Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

MUTU 9

“Niŵapenge Mtima Umoza”

“Niŵapenge Mtima Umoza”

EZEKIYELI 11:19

FUNDO YIKURU: Nkhani ya kuwezgerapo vinthu na umo yikulongosolekera mu mauchimi gha Ezekiyeli

1-3. Kasi Ŵababuloni ŵakaŵanyozanga wuli ŵanthu ŵa Yehova ndipo chifukwa wuli?

 MUJITORE kuti ndimwe Muyuda wakugomezgeka uyo wakukhala mu msumba wa Babuloni. Ŵanthu ŵakwinu ŵakhala ku wuzga vyaka vyakujumpha 50. Nga nkhaluso kinu, pa zuŵa la Sabata mukuluta kukawungana na ŵanyinu kuti mukasope Yehova. Apo mukwenda mu misewu, ŵanthu ŵali waka pilingupilingu, ndipo mukujumpha matempile ghakurughakuru na ŵakavuŵa ŵambura kupendeka. Mukuwona ŵanthu bwekabweka ŵakuwungana mu malo agha, ŵakupeleka sembe na kwimbira sumu ŵangoza ŵawo, nga ni Marduk.

2 Mwati mwajumpha mizinda ya ŵanthu, mukukumana na ŵanyinu ŵachoko waka awo mukusopera lumoza. a Kufuma apo, mwasanga malo gha yii, panji mumphepete mwa umoza wa migelo ya mu msumba, kuti mulombe, kwimba masalimo, na kughanaghanirapo Mazgu gha Chiuta. Apo mukwamba kulombera pamoza, mukupulika kachongo ka mawato agho ŵanji ŵakukakilira musi mwa kamlonga aka. Mtima winu wakhazikika pakumanya kuti pa malo agha paliko mtende. Mukulomba waka kuti ŵanthu ŵa mu chigaŵa ichi ŵaleke kumusangani na kutimbanizga ungano winu, nga umo ŵakuchitira nyengo zinandi. Chifukwa wuli ŵakumutimbanizgani?

3 Ŵababuloni ŵawinapo nkhondo zinandi chomene, ndipo ŵanthu aŵa ŵakuwona kuti msumba wawo ngwankhongono chifukwa cha ŵachiuta ŵawo ŵatesi. Ŵababuloni ŵakuti kuparanyika kwa Yerusalemu mbukaboni wakuti chiuta wawo Marduk ngwankhongono kuluska Yehova. Ntheura ŵakunyoza Chiuta winu na ŵanthu ŵake. Nyengo zinyake ŵakumusekani na kuyowoya kuti: “Tiyimbiranipo sumu ya ku Ziyoni.” (Sal. 137:3) Masalimo ghanandi ghakuyowoya vyakuti Ziyoni wathereska ŵalwani ŵa Yehova. Panyake Ŵababuloni ŵakumusekani chifukwa cha masalimo agha. Kweni masalimo ghanyake ghakuyowoya vya Ŵababuloni. Limoza lake likuti: “Yerusalemu ŵamuzgora mahami. . . . Awo ŵatizingilizga ŵakutigoska na kutihoya.”—Sal. 79:1, 3, 4.

4, 5. Kasi uchimi wa Ezekiyeli ukapeleka chigomezgo wuli, ndipo tisambirenge vichi mu mutu uwu? (Wonani chithuzi chakwamba.)

4 Paliso Ŵayuda ŵanyake ŵakugaluka, awo ŵakumunenani chifukwa muli na chipulikano mwa Yehova na ntchimi zake. Nangauli ŵakumunenani nthena, imwe na mbumba yinu mukupembuzgika na kusopa kutuŵa. Mukujipulika makora para mukulomba na kwimbira pamoza na ŵanyinu ŵakugomezgeka. Mtima winu ukuzika para mukuŵazga Mazgu gha Chiuta. (Sal. 94:19; Rom. 15:4) Tiyelezgere kuti pa zuŵa ili, munyinu uyo mukusopa nayo wiza na chinthu chapadera pa ungano uwu, wanyamura mupukutu wa uchimi wa Ezekiyeli. Mukukondwa apo mukupulika layizgo la Yehova lakuti wazamuwezgera ŵanthu ŵake ku charu chawo. Apo uchimi uwu ukuŵazgika, mtima winu ukukoleka yayi chifukwa cha chimwemwe, ndipo mukughanaghanira fundo yakuti zuŵa linyake imwe na mbumba yinu muzamuwelera kukwinu na kovwirapo kuti vinthu viwelere pakale.

5 Uchimi wa Ezekiyeli uli na malayizgo ghanandi ghakuti vinthu vizamuwelera pawemi. Tiyeni tisambire nkhani yakupa chigomezgo iyi. Kasi malayizgo agha ghakafiskika wuli ku Ŵayuda awo ŵakaŵa ku wuzga? Kasi mauchimi agha ghakutovwira vichi mazuŵa ghano? Tiwonengeso mauchimi ghanyake agho ghazamufiskika kaumaliro munthazi.

