Cipaturo 11

‘Penjani Danka Ufumu’

1. (a) Ncifukwa wuli Yesu wakaciska ŵategherezgi ŵake kuti ŵapenje danka Ufumu? (b) Ni fumbo wuli ilo tikwenera kujifumba?

 VIRIMIKA 1,900 ivyo vyajumpa, mu nkani iyo yikayowoyeka mu Galileya, Yesu wakaciska ŵategherezgi ŵake kuti: ‘Kweni penjani danga Ufumu wake, na urunji wake [wa Ciuta]; ndipo vyose vyeneivi viti visazgikirengeko kwa imwe.’ Ncifukwa wuli iwo ŵakeneranga kupenja danka Ufumu? Asi nyengo yakuti Kristu wazakapokere Ufumu yikaŵa kuntazi comene? Enya, kweni Ufumu wakuwusika na Mesiya uwu ukaŵa ntowa iyo Yehova wakeneranga kuzakathuwuskira muwuso wake ukuru na kukwaniriska cilato cake cikuru pano pa caru capasi. Anteura muntu waliyose uyo wamanya kuzirwa kwa vintu vyanteura ivi waŵikenge Ufumu pa malo ghakwamba mu umoyo wake. Usange ŵantu ŵa mu virimika vya mu handiredi lakudanga ŵakeneranga kuŵika Ufumu pa malo ghakwamba, mbwenu ise lero tikwenera kuŵikapo mtima comene cifukwa Kristu wali kwimikika kale kuŵa Themba! Anteura fumbo ndakuti, Kasi umoyo wane ukurongora kuti nkupenja danka Ufumu wa Ciuta?—Mateyu 6:33.

2. Ni vintu wuli ivyo kanandi ŵantu ŵakutemwa?

² Lero, ŵantu mamiliyoni ghanandi pa caru cose ŵakupenja danga Ufumu. Iwo ŵakukhozgera Ufumu uwu mwakucita khumbo la Yehova nyengo zose, ŵakucita nteura cifukwa cakuti ŵalikujipereka kwa iye. Kulwande linyake, paliso ŵantu ŵanandi comene awo ŵakutemwa vintu vyacaru. Ŵantu ŵakutemwa ndarama, usambazi na vintu vyakusekereska ivyo ŵangagura na  ndarama. Ŵanyake ŵakulimbikira comene kuti ŵarutiske pantazi masambiro. Ŵakuŵa ŵakutangwanika comene na vintu vya umoyo wawo, vintu vyakuthupi na vyakusekereska. Iwo ŵakuŵika Ciuta pa malo ghaciŵiri, mutepanji ŵakuŵikako mahara yayi kuti waliko.—Mateyu 6:31, 32.

3. (a) Kasi mbusambazi wuli uwo Yesu wakakhuŵirizga ŵasambiri ŵake kuti ŵapenje, cifukwa wuli? (b) Ncifukwa wuli tikwenera kureka kwenjerwa comene pakuyowoya za vintu vyakuthupi?

³ Ndipouli, Yesu wakaphalira ŵarondezgi ŵake kuti: “Mungajiŵikiranga usambazi pano pasi,” ici ncifukwa cakuti usambazi wanteura uwu wukukhalirira yayi. Iye wakati: “Kweni mujiŵikire usambazi kucanya” mwakuteŵetera Yehova. Yesu wakaciska ŵategherezgi ŵake kuti ŵaŵe na jiso ‘liweme’ mwakuŵika mtima na nkongono zawo pakucita khumbo la Ciuta. “Mulive kumanya kuteŵetera Ciuta na Usambazi,” wakaŵaphalira nteura. Kweni wuli pakuyowoya za vintu vyakuthupi, vya nga ni cakurya, vyakuvwara na malo ghakugona? Yesu wakapereka urongozgi wakuti: “Mungenjerwanga na umoyo winu.” Iye wakaŵaphalira za viyuni ivyo Ciuta wakuvipa vyakurya. Yesu wakakhuŵirizga ŵarondezgi ŵake kuti ŵasambire kufuma ku maluŵa agho Ciuta wakughavwarika. Kasi ŵateŵeti ŵa Yehova mbakuzirwa yayi kuruska vyose ivi? Yesu wakati: ‘Kweni penjani danga Ufumu wake, na urunji wake; ndipo vyose vyeneivi viti visazgikirengeko kwa imwe.’ (Mateyu 6:19-34) Kasi umoyo winu ukurongora kuti mukugomezga nadi mazgu agha?

