1, 2. (a) Kasi Yesu wakalongosora wuli kukhumbikwa kwa kunozgekera? (b) Nchivici cinyake ico cikukhumbikwira kunozgekera comene?

 PARA munthu wakukhumba kuzenga nyumba wakwenera kunozgekera comene. Pambere wandazenge lufura panji fawundeshoni, wakwenera kusanga dankha malo na kudinda umo nyumba yizamuŵira. Kweni paliso cinthu cinyake ico cikukhumbikwa. Yesu wakati: “Ndi njani wa imwe uyo wakukhumba kuzenga cigongwe, wakuleka kukhala pasi danga na kupima mtengo, usange wali nazo zakucifiskira?”—Luka 14:28.

² Nga ni umo munthu wakunozgekera para wakukhumba kuzenga nyumba, wakwenera kunozgekeraso kuti  wazakaŵe na nthengwa yiwemi. Ŵanthu ŵanandi ŵakuyowoya kuti: “Nkhukhumba kutora panji kutengwa.” Kweni kasi mbalinga awo ŵakukhala dankha pasi na kupima mtengo wake? Nangauli Baibolo likuyowoya uwemi wa kutora panji kutengwa, kweni likuyowoyaso masuzgo agho ghakusangika mu nthengwa. (Zintharika 18:22; 1 Ŵakorinte 7:28) Mwantheura, awo ŵakukhumba kutora panji kutengwa ŵakwenera kughanaghanira vitumbiko na masuzgo gha mu nthengwa.

3. Cifukwa wuli Baibolo ndakovwira comene kwa awo ŵakunozgekera nthengwa, ndipo ni mafumbo ghatatu ngani agho Baibolo litovwirenge kuzgora?

³ Baibolo lingawovwira. Ulongozgi wake ukapelekeka na Uyo wakambiska nthengwa, Yehova Ciuta. (Ŵaefeso 3:14, 15; 2 Timote 3:16) Mwa kulondezga fundo za mu buku lakale ili, ilo licali lakovwira comene na lero wuwo, tiyeni tizgore mafumbo agha: (1) Kasi munthu wangamanya wuli kuti ngwakunozgeka kutora panji kutengwa? (2) Kasi wakwenera kumanya vici vya uyo wakukhumba kutorana nayo? ndipo (3) Kasi awo ŵakukhumba kutorana ŵangaŵa wuli pa cibwezi cakucindikika?

4. Kasi nchivici ico cikukhumbikwa kuti nthengwa yilutilire kuŵa yiwemi, ndipo cifukwa wuli?

⁴ Nyumba yingakhumba ndarama zinandi kuti yizengeke, kweni kuyipwelelera kuti yilutilire kuwoneka makora nakoso kukukhumbikwira zinandi. Ndimoso viliri na nthengwa. Cingaŵa cakusuzga kutora panji kutengwa; kweni munthu wakweneraso kughanaghanira za kupwelelera nthengwa cilimika na cilimika. Kasi nchivici ico cikukhumbikwa kuti nthengwa yilutilire kuŵa yiwemi? Ni kujipeleka na mtima wose. Baibolo likulongosora ubwezi uwo ukuŵa mu nthengwa ntheura: “Mwanalume tiwasidenge wiske na nyina na  kubatikana na muwoli wake, ndipo tiŵaŵenge thupi limoza.” (Genesis 2:24) Yesu wakayowoya cifukwa cimoza ca mu Malemba ca kumazgira nthengwa ico cingapangiska munthu kutoraso panji kutengwaso. Wakati nthengwa yingamara para yumoza wacita “uleŵi,” kung’anamura kugonana na munthu uyo undatorane nayo. (Mateyu 19:9) Usange mukughanaghana za kutora panji kutengwa, mukwenera kukumbukira fundo za mu Malemba izi. Usange mukuwona kuti mungakwaniska yayi kujipeleka kwanthena uku, mbwenu muli ŵakunozgekera yayi kutora panji kutengwa.—Duteronome 23:21; Mupharazgi 5:4, 5.

5. Nangauli ŵanyake ŵakucita wofi na cirapo ca kujipeleka mu nthengwa, cifukwa wuli awo ŵakukhumba kutora panji kutengwa ŵakwenera kuciwona kuŵa cakukhumbikwa comene?

