1. Kasi Yesu wakafipanga mtima na vichi usiku wakuti namachero wakomekenge?

UKAŴA usiku wakuti namachero ghake Yesu wakomekenge. Yesu wakamanya kuti wali pafupi kulekana na ŵasambiri ŵake, ndipo wakafipanga mtima na umo vinthu viŵirenge kwa iwo. Wakaŵaphalira kuti: “Muli chigaŵa cha charu chara.” (Yohane 15:19) Pamanyuma, wakaŵalombera ku Awiske, wakati: “Ŵali ku chigaŵa cha charu chara, umo ine niliri ku chigaŵa cha charu chara.” (Yohane 17:15, 16) Kasi Yesu wakang’anamuranga vichi?

2. Kasi “charu” icho Yesu wakayowoya ni vichi?

² Mazgu ghakuti “charu” agho Yesu wakayowoya apa ghakung’anamura ŵanthu awo ŵakumumanya yayi Chiuta ndipo ŵakulongozgeka na Satana. (Yohane 14:30; Ŵaefeso 2:2; Yakobe 4:4; 1 Yohane 5:19) Kasi tikuchita wuli kuti tileke kuŵa ku “chigaŵa cha charu”? Mu mutu uwu, tisambirenge nthowa zinandi: Tikugomezgeka ku Ufumu wa Chiuta na kuleka kunjilirapo pa vya charu, kung’anamura kuti, tikukhozgera yayi ndyali. Tikukana mzimu wa charu. Tikuvwara na kujitozga mwamahara, ndipo tikuwona ndalama mwakwenelera. Kweniso tikuvwara “vyankhondo vyose” ivyo Chiuta wali kutipa.—Wonani Mazgu Ghakuumaliro 16.

3. Kasi Yesu wakaziwonanga wuli ndyali?

³ Apo Yesu wakaŵa pa charu chapasi, wakawona kuti ŵanthu ŵakaŵa na masuzgo ghanandi ndipo umoyo ukaŵa wakusuzga kwa iwo. Wakaghanaghaniranga chomene ŵanthu ndipo wakakhumbanga kuŵawovwira. Kasi wakazgoka mulongozgi wa ndyali? Yayi. Yesu wakamanyanga kuti ŵanthu ŵakakhumbikwiranga chomene Ufumu wa Chiuta, panji kuti boma. Wakamanyanga kuti ndiyo wazamuŵa Fumu ya Ufumu uwu, nakuti mutu wa upharazgi wake ukaŵa Ufumu. (Daniyeli 7:13, 14; Luka 4:43; 17:20, 21) Yesu wakachitako yayi ndyali, ndipo wakanjilirangapo yayi. Apo wakeruzgikanga panthazi pa Kazembe wa Ŵaroma Pontiyo Pilato, Yesu wakayowoya kuti: “Ufumu wane ngwa charu chino chara.” (Yohane 18:36) Ŵasambiri ŵake nawo ŵakanjilirangapo yayi pa vya charu. Buku linyake (“On the Road to Civilization”) likati Ŵakhristu ŵakwambilira “ŵakakananga kuŵa na maudindo mu ndyali.” Ndimo Ŵakhristu ŵaunenesko ŵakuchitira mazuŵa ghano. Tikukhozgera Ufumu wa Chiuta ndipo tikunjilirapo yayi pa ndyali.—Mateyu 24:14.

4. Kasi Ŵakhristu ŵaunenesko ŵakukhozgera wuli Ufumu wa Chiuta?

⁴ Ŵakazembe ŵakwimira boma lawo mu charu chinyake ndipo ŵakuchitako yayi ndyali za mu charu icho ŵakugwiramo ntchito. Ndimo viliri na Ŵakhristu ŵakuphakazgika, awo ŵakulindilira kuzakaŵa mafumu pamoza na Khristu kuchanya. Paulosi wakalembera Ŵakhristu ŵakuphakazgika kuti: “Ndise ŵakazembe mu malo gha Khristu.” (2 Ŵakorinte 5:20) Ŵakuphakazgika ŵakwimira boma la Chiuta. Ntheura ŵakuchitako yayi ndyali panji vyakuchitika vinyake vya maboma gha charu ichi. (Ŵafilipi 3:20) Kweni ŵakuphakazgika ŵawovwira ŵanthu  mamiliyoni kumanya boma la Chiuta. Ŵa “mberere zinyake,” awo ŵakulindilira kuzakakhala kwamuyirayira mu charu chiphya cha Chiuta, ŵakovwira ŵakuphakazgika. Nawo ŵakunjilirapo yayi pa vya charu. (Yohane 10:16; Mateyu 25:31-40) Ichi chikulongora kuti Mkhristu waunenesko wanganjilirapo yayi pa ndyali za charu.—Ŵazgani Yesaya 2:2-4.

