskira ncito lizgu lakuti “Gehena” ilo liri kufuma ku lizgu la Cigiriki lakuti geʹen·na. Baibolo likuyowoya pakweru kuti mazgu ghakuti Sheol na Hadesi ghakung’anamura dindi la muntu umo mukuŵavya umoyo. (Salmo 89:48; Civumbuzi 20:13) Malemba ghakuyowoyaso kuti ŵantu ŵazamufumamo mu dindi kwizira mu ciwuka. (Job 14:13; Milimo 2:31) Mwakupambana na ivyo vyayowoyeka pacanya apa, ŵantu awo ŵakuruta ku Gehena ŵalije cilindizga ca kuzakaŵa ŵamoyo kuntazi, ndiposo palije apo pakuyowoya kuti mzimu ukurutilira kukhala mu Gehena.—Mateyu 10:28.
8. Ni mwauli umo kaghanaghaniro na kacitiro ka vintu ka muntu kangakhwaskikira usange wangapulikiska makora ng’anamuro la ciwuka?
8 Usange mazgu agha ghapulikikwa makora, yunji wangawovwirika kuti wamanye makora ng’anamuro la ciwuka. Iye wangamba kuwongera citemwa ca Yehova cifukwa ca kupanga manozgero ghanteura agha. Citima ico muntu wakuŵa naco para ŵabali ŵake ŵafwa cingacepako cifukwa cakuti wazamuwonana nawo mu caru cipya ca Ciuta. Kumanya fundo iyi ni cintu cakuzirwa comene kuti yunji wapulikiske ng’anamuro la nyifwa ya Kristu. Ŵakristu ŵa mu virimika vya mu handiredi lakudanga ŵakamanya kuti ciwuka ca Yesu Kristu ni lufura lwa Cikristu, ico cikapereka mwaŵi wakuti ŵanji ŵawuke ku ŵakufwa. Iwo ŵakapharazga mwamwampu za ciwuka ca Yesu na cilindizga ico cikupereka. Mwakuyana waka, awo mazuŵa ghano ŵapulikiska na kuwongera ciwuka mbakunweka kupharazga unenesko uwu ku ŵanji.—Milimo 5:30-32; 10:42, 43.
Kugwiriskira Ncito ‘Cijuliro ca Hadesi’
9. Ni mwauli umo Yesu cakudanga wakugwiriskira ncito “vijuriro vya nyifwa na Hadesi”?
9 Ŵantu wose awo ŵamuwusira lumoza na Kristu mu Ufumu wake kucanya ŵakwenera kufwa danka. Kweni iwo ŵali na cigomezgo mu mazgu agho iye wakayowoya: “Nkaŵa wakufwa, ndipo ehena, ndiri wamoyo muyirayira swi, ndipo ndiri na vijuriro vya nyifwa na Hadesi.” (Civumbuzi 1:18) Kasi iye wakang’anamurangaci? Iye wakayowoyanga ivyo vikamucitikira. Iye naye wakafwa. Kweni Ciuta wakamusida mu Hadesi yayi. Pa zuŵa lacitatu, Yehova wakamuwuska na kumupa umoyo wauzimu uwo ukufwa yayi. (Milimo 2:32, 33; 10:40) Mwakusazgirapo, Ciuta wakamupa “vijuriro vya nyifwa na Hadesi” kuti wagwiriskire ncito yakuwuskira ŵantu mu dindi na kuŵawombora ku zakwananga izo zikiza cifukwa ca Adamu. Cifukwa cakuti wali na vijuriro ivi, nkhwamacitiko kwa Yesu kuwuska ŵarondezgi ŵake ŵakugomezgeka awo ŵali mu dindi. Cakudanga, iye wakuwuska ŵantu awo mbakuphakazgika na mzimu ndipo wakuŵapa cawanangwa capacanya comene ca umoyo wamuyirayira kuti ŵakakhale kucanya, kuyana na umo Ŵadada ŵake ŵakacitira na iye.—Ŵaroma 6:5; Ŵafilipi 3:20, 21.
