Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

GEORGIA | 1924-1990

Maungano Ghakaŵawovwira Kuti Ŵakure mu Chipulikano

Maungano Ghakaŵawovwira Kuti Ŵakure mu Chipulikano

Maungano ghakawovwira chomene ŵasambiri ŵaphya kuti ŵakure mu chipulikano. Nakuti nanga ni awo ŵakabatizika waka ŵakaŵa ŵakunozgeka kupeleka nyumba zawo kuti muchitikirenge maungano. Wose awo ŵakafikanga pa maungano ŵakaŵanga ŵakupokelereka, ndipo ichi nacho chikawovwira kuti ŵabali na ŵadumbu ŵatemwanenge chomene.

Usange pali ŵasambiri ŵanandi awo ŵakukhumba kubatizika, ŵabali ŵakanozganga maungano ghapadera mwachisisi. Mu Ogasiti 1973, ŵabali ŵakapanga ungano wapadera kuwaro kwa msumba wa Sokhumi, mumphepete mwa Black Sea. Kweni ŵasambiri 35 awo ŵakeneranga kubatizika pa ungano uwu, ŵakabatizika yayi. Icho chikachitika ntchakuti pambere ungano undamare, ŵapolisi ŵakiza ndipo ŵakakora ŵabali na ŵadumbu ŵanyake, pamoza na Mubali Vladimir Gladyuk.

Vladimir na ŵabali ŵanyake ŵakati ŵafumiskika waka mu jele, ŵakakumanaso na wose awo ŵakatondeka kubatizika pa ungano wura. Pakati pajumpha mazuŵa ghaŵiri, ŵasambiri ŵara wose ŵakabatizika. Mubali Vladimir wakukumbuka ivyo vikachitika. Wakuti: “Tikamanya kuti Yehova wakaŵa nase. Ubatizo ukati wamara, tose tikalombera lumoza, kuwonga Yehova pa ivyo wakatichitira.”

Nthambuzgo Zikawovwira Kuthandazga Makani Ghawemi

Pakati pajumpha mazuŵa ghaŵiri kufuma apo ŵabali ŵakabatizikira, Vladimir Gladyuk wakakakikaso. Pamanyuma, iyo, Itta Sudarenko, na Natela Chargeishvili ŵakakoleka ndipo khoti likadumura kuti ŵakakhale mu jele vyaka vinandi. Ŵabali na ŵadumbu ŵakachita chitima chomene na nkhani iyi, kweni ŵakalutilira kupharazga makani ghawemi mwakuchenjera chomene.

Ŵapharazgi ŵakalutanga kukapharazga mu misumba na mizi yinyake, kutali na kwawo. Ŵakakhumbanga yayi kuti ŵalara ŵa boma ŵamanye kuti ŵakupharazga. Ntheura, nthambuzgo zikawovwira nadi kuthandazga makani ghawemi mu vigaŵa vinyake vinandi.

Mu nyengo ya boma la Communist, ŵapharazgi awo ŵakakhalanga mu misumba yikuruyikuru ŵakapharazganga mu misewu na ku malo ghakuchezgerako agho kukaŵanga ŵanthu ŵachoko waka. Nyengo zinandi ŵakasangananga na ŵanthu awo ŵakafumanga mu misumba na mizi yinyake kuzakawona ŵabali ŵawo panji kuzakagura vinthu. Para munthu uyo ŵamupharazgira walongora kunweka, ŵakamufumbanga uko wakukhala ndipo ŵakapangananga nayo kuti ŵazakakumaneso.

Babutsa Jejelava wakaŵa yumoza ŵa Ŵakaboni awo ŵakenda mu vigaŵa vinandi kumanjiliro gha dazi kwa Georgia. Iyo wakuti: “Palije uyo wakazizwanga na maulendo ghane chifukwa nkhaŵa na ŵabali mu malo ghakupambanapambana. Pakati pajumpha vyaka viŵiri, nkhasambiranga Baibolo na ŵanthu ŵakujumpha 20 mu msumba wa Zugdidi, na ŵanyakeso 5 mu msumba wa Chkhorotsku. Wose ŵakabatizika.”

