MUTU 6
Kasi Ŵakufwa Ŵakuluta Nkhu?
1-3. Kasi ŵanthu ŵakufumba mafumbo wuli pa nkhani ya nyifwa, ndipo matchalitchi ghakuzgora wuli?
BAIBOLO likuti nyengo yikwiza apo “nyifwa yizamuŵakoso yayi.” (Chivumbuzi 21:4) Mu Mutu 5, tikasambira kuti sembe yakuwombora yikutipa mwaŵi wakuti tizakasange umoyo wamuyirayira. Kweni ŵanthu ŵachali kufwa. (Mupharazgi 9:5) Lekani tikujifumba nipera kuti, kasi para munthu wafwa wakuluta nkhu?
2 Tikukhumba kumanya zgoro la fumbo ili, chomenechomene para uyo tikumutemwa ndiyo wafwa. Nyengo zinyake tingajifumba kuti: ‘Kasi waluta nkhu? Kasi wakutiwona? Kasi wangatiwovwira? Kasi tizamumuwonaso?’
3 Matchalitchi ghakuzgora mafumbo agha mwakupambanapambana. Matchalitchi ghanyake ghakusambizga kuti para munthu wanguŵa na nkharo yiwemi, wakuluta kuchanya para wafwa. Kweni para wanguŵa wankharo yiheni, wakukaphya ku moto. Matchalitchi ghanyakeso ghakusambizga kuti para munthu wafwa, wakuluta uko kukukhala mizimu kuti wakakhalenge na ŵabali ŵake awo ŵali kufwa. Ghanyake ghakusambizga kuti para munthu wafwa wakweruzgika, ndipo wakubabikaso na thupi linyake panji wakuzgoka chinyama.
4. Kasi matchalitchi ghakusambizga fundo wuli yakuyana pa nkhani ya nyifwa?
4 Matchalitchi ghakuŵa nga ghakusambizga vyakupambana. Kweni ghali na fundo yimoza yakuyana. Fundo yake njakuti chinthu chinyake mu thupi chikulutilira kuŵa chamoyo ku malo ghanyake para munthu wafwa. Kasi mbunenesko?
KASI ŴAKUFWA ŴAKULUTA NKHU?
5, 6. Kasi kuliko uko munthu wakuluta para wafwa? Longosorani.
5 Yehova wakumanya icho chikuchitika para munthu wafwa. Baibolo likuti para munthu wafwa, ndikuti kulije. Ndipo para munthu wafwa wakulutilira kuŵaso wamoyo kunyake yayi. Chilichose mwa iyo chikufwa. * Para munthu wafwa, wakulaŵiska yayi, wakupulika yayi, ndipo wakughanaghana yayi.
6 Fumu Solomoni yikalemba kuti “ŵakufwa ŵakumanya kalikose chara.” Ŵakufwa ŵangatemwa ŵanthu ŵamoyo yayi panji kuŵatinkha. Ndipo ku Dindi “kulije mulimo, maghanoghano, kumanya, panji vinjeru.” (Ŵerengani Mupharazgi 9:5, 6, 10.) Lemba la Salimo 146:4 likuti para munthu wafwa, “maghanoghano ghake” ghakufwa.
