1, 2. (a) Kasi waliyose wakwenera kusankha vichi? (b) Kasi mungelo wakugomezgeka wakachita wuli apo Yohane wakakhumbanga kuti wamusope?

 WALIYOSE wa ise wakwenera kuzgora yekha fumbo lakuzirwa lakuti: Kasi nisopenge njani? Ŵanandi ŵangayowoya kuti fumbo ili ndakusuzga, ndipo mazgoro ghake ngakutimbanizga. Kweni unenesko ngwakuti zgoro la fumbo ili ndipusu ndipo ndakumanyikwirathu. Munthu wangasankha kusopa Yehova Chiuta panji Satana Dyabulosi.

² Satana wakukhumba kuti timusopenge. Ivi vikawoneka makora chomene apo wakayezganga Yesu. Nga umo tikawonera mu Mutu 1 wa buku ili, Satana wakati wamupenge Yesu mazaza na maufumu ghose gha pa charu chose chapasi. Kasi Dyabulosi wakakhumbanga kuti Yesu wachite vichi? Iyo wakaphalira Yesu kuti: ‘Ujikame na kunisopa.’ (Mat. 4:9) Ivyo Satana wakachita vikapambana na ivyo wakachita mungelo uyo wakatumika kwa mpositole Yohane. Mungelo uyu wakakana apo Yohane wakakhumbanga kumusopa. (Ŵazgani Chivumbuzi 22:8, 9.) Apo Yohane wakajikama kuti wamusope, mungelo wakujiyuyura uyu wakati: “Kuchita nthena yayi!” M’malo mwa kuyowoya kuti, ‘Sopa ine,’ mungelo uyu wakati, “Sopa Chiuta.”

3. (a) Kasi chilato cha buku ili ntchakuti wuli? (b) Kasi tidumbiskanenge vichi?

 ³ Chilato cha buku ili ntchakuti litikhozge kuti tiŵikepo mtima kuchita ivyo mungelo uyu wakayowoya, vyakuti tisopenge Yehova Chiuta pera. (Doto. 10:20; Mat. 4:10) Tiyeni tiwone mwakudumura ivyo tasambira mu mauchimi kweniso mboniwoni za Ezekiyeli pa nkhani ya kusopa kutuŵa. Kufuma apo, Malemba ghatovwirenge kusanda ivyo vizamuchitika munthazi apo munthu waliyose wazamuyezgeka kaumaliro. Chiyezgo ichi ndicho chizamulongora awo ŵazamuŵa ŵamoyo na kuwona kuti kusopa kutuŵa kwawezgekerapo muyirayira.

4. Kasi ni fundo wuli zitatu izo zikulongosoreka mu buku la Ezekiyeli?

⁴ Buku la Ezekiyeli likutisambizga kuti kusopa kutuŵa ni nkhani ya kulondezga waka tumaluso tunyake yayi. Kweni kusopa kutuŵa kukukhumba kuti (1) tisopenge Yehova pera, (2) tikoleranenge, kweniso (3) titemwanenge. Tiyeni tiwone umo mauchimi kweniso mboniwoni izo tadumbiskana mu buku ili vikutovwilira kupulikiska fundo zitatu izi.

5-9. Kasi tasambira vichi pa nkhani yakusopa Yehova pera?

⁵ Mutu 3: a Mboniwoni yakuzizika yakulongora Yehova wazingilizgika na chiŵingavula ndipo wakwenda pachanya pa vilengiwa vyauzimu vyankhongono yikutisambizga fundo yakuzirwa chomene. Fundo yake njakuti Yehova pera ndipo ngwakwenelera nadi kuti timusopenge.—Ezek. 1:4, 15-28.

⁶ Mutu 5: Tikazizikika chomene kuwona mboniwoni yakulongora tempile la Yehova likufipiskika. Mboniwoni iyi yikulongora kuti palije icho ntchakubisika kwa Yehova. Wakuwona para tikuchita vinthu mwambura kugomezgeka, nga umo vikaŵira apo ŵanthu ŵake ŵakamba kusopa vikozgo. Iyo wakuwona nanga ni vinthu ivyo munthu wangaviwona yayi. Nakuti vikumuŵinya chomene para wakuwona vinthu ivi ndipo wakulanga awo ŵakuvichita.—Ezek. 8:1-18.