“Ŵatolekerenge ku Charu Chaŵene, ku Wuzga”

6. Kasi Chiuta wakaŵachenjezga wuli ŵanthu ŵake mwakuwerezgawerezga?

6 Kwizira mwa Ezekiyeli, Yehova wakaphalira ŵanthu ŵake umo wazamuŵalangira chifukwa cha uchigaluka wawo. Yehova wakati: “Ŵatolekerenge ku charu chaŵene, ku wuzga.” (Ezek. 12:11) Nga umo tikasambilira mu Mutu 6 mu buku ili, Ezekiyeli wakachita seŵero lakulongora umo cheruzgo ichi chizamuŵira. Kweni aka kakaŵa kakwamba yayi kuti Ŵaisrayeli ŵachenjezgeke nthena. Kwambira mu nyengo ya Mozesi, vyaka pafupifupi 1,000 kumanyuma, Yehova wakachenjezga ŵanthu ŵake kuti usange ŵalutilirenge kugaluka, ŵatolekerenge ku wuzga. (Doto. 28:36, 37) Ŵakachenjezgekaso na ntchimi nga ni Yesaya na Yeremiya.—Yes. 39:5-7; Yer. 20:3-6.

7. Kasi Yehova wakaŵalanga wuli ŵanthu ŵake?

7 Kweni chachitima ntchakuti ku Ŵaisrayeli ŵanandi, chenjezgo ili likanjiliranga waka ku khutu limoza na kufumira ku linyake. Pamanyuma, Yehova mtima ukafuma chifukwa ŵanthu ŵake ŵakapusikika na ŵaliska ŵaheni ndipo ŵakagaluka, ŵakamba kusopa vikozgo, ŵakaleka kugomezgeka, na kuchita viheni vinandi. Lekani wakazomerezga kuti njara yiŵafyopore, icho chikaŵa chinthu chiheni na chakulengeska, chifukwa charu chawo chikaŵa cha kwenda “mkaka na uchi.” (Ezek. 20:6, 7) Kufuma apo, nga umo wakayowoyera kale, Yehova wakazomerezga ŵanthu ŵake ŵakupuluka aŵa kuti ŵakalangike ku wuzga. Mu 607 B.C.E., Nebukadinezara themba la Babuloni wakaŵalanga nadi, wakaparanya Yerusalemu na tempile lake. Ŵayuda ŵanandi chomene awo ŵakapona ŵakatolekera ku wuzga ku Babuloni. Apo ŵakaŵa kura, ŵalwani ŵawo ŵakaŵasekanga na kuŵasuzga chomene, nga umo vyalongosolekera kukwambilira kwa mutu uwu.

8, 9. Kasi Chiuta wakachenjezga wuli mpingo wa Ŵakhristu pa nkhani ya ŵakugaluka?

8 Kasi ivyo vikachitikira ŵazga ku Babuloni vili kuchitikirapo mpingo Wachikhristu? Enya. Nga Mbayuda ŵa mu nyengo yira, ŵalondezgi ŵa Khristu nawo ŵakachenjezgekerathu. Apo Yesu wakambanga uteŵeti wake, wakati: “Chenjerani na ntchimi zitesi izo zikwiza kwa imwe uku zavwara nga ni mberere, kweni mukati ni mphumphi zanjara.” (Mat. 7:15) Pakati pajumpha vyaka, mpositole Paulosi wakachenjezga kuti: “Nkhumanya kuti para ine naluta mphumphi zikali zizamunjira pakati pinu ndipo mskambo zizamuwulengera lusungu yayi. Ndipo ŵanalume ŵazamuwuka kufuma pakati pinu na kuyowoya vinthu vyakubendera kuti ŵaguzire ŵasambiri kwa iwo.”—Mil. 20:29, 30.

9 Ŵakhristu ŵakasambizgika umo ŵangamanyira ŵanthu ŵaheni na kuŵagega. Ŵalara ŵakaphalirika kuti ŵawuskemo ŵakugaluka mu mpingo. (1 Tim. 1:19; 2 Tim. 2:16-19; 2 Pet. 2:1-3; 2 Yoh. 10) Kweni nga umo vikaŵira na ŵanthu ŵa mu Israyeli na Yuda mu nyengo yakale, Ŵakhristu ŵanandi ŵakapulikira yayi chenjezgo ili. Kuzakafika cha kuumaliro wa m’ma 90 C.E., uchigaluka ukanjira mu mpingo. Yohane, uyo wakaŵa wachali wamoyo pa ŵapositole wose mu nyengo yira, wakawona kuti uheni na uchigaluka vyanjira nadi mu mpingo. Pa nyengo yira, ndiyo yekha wakaŵa chakujandizga ku ŵanthu ŵaheni ŵara. (2 Tes. 2:6-8; 1 Yoh. 2:18) Kasi chikachitika ntchivichi Yohane wakati wafwa?

10, 11. Kasi ntharika ya Yesu ya tirigu na duru yikafiskika wuli kwambira m’ma 100 C.E.?

10 Yohane wakati wafwa, ntharika ya Yesu ya tirigu na duru yikamba kufiskika. (Ŵazgani Mateyu 13:24-30.) Nga umo Yesu wakayowoyera, Satana wakaseŵamo “duru” mu mpingo, panji kuti ŵanthu ŵakuwoneka nga Mbakhristu, ndipo mpingo ukamba kunangika mwaluŵiro chomene. Yehova chitima chikwenera kuti chikamukora chomene kuwona kuti mpingo uwo Mwana wake wakambiska ukunangika na vikozgo, maholide na maluso gha ŵanthu ŵakusopa ŵangoza, kweniso visambizgo vyautesi vya ŵanthu ŵambura kumanya Chiuta na chisopa cha Satana. Kasi Yehova wakachita vichi? Wakazomerezga ŵanthu ŵake kutolekera ku wuzga, nga umo wakachitira na Ŵaisrayeli ŵambura kugomezgeka. Kwambira waka cha m’ma 100 C.E. kuya munthazi, chikaŵa chakusuzga kuti Ŵakhristu ŵanadi ŵamanyikwe. Vikaŵa nga kuti mpingo waunenesko Wachikhristu watolekera ku wuzga ku Babuloni Mukuru, kung’anamura visopa vyose vyautesi. Ŵakhristu zina pera ŵakatimbanizgika na visambizgo vya chisopa chautesi. Apa ndipo pakambira Chikhristu chautesi.