IVYO YESU WAKAYOWOYA PA NKHANI YA NYIFWA
Yehova wakalenga ŵanthu kuti ŵakhalenge kwamuyirayira
7. Kasi Yesu wakayaniska nyifwa na vichi? Longosorani.
7 Apo mubwezi wake Lazaro, wakafwa, Yesu wakaphalira ŵasambiri ŵake kuti: “Lazaro mubwezi withu wali mu tulo.” Kweni Yesu wakang’anamuranga kuti wagona nadi yayi. Yesu wakang’anamuranga kuti, “Lazaro wali kufwa.” (Yohane 11:11-14) Apa Yesu wakayaniska nyifwa na tulo. Wakayowoyapo yayi kuti Lazaro wakaŵa kuchanya, panji wakaŵa na ŵabali ŵake awo ŵakafwa. Ndipo Yesu wakayowoyapo yayi kuti apo Lazaro wakafwa wakaphyanga ku moto panji wakababikaso kunyake. Kweniso wakayowoyapo yayi kuti wakazgoka chinyama. Lazaro wakaŵa nga kuti wagona tulo twambura kulota maloto. Malemba ghanyake ghakuyaniska nyifwa na tulo. Baibolo likuti apo Stefano wakakomeka, “wakagona tulo mu nyifwa.” (Milimo 7:60) Mpositole Paulosi nayo wakalemba kuti Ŵakhristu ŵanyake ŵakagona “tulo mu nyifwa.”—1 Ŵakorinte 15:6.
8. Kasi tikumanya wuli kuti Chiuta wakakhumbanga yayi kuti ŵanthu ŵafwenge?
8 Kasi Chiuta wakakhumbanga kuti Adamu na Eva ŵakhale nyengo yichoko waka na kufwa? Yayi. Yehova wakakhumbanga kuti ŵakhale na umoyo uwemi kwamuyirayira. Yehova wakalenga ŵanthu kuti ŵaŵenge na khumbo la kukhala kwamuyirayira. (Mupharazgi 3:11) Ŵapapi ŵakukhumba yayi kuti ŵana ŵawo ŵachekurenge na kufwa. Yehova nayo wakukhumba yayi kuti tichekurenge na kufwa. Kweni para Chiuta wakatilenga kuti tikhalenge kwamuyirayira, chifukwa wuli tikufwa?
CHIFUKWA WULI TIKUFWA?
9. Kasi dango ilo Yehova wakapa Adamu na Eva likaŵa lakusuzga? Longosorani.
9 Mu munda wa Edeni, Yehova wakaphalira Adamu kuti: “Vipambi vya mu makuni ghose gha mu munda uryenge umo wakhumbira. Kweni vya mu khuni la kumanyiska uwemi na uheni ungaryanga yayi, chifukwa pa zuŵa ilo uzamulyera uzamufwa nadi.” (Genizesi 2:16, 17) Dango ili likaŵa lakusuzga yayi, nakuti Yehova ndiyo wakaŵa na udindo wa kuphalira Adamu na Eva icho ntchiwemi na chiheni. Ŵapulikirenge dango ili, mphanyi ŵakalongora kuti ŵakuchindika Adada ŵawo. Kweniso mphanyi ŵakalongora kuti ŵakuwonga Chiuta chifukwa cha vyose ivyo wakaŵapa.
10, 11. (a) Kasi Satana wakayowoya vichi kuti wapusike Adamu na Eva? (b) Kasi Adamu na Eva ŵakarya mwangozi chipambi? Longosorani.
10 Chachitima ntchakuti Adamu na Eva ŵakasankha kuleka kupulikira Yehova. Satana wakafumba Eva kuti: “Kasi mbunenesko kuti Chiuta wati mungaryanga yayi vipambi vya makuni ghose gha mu munda?” Eva wakazgora kuti: “Vipambi vya makuni gha mu munda wati tiryenge. Kweni vipambi vya khuni la pakatikati pa munda, Chiuta wati: ‘Mungaryanga yayi, nesi kulikhwaska, chifukwa mungafwa.’”—Genizesi 3:1-3.
11 Ndipo Satana wakati: “Kufwa mufwenge yayi. Chiuta wakumanya kuti pa zuŵa ilo muzamulyera vya mu khuni ili, maso ghinu ghazamujulika ndipo muzamuŵa nga ni Chiuta, kumanya uwemi na uheni.” (Genizesi 3:4-6) Satana wakakhumbanga kuti Eva wagomezge kuti para warya chipambi mbwenu waŵenge na wanangwa wa kusankha yekha icho ntchiwemi na chiheni. Satana wakamupusika Eva kuti wafwenge yayi para waleka kupulikira Chiuta. Eva, wakatora chipambi na kurya, ndipo wakagaŵirako mfumu wake. Adamu na Eva ŵakamanyanga kuti Yehova waŵakanizga kurya chipambi. Apo ŵakarya chipambi, ŵakalekera dala kupulikira dango lipusu ndiposo liwemi. Ŵakalongora kuti ŵakuchindika yayi Dada wawo wakuchanya uyo wakaŵatemwanga chomene. Ŵakaŵavya pakugwenthera.