⁷ Mutu 7: Vyeruzgo ivyo vikapelekeka ku mitundu yapafupi iyo ‘yikanyozanga’ Israyeli vikulongora kuti Yehova wakuŵaleka waka yayi awo ŵakusuzga ŵanthu ŵake. (Ezek. 25:6) Kweni tikusambiraso kanthu kanyake pa umo Ŵaisrayeli ŵakachitiranga na mitundu yinyake kakuti, tikwenera kugomezgeka chomene kwa Yehova kuluska waliyose. Tingazomerezganga yayi kusintha nkharo yithu kuti tiyane na ŵabali ŵithu awo ŵakumusopa yayi Yehova. Tikwenera yayi kugomezga chomene usambazi, panji kwamba kunjilirapo pa vyacharu na kuchindika chomene maboma gha ŵanthu m’malo mwa Yehova.

⁸ Mutu 13 na 14: Mboniwoni ya tempile ilo likaŵa pachanya pa phiri yikutisambizga kuti tikwenera kuchita vinthu kuyana na fundo zapachanya za Yehova, pakumanya kuti wali pachanya pa ŵachiuta ŵanyake wose.—Ezek. 40:1–48:35.

 ⁹ Mutu 15: Uchimi ukalongosora Israyeli na Yuda kuti ni mahule, ndipo ichi chikutikumbuska umo Yehova vikumuŵinyira para ŵanthu ŵake ŵamba uhule wauzimu.—Ezek., chap. 16, 23.

10-14. Kasi fundo yakuti tiŵe ŵakukolerana pakusopa kutuŵa yadidimizgika wuli?

¹⁰ Mutu 8: Mauchimi ghakuyowoya vyakuti Yehova wazamwimika “muliska yumoza” kuti wapwelelere ŵanthu ŵake ghakutisambizga kuti ntchakukhumbikwa kuti titeŵeterenge lumoza mwakukolerana kweniso mwamtende pasi pa Yesu.—Ezek. 34:23, 24; 37:24-28.

¹¹ Mutu 9: Mauchimi gha Ezekiyeli ghakuyowoya vyakuti ŵanthu ŵa Chiuta ŵazamufumiskika ku wuzga ku Babuloni na kuwelera ku charu chawo ghali na uthenga ku awo ŵakukhumba kukondweska Yehova mazuŵa ghano. Ŵasopi ŵatuŵa ŵa Yehova ŵakwenera kuleka na kufumako ku vyakufipiska vyose vya chisopa chautesi. Nangauli tafuma mu visopa vyakupambana, ndipo tikupambanaso kasangiro na mtundu, kweni tikwenera kulutilira kukolerana, chifukwa ndipo timanyikwenge kuti ndise ŵanthu ŵa Chiuta.—Ezek. 11:17, 18; 12:24; Yoh. 17:20-23.

¹² Mutu 10: Nkhani ya viwangwa vyakomira ivyo vikazgoka vyamoyo yikayowoyapo chomene fundo ya kukolerana. Ni mwaŵi ukuru chomene kuŵa pakati pa gulu lakuwezgekerapo la ŵanthu ŵakutowa, ilo likuchitira vinthu pamoza nga mbasilikari.—Ezek. 37:1-14.

¹³ Mutu 12: Uchimi wa kubamphika pamoza tumakuni tuŵiri kuti kaŵe kamoza, ukadidimizgaso chomene nkhani ya umoza. Chipulikano chithu chikukhora chomene kuwona kuti ŵakuphakazgika na ŵamberere zinyake ndiwo ŵakufiska uchimi uwu. Nangauli tikukhala mu charu icho ntchakugaŵikana chifukwa cha visopa na ndyali, kweni tikulutilira kukolerana chifukwa cha chitemwa na kugomezgeka.—Ezek. 37:15-23.

