Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

MUTU 4

Kasi ‘Vyamoyo vya Visko Vinayi’ Mbanjani?

Kasi ‘Vyamoyo vya Visko Vinayi’ Mbanjani?

EZEKIYELI 1:15

FUNDO YIKURU: Vyamoyo kweniso ivyo tikusambirako

1, 2. Chifukwa wuli nyengo zinyake Yehova wakugwiliskira ntchito vithuzi para wakusambizga ŵateŵeti ŵake unenesko?

 MUŴE nga mukuwona ŵapapi ŵakhala pasi na ŵana ŵawo, ndipo ŵakusambira Baibolo. Dada wajambura vithuzi kuti wawovwire ŵana kupulikiska fundo yinyake ya mu Malemba. Ŵana ŵakumwemwetera ndipo ŵakuzgorapo kulongora kuti ivyo awiskewo ŵakuŵasambizga vikupulikikwa. Vithuzi ivyo dada wajambura vyawovwira ŵana kupulikiska visambizgo vinyake vya Yehova, ivyo panji ŵatenge ŵasuzgikenge kuvipulikiska.

2 Yehova nayo nyengo zinyake wakugwiliskira ntchito vithuzi kuti wawovwire ŵanthu kumanya vinthu vinyake ivyo panji vingaŵasuzga kupulikiska. Yehova wakamulongora mboniwoni Ezekiyeli iyo mukaŵa vithuzi vyakofya kuti wamanye vinandi vya iyo. Mu mutu uwo wajumpha, tikasambirapo chimoza mwa vithuzi ivi. Sono tiyeni tiwone chigaŵa chimoza cha mboniwoni yakofya iyi na kuwona umo chingatovwilira kusendelera kwa Yehova para tamanya ng’anamuro lake.

“Nkhawona . . . Vinthu Vyakuwoneka nga ni Vyamoyo Vinayi”

3. (a) Kuyana na Ezekiyeli 1:4, 5, kasi Ezekiyeli wakawona vichi mu mboniwoni? (Wonani chithuzi chakwamba.) (b) Kasi imwe mukuti wuli na umo Ezekiyeli wali kulongosolera ivyo wakawona?

3 Ŵazgani Ezekiyeli 1:4, 5. Ezekiyeli wakawona “vinthu vyakuwoneka nga ni vyamoyo vinayi” ivyo vikaŵa na mawonekero gha mungelo, munthu, na vinyama. Wonani umo Ezekiyeli wakalongosolera mwakudunjika ivyo wakawona, wakayowoya kuti ivyo wakawona vikaŵa “vyakuwoneka nga ni” vyamoyo. Apo mukuŵazga mboniwoni yose iyo yili mu chaputara 1 cha buku la Ezekiyeli, muwonenge kuti ntchimi iyi yikazunura mwakuwerezgawerezga mazgu ghakuti “chakuwoneka nga ni,” “chikaŵa nga,” kweniso “wakuwoneka nga ni.” (Ezek. 1:13, 24, 26) Ichi chikutiphalira kuti Ezekiyeli wakamanya kuti ivyo wakawona vikakozgananga waka, panji vikaŵa vithuzi vya vinthu vyanadi vyambura kuwoneka ivyo vili kuchanya.

4. (a) Kasi mboniwoni iyi yikamukhwaska wuli Ezekiyeli? (b) Kasi Ezekiyeli wakwenera kuti wakamanyanga vichi vya ŵakerubi?

4 Ezekiyeli wakwenera kuti wakawopa chomene chifukwa cha ivyo wakawona na kupulika mu mboniwoni. Vyamoyo vinayi ivi vikawonekanga nga ni “makara ghakugolera moto.” Vikendanga pa sipidi ya nga nja ‘leza wakumwetuka.’ Mapapindo ghawo ghakapomanga “nga nkhupoma kwa maji ghanandi” ndipo chongo icho vikachitanga pakwenda chikaŵa “nga ntcha ŵasilikari.” (Ezek. 1:13, 14, 24-28; wonani bokosi lakuti “Nkhalaŵiskanga Vyamoyo.”) Mu mboniwoni yinyake iyo Ezekiyeli wakawona pamanyuma, wakayowoya kuti vyamoyo vinayi ivi ‘mbakerubi,’ panji kuti ŵangelo ŵankhongono chomene. (Ezek. 10:2) Pakuti Ezekiyeli wakakulira mu mbumba yausembe, wakwenera kuti wakamanyanga kuti ŵakerubi ŵakwimira kuŵapo kwa Chiuta kweniso kuti mbateŵeti ŵake.—1 Mid. 28:18; Sal. 18:10.

