Rongorani Kusopa Ciuta mu Mbumba
Cipaturo 17
Rongorani Kusopa Ciuta mu Mbumba
1. Ni mwauli umo kugwiriskira ncito urongozgi wa Mazgu gha Ciuta kwakhwaskira nthengwa zinandi?
YEHOVA ni Muyambiski wa nthengwa, ndipo Mazgu ghake ghakupereka urongozgi uweme comene ku mbumba. Cifukwa ca kugwiriskira ncito urongozgi uwu, ŵantu ŵanandi ŵaŵa na nthengwa zakukhora comene. Ŵantu ŵanyake awo ŵakakhalanga waka pamoza nga mbakutorana, ŵalembeska nthengwa zawo ku boma. Ŵanji ŵaleka kugonana na ŵantu awo ŵandatorane nayo. Ŵanarumi awo ŵakacitiranga nkaza ŵawoli na ŵana ŵawo ŵasambira kucita vintu mwalusungu na kutemwa.
2. Kasi umoyo wa mbumba ya Cikristu ukusazgapo vici?
2 Umoyo wa mu nthengwa ya Cikristu ukusazgapo vintu vinandi, nga ni kukhaliska kwa nthengwa, ivyo tikucita kuti tikwaniske milimo ya mu mbumba, na umo tikucitira na ŵantu awo ŵali mu mbumba yithu. (Ŵaefeso 5:33–6:4) Nangauli tingamanya ivyo Baibolo likuyowoya pa nkani ya umoyo wa mbumba, kweni kugwiriskira ncito urongozgi wa Baibolo ncintu cinyake. Palije uyo wangatemwa kuti wakozgane na ŵantu awo Yesu wakaŵasuska cifukwa ca kuleka kurondezga marango gha Ciuta. Ŵantu ŵara ŵakajipusika cifukwa ŵakaghanaghana kuti kuŵa ŵasopi mbwenu ncakukwanira. (Mateyu 15:4-9) Tingajirongoranga yayi kuti ndise ŵakusopa Ciuta para tikutondeka kurongora mu mbumba yithu. Kweni tikwenera kurongora kusopa Ciuta kweneco, kweneuko kukupereka ‘candulo cikuru.’—1 Timote 5:4; 6:6; 2 Timote 3:5.
Kasi Nthengwa Yikwenera Kuŵa ya Utali Wuli?
3. (a) Ncivici ico cikucitikira nthengwa zinandi, kweni tikwenera kulimbikira kucitaci? (b) Mwakugwiriskira ncito Baibolo, zgorani mafumbo agho ghali pasi pa ndime yino.
3 Nthengwa zinandi sono zikumara. Ŵakutorana ŵanyake awo ŵaŵa mu nthengwa virimika vinandi ŵasanka kupatana na kutora panji kutengwa kwa muntu munyake. Ncacilendo yayi sono kupulika kuti ŵawukirano awo ŵatorana sono-sono apa ŵalekana. Kweni mwambura kupwererako ivyo ŵanji ŵakucita, ise tikwenera kukondweska Yehova. Tiyeni sono tidumbiskane mafumbo na malemba ghakurondezgapo agha kuti tiwone ivyo Mazgu gha Ciuta ghakuyowoya pa nkani ya kukhaliska kwa nthengwa.
Para mwanarumi na mwanakazi ŵatorana, kasi ŵakwenera kuŵa lumoza kwa utali wuli? (Marko 10:6-9; Ŵaroma 7:2, 3)
Kasi ncintu wuli ico cingapangiska ŵakutorana kupatana ndipo pamanyuma pake kutoraso panji kutengwaso mwakuzomerezgeka na Ciuta? (Mateyu 5:31, 32; 19:3-9)
Ni mwauli umo Yehova wakuwonera kupatana uko kukucitika mwambura kuzomerezgeka na Mazgu ghake? (Malaki 2:13-16)
Kasi Baibolo likuzomerezga kuti ŵakutorana ŵalekane nga ni ntowa ya kumazgira masuzgo gha mu mbumba? (1 Ŵakorinte 7:10-13)
Kasi mpa ukhaliro wuli apo kulekana kungacitika? (Salmo 11:5; Luka 4:8; 1 Timote 5:8)