¹⁴ Mutu 16: Mboniwoni ya mwanalume wakachikwama ka mulembi na ŵanalume ŵa vilwero vyakukomera yili na chenjezgo likuru chomene lakuti, ŵekha awo pa “suzgo yikuru” ŵazamuŵa ŵachali ŵakugomezgeka ndiwo ŵazamuŵikika chimanyikwiro chakuti ŵaponenge.—Mat. 24:21; Ezek. 9:1-11.

15-18. Chifukwa wuli tikwenera kulutilira kutemwa ŵanyithu, ndipo tingachita wuli?

¹⁵ Mutu 4: Mboniwoni ya vyamoyo vinayi yikatisambizga makhaliro gha Yehova, ndipo wakwamba ntchitemwa. Para tikuyowoya na kuchita vinthu mwachitemwa, tikulongora kuti Yehova ndiyo ni Chiuta withu.—Ezek. 1:5-14; 1 Yoh. 4:8.

¹⁶ Mutu 6 na 11: Chitemwa ndicho chikamuchiska Yehova kuti wimike ŵalinda, nga ni Ezekiyeli. Pakuti Chiuta ntchitemwa, wakukhumba yayi kuti munyake wazakaparanyike apo wazamuparanya  charu chiheni cha Satana ichi. (2 Pet. 3:9) Tili na mwaŵi wakulongora chitemwa cha Chiuta para tikufiska udindo withu wa kukhozgera mulimo uwo mulinda wa mazuŵa ghano wakuchita.—Ezek. 33:1-9.

¹⁷ Mutu 17 na 18: Yehova wakumanya kuti ŵanandi ŵazamukana lusungu lwake ndipo ŵazamuyezga kuparanya ŵasopi ŵake ŵakugomezgeka. Yehova wazamuvikilira ŵanthu ŵake chifukwa cha chitemwa para “Gogi wa charu cha Magogi” wazakamba kuŵawukira. Chifukwa cha kutemwa ŵanthu, nase tikuchenjezga ŵanandi kuti Yehova waparanyenge awo ŵakuyuzga ŵanthu ŵake.—Ezek. 38:1–39:20; 2 Tes. 1:6, 7.

¹⁸ Mutu 19 na 20 na 21: Ukaboni wakuti Yehova wakutemwa ŵanthu ukuwoneka makora mu mboniwoni ya mlonga wa maji ghakupa umoyo kweniso mu mboniwoni ya kugaŵa charu. Mboniwoni izi zikulongosora ivyo vikuchitika chifukwa cha chitemwa chikuru icho Yehova walongora, pakupeleka umoyo wa Mwana wake mwakuti zakwananga zithu zigowokereke na kuzakasanga umoyo wakufikapo nga mbumba ya Chiuta. Nthowa yiwemi chomene iyo tingalongolera kuti tikutemwa ŵanthu nkhuŵaphalirako vinthu vyakukondweska ivyo Yehova wachitirenge wose awo ŵakugomezga mwa Mwana wake.—Ezek. 45:1-7; 47:1–48:35; Chivu. 21:1-4; 22:17.

19. Kasi Yesu wazamuchita vichi mu Muwuso wa Vyaka 1,000? (Wonani bokosi lakuti “Chiyezgo Chaumaliro.”)

¹⁹ Mu Muwuso wa Vyaka 1,000, Yesu wazamuwuska ŵanthu mabiliyoni ghanandi awo ŵali kufwa, na kumazga vyakuŵinya ivyo vikwiza chifukwa cha ‘mulwani withu, nyifwa.’ (1 Kor. 15:26; Mrk. 5:38-42; Mil. 24:15) Umoyo wa ŵanthu uli nga ni nkhani yakuchitiska chitima chomene iyo yachitika waka. Kweni apo ŵanthu ŵazamuwuskika, Yesu wazamusisita nkhani yachitima iyi na kuŵapa mwaŵi awo ŵawuskika kuti ŵalembe nkhani yiwemi. Kwizira mu sembe yakuwombora, Yesu wazamufumiskapo vyakuŵinya vyose ivyo vikwiza na ulwari, nkhondo, matenda, na njara. Chakuzirwa chomene ntchakuti, wazamutovwira kujima na kufumiskapo msisi wa suzgo lililose, kwananga uko tili kuhara kwa Adamu. (Rom. 5:18, 19) Yesu ‘wazamuparanyirathu milimo ya Dyabulosi.’ (1 Yoh. 3:8) Kasi kufuma apo chizamuchitika ntchivichi?

