Cipaturo 16

“Mufwirirepo mu Kutemwana Kwinu”

1. Kasi ncivici ico kanandi ŵakutoreka naco mtima awo ŵakwiza pa maungano gha Ŵakaboni ŵa Yehova kwa nyengo yakwamba?

 PARA ŵantu ŵiza kwa nyengo yakwamba pa maungano gha Ŵakaboni ŵa Yehova, ŵakutoreka comene mtima cifukwa ca citemwa ico Ŵakaboni ŵakurongora. Citemwa ici cikurongoreka kwizira mu mapokerereko na ncezgo ziweme. Ŵalendo awo ŵakwiza pa maungano ghithu nawo ŵakuwona umo citemwa cikurongorekera. Mutolamakani munyake wakalemba ivyo wakawona pa ungano kuti: ‘Pakaŵavya wakuroŵera na moŵa panji munkhwara. Pakaŵavya congo. Kukankana pakaŵavya. Kunenana pakaŵavya. Pakaŵavya kutukana. Ŵakukhweŵa hona pakaŵavya. Ŵankungu pakaŵavya. Pakaŵavya wakutaya vintu bweka-bweka pa malo gha ungano. Ici cikaŵa cintu capadera comene.’ Ici ncirongolero ca citemwa ico ‘[cikucita vintu mwambura kwenelera cara, NW], ico cikupenja vyake pera cara.’—1 Ŵakorinte 13:4-8.

2. (a) Kasi cikurongoraci para tikutemwa ŵanyithu? (b) Mwakurondezga Kristu, kasi ncitemwa wuli ico tikwenera kukuliska?

² Kutemwa ŵabali ncimanyikwiro ca Ŵakristu ŵaunenesko. (Yohane 13:35) Peneapo tikukula mwauzimu, tikusambira umo tingarongolera comene citemwa. Mpostole Paulos wakaromba kuti citemwa ca Ŵakristu cikeneranga ‘kuzarira-zarira.’ (Ŵafilipi 1:9) Mpostole Yohane wakayowoya kuti tikwenera kuŵa na citemwa ca kujipereka. Iye wakalemba kuti: “Na ceneici tikumanya kutemwa, cifukwa Iye wakatiŵikira pasi [wakapereka] umoyo wake: ndipo nase tikwenera  kuŵaŵikira pasi ŵabali umoyo withu.” (1 Yohane 3:16; Yohane 15:12, 13) Kasi ici cikung’anamura kupereka nadi umoyo withu cifukwa ca ŵabali? Nangauli pangaŵavya ukhaliro uwo ungapangiska kuti tipereke, kweni kasi tikucitapo vici kuti tovwire ŵabali ŵithu sono, nangauli ici cingaŵa cakusuzga?

3. (a) Kasi mpa ukuru wuli uwo tingarongolera citemwa? (b) Ncifukwa wuli tikwenera kufwirirapo pa kutemwana?

³ Kusazgapo pa ncito izo zikurongora mzimu wakujipereka, tikwenera kuŵarongora ŵabali ŵithu mtima wacisungusungu. Mazgu gha Ciuta ghakuticiska kuti: “Pa kuŵatemwa ŵabali, muŵe ŵakutemwana na ciuravi.” (Ŵaroma 12:10) Ŵalipo ŵantu ŵanyake awo tikuŵatemwa comene. Kweni kasi ncakwenelera yayi kuti titemwe ŵantu wose? Peneapo nyengo yiheni iyi tirimo yaneng’enera kuti yimale, ncakuzirwa comene kuti tisenderere kufupi na Ŵakristu ŵanyithu. Baibolo likuyowoya kuti: “Umariro wa vintu vyose waneng’enera: . . . Kwakuruska vyose mufwirirepo mu kutemwana kwinu; pakuti kutemwa kukuŵenekerera [kukubenekerera] wumba wa mauheni.”—1 Petros 4:7, 8.