“Chilichose Chikaŵa na Visko Vinayi”

5. (a) Kasi ŵakerubi na visko vyawo vinayi ŵakalongoranga wuli ukuru wa nkhongono kweniso uchindami wa Yehova? (b) Kasi chigaŵa ichi cha mboniwoni chikutikumbuska wuli ng’anamuro la zina la Chiuta? (Wonani mazgu ghamusi.)

5 Ŵazgani Ezekiyeli 1:6, 10. Ezekiyeli wakawonaso kuti kerubi waliyose wakaŵa na visko vinayi: chisko cha munthu, nkhalamu, ng’ombe, na nombo. Ezekiyeli wakati wawona visko vinayi ivi, wakwenera kuti wakazukuma chomene na ukuru, nkhongono, na uchindami wa Yehova. Chifukwa wuli? Chifukwa chisko chilichose chikaŵa cha chilengiwa icho chikwimira uchindami, nkhongono, na ukuru. Nkhalamu ntchinyama icho chikopeka mu thengere, ng’ombe ni nyama yankhongono pa vyakuŵeta vyose, nombo ntchiyuni chankhongono, ndipo munthu ni mulimo waumaliro wa vilengiwa vya Chiuta pa charu chapasi, ndipo wali na mazaza pa vilengiwa vinyake vyose vya pa charu. (Sal. 8:4-6) Ndipouli, mu mboniwoni iyi, Ezekiyeli wakawona kuti vyamoyo vyose vinayi ivi vikaŵa musi mwa chitengo cha Yehova, uyo ni Fumu Yikuru ya vinthu vyose. Uwu mbukaboni wakuti Yehova wangagwiliskira ntchito chilengiwa chake kuti wafiske khumbo lake. a Nadi, vili nga umo wamasalimo wakayowoyera vya Yehova kuti: “Uchindami wake uli pachanya pa charu chapasi na mtambo.”—Sal. 148:13.

Kasi vyamoyo vinayi na visko vyawo vinayi vikuvumbura vichi vya ukuru, uchindami, na makhaliro gha Yehova? (Wonani ndime 5, 13)

6. Kasi ntchivichi chikwenera kuti chikamovwira Ezekiyeli kumanya ivyo visko vinayi ivi vikwimiraso?

6 Nyengo yikati yajumphapo ndipo Ezekiyeli wakati waghanaghanirapo ivyo wakawona, wakwenera kuti wakakumbuka kuti ŵateŵeti ŵa Chiuta awo ŵakaŵako kale nawo ŵakayaniskapo vinyama na vinthu vinyake. Yakhobe wakayaniska mwana wake Yuda na nkhalamu, kweniso mwana wake Benjamini na mphumphi. (Gen. 49:9, 27) Chifukwa wuli? Chifukwa nkhalamu na mphumphi vikimiranga makhaliro agho ŵanthu aŵa ŵakaŵa nagho. Ntheura pakughanaghanira viyelezgero vyakulembeka na Mozesi ivi, panji Ezekiyeli wakamanya kuti visko vya ŵakerubi navyo vikwimira makhaliro ghapadera. Kweni ghakaŵa makhaliro wuli?

Makhaliro gha Yehova na Mbumba Yake Yakuchanya

7, 8. Kasi ni makhaliro wuli agho kanandi ghakukolerana na visko vinayi vya ŵakerubi?