12. Kasi Yehova wakajipulika wuli apo Adamu na Eva ŵakamugalukira?
12 Ntchachitima chomene kuti ŵapapi ŵithu ŵakwamba ŵakayuyura Mlengi wawo. Kasi imwe mungajipulika wuli para mwana winu munyamata panji msungwana waleka kumupulikirani ndipo wakuchita vyakupambana na ivyo mwamuphalira? Asi vingamuŵinyani?
Adamu wakafuma ku fuvu ndipo wakawelera ku fuvu
13. Kasi Yehova wakang’anamuranga vichi apo wakaphalira Adamu kuti “uzamuwelera ku fuvu”?
13 Adamu na Eva ŵakati ŵagaluka, ŵakataya mwaŵi wakuti ŵakhale kwambura kufwa. Yehova wakaphalira Adamu kuti: “Ndiwe fuvu ndipo uzamuwelera ku fuvu.” (Ŵerengani Genizesi 3:19.) Apa Yehova wakang’anamuranga kuti Adamu wazamuzgokaso fuvu nga umo wakaŵira pambere wandalengeke. (Genizesi 2:7) Adamu wakati wananga, wakafwa ndipo kukaŵavya.
14. Chifukwa wuli tikufwa?
14 Adamu na Eva ŵapulikirenge, mphanyi ŵachali ŵamoyo. Kweni ŵali kufwa chifukwa cha kuleka kupulikira Chiuta. Kwananga uko tili kutorako ku ŵapapi ŵithu aŵa, kuli nga ni nthenda yakofya. Tose tikubabika na zakwananga, lekani tikufwa. (Ŵaroma 5:12) Kweni Chiuta ndivyo wakakhumbanga yayi pakulenga ŵanthu. Wakakhumbanga yayi kuti ŵanthu ŵafwenge. Nakuti Baibolo likuti nyifwa ni “mulwani.”—1 Ŵakorinte 15:26.
UNENESKO UKUTIFWATURA
15. Kasi kumanya unenesko pa nkhani ya ŵakufwa kungatovwira wuli?
15 Para tamanya unenesko pa nkhani ya nyifwa, tipusikikenge yayi na tuvigomezgo na fundo zautesi. Baibolo likusambizga kuti ŵakufwa ŵakupulika vyakuŵinya yayi panji kuchita chitima. Tingayowoya nawo yayi, ndipo nawo ŵangayowoya nase yayi. Tingaŵawovwira yayi ndipo nawo ŵangatovwira yayi. Ŵangatipweteka yayi, lekani tikwenera yayi kuŵawopa. Kweni matchalitchi ghanadi ghakuyowoya kuti ŵakufwa mbamoyo ku malo ghanyake, ndipo tingaŵawovwira para tingapeleka ndalama ku ŵasembe, ŵaliska, panji ŵanthu ŵanyake awo ŵakuti mbatuŵa mtima. Para tamanya unenesko pa nkhani ya ŵakufwa, tipusikikenge yayi.
16. Zunurani fundo iyo matchalitchi ghakusambizga pa nkhani ya ŵakufwa.
16 Satana wakugwiliskira ntchito visopa vyautesi kuti vitipusike. Visopa ivi vikupangiska ŵanthu kugomezga kuti ŵakufwa ŵakulutilira kuŵa ŵamoyo kunyake. Mwachiyelezgero, matchalitchi ghanyake ghakusambizga kuti para munthu wafwa, mzimu wake ukufumamo na kulutilira kuŵa wamoyo kunyake. Kasi ndivyo ŵakumusambizgani ku tchalitchi kwinu? Panji ŵakumusambizgani ivyo Baibolo likuyowoya pa nkhani ya ŵakufwa? Satana wakagwiliskira ntchito utesi kuti wapatuske ŵanthu kwa Yehova.