Para Vyakumara-mahara Vyaŵapo

4. (a) Ncifukwa wuli pangaŵa vyakumara-mahara mu mpingo? (b) Nangauli ndimo tikutemwera yayi kucita vintu, ncintu wuli ciweme ico cingaŵapo usange tingagwiriskira ncito urongozgi wa mu Baibolo?

⁴ Mwaunenesko wose, pakuti ndise ŵantu ŵambura urunji, nyengo zinyake ticitenge vintu ivyo vingakhuŵazga ŵanyithu. Ŵabali ŵithu nawoso ŵangatinangira mu ntowa zinandi. (1 Yohane 1:8) Para imwe mwasangika mu ukhaliro wa nga ni uwu, kasi mukwenera kucitaci? Malemba ghali na urongozgi wakwenerera. Kweni ivyo igho ghakuyowoya nyengo zinyake vingapambana na ivyo taŵantu ŵambura urunji tikutemwa kucita. (Ŵaroma 7:21-23) Ndipouli, kufwirirapo pakugwiriskira ncito urongozgi uwo Baibolo likupereka, kuperekenge ukaboni wakuti tikukhumba kukondweska  nadi Yehova. Kucita nteura kuzamupangiska kuti titemwe comene ŵanyithu.

5. Para munyithu watikhuŵazga, ncifukwa wuli nciweme yayi kumuwezgera nduzga?

⁵ Para ŵantu ŵakhuŵazgika, nyengo zinyake ŵakupenja ntowa zakuti ŵawezgere nduzga. Kuwezgera nduzga kukupangiska ukhaliro kuhenipa comene. Para pakukhumbikwira kuwezgera nduzga, tiyeni timulekere Ciuta. (Zintharika 24:29; Ŵaroma 12:17-21) Ŵanji ŵakuleka kuyowoyeskana na muntu uyo waŵakhuŵazga. Kweni ise tikwenera kucita nteura na Ŵakristu ŵanyithu yayi, ici cili nteura cifukwa cakuti, kuti kusopa kwithu kuzomerezgeke, kukuthemba pa kutemwa ŵabali ŵithu. (1 Yohane 4:20) Ndico cifukwa cake Paulos wakalemba kuti: “Pa kuzizipizgirana, na kugowokerana usange muntu wali na kafukwa pa munyake; nteura umo Fumu yikamugowokererani imwe, namweso ndimo mucitirenge.” (Ŵakolose 3:13) Kasi mungacita nteura?

6. (a) Kasi ŵabali ŵithu tikwenera kuŵagowokera kalinga? (b) Kasi ni fundo wuli iyo tikwenera kukumbukira kuti yitovwire umo tingacitira para ŵanyithu ŵatibudira?

⁶ Wuli usange munyithu wakutibudira mwakuwerezgawerezga, kweni ubudi wake ngwakuti wangasezgeka nawo yayi mu mpingo? Pakuyowoya za zakwananga zicoko zanteura izo, mpostole Petros wakasacizga kugowokera muntu “kankonde na kaŵiri.” Kweni Yesu wakayowoya kuti: ‘Mupaka kankonde na kaŵiri cara; kweni, mupaka makumi ghankonde na ghaŵiri ghakwandaniskika kankonde na kaŵiri.’ Iye wakaciska kuti tiri na zakwananga zinandi comene kwa Ciuta kuruska izo ŵanyithu ŵakutibudira. (Mateyu 18:21-35) Mu ntowa zinandi tikubudira Ciuta zuŵa lirilose, nyengo zinyake tikucita nteura kuti vintu vicitike umo tikukhumbira, kwizira mu kayowoyero panji kaghanaghaniro, panjiso tikubudira Ciuta mwakutondeka kucita ivyo  iye wakukhumba. Nyengo zinyake tikumanya na kumanya yayi kuti tikubuda. (Ŵaroma 3:23) Ndipouli Ciuta wacali kuticitira lusungu. (Salmo 103:10-14; 130:3, 4) Iye wakukhumba kuti ticitirenge ŵanyithu lusungu. (Mateyu 6:14, 15; Ŵaefeso 4:1-3) Kacitiro kanteura aka karongorenge kuti tiri na citemwa ico ‘cikukontora uheni cara.’—1 Ŵakorinte 13:4, 5; 1 Petros 3:8, 9.