11 Mu nyengo yose iyo Chikhristu chautesi chikatolera malo, Ŵakhristu ŵanadi panji kuti “tirigu” wa mu ntharika ya Yesu, ŵakaŵapo. Nga umo vikaŵira na ŵazga Ŵachiyuda awo ŵakuzunulika pa Ezekiyeli 6:9, Ŵakhristu ŵanadi nawo ŵakakumbuka Chiuta waunenesko. Ŵanyake ŵakachita chikanga na kwamba kususka visambizgo vyautesi vya Chikhristu chautesi. Ŵanthu ŵakaŵanenanga na kuŵatambuzga. Kasi Yehova wakakhumbanga kuti ŵanthu ŵake ŵakhale mu chisopa chautesi kwamuyirayira? Yayi. Nga umo vikaŵira na Ŵaisrayeli, Yehova wakalongora ukali wake mwakwenelera kweniso pa nyengo yakwenelera. (Yer. 46:28) Chinyake ntchakuti Yehova wakaŵaleka waka yayi ŵanthu ŵake kwambura chigomezgo. Tiyeni tiwelere ku Ŵayuda awo ŵakaŵa ŵazga ku Babuloni ndipo tiwone umo Yehova wakaŵapira chigomezgo chakuti wuzga wawo uzamumara.

Kwa vyaka vinandi, Ŵakhristu ŵaunenesko ŵakatambuzgikanga chomene na Babuloni Mukuru (Wonani ndime 10, 11)

“Ukali Wane Uzamumara”

12, 13. Kasi Yehova wakati ntchivichi chizamupangiska kuti ukali wake umare pa ŵanthu ŵake?

12 Yehova wakabisa yayi kuti waŵakwiyira ŵanthu ŵake, kweni wakaŵaphaliraso kuti ukali wake ulutilirenge yayi. Wonani mazgu agha: “Ukali wane uzamumara, kutukutwa kwane pa iwo kuzamutuna, ndipo nizamukhorwa. Para nafiska kutukutwa kwane pa iwo, ŵazamumanya kuti ine Yehova, nayowoya chifukwa chakuti nkhukhumba kuti ŵanthu ŵasopenge ine pera.” (Ezek. 5:13) Kasi Yehova wakati ntchivichi chizamupangiska kuti ukali wake umare pa ŵanthu ŵake?

13 Pakati pa ŵazga ŵara pakaŵa ŵanthu ŵakugomezgeka awo ŵakachita kutolekera waka lumoza ku wuzga pamoza na ŵanyawo ŵambura kugomezgeka. Chinyake ntchakuti Yehova kwizira mwa Ezekiyeli wakayowoya kuti ŵanyake mwa ŵanthu ŵake ŵazamusintha apo ŵali ku wuzga. Ŵayuda ŵakupera aŵa ŵazamuyowoya vinthu vyakukhozga soni ivyo ŵakachita pakugalukira Chiuta wawo, ndipo ŵazamuŵeyelera Yehova kuti waŵagowokere na kwambaso kuŵatemwa. (Ezek. 6:8-10; 12:16) Ŵanyake mwa ŵanthu ŵakugomezgeka ŵakaŵa Ezekiyeli kweniso ntchimi Daniyeli na ŵanyake ŵatatu. Nakuti Daniyeli wakakhala nyengo yitali ndipo wakaŵapo apo wuzga ukambanga na apo ukamaliranga. Wakalomba kufumira pasi pa mtima na kuphepiska chifukwa cha zakwananga za Israyeli, ndipo ivyo wakalomba vili mu Daniyeli chaputara 9. Tikukayika yayi kuti ivyo wakayowoya ndivyo vikaŵaso mu mitima ya ŵazga ŵanandi awo ŵakadokeranga kuti Yehova waŵagowokere na kwambaso kuŵatumbika. Ipo mauchimi gha Ezekiyeli ghakuti ŵazga ŵazamufwatulika na kuwelera kwawo ghakaŵa ghakukhozga chomene.

14. Chifukwa wuli Yehova wakati wazamuwezgera ŵanthu ŵake ku charu chawo?

14 Kweni pakaŵa chifukwa chikuru chomene icho ŵanthu ŵa Yehova ŵakafwatulikira na kuwelera kwawo. Wuzga wawo ukaŵa pafupi kumara, chifukwa chakuti ŵakaŵa ŵakwenelera kufwatulika yayi, kweni yikaŵaso nyengo yakuti Yehova watuŵiske zina lake pamaso pa mitundu yose. (Ezek. 36:22) Ŵababuloni ŵakaŵa pafupi kumanya kuti ŵachiuta ŵawo, nga ni Marduk, ŵakafolangako yayi kwa Yehova, Fumu Yikuru. Tiyeni tiwone malayizgo ghankhondi agho Yehova wakatuma Ezekiyeli kuti wakaphalire ŵazga ŵanyake. Chakwamba, tiyeni tidumbiskane uwemi wa layizgo lililose ku ŵanthu ŵakugomezgeka ŵara. Kufuma apo, tiwonenge umo malayizgo agha ghakafiskikira chomene.