4. Ncifukwa wuli nthengwa zinyake zikumara yayi?
4 Nthengwa zinyake zikwenda makora comene, ndiposo zikumara yayi. Cifukwa wuli? Cakudanga, kulindizga danka kutorana mupaka wose ŵaŵiri ŵaŵe ŵarara nadi. Ndiposo kusanga munyako wa mu nthengwa uyo mukupulikana vyakucita na uyo mungafwatukirana pakuyowoya, fundo ziŵiri izi ni zakuzirwa. Fundo yinyake yakuzirwa comene njakuti yunji wakwenera kusanga munyake wa mu nthengwa uyo wakutemwa Yehova na kucindika Mazgu ghake pa nyengo ya kumazgira masuzgo. (Salmo 119:97, 104; 2 Timote 3:16, 17) Muntu wanteura uyu walije kaghanaghaniro kakuti para vintu vyasuzga, mbwenu wamulekenge panji kumupata munyake. Iye wangatondeka yayi kucita milimo yake ya mu mbumba cifukwa ca maubudi gha munyake wa mu nthengwa. Mu malo mwake, wazizipizgenge masuzgo agho ghangaŵapo na kuyezgayezga kughamazga.
5. (a) Kasi kuŵa wakugomezgeka kwa Yehova nkhwakovwira wuli mu nthengwa? (b) Nangauli pangaŵa suskano, kweni ni vyandulo wuli ivyo vikuŵapo cifukwa ca kurondezga marango gha Yehova?
5 Satana wakuyowoya kuti para takumana na masuzgo, mbwenu timulekenge Yehova. (Job 2:4, 5; Zintharika 27:11) Kweni Ŵakaboni ŵa Yehova ŵanandi awo ŵasuzgika cifukwa ca munyawo wa mu nthengwa wakususka ŵandamazge nthengwa zawo. Ŵarutilizga kuŵa ŵakugomezgeka kwa Yehova na ku marango ghake. (Mateyu 5:37) Ŵanji awo ŵakazizipizga sono ŵakusangwa cifukwa ŵakusopera lumoza Yehova na munyawo wa mu nthengwa, nangauli wakaŵa wakususka kwa nyengo yitali! (1 Petros 3:1, 2) Kwa Ŵakristu awo ŵanyawo ŵa mu nthengwa ŵakurongora yayi kuti ŵangasinta, panji ŵanyawo awo ŵalikuŵaleka cifukwa cakuti ŵakuteŵetera Yehova, aŵa nawo ŵakumanya kuti ŵazamutumbikika kuntazi cifukwa cakuti ŵarongora kusopa Ciuta mu mbumba yawo.—Salmo 55:22; 145:16.
Waliyose Wafiske Mulimo Wake
6. Kuti nthengwa yende makora, kasi ni ndondomeko wuli iyo yikwenera kurondezgeka?
6 Mwanadi, kuŵa na nthengwa yiweme kukhumbikwira kucita vinandi kuruska kukhala waka lumoza. Ŵakutorana wose ŵakwenera kurondezga ndondomeko ya Yehova ya udangiliri. Kurondezga ndondomeko iyi kukupangiska kuti vintu viyende makora ndiposo mu mbumba mukuŵa cimango. Pa lemba la 1 Ŵakorinte 11:3, tikuŵazga kuti: “Mutu wa muntu yose ndi Kristu; ndipo mutu wa mwanakazi ndi mfumu wake; ndipo mutu wa Kristu ndi Ciuta.”
7. Kasi ni mwauli umo mwanarumi wakwenera kurongozgera mbumba yake?
7 Kasi mwawona cintu cakudanga ico vesi ili layowoya? Enya, mwanarumi yose wali na Mutu wake uyo ni Kristu, kwa uyo wakwenera kujilambika. Ici cikung’anamura kuti mfumu wakwenera kucita vintu mwakuyana na umo Yesu wakucitira. Kristu wakujilambika kwa Yehova, wakutemwa comene mpingo ndiposo wakuwupwererera. (1 Timote 3:15) Iye ‘wakajipereka cifukwa ca uwo.’ Yesu kuti ngwakujitemwa yayi, nesi wankaza, kweni ‘ngwakuzika na wakujipepura mu mtima.’ Wose awo ŵakurongozgeka na iye ‘ŵakusanga mupumulo.’ (NW) Para mfumu ndimo wangacitira ntena na ŵantu awo ŵali mu mbumba yake, wakurongora kuti wakujilambika kwa Kristu. Cifukwa ca ici, muwoli wa Cikristu wacisangenge kuŵa cipusu kuti wakolerane na mfumu wake na kujilambika kwa iye.—Ŵaefeso 5:25-33; Mateyu 11:28, 29; Zintharika 31:10, 28.