⁵ Ŵanthu ŵanandi ŵakucita wofi para ŵapulika za cirapo ca kujipeleka mu nthengwa. Mwanalume munyake wakati: “Kumanya kuti ine na munyane tikhalenge lumoza umoyo withu wose, kukunipangiska kuŵa wakufyenyekezgeka ndiposo wakukakika comene.” Kweni usange mukumutemwa nadi uyo mukukhumba kutorana nayo, kujipeleka kuŵenge mphingo yayi. M’malo mwake ciŵenge civikiliro. Kujipeleka mu nthengwa kungawovwira ŵakutorana kuti ŵalutilire kukhalira lumoza mu nyengo ziwemi na za kusuzga, na kovwirana visuzge vite wuli. Mpositole Paulosi wakalemba kuti citemwa ceneco ‘cikukunthirapo vyose’ na ‘kuzizipizga vyose.’ (1 Ŵakorinte 13:4, 7) Mwanakazi munyake wakati: “Kuŵa wakujipeleka mu nthengwa yane kukunipangiska kuŵa wakuvikilirika comene. Nkhukondwa kuti tikazomera pa wumba kuti tikhalenge lumoza umoyo withu wose.”—Mupharazgi 4:9-12.

6. Cifukwa wuli nchiwemi kuleka kucimbilira kutora panji kutengwa?

⁶ Kuti munthu wasunge cirapo ca mu nthengwa wakwenera kuŵa wakukhwima. Lekani Paulosi  wakapeleka ulongozgi wakuti Ŵakhristu ŵakwenera kutora panji kutengwa para ‘nyengo ya wanici yajumpha,’ nyengo iyo khumbo la kugonana likuŵa likuru ndipo lingatimbanizga maghanoghano gha munthu. (1 Ŵakorinte 7:36, NW) Ŵawukirano ŵakusintha comene para ŵakukura. Ŵanandi awo ŵakutora panji kutengwa ŵacali ŵana ŵakuwona kuti para pajumpha vilimika vicoko waka, ivyo iwo na munyawo ŵakukhumba panji kutemwa, vyasintha. Malipoti ghakulongora kuti ŵanandi awo ŵakutora ŵacali ŵana ŵakuŵavya cimwemwe na kupatana kuluska awo ŵakulindilira kuti ŵakure dankha. Ntheura lekani kucimbilira kutora panji kutengwa. Nyengo yakukhala mwekha yingamovwirani kuti muŵe wakukhwima mwakuti muzakaŵe mfumu panji muwoli muwemi. Kuleka kutora luŵiro kungamovwiraniso kuti mujimanye makora. Kucita nthena kukovwira comene kuti muzakakoleranenge na munyinu uyo mukukhumba kutorana nayo.

7. Cifukwa wuli awo ŵakughanaghana za kutora panji kutengwa ŵakwenera kujisanda dankha?

⁷ Kasi nchipusu kwa imwe kuyowoya mikhaliro iyo mungatemwa mwa uyo mukukhumba kutorana nayo? Ŵanandi ndimo ŵakucitira. Kweni wuli pakuyowoya za nkharo yinu? Kasi muli na nkharo wuli iyo yizamovwira kuti nthengwa yinu yizakende makora? Kasi muzamuŵa mfumu panji muwoli wa mtundu wuli? Mwaciyelezgero, kasi mukuzomera maubudi ghinu kwambura kusuzga na kupokera ulongozgi, panji nyengo zose mukujikhungurufya para ŵanyinu ŵakumupani ulongozgi. Kasi kanandi mukuŵa ŵakusangwa na kugomezga kuti vinthu viyendenge makora, panji mukuŵa ŵacitima na kudandaura nyengo zose? (Zintharika 8:33; 15:15) Manyani kuti nthengwa yizamusintha nkharo yinu yayi. Usange muli ŵakujikuzga, kukhuŵara luŵiro, panji kwenjerwa comene na vya munthazi para muli mwekha,  ndimoso muzamuŵira para mwatora panji kutengwa. Cifukwa cakuti nchakusuzga kumanya umo ŵanji ŵakutiwonera, mwalekeraci kufumba mupapi panji mubwezi winu wakugomezgeka kuti wayowoyepo maghanoghano ghake kwambura kumubisani? Usange mwamanya ivyo mukwenera kunyololera, fwiliranipo pambere mundatore panji kutengwa.

