Cipaturo 4

Mweneuyo Ŵaprofeti Ŵose Ŵakamupanikizgira

1. Kasi maukaboni ghakuvumburaci pakuyowoya za Yesu pa nyengo iyo wakaŵa wandababike nga ni muntu, na za ubwezi wake na Yehova?

 “ŴAWISKE ŵakutemwa Mwana, ndipo ŵakumurongora vyeneivyo vyose ŵeneco ŵakucita.” (Yohane 5:20) Mwee, Mwana uyu wakasangwa comene na ubwezi uwo ukaŵapo na Ŵadada ŵake, Yehova! Ubwezi uwu ukayambika pa nyengo iyo mwana uyu wakalengekera, virimika vinandi comene pambere wakaŵa wandababike nga ni muntu. Iye wakaŵa Kananda wa Ciuta, uyo wakalengeka mwakudunjika na Yehova iye mwene. Vintu vyose kucanya na pa caru capasi vikalengeka kwizira mwa Mwana muŵere wakutemweka uyu. (Ŵakolose 1:15, 16) Iye wakagwiraso ncito nga ni Mazgu gha Ciuta, panji kuti Muyowoyi, mweneuyo kwizira mwa Iye Ciuta wakayowoyeranga kuti ŵantu ŵapulike. Mwana uyu, uyo Ciuta wakamutemwa comene, wakazgoka muntu, Yesu Kristu.—Zintharika 8:22-30; Yohane 1:14, 18; 12:49, 50.

2. Kasi nkwa ukuru wuli uwo maucimi gha Baibolo ghakayowoya za Yesu?

² Pambere Mwana muŵere wa Ciuta wandababike mwamuntondwe nga ni muntu, pakaŵa maucimi ghakufunyilirika ghanandi comene agho ghakalembeka ghakuyowoya za iye. Mpostole Petros wakaphalira Korneliyo kuti: “Mweneuyo ŵaprofeti ŵose ŵakamupanikizgira.” (Milimo 10:43) Ncito ya Yesu yikalembeka mu Baibolo mwakuti mungelo wakaphalira mpostole Yohane kuti: “Cipanikizgo ca Yesu ndi mzimu wa ucimi.” (Civumbuzi 19:10) Maucimi agha  ghakapanikizgira nkanira kuti iye wakaŵa nadi Mesiya. Igho ghakayowoya za ncito zakupambana-pambana izo iye wakeneranga kucita kuti vilato vya Ciuta vifiskike. Vyose ivi vikwenera kuŵa nkani yakukondweska kwa ise lero.

Ico Maucimi Ghavumbura

3. (a) Mu ucimi wa pa Genesis 3:15, kasi ninjani uyo wakuyimilirika na njoka, “mwanakazi,” na ‘mpapu ya njoka’? (b) Ncifukwa wuli ‘kubwanyura mutu wa njoka’ ni nkani yakukondweska ku ŵateŵeti ŵa Yehova?

³ Umoza mwa maucimi ghanteura agha ukayowoyeka pamanyuma pa cigaruka ca mu Edeni. Yehova wakati ku njoka: “Tindiŵike cimpindikwa pakati pa iwe na mwanakazi, na pakati pa mpapu yako na mpapu yake; tiyibwanyenge mutu wako, iwe tiurumenge citende cake.” (Genesis 3:15) Mwanadi, ucimi uwu ukadunjika kwa Satana, uyo wakayimilirika na njoka. “Mwanakazi” ni gulu la kucanya la Yehova lakugomezgeka, ilo liri waka nga ni muwoli kwa Iye. ‘Mpapu ya njoka’ yikusazgapo ŵangelo na ŵantu wose awo vyakucita vyawo vikuyana na Satana, awo ŵakwimikana na Yehova na ŵantu Ŵake. ‘Kubwanyura mutu wa njoka’ kukung’anamura paraniko la Satana, uyo ngwacigaruka, mweneuyo wayowoyera Yehova mauheni ghose ndiposo wiziska citima cikuru pa ŵantu. Kweni kasi ninjani uyo wakuyimira “mpapu” mweneuyo wagwirenge ncito ya kubwanya? Kwa virimika mahandiredi ghanandi, ici cikaŵa “cisisi.”—Ŵaroma 16:20, 25, 26.