Pakakhumbikwiranga Mabuku gha mu Chigeorgia

Pakati pajumpha kanyengo kachoko, ŵabali ŵakawona kuti pakukhumbikwira mabuku gha mu Chigeorgia. Para ŵabali na ŵadumbu ŵawelerako ku ŵakunweka panji ŵakusambira Baibolo na munthu, ŵakawonanga kuti pakukhumbikwira Mabaibolo na mabuku gha mu chiyowoyero icho ŵanthu ŵakunweka aŵa ŵangapulikiska. *

Mudumbu Babutsa wakukumbuka umo ŵakasuzgikiranga pakusambira Baibolo na ŵanthu kwambura mabuku gha mu Chigeorgia. Wakuti: “Nkhaŵa na Baibolo kweniso mabuku ghanyake mu Chirussia pera. Ntheura kanandi para nkhusambira Baibolo na munthu nkhachitanga kumung’anamulira mu Chigeorgia.” Mudumbu uyu wakang’anamura nkhani zinyake za mu magazini ghithu mu Chigeorgia pakovwirika na dikishonare pera. Wakang’anamuraso buku lose la Mateyu.

Ŵakaboni ŵachikanga ŵakasindikizgangaso mabuku mu nyumba zawo pa mashini ghadoko

Ŵanthu ŵakunweka ŵakakondwa chomene na nkhani izo zikang’anamulika mu chiyowoyero chawo, mwakuti ŵanji ŵakakoperanga kuti ŵaŵazgenge nyengo zose. Pakuti chikaŵa chakusuzga kusanga Baibolo mu Chigeorgia, ŵasambiri ŵanyake ŵakachitanga kukopera para lasangika.

“Nkhakoperanga Zuŵa Lose”

Mabuku agho ghakang’anamulika mu Chigeorgia ghakendanga waka mu ŵabali na ŵanthu ŵakunweka, para yumoza waŵazgapo wakapelekanga kwa munyake. Waliyose ŵakamupanga mazuŵa ghachoko waka panji masabata ghakuti waŵazgire mabuku agha. Ntheura ŵabali ŵakati ŵasanga Baibolo la Malemba Ghachigiriki (Mateyu m’paka Chivumbuzi) mu Chigeorgia, mbumba yinyake yikasangirapo mwaŵi na kukopera Baibolo ili.

Raul Karchava wakaŵa na vyaka 13 apo adada ŵake ŵakamupempha kuti wakopere Baibolo kufuma pa Mateyu m’paka Chivumbuzi. Raul wakuti: “Adada ŵakagura katoni yose ya manotibuku, maphesulu na mabolopeni kuti ŵanikhukiske. Nangauli nkhawonanga kuti ningakwaniska yayi mulimo uwu, kweni nkhawupokelera. Nkhakoperanga zuŵa lose, nkhapumuranga waka pachoko kuti ninyolore mawoko.”

Gongwe la Mulinda na kabuku ka Kusanda Malemba Zuŵa na Zuŵa vyakuchita kulemba pa mawoko mu Chigeorgia

Ŵabali ŵa Raul ŵakakondwa chomene ŵakati ŵapulika kuti ŵabali ŵaŵasazgirako masabata ghanyake ghakuti ŵakhalire na Baibolo ili kuti Raul wamalizge kukopera. Raul wakakopera mabuku ghose 27 mu myezi yiŵiri pera.

Nangauli ŵabali ŵakayezgeska kukopera mabuku, kweni nipera mabuku ghakakwananga yayi chifukwa pakaŵa ŵanthu ŵanandi awo ŵakakhumbanga kusambira Baibolo. Kuti ŵamazge suzgo ili, ŵabali na ŵadumbu ŵanyake ŵakaŵika umoyo wawo pangozi, ŵakamba kupanga na kugaŵizga mabuku ghakulongosora Baibolo mu nyumba zawo.

Mulimo wa kupharazga kumanjiliro gha dazi kwa Georgia ukendanga makora chomene. Kweni kasi vinthu vikaŵa wuli kumafumiro gha dazi kwa charu ichi? Kasi mu msumba wa Tbilisi wakaŵamo munthu wakuti wawovwire ŵanthu awo ŵakapenjanga unenesko nga Vaso Kveniashvili uyo wazunulika kukwambilira?

Unenesko Ukafika mu Msumba Ukuru

M’ma 1970, ŵalara ŵa wupu wa Soviet Union ŵakayezga kukanizga mulimo wa Ŵakaboni ŵa Yehova. Ŵakaŵachimbizganga mu nyumba zawo. Ivi ndivyo vikachitikira Oleksii Kurdas na muwoli wake Lydia, awo ŵakasamira ku Tbilisi kufuma ku Ukraine. Ŵanthu aŵa ŵakakhala vyaka vinandi mu misasa ya Soviet chifukwa cha chipulikano chawo.