10. Kasi mpauli apo Ŵakristu ŵakugomezgeka ndiposo ŵakuphakazgika ŵakuwuskikira?
10 Kasi mpauli apo Ŵakristu ŵakuphakazgika ŵawuskikirenge kucanya? Baibolo likurongora kuti ciwuka cili kwamba kale. Mpostole Paulos wakarongosora kuti iwo ŵazamuwuskika ‘pakwiza kwa Kristu’ uko kukacitika mu cirimika ca 1914. (1 Ŵakorinte 15:23) Para ŵantu ŵakugomezgeka ndiposo ŵakuphakazgika aŵa ŵafwa pa nyengo ya sono, iwo kuti ŵakurutilira kuŵa ŵakufwa mupaka nyengo yakwizira Fumu yawo yayi. Mwaluŵiro para ŵafwa, iwo ŵakuwuskika mu thupi lauzimu, ndipo ‘ŵakuzgoka, mu kanyengo kacoko waka, kakuyana na kuphayira kwa jiso.’ Mwee, iwo ŵakuŵa na cimwemwe cikuru pakuti milimo yiweme iyo ŵakacita “yikurondezgana naŵo!”—1 Ŵakorinte 15:51, 52; Civumbuzi 14:13.
11. Kasi ni ciwuka wuli ca ŵantu ico cilipo, ndipo cizamuyamba pauli?
11 Kweni ciwuka ca ŵantu awo ŵazamuhara Ufumu wakucanya kuti ndico pera yayi. Pakuti ciwuka ici pa Civumbuzi 20:6 cikucemeka “ciwuka cakudanga,” ici cikurongora kuti pali cinyake ico cikurondezgapo. Ŵantu awo ŵazamuwuskika pa ciwuka caciŵiri ŵazamukhala na umoyo wamuyirayira mu paradiso pa caru capasi. Kasi ciwuka ici cizamucitika pauli? Buku la Civumbuzi likurongora kuti cizamucitika pamanyuma pakuti “caru na kucanya” vyafumiskikapo. Mazgu ghakuti caru na kucanya pano ghakung’anamura nyengo yiheni iyo tilimo na ŵawusi ŵake. Umaliro wa nyengo iyi waneng’enera. Pamanyuma pa nyengo yakuŵikika ya Ciuta, ciwuka ca pano pa caru capasi cizamuyamba.—Civumbuzi 20:11, 12.
12. Kasi mbanjani awo ŵazamuŵa pakati pa ŵantu ŵakugomezgeka awo ŵazamuwuskika na kukhala na umoyo pano pa caru capasi, ndipo ncifukwa wuli ici ni cilindizga ciweme comene?
12 Kasi mbanjani awo ŵazamuwuskika na kukhala na umoyo pano pa caru capasi? Pakati pa ŵantu ŵakuwuskika pazamuŵa ŵateŵeti ŵakugomezgeka ŵa Yehova ŵamwaka, ŵanarumi na ŵanakazi, awo cifukwa ca cigomezgo cikuru mu ciwuka, “ŵakakana kuwombokwa.” Ici cikung’anamura kuti, iwo ŵakakana kutaya kugomezgeka kwawo kwa Ciuta mwakuti ŵatceŵe nyifwa ya mwaluŵiro ndiposo yakutombozga. Mwee, nako nkukondweska kuti tizakawonane nawo maso na maso ndiposo kuzakapulika kufuma kwa iwo cimanyisko ca vintu ivyo vyayowoyeka waka mwakudumura mu Baibolo! Pa ŵantu ŵakuwuskika pazamuŵa Abelu, kaboni wakugomezgeka wakwamba wa Yehova; Enoki na Nowa, awo ŵakaŵa ŵapharazgi ŵacikanga ŵa uthenga wa Ciuta wakucenjezga ŵantu pambere Cigumula cindize. Pazamuŵaso Abrahamu na Sara, awo ŵakapokelera ŵangelo; pazamuŵaso Moses, uyo Dango likaperekeka kwizira mwa iye pa lupiri lwa Sinayi. Pazamuŵaso ncimi zacikanga nga ni Yeremiya, uyo wakawona kubwangandurika kwa Yerusalemu mu 607 B.C.E.; ndiposo Yohane Mbapatizi, uyo wakapulika Ciuta apo wakazunuranga Yesu kuŵa Mwana Wake. Kweni ndipera, pazamuŵaso ŵanarumi na ŵanakazi ŵanandi ŵakugomezgeka awo ŵapotera mu mazuŵa gha ku umaliro agha gha nyengo yithu yiheni.—Ŵahebere 11:4-38; Mateyu 11:11.