4. Ni mwauli umo mbumba iyo wakababikiramo Yesu yikutovwirira kuti timumanye iye nga ni Mpapu iyo yikalayizgika?

⁴ Pamanyuma pa virimika 2,000 vya mdauko wa muntu, Yehova wakapereka cimanyisko cinyake cakusazgikira. Iye wakavumbura kuti Mpapu yira yizamubabikira mu mbumba ya Abrahamu. (Genesis 22:15-18) Ndipouli, mbumba yakubabikiramo Mpapu iyi kuti yikathembanga pa kurondezga ndondomeko ya kababikiro ka ŵana mu mbumba  yayi, kweni kukathembanga pa umo Ciuta wakasankira. Mwambura kupwerererako za citemwa ico Abrahamu wakaŵa naco pa mwana wake musepuka Ishmael, uyo wakababika na Hagara, Yehova wakayowoya kuti: “Pangano lane tindilimikenge na Isaac, mweneuyo tiwakubabire Sara.” (Genesis 17:18-21) Nyengo yikati yarutapo, pangano ili likasimikizgirika, kuti kwizira mwa mwana muŵere wa Isaac uyo zina lake likaŵa Esau yayi, kweni likasimikizgirika kwa Yakobe, mweneuyo mafuko 12 gha Israyeli ghakafuma mwa iye. (Genesis 28:10-14) Pamanyuma pake cikamanyikwa kuti Mpapu iyi yibabikirenge mu fuko la Yuda, mu mbumba ya Davide.—Genesis 49:10; 1 Midauko 17:3, 4, 11-14.

5. Apo Yesu wakayamba uteŵeti wake wa pa caru capasi, ncici ico cikarongora kuti iye wakaŵa Mesiya?

⁵ Kasi ncimanyisko wuli cinyake ico cikaperekeka kuti tiyimanye Mpapu yira? Baibolo likayowoyerathu virimika 700 kuntazi kuti Betelehemu ndigho ghazamuŵa malo agho Mpapu yira yizamubabikiramo nga ni muntu. Ilo likavumburaso kuti Mpapu yira yikaŵa kuti yiriko kale “mazuŵa gha mwaka,” kufuma pa nyengo iyo wakalengekera kucanya. (Mika 5:2) Nyengo yakuti wazakawoneke nga ni Mesiya nayoso yikayowoyekerathu kwizira mwa mprofeti Daniel. (Daniel 9:24-26) Apo Yesu wakaphakazgika na mzimu utuŵa, nyengo iyi ndiyo wakaŵa Mesiya wa Yehova, ndipo mazgu gha Ciuta kufuma kucanya ghakazomerezga kuti iye wakaŵa nadi Mwana Wake. (Mateyu 3:16, 17) Mpapu yira yikamanyikwa! Mwanteura, Filipu wakeneranga nadi kuyowoya mwakusimikizga kuti: ‘Tamusanga uyo Moses wakamulemba mu Marango, ndiposo na Ŵaprofeti wuwo, ndiye Yesu.’—Yohane 1:45.

6. (a) Mwakuyana na Luka 24:27, ncici ico ŵarondezgi ŵa Yesu ŵakamanya? (b) Kasi ninjani uyo ncigaŵa cikuru ca ‘mpapu ya mwanakazi,’ ndipo cikung’anamuraci kuti wazamubwanyura mutu wa njoka?

⁶ Pamanyuma pake ŵarondezgi ŵa Yesu ŵakamanya kuti maucimi ghanandi agho ghakalembeka ghakuyowoya za  iye ghakaŵa cigaŵa ca Malemba ghakufunyilirika. (Luka 24:27) Kukamanyikwaso makoraghene kuti Yesu ndiye ncigaŵa cikuru ca ‘Mpapu ya mwanakazi,’ mweneuyo wazamubwanyura mutu wa njoka, enya, Satana wazamuparanyikirathu ndipo kuzamuŵavya. Kwizira mwa Yesu, maucimi ghose agho Ciuta walayizga ŵantu, vintu vyose ivyo ise tikunweka kuti tiŵe navyo, vizamufiskika.—2 Ŵakorinte 1:20.