17. Chifukwa wuli utesi wakuti ŵanthu ŵamuphya ku moto ukuyuyura Yehova?
17 Matchalitchi ghanandi ghakusambizga vinthu vyakofya chomene. Mwachiyelezgero, ghanyake ghakusambizga kuti ŵanthu ŵaheni ŵamuphya ku moto umoyo wawo wose. Utesi uwu ukuyuyura Yehova. Chifukwa Yehova wangazomerezga yayi kuti ŵanthu ŵasuzgike nthena. (Ŵerengani 1 Yohane 4:8.) Kasi mungajipulika wuli para munthu munyake pakulanga mwana wake wakumotcha mawoko pa moto? Mungamutinkha munthu wanthena. Nakuti mungawona kuti munthu uyu ngwankhaza chomene. Satana wakukhumba kuti ŵanthu ŵamuwonenge nthena Yehova.
18. Chifukwa wuli tikwenera yayi kopa ŵakufwa?
18 Matchalitchi ghanyake ghakusambizga kuti para ŵanthu ŵafwa, ŵakuzgoka mizimu. Ndipo ghakuti ŵanthu ŵamoyo ŵakwenera kuyichindika mizimu iyi. Kweniso ŵakwenera kuyiwopa chifukwa yingaŵa ŵabwezi ŵawo panji ŵalwani ŵawo. Ŵanthu ŵanandi ŵakugomezga utesi uwu. Ŵakopa ŵakufwa, ndipo ŵakuŵasopa m’malo mwa kusopa Yehova. Kumbukani kuti ŵakufwa ŵakumanya chilichose yayi panji kupulika chilichose, palije chifukwa chakuti tiŵawoperenge. Yehova ndiyo wakatilenga. Ni Chiuta waunenesko ndipo tikwenera kusopa Iyo pera.—Chivumbuzi 4:11.
19. Kasi para tamanya unenesko pa nkhani ya ŵakufwa vitovwirenge wuli?
19 Para tamanya unenesko pa nkhani ya ŵakufwa, tipusikikenge yayi na fundo zautesi izo matchalitchi ghakusambizga. Unenesko wa mu Baibolo uwu ukutovwira kuti tigomezge ivyo Yehova watilayizga munthazi.
20. Kasi tizamusambira vichi mu mutu 7?
20 Kale chomene, munthu wa Chiuta Yobu wakafumba kuti: “Usange munthu wafwa, kasi wangaŵaso wamoyo?” (Yobu 14:14) Kasi munthu uyo wafwa wangaŵaso wamoyo? Zgoro ilo Chiuta wakutiphalira mu Baibolo ndakukondweska chomene. Zgoro ili tizamulisanga mu mutu 7.
^ ndime 5 Ŵanthu ŵanyake ŵakugomezga kuti para munthu wafwa mzimu wake ukufuma na kulutilira kuŵa wamoyo kunyake. Kuti mumanye vinandi, wonani Mazgu Ghakuumaliro 17.
Panji Mungatemwa Kuŵerengaso Nkhani Izi
GONGWE LA MULINDA—LAKUSAMBIRA PA MPINGO
Ivyo Mungacita Para Munyinu wa mu Nthengwa Watayika
Munthu wangaŵa na citima kwa nyengo yitali para munyake wa mu nthengwa watayika. Wonani umo wangapembuzgikira na cilindizga ca ciwuka ico cikulongosoreka mu Mazgu gha Ciuta.
GONGWE LA MULINDA
Nyifwa Mbumaliro wa Vyose Yayi
Cifukwa wuli Yesu wakayaniska nyifwa na kugona tulo? Kasi tingasambirako vici ku nkhani za ciwuka izo zili mu Baibolo?