15. Kasi Chiuta wakati chizamusintha ntchivichi pakusopa para ŵanthu ŵawelera ku charu chawo?

15 LAYIZGO 1. Ŵanthu ŵamuleka kusopa vikozgo panji vinthu vyaunyankhasi vyakukhwaskana na chisopa chautesi. (Ŵazgani Ezekiyeli 11:18; 12:24.) Umo tikasambilira mu Mutu 5 wa buku ili, ŵanthu ŵakafipiska Yerusalemu na tempile lake pakuchita maluso gha chisopa chautesi, nga nkhusopa vikozgo. Ntheura ŵanthu ŵakanangika, ndipo ŵakaŵa kutali na Yehova. Kwizira mwa Ezekiyeli, Yehova wakayowoyerathu kuti ŵazga aŵa ŵazamulindilira nyengo iyo ŵazamwambiraso kusopa kwakutowa na kwambura kufipiskika. Kuti ŵanthu aŵa ŵapokere vitumbiko vinyake vyose, vikathembanga pakuti ndondomeko ya Chiuta ya kusopa kutuŵa yiwezgekerepo, ndiyo yikaŵa nkhani yikuru.

16. Kasi Yehova wakalayizga vichi pakuyowoya za charu cha ŵanthu ŵake?

16 LAYIZGO 2. Ŵanthu ŵazamuwelera ku charu chawo. Yehova wakaphalira ŵazga ŵara kuti: “Nimupaninge charu cha Israyeli.” (Ezek. 11:17) Ili likaŵa layizgo lapadera chomene, chifukwa Ŵababuloni ŵakanyozanga ŵanthu ŵa Chiuta ndipo ŵakaŵapako chigomezgo chilichose yayi chakuti ŵazamuwelera ku charu chawo chakutemweka. (Yes. 14:4, 17) Nakuti chikuru ŵanthu awo ŵawelera ŵalutilira kugomezgeka, charu chamuŵa chavundira na chakupambika vipambi, ŵamusanga chakurya na ntchito yiwemi. Ŵazamukhozgekaso soni yayi panji kuyangazuka waka chifukwa cha njara.—Ŵazgani Ezekiyeli 36:30.

17. Kasi uchimi ukati vinthu vizamuŵa wuli pa nkhani ya kupeleka sembe kwa Yehova?

17 LAYIZGO 3. Ŵanthu ŵamwambiraso kupeleka vyawanangwa pa jotchero la Yehova. Umo tikasambilira mu Mutu 2 wa buku ili, sembe na vyakupeleka vinyake chikaŵa chigaŵa chakuzirwa cha kusopa kutuŵa, kuyana na Dango. Chikuru Ŵayuda awo ŵawelera kwawo ŵalutilira kupulikira na kuŵa ŵakutowa mwauzimu, Yehova wamupokelera sembe zawo. Ntheura ŵanthu ŵakaŵa na mwaŵi wakuti zakwananga zawo zingaphepiskika na kulutilira kuŵa paubwezi na Chiuta wawo. Yehova wakalayizga kuti: “Nyumba yose ya Israyeli, wose ŵamuniteŵetera mu charu ichi. Namukondwa nawo kwenekura, ndipo namukhumba vyakupeleka vinu na sembe zinu za vipambi vyakwamba kupambika, vinthu vinu vyose vyakupatulika.” (Ezek. 20:40) Kusopa kutuŵa kuzamuŵa kuti kwawezgekerapo nadi, ndipo ŵanthu ŵa Chiuta ŵamutumbikika.

18. Kasi Yehova wakati wazamuliska wuli ŵanthu ŵake?

18 LAYIZGO 4. Ŵaliska ŵaheni ŵazamuwuskikapo. Chifukwa chikuru icho ŵanthu ŵa Chiuta ŵakachitiranga vinthu viheni vinandi ntchakuti ŵakapuluskikanga na ŵanthu awo ŵakalongozganga. Yehova wakalayizga kuti wasinthenge ivi. Pakuyowoya vya ŵaliska ŵaheni aŵa, wakalayizga kuti: “Niŵalekeskenge kupwelelera mberere zane. . . . Niponoskenge mberere zane ku milomo yawo.” Kweni Yehova wakasimikizgira ŵanthu ŵake ŵakugomezgeka kuti: “Nizamupwelelera mberere zane.” (Ezek. 34:10, 12) Kasi wakati wazamuŵapwelelera wuli? Wazamutuma ŵanthu ŵakugomezgeka kuŵa ŵaliska.

19. Kasi Yehova wakalayizga vichi pa nkhani ya umoza?

19 LAYIZGO 5. Umoza pakati pa awo ŵakusopa Yehova. Kasi mukughanaghana kuti ŵanthu ŵakugomezgeka ŵakajipulikanga wuli kuwona kuleka kukolerana pakati pa ŵanthu ŵa Chiuta pambere ŵandalute ku wuzga? Ŵanthu ŵakagalukira ntchimi zakugomezgeka izo zikimiranga Yehova chifukwa cha kupuluskika na ntchimi zitesi na ŵaliska ŵaheni. Ŵanthu ŵakafika na pakugaŵikana. Lekani chimoza mwa vinthu vyakukondweska pakuwezgerapo vinthu likaŵa layizgo lakuti: “Niŵapenge mtima umoza na kuŵikamo mzimu uphya mukati mwawo.” (Ezek. 11:19) Chikuru Ŵayuda awo ŵawelera ŵalutilira kukolerana na Yehova Chiuta kweniso yumoza na munyake, pakaŵavya mulwani wakuti wangaŵathereska. Nga mtundu, ŵakaŵaso na mwaŵi wakuti ŵangachindika Yehova, m’malo mwa kumukhozga soni na kumuyuyura.