20. Kasi Yesu na ŵa 144,000 ŵazamulongora wuli kujiyuyura kukuru? Longosorani. (Wonani chithuzi chakwamba.)

²⁰ Ŵazgani 1 Ŵakorinte 15:24-28. Para ŵanthu wose ŵazakaŵa ŵarunji, kweniso charu chose chazgoka Paradiso nga umo Yehova wakakhumbiranga pakwamba, Yesu na ŵa 144,000 awo wazamuwusa nawo lumoza, ŵazamulongora kujiyuyura kukuru chomene. Iwo ŵazamuwezgera Ufumu kwa Yehova. Ŵazamupeleka kwa Yehova mazaza agho ŵazamuŵa kuti ŵakaŵa nagho vyaka 1,000, ndipo ŵazamuchita ivi mwakukhumbisiska kweniso mwamtende. Vyose ivyo Ufumu uwu uzamuchita vizamukhalilira muyirayira.

21, 22. (a) Kasi charu chizamuŵa wuli paumaliro wa vyaka 1,000? (b) Chifukwa wuli Yehova wazamufwatura Satana na viŵanda vyake?

²¹ Pa nyengo iyo, Yehova wazamuchita chinthu chinyake chakuzizika icho chizamukhwaska chomene chigomezgo cha ŵanthu ŵake pa charu chapasi. Iyo wazamuzomerezga kuti Satana na viŵanda vyake ŵafwatulike ku chizongwe uko ŵazamuŵa kuti ŵakhalako vyaka 1,000. (Ŵazgani Chivumbuzi 20:1-3.) Ŵanthu awo Satana na viŵanda vyake ŵazamukumana nawo panyengo iyi, ŵazamuŵa ŵakupambana chomene na awo ŵakaŵamanyanga. Pambere Aramagedoni yindachitike, ŵanthu ŵanandi ŵakapuluskikanga na Satana, ndipo paumaliro ŵanthu ŵakaleka kukolerana chifukwa cha thinkho na kusankhana mitundu. (Chivu. 12:9) Kweni paumaliro wa vyaka 1,000, ŵanthu wose ŵazamusopanga Yehova nga ni mbumba yakukolerana kweniso yakutemwana. Charu chose chizamuzgoka Paradiso.

²² Chifukwa wuli Yehova wazamufumiska Satana na viŵanda vyake ivyo ni vigeŵenga vyakofya kwiza mu charu chakutowa ichi?  Chifukwa ntchakuti ŵanthu ŵanandi awo ŵazamuŵapo kuumaliro wa vyaka 1,000, ŵazamuŵa kuti ŵakayezgeka yayi usange mbakugomezgeka nga umo vikaŵira na ŵasopi ŵanyake ŵa Yehova. Ŵanandi ŵakafwa pambere ŵandamumanye Yehova, na kuwuskikira waka mu Paradiso. Padera pa umoyo, Yehova wazamuŵa kuti wakaŵapanga vyakukhumbikwa vyakuthupi na vyauzimu. Ŵazamuŵa kuti ŵandachichizgikepo kuchita viheni, kweni viwemi pera. Ŵazamuŵa kuti ŵakhalanga na ŵanthu awo ŵakutemwa Yehova na kumuteŵetera. Satana wangazakaŵanena ŵanthu aŵa nga umo wakanenera Yobu, kuti ŵakuteŵetera Chiuta chifukwa wakuŵavikilira na kuŵatumbika. (Yobu 1:9, 10) Ntheura pambere Yehova wandalembe kwamuyirayira mazina ghithu mu buku la umoyo, wazamuzomerezga kuti tiyezgeke kaumaliro kuti tilongore kuti ndise ŵakugomezgeka nadi kwa iyo nga ni Dada na Muwusi withu.—Chivu. 20:12, 15.