7 Kasi awo ŵakalembako Baibolo pambere Ezekiyeli wandaŵeko ŵakati nkhalamu, nombo, na ng’ombe vikwimira makhaliro wuli? Wonani mazgu gha mu Baibolo agha: “Munthu wachikanga uyo mtima wake uli nga ngwa nkhalamu.” (2 Sam. 17:10; Zinth. 28:1) ‘Nombo yikuduka muchanya,’ ndipo “maso ghake ghakulaŵiska kutali.” (Yobu 39:27, 29) “Nkhongono za ng’ombe zikupambika vuna yinandi.” (Zinth. 14:4) Pakutolera ivyo malemba agha ghakuyowoya, chisko cha nkhalamu chikwimira chikanga pakukhozgera urunji; chisko cha nombo chikwimira vinjeru vyakuwona patali; chisko cha ng’ombe chikwimira nkhongono zakuzizwiska, nga umo mabuku ghithu ghalongosolerapo.

8 Kweni kasi “chisko cha munthu” chikwimira vichi? (Ezek. 10:14) Chikwenera kuti chikwimira mukhaliro uwo ungalongoreka na vinyama yayi, kweni ŵanthu, awo ŵali kulengeka mu chikozgo cha Chiuta. (Gen. 1:27) Mukhaliro uwu ukusangika mu ŵanthu pera pa charu chapasi. Ndipo ukulongosoreka mu malango gha Chiuta ghakuti: “Utemwenge Yehova Chiuta wako na mtima wako wose” kweniso “utemwenge munyako nga umo ukujitemwera wamwene.” (Doto. 6:5; Lev. 19:18) Para tikupulikira malango agha na kulongora chitemwa chanadi, ndikuti tikutolera chitemwa cha Yehova. Nga umo mpositole Yohane wakalembera, “ise tili na chitemwa chifukwa ndiyo wakamba kutitemwa.” (1 Yoh. 4:8, 19) Ntheura, “chisko cha munthu” chikwimira chitemwa.

9. Kasi makhaliro agho ghakukolerana na visko vya ŵakerubi nga njani?

9 Kasi makhaliro agha nga njani? Pakuti visko ni vya ŵakerubi, makhaliro agha nga vilengiwa vyose vyakuchanya ivyo ŵakerubi aŵa ŵakwimira, ndiko kuti, ŵana ŵakugomezgeka ŵa Yehova ŵakuchanya. (Chivu. 5:11) Kweniso pakuti Yehova ndiyo wakalenga ŵakerubi, ndiyoso wakuŵapa makhaliro agha. (Sal. 36:9) Ntheura visko vya ŵakerubi vikwimira makhaliro gha Yehova. (Yobu 37:23; Sal. 99:4; Zinth. 2:6; Mika 7:18) Kasi Yehova wakulongora wuli makhaliro ghapadera agha?

10, 11. Kasi tikusanga wuli chandulo na makhaliro ghapadera ghanayi agho Yehova wakulongora?

10 Urunji. Pakuti ni Chiuta uyo “wakutemwa urunji,” Yehova “wakutemwera chara.” (Sal. 37:28; Doto. 10:17) Pa chifukwa ichi, wapeleka mwaŵi ku ŵanthu ŵa mitundu yose kuti ŵaŵe ŵateŵeti ŵake na kuzakapokera vitumbiko vyamuyirayira. Vinjeru. Pakuti ni Chiuta uyo “ngwavinjeru mu mtima,” Yehova wapeleka buku lakuzura na “vinjeru viwemi.” (Yobu 9:4; Zinth. 2:7) Para tikulondezga fundo ziwemi za mu Baibolo, timazgenge masuzgo agho tikusangana nagho zuŵa na zuŵa kweniso tiŵenge ŵakukhorwa na umoyo. Nkhongono. Pakuti ni Chiuta uyo “wali na nkhongono zikuru,” Yehova wakutuma mzimu wake utuŵa kutipa “nkhongono zakuluska zakawiro.” Nkhongono izi zikutovwira kuti tilimbane na viyezgo vikuru na vyakofya ivyo tingakumana navyo.—Nah. 1:3; 2 Kor. 4:7; Sal. 46:1.

