VYAKUSAZGIRAPO
Unenesko Pakuyowoya za Dada, Mwana, na Mzimu Utuŵa
ŴANTHU awo ŵakugomezga chisambizgo chakuti pali ŵachiuta ŵatatu mwa Chiuta yumoza, ŵakuti mwa Chiuta yumoza muli Dada, Mwana, na Mzimu Utuŵa. Ŵakuti chiuta waliyose wakuyana waka na munyake, wali na nkhongono chomene, ndipo walije pakwambira. Kuyana na chisambizgo ichi, ndikuti Dada ni Chiuta, Mwana ni Chiuta, ndipo Mzimu Utuŵa ni Chiuta, kweni wose ni Chiuta yumoza.
Ŵanandi awo ŵakugomezga chisambizgo chakuti pali ŵachiuta ŵatatu mwa Chiuta yumoza, ŵakuti nawo ŵangalongosora yayi chisambizgo ichi. Ndipouli, ŵangaghanaghana nipera kuti ndivyo Baibolo likusambizga. Kweni unenesko ngwakuti, mu Baibolo mulije mazgu ghakuti “Mwa Chiuta yumoza muli ŵachiuta ŵatatu.” Kweni kasi mu Baibolo yilimo fundo iyo yikulongora kuti mwa Chiuta yumoza muli ŵachiuta ŵatatu? Kuti tizgore fumbo ili, tiyeni tiwone dankha malemba agho ŵanthu awo ŵakugomezga chisambizgo ichi, ŵakutemwa kuzunura.
“MAZGU WAKAŴA CHIUTA”
Lemba la Yohane 1:1 likuyowoya kuti: “Pakwamba pakaŵa Mazgu, Mazgu wakaŵa pamoza na Chiuta, ndipo Mazgu wakaŵa chiuta.” Mu mavesi gha kunthazi, mpositole Yohane wakayowoyerathu kuti “Mazgu” ni Yesu. (Yohane 1:14) Pakuti Mazgu wakuchemeka kuti ni Chiuta, ŵanthu ŵanyake ŵakughanaghana kuti Mwana na Dada ŵakwenera kuti ni Chiuta yumoza.
Manyani kuti Testamente la Sono likalembeka mu Chigiriki. Pamanyuma, ŵakang’anamura Baibolo la Chigiriki kuti liŵeso mu viyowoyero vinyake. Kweni ŵanthu ŵanandi awo ŵakang’anamura Baibolo, ŵakalemba yayi mazgu ghakuti “Mazgu wakaŵa Chiuta”. Chifukwa wuli? Kuyana na ivyo ŵakamanyanga vyakukhwaskana na Chigiriki icho chili mu Baibolo, ŵakawona kuti mazgu ghakuti, “Mazgu wakaŵa Chiuta” ghakwenera kung’anamulika mu nthowa yinyake. Ŵakatenge ghalembeke wuli? Pasi apa pali viyelezgero vichoko waka: “Logos [Mazgu] wakafuma kwa Chiuta. (A New Translation of the Bible) “Mazgu wakaŵa chiuta.” (The New Testament in an Improved Version) “Mazgu wakaŵa pamoza na Chiuta ndipo wakaŵa nga ndiyo.” (The Translator’s New Testament) Kuyana na mabaibolo agha, Mazgu ni Chiuta yayi. * Kweni Mazgu wakuchemeka “chiuta,” chifukwa ngwakuchindikika kuluska vilengiwa vyose vya Yehova. Apa, lizgu lakuti “chiuta” likung’anamura kuti “wankhongono.”
MANYANI VINANDI
Ŵanthu ŵanandi ŵakuchimanya yayi Chigiriki icho chili kulembeka Yohane 1:1 likung’anamura. Mungaŵerenga buku la Yohane kuti mumanye vinandi vyakukhwaskana na Yesu. Para mungamanya vinandi pa nkhani iyi, mbwenu mumanyenge iyo ni fundo yeneko.