8-10. Kasi Baibolo likupeleka ulongozgi wuli uwo ungawovwira munthu kunozgekera nthengwa?

⁸ Baibolo likuticiska kuti tizomerezge mzimu utuŵa wa Ciuta kuti upambike vipambi mwa ise nga ni “cimwemwe, mtende, kuzizipizga, wezi, uwemi, magomezgeko, kuzika, [na] kujikora.” Likutiphaliraso kuti ‘tizgoke ŵaphya mu maghanoghano ghithu’ na ‘kuvwara wunthu uphya, uwo wuli kulengeka umo waliri Ciuta mu urunji na mu utuŵa wa unenesko.’ (Ŵagalatiya 5:22, 23; Ŵaefeso 4:23, 24) Para mukulondezga ulongozgi uwu apo mucali mundatore panji kutengwa kungayana waka na kusungiska ndarama ku banki, cinthu ico cizamumovwirani kunthazi para mwazakatora panji kutengwa.

⁹ Mwaciyelezgero, usange ndimwe mwanakazi, sambirani kupwelelera comene “wunthu wakubisika wa mu mtima” kuluska umo mukucitira na kawonekero kinu. (1 Petros 3:3, 4) Kujiyuyura na kuziza vingamovwirani kuti muŵe na vinjeru, ivyo ni “mphumphu ya ucindami.” (Zintharika 4:9; 31:10, 30; 1 Timote 2:9, 10) Usange ndimwe mwanalume, sambirani kucindika na kucitira lusungu ŵanakazi. (1 Timote 5:1, 2) Sambirani umo mungasankhira vyakucita na kufiska udindo winu, ndiposo kuŵa wakuzika na wakujiyuyura. Mzimu wa kujikuzga ukupangiska masuzgo mu nthengwa.—Zintharika 29:23; Mika 6:8; Ŵaefeso 5:28, 29.

¹⁰ Nangauli nchipusu yayi kuzgoka ŵaphya mu vinthu ivi, kweni Mkhristu waliyose wakwenera kufwilirapo. Ndipo para mucitenge nthena muzamuŵa mfumu panji muwoli muwemi.

11, 12. Kasi ŵanthu ŵaŵiri ŵangamanya wuli kuti mbakwenerana panji yayi?

¹¹ Kasi uko mukukhala munthu wakusankha yekha uyo wakukhumba kutorana nayo? Usange ni nthena, kasi mungacita wuli para mwasanga mwanakazi panji mwanalume uyo wamutowerani? Cakwamba, jifumbani kuti, ‘Kasi nkhukhumba nadi kutora panji kutengwa?’ Ni nkhaza zikuru comene kuseŵereska maghanoghano gha munyinu mwa kumupa cigomezgo cautesi. (Zintharika 13:12) Pamanyuma pake, jifumbani kuti, ‘Kasi nili wakunozgeka kutora panji kutengwa?’ Usange zgoro la mafumbo ghaŵiri agha ndakuti enya, ivyo mungacita vikuthemba pa ivyo vikucitika kukwinu. Mu vyaru vinyake, para mwamusanda munthu uyo wamutowerani, mungaluta na kumuphalira kuti mukukhumba kumumanya makora. Usange wakana, lekani kukosera mpaka wacite kumukwiyirani. Kumbukani kuti munyinu nayo wali na wanangwa wa kusankha. Kweni usange wazomera kuti mumanyane makora, mungapangana kuti mukacezge na kucitira lumoza vinthu vinyake viwemi. Ici cingamupani mwaŵi kuti muwone usange cingaŵa camahara kutorana na munthu uyo. a Kasi mukwenera kusanda vici pa nyengo iyi?

¹² Kuti tizgore fumbo ili, yelezgerani kuti pali ng’oma ziŵiri, yikuru na mphiningo. Usange ng’oma izi ŵangazinyaska makora, yiliyose yingalira makora comene payekha. Kweni kasi nchivici cingacitika para zose ŵangazilizga pa nyengo yimoza? Zikwenera kucunika makora kuti zikolerane. Ndimoso viliri na imwe na uyo mukukhumba kutorana nayo. Waliyose wa imwe wakayezgayezga kucuna wunthu wake payekha kuti ukolerane na wa munyake. Kweni sono fumbo ndakuti: Kasi muli mu  cuni cimoza? Mu mazgu ghanyake, kasi ndimwe ŵakwenerana?