8. (a) Ncifukwa wuli nyengo zinyake kurondezga mikhaliro ya Cikristu kungatondeka kuŵa na vyakufumapo viweme mu mbumba zinyake? (b) Ni mwauli umo tingacitira para takumana na ukhaliro wanteura uwu?
8 Ndipouli, vyakumara-mahara vikuŵapo. Mutepanji waliyose mu mbumba wakaŵa na mudundwe para wapika urongozgi pa nyengo yakuti wandambe kugwiriskira ncito urongozgi wa mu Baibolo. Cifukwa ca ukhaliro wanteura uwu, nangauli pangaŵa kupemphana mwacitemwa kuti ŵacitirane vintu mu mbumba, nyengo zinyake vingacitika yayi. Tikumanya kuti Baibolo likuyowoya kuti tileke “kukalipa, na kukoromoka na kutuka.” (Ŵaefeso 4:31) Kweni usange ŵanji mu mbumba ŵakutondeka kumazga mikhaliro yanteura iyi, kasi ncivici cikwenera kucitika? Pakucita vintu, Yesu kuti wakarondezganga awo ŵakamufinganga na kumutuka yayi, kweni wakaŵika cigomezgo cake mwa Ŵawiske. (1 Petros 2:22, 23) Anteura para paŵa masuzgo mu mbumba, rongorani kuti ndimwe ŵantu ŵakusopa Ciuta mwakupereka lurombo kwa Yehova kuti wamovwireni, lekani kurondezga mikhaliro ya ŵantu ŵambura kusopa Ciuta.—Zintharika 3:5-7.
9. Mu malo mwakupenjana vifukwa, kasi ncivici ico ŵafumu ŵa Cikristu ŵanandi ŵasambira kucita?
9 Nyengo zinandi kuti muntu wasinte nkaro yake kuti yiŵe yiweme kukutora nyengo, kweni vintu vikuŵa makora para urongozgi wa Baibolo wagwiriskirika ncito mwakuzizipizga ndiposo mwakulimbikira. Ŵafumu ŵanandi ŵasanga kuti nthengwa yawo yikamba kwenda makora peneapo ŵakamanya umo Kristu wakwendeskera mpingo. Mu mpingo mulije ŵantu ŵarunji. Kweni ndipera, Yesu wakuwutemwa, wakuwurongozga makoraghene ndiposo wakugwiriskira ncito Malemba kuti wawuwovwire kuti urute pantazi pakucita vintu. Wakapereka umoyo wake cifukwa ca mpingo. (1 Petros 2:21) Ciyerezgero cake cakhuŵirizga ŵafumu ŵanandi ŵa Cikristu kuti ŵarongozge makora mbumba zawo na kupereka covwiro ciweme kuti mbumba zawo ziyende makora. Ici cikupangiska kuti vintu viyende makora comene kuruska kupenjana waka vifukwa panji kukana kuyowoyeskana.
10. (a) Ni mwa ntowa wuli izo mfumu panji muwoli wa Cikristu wangapangiska umoyo kuŵa wakusuzga ku ŵanji mu mbumba? (b) Ncici ico cingacitika kuti ukhaliro uwo usinte?