7. Padera pa kumanya Uyo maucimi ghakamuyowoya, ncintu wuli cinyake ico tikwenera kughanaghanira?

⁷ Ni mwauli umo tikwenera kukhwaskikira na cimanyisko canteura ici? Baibolo likutiphalira za nthunguli ya ku Etiyopiya iyo yikaŵazga ghanji mwa maucimi agho ghakuyowoya za Muwomboli na Mesiya. Mwakuzukuma, nthunguli yira yikafumba mupharazgi Filipu kuti: “Kasi Mprofeti wakuyowoyera njani ceneici?” Kweni nthunguli yira kuti yikalekera penepara yayi yikati yapokera zgoro. Wakati wategherezga mwakupwererera comene ivyo Filipu wakarongosora, muntu yura wakamanya kuti, kuti warongore kuwongera kwake ivyo wakapulika, iye wakeneranga kucitapo kantu. Iye wakamanya kuti wakakhumbikwiranga kubapatizika. (Milimo 8:32-38; Yesaya 53:3-9) Kasi nase tikucita nteura?

8. (a) Kasi kukhumbisiska kwa Abrahamu kuti wapereke Isaac kuŵa sembe kukapereka cithuzithuzi ca vici? (b) Ncifukwa wuli Yehova wakaphalira Abrahamu kuti mitundu yose yikeneranga kutumbikika kwizira mu Mpapu, ndipo ni mwauli umo mazgu agha ghakugwirira ncito kwa ise lero?

⁸ Aghanaghaniraniso nkani yakusampuska mtima ya Abrahamu apo wakakhumbanga kupereka Isaac kuŵa sembe, mwana yumoza pera uyo Sara wakababa. (Genesis 22:1-18) Ici cikapereka cithuzithuzi ca ico Yehova wakeneranga kuzakacita kuntazi—kupereka Kananda wake: “Ciuta wakamanca kucitemwa caru, rekani wakapereka Kananda wake, mwakuti yose uyo wakupulikana nayo wareke kutayika,  kweni waŵenge na umoyo wa muyirayira.” (Yohane 3:16) Ici cikutipa cigomezgo kuti nga ni umo Yehova wakaperekera Kananda wake kuti vilato vyake vifiskike, mwanteura pera Iye ‘watipenge vintu vyose kwawanangwa.’ (Ŵaroma 8:32) Ipo ncici ico tikwenera kucita? Nga ni umo kwalembekera pa Genesis 22:18, Yehova wakaphalira Abrahamu kuti mitundu yose yitumbikikenge kwizira mwa Mpapu, ‘cifukwa [Abrahamu] wakapulikira mazgu [gha Ciuta].’ Ise nase tikwenera kupulikira Yehova na Mwana wake: “Uyo wakupulikana na Mwana wali na umoyo wa muyirayira;  kweni uyo wakureka kupulikira Mwana kuti wati wawonenge umoyo cara, kweni ukali wa Ciuta ukukhala pa iyo.”—Yohane 3:36.

9. Ncici ico tikwenera kucita usange tikuwongera nadi cilindizga ca umoyo wamuyirayira kwizira mu sembe ya Yesu?

⁹ Usange tikuwongera nadi cilindizga ca kuzakaŵa na umoyo wamuyirayira cifukwa ca sembe ya Yesu, ipo tikwenera kucita vintu ivyo Yehova watiphalira kwizira mwa Yesu. Vintu ivi vikwendera lumoza na citemwa cithu pa Ciuta na ŵazengezgani ŵithu. (Mateyu 22:37-39) Yesu wakarongora kuti citemwa cithu pa Yehova cizamutipangiska kuti tisambizge ŵanji ‘kukoreska vyose ivyo [Yesu] wakatilangulira.’ (Mateyu 28:19, 20) Ndiposo tikwenera kurongora citemwa ici ku ŵateŵeti ŵanyithu ŵa Yehova mwa “kureka kongana cara” na iwo nyengo zose. (Ŵahebere 10:25; Ŵagalatiya 6:10) Mwakusazgirapo, kupulikira ivyo Ciuta na Mwana wake ŵakutiphalira kuti kukung’anamura kuti iwo ŵakukhumba kuti ise ticitenge vintu nga ni para ndise ŵantu ŵambura kwananga yayi. Lemba la Ŵahebere 4:15, mu New World Translation, likuyowoya kuti Yesu, nga ni Musofi Mukuru, ‘ngwa ciuravi na maubudi ghithu.’ Mwee, naco ncikhuŵirizgo, comene-comene para tikuromba kwa Ciuta kwizira mwa Kristu kuti watovwire kumazga maubudi ghithu!—Mateyu 6:12.