11 Chitemwa. Pakuti ni Chiuta uyo “ngwakuzura na chitemwa,” Yehova wakuŵataya yayi ŵateŵeti ŵake ŵakugomezgeka. (Sal. 103:8; 2 Sam. 22:26) Ntheura nanga tingasuzgika na ulwari panji uchekuru, ndipo tikutondeka kuchita vinandi pakuteŵetera Yehova umo tikachitiranga kale, tikupembuzgika na fundo yakuti Yehova wakuluwa yayi ivyo tikamuchitira kumasinda chifukwa cha kumutemwa. (Heb. 6:10) Ivi vikulongora kuti nanga ni sono tikusanga chandulo na urunji, vinjeru, nkhongono, na chitemwa, ivyo Yehova wakulongora. Nakuti tilutilirenge kusanga chandulo na makhaliro ghanayi agha m’paka mu nyengo iyo yikwiza.

12. Kasi tikwenera kukumbuka vichi pa nkhani ya kupulikiska makhaliro gha Yehova?

12 Kweni tikwenera kukumbuka kuti ivyo ise taŵanthu tikumanya pakuyowoya vya makhaliro gha Yehova “nthuvigaŵa tuchoko waka twa nthowa zake.” (Yobu 26:14) “Wankhongonozose tingamupulikiska yayi,” chifukwa “ukuru wake ngwambura mapenjeko.” (Yobu 37:23; Sal. 145:3) Ntheura tikumanya kuti makhaliro gha Yehova tingaghapenda yayi panji kughagaŵa mu magulu. (Ŵazgani Ŵaroma 11:33, 34.) Nakuti mboniwoni ya Ezekiyeli yikulongora kuti makhaliro gha Chiuta nganandi chomene. (Sal. 139:17, 18) Kasi ntchigaŵa wuli cha mboniwoni iyi icho chikulongora fundo iyi?

“Visko Vinayi . . . Mapapindo Ghanayi . . . Vigaŵa Vinayi

13, 14. Kasi visko vinayi vya ŵakerubi vikwimira vichi, ndipo chifukwa wuli tikuyowoya nthena?

13 Ezekiyeli wakawona kuti ŵakerubi ŵakaŵa na visko vinayi. Kasi ichi chikung’anamurachi? Kumbukani kuti mu Mazgu gha Chiuta, kanandi 4 (vinayi) wakwimira chinthu icho ntchakukwana makora, kwambura kupeleŵera. (Yes. 11:12; Mat. 24:31; Chivu. 7:1) Chinyakeso ntchakuti mu mboniwoni iyi Ezekiyeli wakazunura mazgu ghakuti vinayi (4) maulendo 11. (Ezek. 1:5-18) Ipo fundo njakuti wuli? Pakuti ŵakerubi ŵanayi ŵakwimira vilengiwa vinyake vyose vyakuchanya, ipo visko vinayi vya ŵakerubi wose pamoza vikwimira makhaliro ghose agho Yehova wali nagho. b

14 Kuti tipulikiske fundo yakuti visko vinayi vya ŵakerubi vikwimira makhaliro ghanayi pera yayi, wonani ivyo vikuchitika na makhwiro ghanayi gha mu mboniwoni iyi. Khwiro lililose ndikuru chomene, kweni para makhwiro ghanayi agha taghawonera pamoza, ghakuwoneka kuti ni makhwiro ghanandi kujumpha pa ghanayi. Ghakupanga chinthu icho gileta likukhalapo. Ndimo viliri na visko vinayi, para taviwonera pamoza vikupanga makhaliro ghanandi kujumpha pa makhaliro ghanayi, ndipo pajintha wunthu wakofya wa Yehova.