13, 14. (a) Kasi ncici ico cizamucitikira Hadesi na ŵakufwa awo ŵalimo? (b) Kasi mbanjaniso awo ŵazamuwuskika, cifukwa wuli?
13 Mukuruta kwa nyengo, kupatura pa ŵateŵeti ŵakugomezgeka ŵa Ciuta, pazamuŵaso ŵantu ŵanyake awo ŵazamuwuskika, pazamuŵavya muntu uyo wazamusidika mu dindi. Kuti tisimikizge za umo mu dindi muzamuŵevyere nadi ŵantu ŵakufwa, tikumbukire kuti Yesu wazamugwiriskira ncito ‘vijuriro vya Hadesi’ kuti wawombole ŵantu. Fundo iyi yakonkoskeka makora mu mboniwoni iyo mpostole Yohane wakawona, iye wakawona Hadesi ‘wakuponyeka mu nyanja ya moto.’ (Civumbuzi 20:14) Kasi ici cikung’anamuraci? Ici cikung’anamura kuti Hadesi, dindi la ŵantu, lizamuparanyikirathu. Ilo kuzamuŵavya, mukati mwake muzamuŵavya muntu waliyose, ici ncifukwa cakuti, padera pa kuwukiska ŵasopi ŵakugomezgeka ŵa Yehova, Yesu wazamuwukiskaso ŵantu ŵambura urunji. Mazgu gha Ciuta ghakutiphalira kuti: ‘Pazamuŵa ciwuka ca ŵarunji na ŵambura urunji wuwo.’—Milimo 24:15.
14 Palije na yumoza mwa ŵantu ŵambura urunji aŵa uyo wazamuwuskika waka na kweruzgikira ku nyifwa. Pakuti caru cizamuŵa ciweme comene pasi pa muwuso wa Ufumu wa Ciuta, iwo ŵazamuwovwirika kuti umoyo wawo uzakayane na khumbo la Yehova. Mboniwoni yikarongora kuti “buku la umoyo” lizamujurika. Anteura iwo ŵazamuŵa na mwaŵi kuti mazina ghawo ghazakalembeke mu buku ili. Iwo ‘ŵazamweruzgika kwakulingana na milimo yawo’ iyo ŵakacita pamanyuma pa kuwuskika. (Civumbuzi 20:12, 13) Anteura, mwakuyana na ivyo ŵazamucita pamanyuma pake, ciwuka cawo cingazakaŵa ca ‘kuwukira ku umoyo’ panji ‘kuwukira ku njeruzgo [yiheni].’—Yohane 5:28, 29.
15. (a) Kasi mbanjani awo ŵazamuwuskika yayi? (b) Kasi ni mwauli umo tikwenera kukhwaskikira na cimanyisko ca kukhwaskana na unenesko wa ciwuka?
15 Ndipouli, ni ŵantu wose yayi awo ŵali kufwa ŵazamuwuskika. Ŵanyake mwa ŵantu aŵa ŵakacita zakwananga izo zingagowokereka yayi. Ŵantu ŵanteura aŵa kuti ŵali mu Hadesi yayi, kweni ŵali mu Gehena, mweneumo ŵapokerenge paraniko lamuyirayira. Ŵantu ŵanyake awo ŵazamuruta mu Gehena ni awo ŵazamukomeka pa “suzgo yikuru” iyo sono yaneng’enera. (Mateyu 12:31, 32; 23:33; 24:21, 22; 25:41, 46; 2 Ŵatesalonika 1:6-9) Nangauli Yehova warongora lusungu lukuru comene pakuzakawuska ŵantu ŵakufwa mu Hadesi, kweni cilindizga ca ciwuka kuti cikutipangiska kuŵa ŵa nkaro yiheni yayi. Ŵantu awo ŵakugarukira dala muwuso wa Yehova ŵazamuwuskika yayi. Anteura tikwenera kurongora kuwongera kwithu lusungu lwa Ciuta mwakucita ivyo iye wakukhumba.