mu Baibolo. Ntheura, kasi mungamanya wuli ivyo mpositole Yohane wakang’anamuranga? Tiyelezgere kuti msambizgi wakusambizga ŵana ŵa sukulu chisambizgo chinyake. Pamanyuma pake, ŵana ŵapulikiska mwakupambana. Kasi ŵana aŵa ŵangachita wuli kuti wose ŵapulikiske mwakuyana? Ŵangapempha msambizgi uyo kuti waŵalongosolere makora. Mwambura kukayika, para msambizgi wangasazgirapo fundo zinyake, mbwenu ŵapulikiskenge makora chisambizgo icho. Ndimo viliriso pa nkhani ya kupulikiska ivyo lemba laMwachiyelezgero, wonani fundo yinyake iyo Yohane wakalemba mu chaputara 1, vesi 18: “Palije munthu wali kuwonapo Chiuta [Wankhongonozose] umo kuli kuŵira.” Kweni ŵanthu ŵakamuwona Yesu, uyo ni Mwana. Yohane wakati: “Mazgu [Yesu] wakazgoka thupi ndipo wakakhalanga pakati pithu, ndipo ise tikawona uchindami wake.” (Yohane 1:14) Umo tawonera apa, kasi Mwana wangaŵa wuli munthu yumoza na Chiuta Wankhongonozose? Kweniso, Yohane wakayowoya kuti Mazgu wakaŵa “pamoza na Chiuta.” Kasi vingachitika wuli kuti munthu waŵe pamoza na munyake, mbwenu nyengo yeneyiyo waŵeso mweneyuyo? Kweniso, kuyana na mazgu agho ghali pa Yohane 17:3, Yesu wakalongora kuti iyo na Adada ŵake ŵakuchanya ŵakupambana. Wakati Adada ŵake ni “Chiuta waunenesko yekha.” Ndipo kuumaliro wa buku la Yohane, Yohane wakamalizga na fundo yakuti: “Ivi vyalembeka kuti imwe mugomezge kuti Yesu ni Khristu, Mwana wa Chiuta.” (Yohane 20:31) Wonani kuti apa, Yesu wakuchemeka Chiuta yayi, kweni Mwana wa Chiuta. Fundo izo zikufuma mu buku la Yohane, zikutovwira kuti tipulikiske lemba la Yohane 1:1. Yesu, uyo ni Mazgu, wakuchemeka “chiuta” chifukwa wali na udindo ukuru. Kweni wakuyana yayi na Chiuta Wankhongonozose.
KUTI MUSIMIKIZGE USANGE MBUNENESKO
Ghanaghaniraniso za chiyelezgero cha msambizgi na ŵana ŵa sukulu. Tiyelezgere kuti ŵana ŵanyake ŵachali kukayika nangauli msambizgi wayowoya fundo zinyakeso. Kasi ŵangachita wuli? Ŵangafumba msambizgi munyake kuti nayo wasazgirepo fundo zinyake. Para msambizgi wachiŵiri nayo wangalongosora vinthu Mateyu 24:36) Kasi mazgu agha, ghakutisimikizgira wuli kuti Yesu ni Chiuta Wankhongonozose yayi?
vyakuyana waka na ivyo wanguyowoya msambizgi wakwamba, mbwenu ŵana ŵanandi ŵangagomezga. Mwakuyana waka, usange mukupulikiska makora yayi ivyo mulembi wa Baibolo Yohane wakayowoya vyakukhwaskana na Yesu na Chiuta Wankhongonozose, mungapenja fundo zinyake kwa mulembi munyake wa Baibolo. Mwachiyelezgero, wonani ivyo Mateyu wakalemba. Pakuyowoya za umaliro wa charu, Mateyu wakalemba mazgu agho Yesu wakayowoya. Ghakuti: “Palije munthu uyo wakumanya vya zuŵa na ora ilo, nanga mbangelo ŵakuchanya, nesi Mwana, kweni Adada pera ndiwo ŵakumanya.” (Apa Yesu wakuyowoya kuti Adada ŵakumanya vinandi kuluska Mwana. Usange Yesu ntchigaŵa nadi cha Chiuta Wankhongonozose, mphanyi wakumanya chilichose icho Adada ŵake ŵakumanya. Ntheura, Mwana na Dada ŵangaŵa ŵakuyana yayi. Kweni ŵanyake ŵangayowoya kuti: ‘Yesu wakaŵa na vigaŵa viŵiri vya umoyo. Umoyo wakuchanya na wa pa charu chapasi. Pa lemba ili wakuyowoya za apo wakaŵa pa charu.’ Kweni nanga vingaŵa nthena, mzimu utuŵa ke? Para mzimu utuŵa nawo ni Chiuta Wankhongonozose, chifukwa wuli Yesu wakayowoyapo yayi kuti ukumanya ivyo Adada ŵakumanya?
Para mulutilirenge kusambira Baibolo, mumanyenge malemba ghanandi, agho ghakukhozgera nkhani iyi. Malemba ghakutisimikizgira uwo mbunenesko pakuyowoya za Dada, Mwana, na mzimu utuŵa.
^ ndime 3 Kuti muwone malango gha kalembero ka Chigiriki, agho ŵakagwiliskira ntchito pa Yohane 1:1, wonani peji 26-29 mu burosha lakuti Kodi Muyenera Kukhulupirira Utatu? lakupharazgika na Ŵakaboni ŵa Yehova.