Mungazomerezganga Yayi Kuti Ufumu Ufyoronganiskike

4. Usange muntu wakutemwa comene vintu vyakuthupi, kasi ncici ico cingacitika?

⁴ Nciweme kuti muntu walimbikire kusanga vintu vyakuthupi vyakukwanira vya iyemwene na mbumba yake. Ndipouli, para muntu wangenjerwa comene na vintu vyakuthupi,  vyakufumapo vyake vingaŵa viheni comene. Nangauli wangayowoya kuti wakugomezga nadi Ufumu, kweni para wakuŵika pa malo ghakwamba vintu vinyake, mbwenu Ufumu ufyoronganiskikenge. (Mateyu 13:18-22) Mwaciyerezgero, pa nyengo yinyake, muwukirano musambazi uyo wakaŵa muwusi wakafumba Yesu kuti: “Ndicitengeci mwakuti ndihare umoyo wa muyirayira?” Iye wakaŵa wa nkaro yiweme ndipo wakacitiranga ŵantu vintu viweme, kweni wakademelera comene ku usambazi wake. Iye wakatondeka kureka usambazi wake kuti waŵe murondezgi wa Kristu. Anteura iye wakataya mwaŵi wakuŵira lumoza na Kristu mu Ufumu wakucanya. Pa nyengo yeneyiyo Yesu wakayowoya kuti: “Nawo mbunonono kunjira mu Ufumu wa Ciuta aŵo ŵali na vyuma!”—Marko 10:17-23.

5. (a) Ni vintu wuli ivyo Paulos wakaciskira Timote kuti wakhorwe navyo, cifukwa wuli? (b) Ni mwauli umo Satana wakugwiriskira ncito “kutemwa ndarama” kuŵa cipingo?

⁵ Virimika vikati vyajumpapo, Paulos wakalembera karata Timote uyo wakaŵa mu Efeso, msumba wa vyamalonda. Paulos wakakumbuska Timote kuti: “Tikizamo na kantu mu caru cara, nesi tingamanya kufumamo na kantu; kweni pakuŵa na vyakurya na vyakuvwara, tikhorwenge navyo.” Kugwira ncito kuti tisange “vyakurya na vyakuvwara” vya ise taŵene na mbumba yithu ncakwenelera. Kweni Paulos wakacenjezga kuti: “Aŵo ŵakukhumba kusambazgika ŵakuwa mu Iwavyo na cipingo na makhumbiro ghanandi ghakupusa na ghakupweteka, agho ghakubizga ŵantu mu paraniko na mu kutayika.” Satana ni muryarya comene. Pakudanga wangapusika muntu kwizira mu tuntu tucoko-tucoko. Nyengo zinyake cingaŵa cintu cikuru, mutepanji mwaŵi wakukwezgeka pa ncito, panji kulembeka ncito ya malipiro ghanandi iyo yikutora nyengo yinandi yakuti muntu wacitire vintu vyauzimu.  Para tingapusa, “kutemwa ndarama” kungafyorongariska vintu vyakuzirwa vyakukhwaskana na Ufumu. Pa nkani ya ndarama, Paulos wakalemba kuti: “Ŵanji pa kuzipenjiska ŵali kupuruskikako ku cipulikano, ndipo ŵali kujilasa na vitima vinandi.”—1 Timote 6:7-10.

6. (a) Kuti titceŵe kupuruskika na kutemwa vintu vyakuthupi, kasi tikwenera kucitaci? (b) Kasi ni cigomezgo wuli ico tingaŵa naco nangauli tikukhala mu nyengo ya masuzgo gha vyacuma?

⁶ Cifukwa ca citemwa cikuru ca Cikristu ico wakaŵa naco, Paulos wakaciska Timote kuti: “Ucimbire vyeneivyi” na ‘kulimbalimba comene mu cipulikano.’ (1 Timote 6:11, 12) Tikwenera kulimbikira comene kuti tileke kupuruskika na umoyo wakutemwa vintu vyakuthupi vya mu caru. Kweni para tikulimbikira comene kuti tisungilire cipulikano cithu, Yehova watilekenge yayi. Nangauli tikukhala mu nyengo iyo vintu vyakwera mtengo na kusoŵa kwa ncito, iye watovwirenge kuti tisange vintu ivyo ni vyakukhumbikwira pa umoyo withu. Paulos wakalemba kuti: “Ng’anamukaniko ku kutemwa ndarama: mukhorwenge na ivyo muli navyo; cifukwa mweneco [Ciuta] wakati, Kuti nditi ndikutayenge cara, panji nesi kukusida nakamo kose. Nteura na mtima wakukhwima tikuti, Fumu [Yehova] ndi movwiri wane; kuti nditi ndopenge cara: muntu wandicitirenge uli?” (Ŵahebere 13:5, 6) Ndipo Themba Davide likalemba kuti: “Nkaŵa mwanici ndipo sono ndiri mucekuru, kweni ndirije kuwona murunji kuti wasidika, panji mpapu yake kuromba vyakurya.”—Salmo 37:25.