13. Cifukwa wuli nchamahara yayi kusongana na munthu uyo mukupambana nayo cipulikano?

¹³ Nchiwemi kuti mose mwaŵaŵiri muŵe na vigomezgo vimoza. Mpositole Paulosi wakalemba kuti: ‘Mungakakikanga goriwori [joko] pamoza na ŵambura kupulikana cara.’ (2 Ŵakorinte 6:14; 1 Ŵakorinte 7:39) Para mwatorana na munthu uyo mukupambana nayo cipulikano, nchakuwonekerathu kuti muzamukolerana yayi pa vinthu vinandi. Kweni palije cinthu cinyake ico cingamovwirani kuti muŵe ŵakukolerana comene kuluska para mose muli ŵakujipeleka kwa Yehova Ciuta. Yehova wakukhumba kuti muŵe ŵacimwemwe na kukolerana comene na munthu uyo mwatorana nayo. Iyo wakukhumba kuti mukolerane nayo [Ciuta] ndiposo na uyo mwatorana nayo na mkusa wa citemwa wa mphamikizgo zitatu.—Mupharazgi 4:12.

14, 15. Kasi kuŵa na cipulikano cakuyana ndico cekha cakukhumbikwa kuti mu nthengwa muŵe kukolerana? Longosorani.

¹⁴ Nangauli kusopa Ciuta pamoza nchakukhumbikwa comene kuti mu nthengwa muŵe kukolerana, kweni pali vinandi ivyo vikukhumbikwa. Kuti muŵe ŵakwenerana, imwe na uyo mukukhumba kutorana nayo, mukwenera kuŵa na vilato vimoza. Kasi muli na vilato wuli? Mwaciyelezgero, kasi mose mukukhumba kuŵa na ŵana panji yayi? Ni vici ivyo vili pakwamba mu umoyo winu? b (Mateyu 6:33) Mu nthengwa yiwemi, mwanalume na mwanakazi ŵakuŵa pa ubwezi ndipo ŵakutemwa kucezgera lumoza. (Zintharika 17:17) Pa cifukwa ici, ŵakutorana ŵakwenera kutemwa vinthu vimoza.  Cingaŵa cakusuzga comene kuti ubwezi ulutilire, comene mu nthengwa, usange ŵakutemwa vyakupambana. Ndipouli, usange munthu uyo mukukhumba kutorana nayo wakutemwa vinthu ivyo imwe mukutemwa yayi, nga ni kutembeya, kasi cikung’anamura kuti muleke kutorana? Viŵi yayi. Panyake pali vinthu vinyake vyakuzirwa comene ivyo mose mukutemwa. Kweniso, mungakondweska munyinu para mukucita nayo vinthu viwemi ivyo wakutemwa.—Milimo 20:35.

¹⁵ Enya nadi, kuti muŵe ŵakwenerana, comene cikuthemba pa umo mose mwaŵaŵiri mungasinthira kuti muŵe ŵakwenerana, kuti pa ivyo mukuyana kale yayi. M’malo mwa kufumba kuti, “Kasi tikukolerana pa vyose?” mafumbo ghawemi ghangaŵa agha: “Kasi tikucita wuli para tapambana maghanoghano? Kasi tingadumbiskana mwakuzika, na kucindikana? Panji kasi kanandi tikwambana para tikudumbiskana?” (Ŵaefeso 4:29, 31) Usange mukukhumba kutora panji kutengwa, cenjerani na munthu uyo ngwakujikuzga na kungangamira pa maghanoghano ghake pera, uyo wakukhumba yayi kupulika vya ŵanyake, panji uyo nyengo zose wakupenja nthowa zakuti mpaka maghanoghano ghake ghacitike.

16, 17. Kasi mwanalume panji mwanakazi wakwenera kumanya vici za munthu uyo wakukhumba kutorana nayo?