20, 21. Kasi malayizgo gha Chiuta ghakafiskika wuli pa Ŵayuda awo ŵakawerako ku wuzga?

20 Kasi malayizgo ghankhondi agha ghakafiskika pa Ŵayuda awo ŵakawerako ku wuzga? Tingachita makora kukumbuka mazgu gha Joshuwa, munthu wakugomezgeka, ghakuti: “Palije lizgu nanga ndimoza pa malayizgo ghawemi ghose agho Yehova Chiuta winu wakayowoya kwa imwe ilo latondekapo. Ghose ghafiskika kwa imwe. Palije lizgu nanga ndimoza ilo latondekapo.” (Josh. 23:14) Ntheura nga umo vikaŵira mu nyengo ya Joshuwa, ndimo vikaŵiraso apo Ŵayuda ŵakawelera kwawo kufuma ku wuzga.

21 Ŵayuda ŵakaleka kuchita vinthu ivyo vikaŵapatura kwa Yehova, nga nkhusopa vikozgo na vinthu vinyake vyakuseluska vyakukhwaskana na chisopa chautesi. Ŵakambaso kukhala mu charu chawo, kulima na kurya vipambi vyake, nangauli pakwamba vikawonekanga nga kuti vingachitika yayi. Chinthu chakwamba icho ŵakachita ŵakati ŵawelera nkhuwezgerapo jotchero la Yehova mu Yerusalemu na kupelekapo sembe zakuzomerezgeka. (Ezir. 3:2-6) Yehova wakaŵatumbika, wakaŵapa ŵaliska ŵawemi, ŵanalume ŵakugomezgeka nga ni Ezira mulembi, kazembe Nehemiya na Zerubabeli, Wasembe Mukuru Yeshuwa, na ntchimi zachikanga Hagayi, Zekariya, na Malaki. Pa nyengo iyo ŵanthu aŵa ŵakalutilira kuŵa ŵakugomezgeka, ŵakaŵa ŵakukolerana chomene, nga umo vikaŵira pakwamba ŵandambe kugaluka.—Yes. 61:1-4; ŵazgani Yeremiya 3:15.

22. Kasi tikumanya wuli kuti kufiskika kwakwamba kwa mauchimi ghakuyowoya vya kuwezgerapo vinthu chikaŵa waka chithuzithuzi cha vinthu vyakuzirwa ivyo vikwiza munthazi?

22 Tikukayika yayi kuti ŵanthu ŵakakhozgeka chomene kuwona kuti malayizgo gha Yehova ghakuwezgerapo vinthu ghamba kufiskika. Kweni kufiskika uku chikaŵa chithuzithuzi cha vinthu vikuru ivyo vizamuchitika munthazi. Kasi tikumanya wuli? Kuti malayizgo agha ghafiskike vikathembanga pa chinthu chinyake. Yehova wakayowoya kuti para ŵanthu ŵalutilirenge kupulikira na kusambizgika, nayo wafiskenge malayizgo ghake. Chachitima ntchakuti nyengo yikati yajumphapo, Ŵayuda ŵakaleka kupulikira ndipo ŵakagalukaso. Kweni nga umo Joshuwa wakayowoyera, nyengo zose mazgu gha Yehova ghakufiskika. Ichi chikulongora kuti malayizgo ghara ghakaŵa na kufiskika kunyake kukuru. Tiyeni tiwone umo vikaŵira.

“Namukondwa Namwe”

23, 24. Kasi ‘nyengo yakuwezgerapo vinthu vyose’ yikamba pawuli, ndipo yikamba wuli?

23 Ise tikusambira Baibolo, ndipo tikumanya kuti mazuŵa ghaumaliro wa charu chiheni ichi ghakamba mu 1914. Kweni iyi ni nyengo yakuchitiska chitima yayi ku ŵateŵeti ŵa Yehova. Nakuti Baibolo likulongora kuti 1914 ni chaka icho nyengo yapadera chomene yikambira. Yikaŵa ‘nyengo yakuwezgerapo vinthu vyose.’ (Mil. 3:21) Kasi tikumanya wuli? Ivyo vikachitika kuchanya mu 1914 ndivyo vikutovwira. Mu chaka ichi, Yesu Khristu wakaŵikika pa chitengo cha Ufumu. Chifukwa wuli tingati uku kukaŵa kuwezgerapo vinthu? Kasi mwakumbuka kuti Yehova wakalayizga Themba Davide kuti ufumu uzamukhalilira mu mbumba yake muyirayira? (1 Mid. 17:11-14) Kweni ufumu uwu ukatimbanizgika mu 607 B.C.E. apo Ŵababuloni ŵakaparanya Yerusalemu na kumazga muwuso wa ŵanthu ŵakufuma mwa Davide.

24 Pakuŵa “Mwana wa munthu,” Yesu wakafuma mwa Davide, ntheura ndiyo wakaŵa na wenelero wa kutora ufumu wa Davide. (Mat. 1:1; 16:13-16; Luka 1:32, 33) Mu 1914, Yehova wakamupa Yesu chitengo chakuchanya, ntheura ‘nyengo yakuwezgerapo vinthu vyose’ yikamba. Apa mulyango ukajulika kuti Yehova wagwiliskire ntchito Themba laurunji ili kuti lilutizge ntchito ya kuwezgerapo vinthu.