10 Wuli usange mfumu wakupwererera yayi vintu vyakukhwaska maghanoghano, panji wakutondeka kupanga manozgero ghakuti mbumba yidumbiskane Baibolo na milimo yinyake? Panji, wuli usange muwoli wakutondeka kupulikira na kujilambika mwakuyana na umo Ciuta wakukhumbira? Ŵanji ŵasanga kuti kudumbiskana makora mbumba yose za masuzgo agho ghalipo kukuŵa na vyakufumapo viweme. (Genesis 21:10-12; Zintharika 15:22) Nangauli nyengo zinyake vintu vingacitika mwakupambana na umo takhumbiranga, kweni tose tingacita makora usange tingakuliska vipambi vya mzimu wa Ciuta mu umoyo withu, na kurongora citemwa kwa ŵa mu mbumba yithu. (Ŵagalatiya 5:22, 23) Vintu vingayamba kusinta, kuti mwakulindizga yunji kuti ndiye wayambe kucitapo kantu yayi, kweni mwakucita cigaŵa cithu. Kacitiro aka karongorenge kuti tikusopa nadi Ciuta.—Ŵakolose 3:18-21.
Uko Tingasanga Mazgoro
11, 12. Ncivici ico Yehova watipa kuti citovwire kuti mbumba ziyende makora?
11 Kuli vitopoko vinandi uko ŵantu ŵakusangako urongozgi wa mbumba zawo. Kweni tikumanya kuti ni Mazgu gha Ciuta ghekha agho ghali na urongozgi uweme comene, ndipo tikuwongera comene kuti kwizira mu gulu lake lakuwoneka, Ciuta wakutovwira umo tingawugwiriskira ncito. Kasi mukwandula na wovwiri uwu?—Salmo 119:129, 130; Mika 4:2.
12 Kusazga pa kuruta ku maungano, kasi mwapatura nyengo ya sambiro la Baibolo la mbumba la nyengo zose? Mbumba izo zikucita nteura zingasopa mwakukolerana. Zikusanga candulo cikuru cifukwa ca kugwiriskira ncito Mazgu gha Ciuta mu umoyo wawo.—Duteronome 11:18-21.
13. (a) Usange tiri na mafumbo ghakukhwaskana na mbumba, kasi mazgoro ghake tingaghasanga nku? (b) Kasi vyakusanka vithu vikwenera kurongora vici?
13 Mutepanji muli na mafumbo ghanandi ghakukhwaskana na mbumba. Mwaciyerezgero, wuli pakuyowoya za munkhwara wa kulera? Kasi kufumya nthumbo nkhwakuzomerezgeka? Para mwana wakurongora kukondweskeka kucoko mu vintu vyauzimu, kasi nkhwa utali wuli uwo iye wakwenera kunjizgikamo mu programu ya mbumba ya kusopa? Mafumbo ghanandi ghanteura agha ghazgoreka mu mabuku ghakupharazgika na Ŵakaboni ŵa Yehova. Manyani kugwiriskira ncito makora mabuku ghakurongosora Baibolo, kusazgapo virongorero vya nkani zakupambana-pambana ivyo vikuŵa mu mabuku kuti musange mazgoro. Usange mulije mabuku agho gharongoreka mu cirongorero ca nkani, rutani ku layiburare ya ku Nyumba ya Ufumu. Para muli na kompyuta, mungamanya kuyigwiriskira ncito kuti muwone mabuku agho mukukhumba. Mungasanga mazgoro gha mafumbo agho muli nagho mwakudumbiskana na Ŵakristu ŵakukhoma. Kweni lekani kughanaghana kuti nyengo zose musangenge zgoro ilo limuphalireninge mwakudunjika cakuti mucite. Kanandi mwekha mukwenera kupanga cakusanka panji nga mbantu ŵakutorana mose pamoza. Anteura pangani vyakusanka ivyo vikurongora kuti mukusopa nadi Ciuta mu mbumba yinu.—Ŵaroma 14:19; Ŵaefeso 5:10.
Kudumbiskana Mwakuweleramo
• Kasi kuŵa wakugomezgeka kwa Yehova nkhwakovwira wuli mu nthengwa?
• Para takumana na masuzgo mu nthengwa, ncivici cingatovwira kuti tikondweske Ciuta?
• Nangauli ŵanji mu mbumba ŵangabudiska mu kacitiro ka vintu, ncivici ico tingacita kuti tinyolorere ukhaliro uwo?
[Mafumbo]
[Cithuzithuzi pa peji 155]
Mfumu wakwenera kucita vintu mwakuyana na umo Yesu wakucitira
[Cithuzithuzi pa peji 157]
Kuŵa na sambiro la Baibolo la mbumba kukovwira kuti mbumba yiŵe yakukolerana