23. Kasi waliyose wazamukhumbikwira kuchita vichi?

 ²³ Satana wazamupika nyengo yichoko waka kuti wazakayezge kupatuska ŵanthu kwa Chiuta. Kasi chizamuŵa chiyezgo wuli? Tikukayika yayi kuti waliyose wazamukumana na chiyezgo chakuyana na icho Adamu na Eva ŵakakumana nacho. Munthu waliyose wazamukhumbikwira kusankha yekha kulondezga fundo za Yehova, kukhozgera muwuso wake, na kumusopa, panji kusankha kugalukira Chiuta na kuŵa ku chigaŵa cha Satana.

24. Chifukwa wuli awo ŵazamugaluka ŵakuchemeka kuti Gogi na Magogi?

²⁴ Ŵazgani Chivumbuzi 20:7-10. Vikuwoneka kuti wose awo ŵazamugalukira Chiuta kuumaliro wa vyaka 1,000 ndiwo ŵakuchemeka Gogi na Magogi. Ŵanthu aŵa ŵazamulongora makhaliro ghakuyana waka na gha ŵakugaluka awo Ezekiyeli wakachima kuti ŵazamuwukira ŵanthu ŵa Chiuta pa suzgo yikuru. Gulu lakwamba ili, “Gogi wa charu cha Magogi,” likagaŵikana na kuzgoka mitundu iyo yikasuskanga muwuso wa Yehova. (Ezek. 38:2) Awo ŵazamugaluka paumaliro wa Muwuso wa Khristu nawo ŵakuchemeka kuti “mitundu.” Zina ili lili na tunandi. Chifukwa wuli? Chifukwa mu Muwuso wa Vyaka 1,000, Chiuta wazamuŵa kuti waphyerapo kale mitundu yose yakugaŵikana. Ŵanthu wose ŵazamuŵa kuti mbakujilambika ku boma limoza, Ufumu wa Chiuta.  Tose tizamuŵa mtundu umoza wauzimu. Pakuchema ŵakugaluka aŵa kuti “Gogi na Magogi” kweniso kuti ni “mitundu,” uchimi uwu ukulongora kuti Satana vizamumuyendera pakugaŵaniska ŵanthu ŵanyake ŵa Chiuta. Pazamuŵavya munthu uyo wazamuchichizgika kuŵa ku chigaŵa cha Satana. Munthu waliyose waurunji wazamusankha yekha.

25, 26. Kasi mbalinga awo ŵazamuŵa ku chigaŵa cha Satana, ndipo ntchivichi chizamuŵachitikira?

²⁵ Kasi mbalinga awo ŵazamuŵa ku chigaŵa cha Satana? Unandi wa awo ŵazamugaluka uli “nga ni mchenga wa nyanja.” Mazgu agha ghakung’anamura kuti ŵanthu ŵanandi chomene ŵazamugaluka yayi. Kasi tikumanya wuli? Kumbukani ivyo Yehova wakalayizga Abrahamu. Yehova wakati mphapu ya Abrahamu yizamuŵa “nga ni mchenga wa mumphepete mwa nyanja.” (Gen. 22:17, 18) Kweni unandi wa awo ŵakupanga mphapu yake ni 144, 001. (Gal. 3:16, 29) Nangauli chiŵelengero ichi chingawoneka kuŵa chikuru, kweni ntchichoko chomene pakuyelezgera na chiŵelengero cha ŵanthu wose. Mwakuyana waka, unandi wa awo ŵazamuŵa ku chigaŵa cha Satana ungazakawoneka nga ngukuru, kweni uzamuŵa ukuru chomene yayi. Ŵakugaluka aŵa ŵazamuŵa ŵakofya chomene yayi ku ŵateŵeti ŵa Yehova ŵakugomezgeka.

 ²⁶ Ŵanthu wose awo ŵazamugaluka ŵazamuparanyika mwaluŵiro. Iwo pamoza na Satana na viŵanda vyake ŵazamuŵakoso yayi, pazamuŵavya chigomezgo chakuti ŵangazakaŵaso ŵamoyo. Ŵanthu ŵazamukumbukira waka ivyo ŵakugaluka aŵa ŵakasankha na ivyo vikachitika chifukwa cha ivyo ŵakasankha.—Chivu. 20:10.