25, 26. (a) Kasi Ŵakhristu ŵakafwatulika pawuli ku wuzga wa Babuloni Mukuru, ndipo tikumanya wuli? (Wonaniso bokosi lakuti “Chifukwa Wuli Tikuti Vikachitika mu 1919?”) (b) Kasi ntchivichi chikamba kufiskika kwambira mu 1919?

25 Chinthu chakwamba icho Khristu wakachita wati waŵa Fumu ntchakuti wakendera ndondomeko ya kusopa kutuŵa pa charu chapasi pamoza na Awiske. (Mal. 3:1-5) Nga umo Yesu wakayowoyera mu ntharika yake ya tirigu na duru, kwa nyengo yitali, ŵanthu ŵakatondekanga kupambaniska pakati pa tirigu na duru, panji kuti Ŵakhristu ŵaunenesko na ŵatesi. b Kweni nyengo yakuvuna yikakwana mu 1914, ndipo mphambano yikawoneka. Vyaka vinandi pambere chaka cha 1914 chindafike, Ŵasambiri ŵa Baibolo ŵakavumburanga vigomezgo vyautesi vya Chikhristu chautesi ndipo ŵakamba kufumako ku gulu lakunangika ili. Nyengo yakuti Yehova waŵawezgerepo fikepo yikakwana. Ntheura kukwambilira kwa 1919, vyaka vichoko waka kufuma apo “nyengo ya vuna” yikambira, ŵanthu ŵa Chiuta ŵakafwatulikirathu ku wuzga wa Babuloni Mukuru. (Mat. 13:30) Wuzga ukamalira papo.

26 Mauchimi ghakuwezgerapo vinthu agho Ezekiyeli wakalemba ghakamba kufiskika chomene kuluska umo ghakafiskikira mu nyengo ya Ŵayuda. Sono tiyeni tiwone umo mauchimi ghankhondi agho tasambira ghafiskikiraso.

27. Kasi Chiuta wakatozga wuli ŵanthu ŵake ku vikozgo?

27 LAYIZGO 1. Ŵazamuleka kusopa vikozgo na vinthu vinyake vyaunyakhasi vyakukhwaskana na chisopa chautesi. Kuumaliro wa m’ma 1800 na kukwambilira kwa m’ma 1900, Ŵakhristu ŵakugomezgeka ŵakawungananga mu magulu ndipo ŵakamba kuleka maluso gha chisopa chautesi. Ŵakaleka chisambizgo cha Utatu, chigomezgo chakuti mzimu ukufwa yayi, na chisambizgo chakuti ŵanthu ŵazamuphya mu moto, chifukwa ŵakamanya kuti vikafuma ku chisopa chautesi. Ŵakamanya kuti kugwiliskira ntchito vimanyikwiro pakusopa nkhusopa vikozgo. Pachoko na pachoko, ŵanthu ŵa Chiuta ŵakamanyaso kuti kugwiliskira ntchito mphinjika pakusopa nako nkhusopa vikozgo.—Ezek. 14:6.

28. Kasi ŵanthu ŵa Yehova ŵakawelera ku charu chawo munthowa wuli?

28 LAYIZGO 2. Ŵazamuwelera ku charu chauzimu cha ŵanthu ŵa Chiuta. Ŵakati ŵafuma mu Babuloni Mukuru, Ŵakhristu ŵakugomezgeka ŵakanjira mu charu chauzimu, malo ghawemi umo ŵakusuzgikaso na njara yauzimu yayi. (Ŵazgani Ezekiyeli 34:13, 14.) Mu Mutu 19 wa buku ili, tizamuwonaso kuti Yehova watumbika charu ichi pakuchipa chakurya chinandi chauzimu.—Ezek. 11:17.

29. Ntchivichi chikapangiska kuti ntchito ya kupharazga yitotome chomene mu 1919?

29 LAYIZGO 3. Ŵanthu ŵazamwambaso kupeleka vyawanangwa pa jotchero la Yehova. Mu nyengo ya ŵapositole, Ŵakhristu ŵakasambizgika kuti ŵapelekenge vyawanangwa vyakuzirwa chomene kuluska nyama kuŵa sembe kwa Chiuta. Ŵakapelekanga mazgu agho ŵakayowoyanga pakulumba Yehova na kupharazgira ŵanthu. (Heb. 13:15) Mu nyengo yose iyo ŵakaŵira ku wuzga wa Babuloni Mukuru, pakaŵavya ndondomeko yakukhazikika yakupelekera vyawanangwa vyanthena ivi. Kweni wuzga ukati wakhala pachoko kumara, ŵanthu ŵa Chiuta ŵakapelekanga sembe zamalumbo zanthena izi. Ŵakatangwanikanga na kupharazga kweniso kulumba Chiuta pa maungano ghawo. Kwambira waka mu 1919, “muzga wakugomezgeka na wavinjeru” wakaŵikapo mtima chomene pa ntchito ya kupharazga ndipo wakanozga vyakuti yichitikenge mu ndondomeko. (Mat. 24:45-47) Ntheura tingati jotchero la Yehova likazura na sembe za gulu la ŵanthu awo ŵakalumbanga zina lake lituŵa.