¹⁶ Mu mpingo, awo ŵakupika maudindo ‘ŵakuyezgeka dankha’ kuti ŵamanye usange mbakwenelera. (1 Timote 3:10) Namwe mungalondezga fundo iyi. Mwaciyelezgero, mwanakazi wangafumba kuti: “Kasi mwanalume uyu wali na lumbiri wuli? Kasi ŵabwezi ŵake mbanjani? Kasi ngwakujikora? Kasi ŵacekuru wakucita nawo wuli? Kasi wakufuma ku mbumba wuli? Kasi wakuyowoya wuli na ŵa mu mbumba ya kwake? Kasi ndarama wakuziwona wuli? Kasi wakumwa comene moŵa?  Kasi wakukwiya luŵiro, panji ngwambembe? Kasi wali na maudindo wuli mu mpingo, ndipo wakucita nagho wuli? Kasi ningamucindika?”—Leviticus 19:32; Zintharika 22:29; 31:23; Ŵaefeso 5:3-5, 33; 1 Timote 5:8; 6:10; Tito 2:6, 7.

¹⁷ Mwanalume wangafumba kuti: “Kasi mwanakazi uyu wakutemwa ndiposo kucindika Ciuta? Kasi wangapwelelera nyumba? Kasi mbumba yake yizamukhumba vici kwa ise? Kasi ngwamahara, wakulimbikira nchito, ndiposo wakunanga ndarama yayi? Kasi wakutemwa kuyowoya vici? Kasi wakufipira mtima umoyo wa ŵanyake, panji wakughanaghanira vyake pera? Kasi ni mwendanato? Kasi ngwakugomezgeka? Kasi ngwakukhumbisiska kujilambika ku udangiliri, panji ngwankhwesa, panyake ngwacigaruka?”—Zintharika 31:10-31; Luka 6:45; Ŵaefeso 5:22, 23; 1 Timote 5:13; 1 Petros 4:15.

18. Usange mwamanya maubudi ghacokoghacoko pa cibwezi, kasi nchivici ico mukwenera kukumbuka?

¹⁸ Mungaluwanga yayi kuti munyinu nayo ni munthu wambura urunji, mphapu ya Adamu. Kuti ni mwanakazi panji mwanalume wakuyelezgera uyo wakuyowoyeka mu mabuku agho mukulembeka nkhani za citemwa yayi. Waliyose wakubuda, ndipo maubudi ghanyake mukwenera kughasura waka, gha imwe na gha munyinu wuwo. (Ŵaroma 3:23; Yakobe 3:2) Ndiposo, para tamanya ivyo tikubuda, cingatovwira kuti tinyololere. Mwaciyelezgero, tiyowoye kuti mwayambana pa cibwezi. Nanga ni ŵanthu awo ŵakutemwana na kucindikana ŵakupambana maghanoghano nyengo zinyake. (Yelezgerani na Genesis 30:2; Milimo 15:39) Kasi cingaŵa kuti mose mwaŵaŵiri mukwenera waka “kujikora” na kusambira umo mungamazgira mphindano mwamtende? (Zintharika 25:28) Kasi uyo mukukhumba kutorana nayo wakulongora kuti ngwakukhumbisiska kusintha? Imwe ke? Kasi mungasambira kuleka  kukwiya luŵiro? (Mupharazgi 7:9) Kusambira kumazga mphindano kungamovwirani kuti mudumbiskanenge makora, ico nchakukhumbikwa comene para mwazakatorana.—Ŵakolose 3:13.

19. Nchinthu wuli camahara ico mungacita usange mwawona maubudi ghakuru pa nyengo iyo muli pa cibwezi?

¹⁹ Kweni wuli usange mwawona vinthu vinyake ivyo mukukwenyelera navyo comene? Vinthu vyanthena ivi mukwenera kughanaghanirapo comene. Kwali munthu mwamutemwa wuli, kwali mwakhuka comene kuti mutorane nayo, kweni lekani kusurako panji kuzerezga maubudi ghakuru. (Zintharika 22:3; Mupharazgi 2:14) Usange muli pa cibwezi na munthu uyo mukumukayikira comene, nchamahara kucimazga na kuleka kutorana nayo.