27-29. Kasi awo ŵazamutonda chiyezgo chaumaliro ŵakulindilira vichi?

²⁷ Kweni wose awo ŵazamutonda chiyezgo chaumaliro, mazina ghawo ghazamulembeka kwamuyirayira “mu buku la umoyo.” (Chivu. 20:15) Paumaliro, nga ni mbumba yakukolerana, ŵanthu wose ŵakugomezgeka ŵa Yehova ŵazamumusopa mwakwenelera nga umo iyo wakukhumbira.

²⁸ Jitorani kuti namwe muliko pa nyengo iyi. Mukugwira ntchito yakukhorweska na kuchezga na ŵabwezi ŵanandi. Imwe kweniso ŵabali ŵinu musuzgikengeso yayi. Mukwimilira mwekha panthazi pa Yehova uku muli wambura kwananga. Waliyose wazamuŵa paubwezi na Yehova kwambura chakujandizga. Chakuzirwa chomene ntchakuti, kuchanya na pa charu chapasi kusopa kutuŵa kukuchitika mwakufikapo. Apa vizamuŵa kuti kusopa kutuŵa kwawezgekerapo fikepo.

²⁹ Kasi namwe muzamuŵapo pa nyengo iyi? Mungakazaŵapo para mulutilirenge kulondezga fundo zakuzirwa zitatu izo zili mu  buku la Ezekiyeli—kusopa Yehova pera, kukolerana pakusopa kutuŵa, na kulongora kuti tikutemwa ŵanyithu. Mauchimi gha Ezekiyeli ghakutisambizga fundo yinyake yaumaliro. Kasi ni fundo wuli?

30, 31. Kasi mazgu ghakuti ‘ŵazamumanya kuti ine ndine Yehova’ ghazamung’anamura vichi (a) ku ŵalwani ŵa Chiuta? (b) ku ŵanthu ŵa Chiuta?

³⁰ Mu buku la Ezekiyeli, mazgu ghakuti “ŵazamumanya kuti ine ndine Yehova,” ghawerezgeka kanandi waka. (Ezek. 6:10; 39:28) Ku ŵalwani ŵa Chiuta, mazgu agha ghakung’anamura nkhondo na nyifwa. Ŵazamuchichizgika kuchita vinandi padera pakuzomerezga kuti Yehova waliko nadi. Ŵazamumanya ng’anamuro la zina lake lakuti “Wakupangiska Kuŵako,” para ŵazakavimyantha dankha. “Yehova wa mawumba” wazamuzgoka ‘chinkhara pa nkhondo,’ ndipo wazamutimbana nawo. (1 Sam. 17:45; Eks. 15:3) Ŵazamumanya mwakuchedwa chomene fundo yakuzirwa chomene yakukhwaskana na Yehova, yakuti: Palije icho chingamutondeska kufiska khumbo lake.

³¹ Ku ŵanthu ŵa Chiuta, mazgu ghakuti “ŵazamumanya kuti ine ndine Yehova” ghazamung’anamura mtende na umoyo. Yehova wazamutizgora kuŵa nga umo wakakhumbiranga pakwamba. Enya, tizamuŵa ŵana ŵake awo ŵakulongora makhaliro ghake. (Gen. 1:26) Nasono wuwo Yehova wazgoka kale Dada wachitemwa na Muliska withu uyo wakutivikilira. Sonosono apa waŵenge Themba lithu lakuthereska ŵalwani. Ntheura pambere nyengo iyo yindafike, tiyeni tikumbukenge uthenga wa Ezekiyeli. Zuŵa na zuŵa, tilongorenge mu mazgu na milimo kuti tikumumanya Yehova na ivyo zina lake likwimira. Kufuma apo, para suzgo yikuru yazakamba, tizamutenthema yayi. M’malo mwake, tizamwinuska mitu yithu pakumanya kuti chiponosko chithu chili pafupi. (Luka 21:28) Pasono, mphanyi talutilira kovwira ŵanthu kulikose kuti ŵamanye na kutemwa Chiuta yekha uyo tikwenera kumusopa, uyo wali zina lakuluska mazina ghose, Yehova.—Ezek. 28:26.