7. Kasi ncivici ico tikwenera kucita usange mbali wali nase na kafukwa?

⁷ Nyengo zinyake tikumanya kuti nangauli tilije kafukwa na mbali withu, kweni iye wali nako. Tingasanka kusurako kafukwa ako na ‘kukaŵenekelera [kukabenekerera] na citemwa,’ nga ni umo lemba la 1 Petros 4:8 likuyowoyera. Ntowa yinyake yingaŵa ya kudumbiskana naye kuti timazge tuvifukwa uto tulipo na kuzeska mtende.—Mateyu 5:23, 24.

8. Usange Mkristu munyithu wakutikhuŵazga, kasi tingacita vici?

⁸ Mutepanji Mkristu munyinu wakucita vintu ivyo vikukhumuŵazgani pamoza na ŵanyinu. Kasi cingaŵa cakwenerera yayi kuti mukayowoye naye za nkaro yake? Nyengo zinyake cingaŵa ciweme. Usange mungayowoya naye makoraghene za cakumara-mahara ico cilipo, vyakufumapo vyake vingaŵa viweme comene. Kweni cakudanga mujifumbe kuti: ‘kasi ivyo wakucita vikupambana na urongozgi wa mu malemba? Panji kasi comene-comene suzgo yili na ine cifukwa nili kuleleka mwakupambana na iye?’ Cenjerani kuti muleke kujiŵikira vipimo vya imwe mwaŵene na kwamba kweruzga ŵanyinu mwakuyana na vipimo vinu. (Yakobe 4:11, 12) Yehova wakutemwera yayi, wakupokelera ŵantu ŵamitundu yose ndipo wakuzizipizga comene peneapo wakulindizga ŵantu aŵa kuti ŵakule mwauzimu.

9. (a) Kasi mbanjani awo ŵakupwererera nkani za kwananga kukuru mu mpingo? (b) Kasi mpauli apo muntu uyo wabudirika wakwenera kucitapo kantu, na cilato wuli?

⁹ Para yunji mu mpingo wacita zakwananga zikuru, za  nga ndi uzaghali, nkani yanteura iyo yikwenera kupwerereka luŵiro. Na njani? Na ŵarara. (Yakobe 5:14, 15) Ndipouli, para yunji wabudira munyake, mu nkani za nga ni bizinesi panji kunenana, mbwenu muntu uyo wabudirika wakwenera kuyezgayezga kuti wadumbiskane nkani iyo na muntu uyo wamubudira paŵekha ŵaŵiri. (Mateyu 18:15) Usange ŵatondeka kumazga nkani iyo, mbwenu ndondomeko yinyake yikwenera kucitika, nga ni iyo yayowoyeka pa lemba la Mateyu 18:16, 17. Para tingarongora citemwa kwa mbali withu uyo watibudira na khumbo la ‘kumuwoja,’ mbwenu tiyowoyenge naye makoraghene kuti timuconte mtima.—Zintharika 16:23.

10. Para paŵa cakumara-mahara, ncivici ico cingatovwira kuti tiwone makora nkani iyo?

¹⁰ Para paŵa cakumara-mahara, kwali ncicoko panji ncikuru,  cintu ciweme ico tingacita ndico kuwona umo Yehova wakuwonera cakumara-mahara ico. Iye wakuzomerezga kwananga kwa mtundu uliwose yayi, ndipo pa nyengo yake, awo ŵakukana kurapa zakwananga zawo zikuru wazamuŵafumiskamo mu gulu lake. Ndipouli, tingaluwanga yayi kuti tikubuda mu ntowa zinandi ndipo tikukhumbikwira kuti Ciuta watigowokere na kuticitira lusungu. Anteura Yehova wakupereka ciyerezgero cakuti ticirondezge para ŵanyithu ŵatibudira. Para tingacitira ŵanyithu lusungu, mbwenu tikurongora citemwa ca Ciuta.—Ŵaefeso 5:1, 2.