Rongorani Cipulikano mwa Kristu

10. Ncifukwa wuli kulije ciponosko kunyake kweni kwa Yesu Kristu yekha?

¹⁰ Pamanyuma pa kurongosolera khoti likuru la Ŵayuda mu Yerusalemu kuti ucimi wa Baibolo wakuyowoya za Yesu wafiskika, mpostole Paulos mwankongono wakayowoya kuti: “Muli ciponosko mu munyakeso cara: cifukwa nanga ndi zina linyake palive pasi pa mtambo ilo lapika mu ŵantu, mwa ilo ise tikwenera kuponoskeka.” (Milimo 4:12) Pakuti ŵana wose ŵa Adamu mbakwananga, nyifwa  yawo yilije wenelero wakuti yingagwiriskirika ncito kuŵa ciwombolero ca muntu waliyose. Cifukwa Yesu wakaŵa wambura zakwananga, ndico cifukwa cake umoyo wake ukaŵa na wenelero wakuŵa sembe. (Salmo 49:6-9; Ŵahebere 2:9) Iye wakapereka kwa Ciuta sembe ya ciwombolero iyo yikayana na umoyo wambura zakwananga uwo Adamu wakawutaya. (1 Timote 2:5, 6) Sembe iyi yikapereka mwaŵi kwa ise kuti tizakakhale na umoyo wamuyirayira mu caru cipya ca Ciuta.

11. Rongosorani umo sembe ya Yesu tikusangira nayo candulo cikuru.

¹¹ Sembe ya ciwombolero yaperekaso mwaŵi kwa ise kuti tisange vyandulo vinyake, nanga kungaŵa sono ntena. Mwaciyerezgero, nangauli ndise ŵakwananga, sembe ya Yesu yikutipangiska kuti tiŵe na njuŵi yiweme cifukwa cakuti zakwananga zithu zagowokereka. Sembe iyi yikuruska sembe za nyama izo Ŵaisrayeli ŵakaperekanga izo Dango la Moses likaranguranga. (Milimo 13:38, 39; Ŵahebere 9:13, 14; 10:22) Kweni ndipera, kugowokereka zakwananga zithu kukukhumbikwira kuti tizomerezge nadi kuti tikukhumbikwira sembe ya Yesu: “Usange tikuti tirive kwananga, tikujipusika, ndipo unenesko kuti ulimo mwa ise cara. Usange tikuzomera zakwananga zitu, iye ngwakugomezgeka na murunji kutigowokera zakwananga zitu, na kutitozga ku ubendezi wose.”—1 Yohane 1:8, 9.

12. Ncifukwa wuli kubizgika mu maji pa ubapatizo ncintu cakuzirwa kuti yunji waŵe na njuŵi yiweme kwa Ciuta?

¹² Kasi ni mwauli umo ŵantu ŵakwananga ŵangarongorera cipulikano mwa Kristu na sembe yake? Peneapo ŵantu ŵa mu virimika vya handiredi lakudanga ŵakagomezga ivyo ŵakasambira, ŵakarongora pakweru. Mwauli? Iwo ŵakabapatizika. Cifukwa wuli? Ncifukwa cakuti Yesu wakarangura kuti ŵasambiri ŵake ŵakwenera kubapatizika. (Mateyu 28:19, 20; Milimo 8:12; 18:8) Para muntu wakuwongera nadi cawanangwa ico Yehova wapereka kwizira mwa  Yesu, iye wangaziwulika yayi kuti warongore kuwongera kwake. Iye wakwenera kusinta nkaro yake kuti yiŵe yiweme, wajiperekenge kwa Ciuta mu lurombo na kurongora kujipatulira kwake mwa kubapatizika mu maji. Ni mwa ntowa iyi yekha yakurongorera cipulikano iyo tingarongorera ‘kuŵeyelera njuŵi yiweme kwa Ciuta.’—1 Petros 3:21.