30. Kasi Yesu wakachita vichi kuti wawovwire ŵanthu ŵake kuti ŵaŵe na ŵaliska ŵawemi?

30 LAYIZGO 4. Ŵaliska ŵaheni ŵazamuwuskikapo. Khristu wakafwatura ŵanthu ŵa Chiuta ku ŵaliska ŵakhuluku, na ŵaryezi ŵa Chikhristu chautesi. Mu mpingo wa Khristu, ŵaliska awo ŵakachitanga nga mbaliska ŵatesi aŵa, ŵakawuskikamo mu maudindo. (Ezek. 20:38) Pakuti Yesu ni Muliska Muwemi, wakaŵikapo mtima kuti mberere zake ziŵe zakupwelelereka makora. Mu 1919, wakimika muzga wakugomezgeka na wavinjeru. Gulu lichoko waka la Ŵakhristu ŵakuphakazgika ili ndilo likalongozganga pakupeleka chakurya chauzimu, mwakuti ŵanthu ŵa Chiuta ŵapwelelereke makora. Nyengo yikati yajumphapo, ŵalara ŵakasambizgika kuti ŵapwelelerenge “mskambo wa Chiuta.” (1 Pet. 5:1, 2) Uthenga uwo uli pa Ezekiyeli 34:15, 16, ukukumbuska ŵaliska Ŵachikhristu umo Yehova na Yesu Khristu ŵakukhumbira kuti ŵaliska aŵa ŵachitirenge.

31. Kasi Yehova wakafiska wuli uchimi wa pa Ezekiyeli 11:19?

31 LAYIZGO 5. Umoza pakati pa ŵanthu ŵakusopa Yehova. Chikhristu chautesi chagaŵika mu magulu ghanandi chomene, ndipo ngakukolerana yayi. Kweni Yehova wachitira chinthu chapadera chomene ŵanthu ŵake awo ŵambaso kumusopa mwakugomezgeka. Ivyo wakayowoya kwizira mwa Ezekiyeli kuti, “niŵapenge mtima umoza” vyafiskika nadi. (Ezek. 11:19) Pa charu chose chapasi, Khristu wali na ŵanthu mamiliyoni ghanandi awo ŵakumulondezga kufuma mu mafuko, na mitundu yose. Kweni wose ŵakusambizgika vinthu vimoza ndipo ŵakuchita ntchito yimoza mwakukolerana chomene. Pa usiku wakuti namachero wafwenge, Yesu wakaŵeyelera Chiuta kuti wawovwire ŵalondezgi ŵake kuti ŵaŵenge ŵakukolerana. (Ŵazgani Yohane 17:11, 20-23.) Yehova wafiska pempho ili mwapadera chomene mu nyengo yithu yino.

32. Kasi mukujipulika wuli pakuwona umo mauchimi ghakuyowoya vya kuwezgerapo vinthu ghakufiskikira? (Wonaniso bokosi lakuti “Mauchimi Ghakuyowoya vya Wuzga na Kuwelera.”)

32 Kasi imwe mukukondwa yayi kuti mukukhala mu nyengo yakukondweska iyi yakuwezgerapo vinthu? Mazuŵa ghano, tikuwona kuti mauchimi gha Ezekiyeli ghakufiskika mu vigaŵa vyose vya kusopa kwithu. Tili na chigomezgo kuti sono Yehova wakukondwa para wakuwona ŵanthu ŵake, nga umo wakayowoyera mwa Ezekiyeli kuti: “Namukondwa namwe.” (Ezek. 20:41) Ni mwaŵi ukuru chomene kuŵa mu gulu la ŵanthu awo mbakukolerana, ŵakulumba Yehova pa charu chose, ŵanthu awo ŵali kufwatulika ku wuzga uwo ŵakakhalamo nyengo yitali. Kweni mauchimi ghanyake gha Ezekiyeli ghakuyowoya vya kuwezgerapo vinthu ghazamufiskika chomene kunthazi.

“Nga ni Munda wa Edeni”

33-35. (a) Kasi uchimi wa pa Ezekiyeli 36:35 ukang’anamurangachi ku Ŵayuda awo ŵakaŵa ku wuzga? (b) Kasi uchimi uwu ukung’anamura vichi ku ŵanthu ŵa Yehova mazuŵa ghano? (Wonaniso bokosi lakuti “‘Nyengo Yakuwezgerapo Vinthu Vyose.’”)

33 Nga umo tawonera, ‘nyengo yakuwezgerapo vinthu vyose’ yikamba mu 1914 apo Yesu wakaŵikika pa mpando, kuwezgerapo mzere wa mathemba ghakufuma mwa Davide. (Ezek. 37:24) Kufuma apo, pakati pajumpha vyaka vinandi chomene vya wuzga wauzimu, Yehova wakamupa nkhongono Khristu za kuwezgerapo kusopa kutuŵa pa ŵanthu ŵake. Kweni kasi ichi chikung’anamura kuti ntchito ya Khristu yakuwezgerapo vinthu yikamalira penepapo? Yayi. Ntchito iyi yizamulutilira munthowa yapadera munthazi, ndipo mauchimi gha Ezekiyeli ghakuyowoya umo yizamuchitikira.