Sangani Ntowa za ‘Kusanuzgira’

11. Ncifukwa wuli Paulos wakaciska Ŵakorinte kuti ‘ŵasanuzge’?

¹¹ Paulos wakatora myezi yinandi kukhozga mpingo wa mu Korinte, ku Greece. Wakatokatoka comene kuti wawovwire ŵabali, ndiposo wakaŵatemwa. Kweni ŵabali ŵanyake ŵakamutemwa yayi. Ŵakaŵa ŵakupenja vifukwa comene. Paulos wakaciska ŵabali ŵara kuti ‘ŵasanuzge’ karongolero kawo ka citemwa. (2 Ŵakorinte 6:11-13; 12:15) Cingaŵa ciweme kuti tijisande na kuwona ukuru wa citemwa uwo tikurongora ku ŵanyithu na kuwona ntowa izo tingasanuzgira.—1 Yohane 3:14.

12. Ni mwauli umo tingatemwera comene ŵantu wose mu mpingo?

¹² Kasi ŵalipo ŵantu ŵanyake mu mpingo awo tikutondeka kutemwana nawo? Para tingasurako maubudi ghawo, nga umo nase tingatemwera kuti ŵasureko maubudi ghithu, mbwenu tiyambenge kutemwana nawo comene. Tingaŵatemwaso comene usange tikuŵika maghanoghano ghithu pa vintu viweme ivyo ŵakucita. Mwanadi, ici cipangiskenge kuti tirutilire kuŵatemwa nyengo zose.—Luka 6:32, 33, 36.

13. Ni mwauli umo tingasanuzgira citemwa cithu kwa ŵanyithu awo tiri nawo mu mpingo?

¹³ Mwaunenesko, mipata yikuŵa yicoko kuti ticitire ŵanyithu  vintu viweme. Nyengo zinyake tikutondeka kutauzga wose awo ŵiza pa ungano. Cingaŵa camacitiko yayi nyengo zinyake kuti ticeme muntu waliyose kuti tizakarye naye cakurya. Kasi mungayezga yayi kuti musanuzge ncezgo yinu, mwakutora maminiti ghacoko waka kuti mucezge na muntu yumoza mu mpingo? Kasi tingacita yayi kuti tipempe muntu uyo tindazgoŵerane naye kuti tende naye mu uteŵeti wa m’munda?

14. Para tiri lumoza na Ŵakristu awo tindakumanepo nawo, ni mwauli umo tingarongolera kuti tikuŵatemwa comene?

¹⁴ Maungano gha Cikristu gha cigaŵa ghakupereka mipata yiweme comene yakuti tisanuzgire citemwa cithu. Ŵantu vikwi vinandi ŵangasangikapo pa maungano agha. Ncamacitiko yayi kuti tikumane na ŵantu wose, kweni tingarongora kwizira mu nkaro yithu kuti tikuŵatemwa. Pa nyengo yakupumura, tingamba kucezga na ŵanyithu awo takhala nawo pafupi. Zuŵa limoza, ŵabali na ŵadumbu wose awo ŵali pa caru capasi tizamukolerana nawo pa kusopa Ciuta waunenesko na Dada wa wose. Naco ncimwemwe ico tizamuŵa naco pakuti tose tizamumanyana! Ici cizamucitika cifukwa waliyose wazamufwirirapo kuti titemwane. Mwalekeraci kuti muyambe sono ntena?

Kudumbiskana Mwakuweleramo

• Para Ŵakristu ŵakumana na vyakumara-mahara, ni mwauli umo vikwenera kumazgikira, cifukwa wuli?

• Peneapo tikukura mwauzimu, ni mwa ntowa wuli izo citemwa cithu cikwenera kukulira?

• Ni mwauli umo tingarongolera citemwa para taungana taŵantu ŵanandi?

[Mafumbo]

[Cithuzithuzi pa peji 148]

Citemwa ca Cikristu cikurongoreka mu ntowa zinandi, nga mpa maungano gha mpingo