13. Usange tamanya kuti tananga, kasi tikwenera kucitaci, cifukwa wuli?

¹³ Mwanadi, nanga pangaŵa pamanyuma pa ubapatizo, tingacitaso mikhaliro yiheni. Anteura tikwenera kucitaci? Mpostole Yohane wakayowoya kuti: ‘Nkumulemberani vyeneivi, mwakuti mureke kwananga. Ndipo usange muntu wananga, tiri na nkoswe kwa Ŵawiske, Yesu Kristu murunji: ndipo mweneuyo ndi mpepeska ya zakwananga zithu.’ (1 Yohane 2:1, 2) Kasi ici cikung’anamura kuti kwali tibude kwa mtundu wuli, usange tingaromba kwa Ciuta kuti watigowokere, mbwenu watigowokerenge nadi? Ni ntena yayi. Cigowokero cikuŵapo usange muntu warapa nadi. Wovwiri unyake ukuperekeka na ŵarara ŵa mpingo, awo mbantu ŵacimanyisko cinandi. Tikwenera kuzomerezga ubudi uwo tikacita na kurongora citima cifukwa ca ubudi uwu mwakuti tiyezgeyezge kuti tileke kuwucitaso. (Milimo 3:19; Yakobe 5:13-16) Usange tingacita nteura, mbwenu Yesu wangatovwira nadi ndipo tingasangaso ucizi wa Yehova.

14. (a) Rongosorani candulo ico tacisanga cifukwa ca sembe ya Yesu. (b) Usange tiri na cipulikano nadi, kasi ticitengeci?

¹⁴ Sembe ya Yesu yapereka mwaŵi ku “kamskambo kacoko” kuti kakakhale na umoyo wamuyirayira kucanya, kamskambo aka ncigaŵa caciŵiri ca mpapu iyo yazunurika pa Genesis 3:15. (Luka 12:32; Ŵagalatiya 3:26-29) Sembe iyi yaperekaso mwaŵi ku ŵantu ŵanandi comene awo ŵazamukhala na umoyo wamuyirayira pano pa caru capasi ca paradiso. (Salmo 37:29; Civumbuzi 20:11, 12; 21:3, 4) Umoyo wamuyirayira ni “cawanangwa ca Ciuta . . . mwa Kristu Yesu Fumu yithu.” (Ŵaroma 6:23; Ŵaefeso 2:8-10) Usange  tiri na cipulikano mu cawanangwa ici na kuwongera umo cili kuperekekera kwa ise, mwanadi, mbwenu tirongorenge pakweru umo tikujipulikira. Para tingaranguruka umo Yehova wakugwiriskira ncito Yesu kuti ivyo wakukhumba vicitike, kukhumbikwa kwa kurondezga marwayo gha Yesu, mbwenu tiwonenge uteŵeti Wacikristu kuŵa wakuzirwa comene mu umoyo withu. Cipulikano cithu ciwonekenge peneapo tikupharazga ku ŵanji za cawanangwa ca mtengo wapatali ici cakufuma kwa Ciuta.—Milimo 20:24.

15. Ni mwauli umo kuŵa na cipulikano mwa Yesu Kristu kukupangiskira kuti paŵe kukolerana?

¹⁵ Mwee, nako nkukolerana uko kukuŵapo cifukwa ca kuŵa na cipulikano canteura ici? Kwizira mu cipulikano, tikusenderera kufupi na Yehova, Mwana wake na ku yumoza na munyake mu mpingo. (1 Yohane 3:23, 24) Tikusangwa comene kuti Yehova wamupa Mwana wake “zina ilo nda pacanya pa mazina ghose [kupatula zina la Ciuta]; mwakuti mu zina la Yesu kongono lose ligwadirenge, la ŵa kucanya na la ŵa mu caru na la ŵa kusi ku caru, ndipo kuti lulimi lose luzomere kuti Yesu Kristu ndi Fumu, ku ucindami wa Ciuta Ŵawiske.”—Ŵafilipi 2:9-11.

Kudumbiskana Mwakuweleramo

• Apo Mesiya wakawoneka, ncifukwa wuli cimanyisko cakuyowoya za iye cikaŵa cakumanyikwa ku awo ŵakagomezganga Mazgu gha Ciuta?

• Ni vintu wuli vinyake ivyo tikwenera kucita kuti tirongore kuwongera sembe ya Yesu?

• Ni muntowa wuli zinyake izo tasangira kale candulo na sembe ya Yesu? Ni mwauli umo sembe iyi yikutovwirira para tikuromba kwa Yehova kuti watigowokere zakwananga zithu?

[Mafumbo]

[Cithuzithuzi pa peji 36]

Yesu wakaphalira ŵasambiri ŵake kuti ŵasambizge ŵanji kusunga marango gha Ciuta