Ŵasambiri Ŵakudanga Ŵakupereka Ciyerezgero

7. Ni urongozgi wuli uwo Yesu wakapereka ku ŵasambiri ŵake wakukhwaskana na upharazgi, cifukwa wuli ukaŵa wakwenelera?

⁷ Wati waŵasambizga makora ŵasambiri ŵake, Yesu wakaŵatuma mu caru ca Israyeli kuti ŵapharazge makani ghaweme na kuyowoya kuti: “Ufumu wa kucanya waneng’enera.” Nawo mbuweme wa uthenga uwo! Yesu Kristu,  Themba ilo ni Mesiya, likaŵa nawo pamoza. Pakuti ŵapostole aŵa ŵakajipereka mu uteŵeti wa Ciuta, Yesu wakaŵaciska kuti ŵaŵike cigomezgo mwa Ciuta cifukwa wakeneranga kuŵawovwira. Anteura iye wakati: “Pa ulendo winu mungayeghanga kantu, panji ndodo, panji thumba, panji cingwa, panji ndarama; panji nesi kuŵa na minjirira yiŵiri. Ndipo mu nyumba yose iyo mwamkunjiramo, tandarani mwenemumo, na kufumamo mwenemumo pa kuruta.” (Mateyu 10:5-10; Luka 9:1-6) Yehova wakamanya kuti Ŵaisrayeli ŵanyawo ndiwo ŵamupereka vintu vyakukhumbikwira vya pa umoyo wawo, ici cikaŵa nteura cifukwa umoyo wa ŵantu ŵara ukaŵa wakutemwa kupokelera ŵalendo.

8. (a) Kwati kwakhala mazuŵa ghacoko waka pambere wandafwe, ncifukwa wuli Yesu wakapereka urongozgi upya wa kupharazga? (b) Ncintu wuli ico cikeneranga kuŵa cakudanga mu umoyo wa ŵarondezgi ŵa Yesu?

⁸ Pamanyuma pake, kwati kwakhala mazuŵa ghacoko waka pambere wandafwe, Yesu wakaphalira ŵapostole ŵake kuti nyengo ya kuntazi, kacitiro ka mulimo wawo kazamusinta. Cifukwa cakuti wakamanya kuti mulimo wawo uzamukanizgika kuntazi, anteura cikeneranga kuzakaŵa cakusuzga kuti ŵapokelereke makora na Ŵaisrayeli ŵanyawo. Mwakusazgirapo, iwo ŵakeneranga kupharazga uthenga wa Ufumu mu vyaru vya Ŵamitundu. Iwo ŵakeneranga kuyegha “cibeta” [cikwama ca ndarama] na “thumba la kamba.” Nangauli vintu vikasinta, kweni iwo ŵakeneranga ndipera kupenja cakudanga Ufumu wa Yehova na urunji wake, ŵakeneranga kugomezga kuti Ciuta watumbikenge kuyezgayezga kwawo kuti ŵasange vyakurya na vyakuvwara.—Luka 22:35-37.

9. Ni mwauli umo Paulos wakaŵikira Ufumu kuŵa wakudanga mu umoyo wake peneapo wakajisangiranga yekha vintu vyakuthupi, ndipo ni urongozgi wuli uwo wakapereka pa nkani iyi?