Kukhozgeka na Cilindizga ca Ciwuka
16. Ni mwauli umo tingakhozgekera comene na cilindizga ca ciwuka?
16 Awo ŵakugomezga nadi mu ciwuka, ŵakukhozgeka comene na ico. Pa nyengo yasono, para tiri ŵacekuru, tikumanya kuti tingayitceŵa yayi nyifwa, nanga tingamwa munkhwara wuli. (Mupharazgi 8:8) Usange tateŵetera Yehova na gulu lake mwakugomezgeka, tingaŵa na cigomezgo cikuru comene ca kuntazi. Tikumanya kuti cifukwa ca ciwuka, tizamusangwaso na umoyo kuntazi mu nyengo yakuŵikika ya Ciuta. Mwee, nawo mbuweme wa umoyo uwo! Uwo “mbumoyo weneco,” nga ni umo Paulos wakayowoyera.—1 Timote 6:19; Ŵahebere 6:10-12.
17. Kasi ncivici ico cingatovwira kuti tiŵe ŵakugomezgeka kwa Yehova?
17 Pakuti tamanya kuti kuli ciwuka ndiposo tamanya Uyo wazamuwukiska ŵantu, ici cikutipangiska kuti tiŵe na cipulikano cakukhora. Ici cikutikhozga kuti tiŵe ŵakugomezgeka kwa Ciuta, nanga pangaŵa pa nyengo yakuti tikomekenge na ŵantu ŵankaza. Kwa nyengo yitari, Satana wagwiriskira ncito wofi wa kutceŵa kufwa luŵiro, ndipo ici capangiska ŵantu kuŵa mu wuzga. Kweni Yesu wakaŵavye wofi wanteura uwu. Iye wakagomezgeka kwa Yehova mupaka apo wakafwira. Kwizira mu sembe yake yakuwombora, Yesu walikupereka ntowa ya kufwatulira ŵantu mu wofi.—Ŵahebere 2:14, 15.
18. Kasi ncici ico cawovwira ŵateŵeti ŵa Yehova kuti ŵaŵe na lumbiri lwa kugomezgeka comene?
18 Cifukwa ca kuŵa na cipulikano mu cawanangwa ca sembe ya Kristu na mu ciwuka, ŵateŵeti ŵa Yehova ŵaŵa ŵakugomezgeka comene. Para iwo ŵakuyezgeka, ŵarongora kuti ‘ŵakuwura kutemwa umoyo waŵo’ kuruska umo ŵakutemwera Yehova. (Civumbuzi 12:11) Mwamahara nkanira, iwo ŵakutceŵa yayi kurondezga nkaro ya Cikristu kuti ŵaponoske umoyo wawo wa sono. (Luka 9:24, 25) Iwo ŵakumanya kuti nanga ŵangataya umoyo wawo sono cifukwa ca kuŵa ŵakugomezgeka ku muwuso wa Yehova, iye wazamuŵapa njombe kwizira mu ciwuka. Kasi muli na cipulikano canteura ici? Mungaŵa naco usange mukumutemwa nadi Yehova ndiposo usange mwasangwa nadi na manozgero gha ciwuka.
Kudumbiskana Mwakuweleramo
• Ncifukwa wuli muntu wakwenera kupulikiska danka makora ukhaliro wa ŵantu ŵakufwa pambere wandapulikiske ico ciwuka ciri?
• Kasi mbanjani awo ŵazamuwukiskika, ndipo ni mwauli umo ise tikwenera kukhwaskikira na cimanyisko ici?
• Ni mwauli umo cilindizga ca ciwuka cikutikhozgera?
[Mafumbo]
[Cithuzithuzi pa peji 84, 85]
Yehova wakulayizga kuti kuzamuŵa ciwuka ca ŵantu ŵarunji na ŵambura urunji