20. Kasi awo ŵali pa cibwezi ŵangacita wuli kuti nkharo yawo yileke kukhozga soni?

²⁰ Kasi mungaŵa wuli pa cibwezi cakucindikika? Cakwamba, woneseskani kuti nkharo yinu yileke kukhozga soni. Kasi uko mukukhala nchiheni para awo ŵandatorane ŵakukorana mawoko, kufyofyonthana, panji kuvumbatirana? Kwali vinthu ivi vingaŵa vyakuzomerezgeka, kweni vikwenera kucitika pekha para mwasimikizga kuti mutoranenge nadi. Woneseskani kuti ivyo mukucita pakulongorana citemwa vileke kumupangiskani kucita vinthu vyaukazuzi panji kugonana. (Ŵaefeso 4:18, 19; yelezgerani na Sumu ya Solomon 1:2; 2:6; 8:5, 9, 10.) Pakuti mtima ukupusika, muleke kukhala mwekha mu nyumba, mu cipinda, mu galimoto iyo yayima, panji kulikose uko mungaŵa na mpata wa kucita cinthu ciheni. (Yeremiya 17:9) Kugega vinthu vyaukazuzi pa cibwezi mbukaboni wakuti ndimwe ŵakujikora ndiposo kuti mukughanaghanira comene munyinu kuluska ivyo imwe mukukhumba. Cakuzirwa comene nchakuti para mukugega vinthu vyaukazuzi  pa cibwezi, mukukondweska Yehova Ciuta, uyo wakulangura ŵateŵeti ŵake kuti ŵagege vinthu vyaukazuzi na uzaghali.—Ŵagalatiya 5:19-21.

21. Kasi awo ŵakukhumba kutorana ŵakwenera kudumbiskana vici kuti ŵaŵe pa cibwezi cakucindikika?

²¹ Caciŵiri, kudumbiskana nako nkhwakukhumbikwa kuti cibwezi ciŵe cakucindikika. Para nthengwa yili pafupi, pali vinthu vinyake ivyo mukwenera kudumbiskana mwambura kubisirana. Kasi mwamukhala nkhu? Kasi mose mwaŵaŵiri mwamugwira nchito? Kasi mukukhumba kuŵa na ŵana? Ndiposo, nchiwemi kuvumbura vinthu, nga ni umoyo winu wakale, ivyo vingakhwaska nthengwa yinu. Vinthu ivi vingasazgapo ngongoli zikuru, ŵanthu awo mukupwelelera, matenda panji cilicose ico cikumusuzgani mu thupi. Ŵanthu ŵanandi awo ŵali na HIV (kacibungu ako kakwambiska Ezi) ŵakulongora luŵiro yayi vimanyikwiro vyakuti mbalwari. Mwantheura, mbuheni yayi usange imwe panji mupapi wakukhumba kuti munthu uyo kale wakendanga makora yayi panji wakamwanga munkhwara wakuzelezgeska wongo wakapimiske ndopa. Usange munthu wasangika na kacibungu ka HIV, waleke kukoserezga munyake kuti ŵalutirizge cibwezi usange iyo wakukhumba kumazga. Waliyose uyo wakaŵa na umoyo wawakawaka wangacita makora kuluta yekha kukapimiska ndopa pambere wandasange cibwezi kuti wamanye usange wali na Ezi panji walije.

22, 23. (a) Kasi nchivici ico cingatimbanizga munthu para wakunozgekera ukwati? (b) Kasi nchivici ico munthu ŵakwenera kukumbuka nyengo zose peneapo wakughanaghanira za ciphikiro ca ukwati na nthengwa?

²² Para kwakhala myezi yicoko waka kuti mutorane, mose mwaŵaŵiri muzamuŵa ŵakutangwanika comene kunozgekera ukwati. Mungacepeska kwenjerwa usange  mungaleka kucita ukwati ukuru. Ŵabali na ŵanthu mu cikaya ŵangakondwa usange mungacita ukwati ukuru, kweni imwe na mbumba yinu muvukenge comene kweniso ungamumalirani ndarama. Nyengo zinyake nchiwemi kulondezga ivyo vikucitika uko mukukhala, kweni kuphalizgana na ŵanyinu kungatimbanizga cilato ca ukwati na kumupokani cimwemwe ico mukwenera kuŵa naco. Nangauli mwanalume uyo watorenge wakwenera kupulika maghanoghano gha ŵanji, kweni iyo ndiyo wakusankha ivyo vizamucitika pa ciphikiro ca ukwati.—Yohane 2:9.

²³ Kumbukani kuti ciphikiro ca ukwati ncha zuŵa lumoza pera, kweni nthengwa nja umoyo winu wose. Lekani kuŵika comene mtima pa zuŵa la ukwati. M’malo mwake, pemphani Yehova Ciuta kuti wamulongozgeni, na kunozgekera umoyo wa mu nthengwa. Usange mucitenge nthena, mbwenu munozgekerenge nthengwa yiwemi.