⁹ Mpostole Paulos wakaŵa ciyerezgero ciweme comene  cifukwa wakagwiriskira ncito urongozgi wa Yesu. Uteŵeti ukaŵa cintu cakudanga mu umoyo wa Paulos. (Milimo 20:24, 25) Apo wakakhalanga mu cigaŵa ico wakapharazgangamo, wakasanganga yekha vintu vyakukhumbikwira pa umoyo, wakapanganga mahema. Iye kuti wakagomezganga ŵanji kuti ndiwo ŵamupwererere yayi. (Milimo 18:1-4; 1 Ŵatesalonika 2:9) Ndipouli, wakawonganga cifukwa ca kumupokelera makora ndiposo vyawanangwa ivyo ŵanji ŵakaperekanga. (Milimo 16:15, 34; Ŵafilipi 4:15-17) Paulos wakakhuŵirizga Ŵakristu kuti ŵangalekanga yayi kupwererera mbumba zawo kuti ŵapharazge makora, kweni iwo ŵakeneranga kulinganizga makora milimo yawo. Iye wakaŵapa urongozgi wakuti ŵatokatokenge, kutemwa mbumba zawo ndiposo kugaŵana vintu na ŵanyawo. (Ŵaefeso 4:28; 2 Ŵatesalonika 3:7-12) Wakaŵaciska kuti ŵagomezge Ciuta, kuti mu usambazi yayi, ndiposo ŵakeneranga kucita vintu makoraghene kuti ŵarongore usange ŵakamanya nadi vintu ivyo vikaŵa vyakuzirwa. Mwakuyana na visambizgo vya Yesu, vintu vyakuzirwa vikasazgapo kupenja danka Ufumu wa Ciuta na urunji wake.—Ŵafilipi 1:9-11.

Ŵikani Ufumu pa Malo Ghakwamba mu Umoyo Winu

10. Kasi cikung’anamuraci kupenja danka Ufumu?

¹⁰ Kasi mukupharazgira comene ŵantu makani ghaweme gha Ufumu? Ici cikuthemba umo ukhaliro withu uliri na ukuru wa kuwongera uwo tiri nawo. Kumbukirani ici, Yesu kuti wakati ‘Penjani danka Ufumu para mulije cakucita’ yayi. Cifukwa wakamanya kuzirwa kwa Ufumu, iye wakayowoya ico khumbo la Ŵawiske liri: ‘Rutirizgani kupenja Ufumu wake.’ (Luka 12:31) Nangauli ŵanandi ŵa ise tikukhumbikwira kugwira ncito kuti tisange vintu vyakukhumbikwa pa umoyo withu na vya mbumba zithu,  kweni usange tiri na cipulikano, mbwenu umoyo withu ujintenge pa ncito ya kupharazga Ufumu iyo Ciuta walikutipa. Pa nyengo yeneyiyo, tipwerererengeso mbumba zithu.—1 Timote 5:8.

11. (a) Kasi Yesu wakayowoya ntharika wuli iyo yikurongora kuti ŵantu ŵangacita mwakuyana yayi pakupharazga uthenga wa Ufumu? (b) Ni vintu wuli ivyo vingatitondeska kuti ticite vinandi?

¹¹ Ŵanji ŵa ise tikuŵa na nyengo yikuru yakupharazgira makani ghaweme gha Ufumu kuruska ŵanji. Kweni mu ntharika yake ya mitundu yakupambana-pambana ya dongo, Yesu wakarongora kuti ŵantu wose awo mitima yawo yikuyana na dongo liweme ŵapambikenge vipambi. Kasi vipambi ivi viŵenge vinandi wuli? Ukhaliro wa ŵantu ukupambana. Umoyo wa ŵantu ukukumana na vintu nga ni ucekuru, urwari na ncito za mu mbumba. Kweni ndipera, para muntu wakuzirwiska nadi makani ghaweme gha Ufumu, wangacita vinandi.—Mateyu 13:23.

12. Kasi ni cilato wuli ciweme cauzimu ico ŵawukirano ŵakwenera kucighanaghanira comene?

¹² Cingaŵa ciweme kuti tijiŵikire vilato vyakuti vitovwire kusazgirako uteŵeti withu wa Ufumu. Ŵawukirano ŵakwenera kughanaghanira comene ciyerezgero ciweme ca  Timote, muwukirano wamwampu wa Cikristu. (Ŵafilipi 2:19-22) Kasi pangaŵaso cintu cinyake ciweme kuruska kwamba uteŵeti wa nyengo zose para ŵamalizga sukulu? Ŵarara nawo ŵangajiŵikira vilato viweme vyauzimu.

13. (a) Kasi ninjani uyo wakutisankira vyakuti ticite mu uteŵeti wa Ufumu? (b) Usange tikupenja nadi cakudanga Ufumu, mbukaboni wuli uwo tikupereka?