Larisa Kessaeva (Gudadze) m’ma 1970

Mubali na mudumbu Kurdas ŵakapharazgira Zaur na Eteri Kessaev, awo ŵakatemwanga chomene kusopa. Larisa, mwana wa Kessaev, wakaŵa na vyaka 15 pa nyengo iyo, ndipo wakulongosora umo vikaŵira ŵakati ŵakumana na Oleksii Kurdas na muwoli wake. Wakuti: “Tikayezga kuti tiŵakhorweske kuti Tchalitchi la Orthodox ndicho chekha chisopa chaunenesko. Tikati tadumbiskana nkhani zinandi, ise fundo zikatimalira, kweni iwo ŵakalutilira kutilongora fundo zakufuma mu Malemba.”

Larisa wakutiso: “Nyengo zinandi para taluta ku tchalitchi, nkhatemwanga kuŵerenga Malango 10, agho ghakalembeka pa chimati pakati pa vikozgo viŵiri. Kweni mise yira, Oleksii wakati watilongora lemba la Ekisodo 20:4, 5, nkhazizikika chomene. Nkhagona yayi usiku wura, nkhaghanaghananga na kujifumba kuti ‘Kasi mbunenesko kuti para tikusopa vikozgo ndikuti tikuswa dango la Chiuta?’”

Larisa wakakhumba chomene kuti wasange zgoro la fumbo ili, ntheura mulenjilenji wakachimbilira ku tchalitchi. Wakaŵazgaso dango lakuti “Ungajipangiranga chikozgo chakuŵaja chara . . . Ungavisindamiranga chara.” Aka kakaŵa kakwamba mu umoyo wake kuti wamanye ng’anamuro la dango ili. Pakati pajumpha nyengo yichoko waka, Larisa na ŵapapi ŵake ŵakabatizika. Ŵakaŵa ŵamoza mwa ŵanthu ŵakwamba kuzgoka Ŵakaboni ŵa Yehova mu msumba wa Tbilisi.

Wakapenjisiska Urunji Ndipo Wakawusanga

Pakati pajumpha vyaka pafupifupi 20 kufuma apo wakakumana na Kaboni wa Yehova, Vaso Kveniashvili wakakumana na munthu munyake uyo wakalutanga ku maungano gha Ŵakaboni mu msumba wa Tbilisi. Vaso wakakondwa chomene kuti wakumanaso na Ŵakaboni ŵa Yehova. Nakuti wakalindilira nyengo yitali.

Pakati pajumpha vyaka pafupifupi 24 kufuma apo wakakumana na Kaboni, Vaso Kveniashvili wakazgoka Kaboni wa Yehova

Pakuti pakwamba Vaso wakaŵa chigeŵenga, Ŵakaboni ŵakakhumbanga yayi kuti Vaso wawunganenge nawo. Ŵanyake ŵakaghanaghananga kuti Vaso watumika na ŵalara ŵa Soviet Union kuti wawone ivyo Ŵakaboni ŵakuchita. Ntheura Vaso ŵakamuzomerezga yayi kuwungana na Ŵakaboni ŵa Yehova vyaka vinayi.

Pamanyuma, ŵabali ŵakati ŵawona kuti Vaso wakukhumba nadi kuŵa yumoza wawo, ŵakamuzomerezga kuwungana nawo na kubatizika. Sono ndipo Vaso wakasendelera kwa “Chiuta wa urunji.” Urunji uwu ndiwo wakawupenjanga kufuma pa wanichi wake. (Yes. 30:18) Vaso wakateŵetera Yehova mwakugomezgeka m’paka apo wakafwira mu 2014.

Kuzakafika mu 1990, mulimo wa kupharazga ukakhazikika mu vigaŵa vyose vya Georgia, kumafumiro na kumanjiliro gha dazi. Ŵapharazgi pafupifupi 900 ŵakachitiskanga masambiro gha Baibolo 942. Ichi chikaŵa chiyambi cha kusazgikira kwa ntchito ya kupharazga.

^ ndime 12 Mu nyengo ya boma la Communist, Mabaibolo ghakasangikanga bweka yayi, nangauli vigaŵa vinyake vya Baibolo vikang’anamulika kale mu Chigeorgia cha m’ma 400 C.E.—Wonani bokosi lakuti “Baibolo mu Chigeorgia.”