34 Umoza mwa mauchimi agha ngwakuti: “Ŵanthu ŵazamuyowoya kuti: ‘Charu chakupasuka chaŵa nga ni munda wa Edeni.’” (Ezek. 36:35) Kasi Ezekiyeli na ŵazga ŵanyake ŵakalipulikiska wuli layizgo ili? Ŵakwenera kuti ŵakakhazganga kuti layizgo ili lifiskikenge nkhanira fikepo yayi. Ŵakaghanaghanapo yayi kuti charu chawo chiŵenge nadi nga ni munda wa Edeni, uwo Yehova wakawupanda. (Gen. 2:8) Tikukayika yayi kuti ŵakamanya kuti apa Yehova wakaŵasimikizgiranga waka kuti charu chawo icho ŵakawelerako chiŵenge chakutowa na chakupambika vipambi.

35 Kasi layizgo ili likutiphalira vichi ise mazuŵa ghano? Tikumanya kuti layizgo ili lingafiskika zanadinadi yayi mu charu chiheni ichi, chakulongozgeka na Satana Dyabulosi. Kweni tikumanya kuti mazgu agha ghakufiskika mwauzimu mazuŵa ghano. Pakuŵa ŵateŵeti ŵa Yehova, tikukhala mu charu chauzimu icho chawezgekerapo, umo tikuteŵetera makora ndipo kuteŵetera Chiuta ndicho chinthu chakwamba pa umoyo withu. Charu chauzimu ichi chikuzgoka paradiso pachokopachoko. Kweni wuli munthazi?

36, 37. Kasi ni malayizgo wuli agho ghazamufiskika mu Paradiso?

36 Para nkhondo yikuru ya Aramagedoni yazakajumpha, ntchito ya Yesu ya kuwezgerapo vinthu yizamusazgapo kunozga charu chapasi. Mu Muwuso wake wa Vyaka 1,000, wazamutuma ŵanthu kuti ŵazgore charu chose chapasi kuŵa paradiso nga ni munda wa Edeni, umo Yehova wakakhumbiranga kwamba kale. (Luka 23:43) Pa nyengo iyo, ŵanthu wose ŵazamuŵa ŵakukolerana ndipo ŵazamukondwa na chikaya chawo. Kuzamuŵavya chilwani, panji chakuŵawofya chilichose. Muŵe nga mukuwona kuti layizgo ili nalo likufiskika: “Nizamuchita nazo phangano lamtende, nizamuwuskamo vikoko vyakofya mu charu, kuti zizakakhale mwakufwasa mu mapopa na kugona mu thengere.”—Ezek. 34:25.

37 Kasi muli na chithuzithuzi cha umo vinthu vizamuŵira? Muzamuluta kulikose uko mwakhumba pa charu chapasi, kwambura kopa chilichose. Vikoko vizamumupwetekani yayi. Muzamuŵa pamtende kwambura chakujandizga. Muzamwenda muthengere likuru mwekha na mwekha, kuwona kutowa kwake na kugona mwenemumo na kuwukaso makora waka.

Ghanaghanirani nyengo iyo pazamuŵavya suzgo lililose “kugona mu thengere” (Wonani ndime 36, 37)

38. Kasi mukujipulika wuli para mukughanaghanira umo uchimi wa pa Ezekiyeli 28:26 uzamufiskikira?

38 Tizamuwonaso layizgo ili likufiskika: “Ŵazamukhalamo mwakufwasa [mu charu], ndipo ŵazamuzenga nyumba na kupanda minda ya mpheska. Ŵazamukhalamo mwakufwasa para napeleka cheruzgo pa wose awo ŵaŵazingilizga, ŵeneawo ŵakaŵagoskanga. Ndipo ŵazamumanya kuti ine ndine Yehova Chiuta wawo.” (Ezek. 28:26) Para ŵalwani wose ŵa Yehova ŵazakaparanyika, ŵanthu ŵazamukhala mwakufwasa kweniso mwamtende pa charu chose chapasi. Apo tizamupweleleranga charu chapasi, tizamuŵaso na mwaŵi wa kujipwelelera tekha na ŵakutemweka ŵithu, uku tikuzenga na kukhala mu nyumba ziwemi kweniso kulima minda ya mpheska.

39. Chifukwa wuli mukugomezga kuti mauchimi gha Ezekiyeli ghakuyowoya vya Paradiso ghazamufiskika?

39 Kasi imwe mukuwona nga ivi ni maloto waka? Para ni nthena, kumbukani ivyo mwawona kale mu nyengo ‘yakuwezgerapo vinthu vyose.’ Yesu wali kupika nkhongono za kuwezgerapo kusopa kutuŵa mu nyengo ziheni izi, nangauli Satana wakulimbikira kuti watondeske. Uwu mbukaboni ukuru wakuti vyose ivyo Chiuta wali kulayizga kwizira mwa Ezekiyeli vizamufiskika.

a Ŵazga ŵanandi Ŵachiyuda ŵakakhalanga mu vikaya vinyake, kutali na msumba wa Babuloni. Chiyelezgero, Ezekiyeli wakakhalanga na Ŵayuda ŵanyake mumphepete mwa mlonga wa Kebara. (Ezek. 3:15) Kweni pakaŵa Ŵayuda ŵanyake ŵachoko waka awo ŵakakhalanga mukati mwa msumba wa Babuloni. Ŵanyake mwa ŵanthu aŵa ŵakaŵa “awo ŵakafuma mu nyumba zauthemba na zakuchindikika.”—Dan. 1:3, 6; 2 Mathe. 24:15.

b Chiyelezgero, tingayowoya mwakusimikizga yayi kuti pa ŵanthu awo ŵakakhumbanga kuti vinthu visinthe mu tchalitchi mu vyaka vya m’ma 1500, ngana na ngana ndiwo ŵakaŵa Ŵakhristu ŵakuphakazgika.