¹³ Mu malo mwakusesa ŵanyithu awo tikughanaghana kuti ŵangacita vinandi, tiyeni tijisande tekha na kuwona vigaŵa ivyo tinganyolorera peneapo tikuteŵetera Ciuta na mtima wose mwakuyana na ukhaliro withu. (Ŵaroma 14:10-12; Ŵagalatiya 6:4, 5) Nga ni umo vikaŵira na Job, Satana wakuyowoya kuti cilato cithu cikuru ni kusanga vintu vyakuthupi, kutemwa vyakusanguruska, ndiposo kuti tikuteŵetera Ciuta pekha para vintu vikutiyendera makora. Kweni para tikupenja danka Ufumu, mbwenu tiri na mwaŵi wakuvumbura Dyabulosi kuti ni mutesi comene. Tingapereka ukaboni wakuti cintu cakwamba mu umoyo withu ni kuteŵetera Ciuta. Kwizira mu ivyo tikuyowoya na kucita, vikurongora kuti tikumutemwa comene Yehova, tikukhozgera muwuso wake ukuru mwakugomezgeka ndiposo tikutemwa ŵanyithu.—Job 1:9-11; 2:4, 5; Zintharika 27:11.

14. (a) Ncifukwa wuli kuŵa na ndondomeko ya uteŵeti wa m’munda nkhwakuzirwa? (b) Ni mtundu wuli wa uteŵeti wa m’munda uwo Ŵakaboni ŵanandi ŵakucita?

¹⁴ Kuŵa na ndondomeko ya vyakucita kutovwirenge comene pakucita vintu kuruska para tilije. Yehova iyemwene wali na “nyengo yakwimikika” yakucitira vintu ivyo wakukhumba. (Daniel 8:19; Exodus 9:5) Usange ncamacitiko, nciweme kuruta mu uteŵeti wa m’munda pa nyengo zakwimikika sabata yiliyose. Vikwi vinandi vya Ŵakaboni ŵa Yehova pa caru capasi ŵalikulembeska upayiniya wakovwira, ndipo ŵakupharazga makani ghaweme pafupifupi  maora ghaŵiri zuŵa lirilose. Ŵanyakeso ŵakuteŵetera nga mbapayiniya ŵa nyengo zose, ndipo ŵakupharazga uthenga wa Ufumu pafupifupi maora ghaŵiri na hafu. Ŵapayiniya ŵapadera na mamishonale ŵakumalira maora ghanandi mu uteŵeti wa Ufumu. Tingapenjaso mipata yinyake kuti tipharazge uthenga wa Ufumu mwamwaŵi kwa waliyose uyo wangategherezga. (Yohane 4:7-15) Tikwenera kunweka kuti ticite mulimo uwu para mikhaliro yithu yikuzomerezga, pakuti Yesu wakayowoyerathu kuti: “Makani ghaweme gheneagha gha Ufumu ghamkupharazgika mu vyaru vyose ghaŵe cipanikizgo ku mitundu yose; penepapo ndipo umariro uti wizenge.”—Mateyu 24:14; Ŵaefeso 5:15-17.

15. Mwakukolerana na uteŵeti withu, ncifukwa wuli mukughanaghana kuti urongozgi wa pa 1 Ŵakorinte 15:58 ngwa pa nyengo yake?

¹⁵ Mwakukolerana nkanira, mu vigaŵa vyose vya caru capasi, Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakucita uteŵeti uwu. Iwo ŵakugwiriskira ncito urongozgi wa mu Baibolo uwu: “Muŵe ŵakukhora, ŵambura kusunkunika, ŵakufwirira mazuwa ghose mu mulimo wa Fumu, pakumanya kuti kuteŵeta kwinu kuti nkwa waka cara mu Fumu.”—1 Ŵakorinte 15:58.

Kudumbiskana Mwakuweleramo

• Apo Yesu wakayowoyanga kuti ‘penjani danka Ufumu,’ kasi iye wakang’anamuranga kuti ni vintu wuli ivyo tikwenera kuviŵika pa malo ghaciŵiri?

• Kasi tikwenera kuwuwona wuli mulimo withu wa kusanga vintu vyakuthupi vya ise taŵene na mbumba zithu? Kasi ni covwiro wuli ico Ciuta watipenge?

• Ni mitundu wuli ya uteŵeti wa Ufumu iyo tingacita?

[Mafumbo]

[Cithuzithuzi pa peji 107]

Mu caru cilicose, lero Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakupharazga makani ghaweme pambere umariro undize