Yehova Wali Pafupi na Ŵateŵeti Ŵake Wose Ŵakugomezgeka

15. Kasi Ezekiyeli wakasambira unenesko wuli mu mboniwoni yakwamba iyo wakapokera?

15 Kwizira mu mboniwoni yakwamba iyi, Ezekiyeli wakasambira fundo yakuzirwa na yakupembuzga yakukhwaskana na ubwezi wake na Yehova. Kasi yikaŵa fundo wuli? Fundo iyi yikusangika mu mavesi ghakwamba gha buku lauchimi ili. Ezekiyeli wakati wayowoya kuti wakaŵa “mu charu cha Ŵakalidi,” wakayowoyaso ivyo vikamuchitikira, wakati: “Kwenekura, woko la Yehova likiza pa iyo.” (Ezek. 1:3) Wonani kuti Ezekiyeli wakayowoya kuti wakapokera mboniwoni iyi ku Yerusalemu yayi, kweni kwenekura ku Babuloni. c Kasi fundo iyi yikamusambizga vichi Ezekiyeli? Yikamusambizga kuti: Nangauli wakaŵa ku wuzga, kutali na Yerusalemu na tempile, kweni wakaŵa kutali yayi na Yehova kweniso kusopa kutuŵa. Umo Yehova wakawonekera kwa Ezekiyeli ku Babuloni ukaŵa ukaboni wakuti malo ghakaŵa na ntchito viŵi yayi pakusopa kutuŵa. Chakukhumbikwa ukaŵa mtima wa Ezekiyeli, khumbo lake lakuti wateŵetere Yehova.

16. (a) Kasi ni fundo wuli yakupembuzga iyo tingasambirako ku mboniwoni ya Ezekiyeli? (b) Ntchivichi chikumukhukiskani kuti muteŵeterenge Yehova na mtima winu wose?

16 Kasi fundo iyo Ezekiyeli wakasambirapo yikutipembuzga wuli ise mazuŵa ghano? Yikutisimikizgira kuti para tikuteŵetera Yehova na mtima wose, wakuŵa nase pafupi, vilije kanthu uko tikukhala, tili mu suzgo wuli, panji vinthu vili wuli pa umoyo withu. (Sal. 25:14; Mil. 17:27) Yehova wakutemwa muteŵeti wake waliyose, ndipo wakutileka luŵiro yayi. (Eks. 34:6) Ntheura tili kutali yayi na chitemwa chakugomezgeka cha Yehova. (Sal. 100:5; Rom. 8:35-39) Nakuti mboniwoni yakuzizika iyi, ya utuŵa kweniso nkhongono zakuluska za Yehova, yikutikumbuska kuti Yehova ndiyo ngwakwenelera nadi kuti timusopenge. (Chivu. 4:9-11) Nadi, tikuwonga chomene kuti Yehova wakagwiliskira ntchito mboniwoni izi kuti watovwire kupulikiska fundo zinyake zakuzirwa zakukhwaskana na iyo kweniso makhaliro ghake. Para taghamanya makora makhaliro ghapadera gha Yehova, tikusendelera pafupi na iyo ndipo tikuŵikapo mtima kumulumba na kumuteŵetera na mtima withu wose kweniso nkhongono zithu zose.—Luka 10:27.

Tili kutali yayi na chitemwa chakugomezgeka cha Yehova (Wonani ndime 16)

17. Kasi mu mitu yakulondezgapo tidumbiskanenge mafumbo wuli?

17 Kweni chachitima ntchakuti mu nyengo ya Ezekiyeli kusopa kutuŵa kukafipiskika. Kasi vikenda wuli? Kasi Yehova wakati wuli? Kasi ivyo vikachitika nyengo yira vikutikhwaska wuli ise mazuŵa ghano? Mafumbo agha ghazgorekenge mu mitu yakulondezgapo.

a Umo Ezekiyeli wali kulongosolera vyamoyo ivi vikutikumbuska zina la Chiuta, lakuti Yehova, ilo likung’anamura kuti “Wakuchitiska Kuti Viŵeko.” Nga umo chigaŵa chinyake cha zina ili chikuvumbulira, Yehova wangachitiska chilengiwa chake kuŵa chilichose icho wakhumba kuti wafiske khumbo lake.—Wonani Vyakusazgirapo A4 mu Baibolo la Mang’anamuliro gha Charu Chiphya.

b Kwa vyaka vinandi, mabuku ghithu ghalongosorapo makhaliro gha Yehova pafupifupi 50.—Wonani Buku Lakupenjera Nkhani la Ŵakaboni ŵa Yehova, pa mutu wakuti “Yehova Chiuta,” kamutu kakuti “Makhaliro gha Yehova.”

c Munthu munyake wakulongosora vya Baibolo wakati, lizgu lakuti “kwenekura, likulongora kuti Ezekiyeli wakazizikika chomene na ivyo wakawona. . . . Chiuta wakaŵa kwenekura ku Babuloni! Ichi chikaŵa chakupembuzga chomene!”