5. Chifukwa wuli Ŵakhristu ŵakukana kurwa nkhondo?

⁵ Ŵakhristu ŵaunenesko ŵakuwona Ŵakhristu ŵanyawo wose kuti mbabali ŵawo ndipo mbakukolerana, vilije kanthu ŵangapambana charu panji mtundu. (1 Ŵakorinte 1:10) Usange tingaluta ku nkhondo, ndikuti tamutimbana na ŵabali ŵithu, Ŵakhristu ŵanyithu, awo Yesu wakati tiŵatemwenge. (Yohane 13:34, 35; 1 Yohane 3:10-12) Chinyake ntchakuti Yesu wakaphalira ŵasambiri ŵake  kuti ŵatemwenge na ŵalwani ŵawo wuwo.—Mateyu 5:44; 26:52.

6. Kasi ŵateŵeti ŵa Yehova ŵakuchita wuli na maboma?

⁶ Ŵakhristu ŵakuyezgayezga kuŵa ŵanthu ŵawemi nangauli ŵakunjilirapo yayi pa vya charu. Tikupulikira malango gha boma na kupeleka misonkho, kulongora kuti tikulichindika. Kweni tikuwoneseska kuti tikupeleka “vya Chiuta kwa Chiuta.” (Mariko 12:17; Ŵaroma 13:1-7; 1 Ŵakorinte 6:19, 20) Vinyake mwa vinthu “vya Chiuta” nkhumutemwa, kumupulikira, na kumusopa. Tikulolera kutaya umoyo withu m’malo mwa kuleka kupulikira Yehova.—Luka 4:8; 10:27; ŵazgani Milimo 5:29; Ŵaroma 14:8.

7, 8. Kasi “mzimu wa charu” ni vichi, ndipo ukupangiska ŵanthu kuchitachi?

⁷ Para tikukhumba kuŵa kutali na charu cha Satana, tikwenera yayi kuzomerezga “mzimu wa charu” kuŵa na mazaza pa ise. Mzimu uwu nkhaghanaghaniro na nkharo iyo yikufuma kwa Satana, ndipo uli na mazaza pa ŵanthu awo ŵakumuteŵetera yayi Yehova. Kweni Ŵakhristu ŵakukana mzimu uwu. Nga umo Paulosi wakayowoyera, “tili kupokera mzimu wa charu chara, kweni mzimu uwo ngwakufuma kwa Chiuta.”—1 Ŵakorinte 2:12; Ŵaefeso 2:2, 3; wonani Mazgu Ghakuumaliro 17.

⁸ Mzimu wa charu ukupangiska ŵanthu kwendera vyawo pera, kujikuzga, na kugaluka. Mzimu uwu ukuŵapangiska kughanaghana kuti ntchakwenelera yayi kupulikira Chiuta. Satana wakukhumba ŵanthu ŵachitenge chilichose icho ŵakhumba kwambura kughanaghanira uheni wake. Wakukhumba ŵanthu ŵagomezgenge kuti “makhumbiro gha thupi, makhumbiro gha maso” ndivyo  ni vinthu vyakuzirwa chomene pa umoyo. (1 Yohane 2:16; 1 Timote 6:9, 10) Dyabulosi wakulimbikira chomene kuti wapuluske awo ŵakuteŵetera Yehova na kutipusika kuti tighanaghanenge nga ndiyo.—Yohane 8:44; Milimo 13:10; 1 Yohane 3:8.

9. Kasi mzimu wa charu ungatinanga wuli?

⁹ Mzimu wa charu uli nga ni mphepo iyo tikuthuta, uli palipose. Usange tikupusa, nase ungatinanga. (Ŵazgani Zintharika 4:23.) Ivi vingamba kuchitika pachokopachoko kwambura ise kumanya, chomene para tamba kwendera maghanoghano na nkharo ya ŵanthu awo ŵakuleka kusopa Yehova. (Zintharika 13:20; 1 Ŵakorinte 15:33) Panji tingathuta mzimu uwu kwizira mu vinthu nga nkhuwonelera vyamsikuzi (vyamziro), kuchezga na ŵakugaluka, panji kuchitako maseŵera ghakuphalizgana chomene.—Wonani Mazgu Ghakuumaliro 18.

10. Kasi tingakana wuli mzimu wa charu?

¹⁰ Ipo tingachita wuli kuti tileke kulongozgeka na mzimu wa charu? Tikwenera kuŵa pafupi na Yehova kweniso kulongozgeka na vinjeru vyake. Tikwenera kulomba kuti watipe mzimu utuŵa ndipo tiŵe ŵakutangwanika pakumuteŵetera. Yehova ndiyo ngwankhongono chomene mu chilengiwa chose. Tili na chigomezgo chose kuti watovwirenge kuti tikane mzimu wa charu.—1 Yohane 4:4.

11. Kasi mzimu wa charu wananga wuli ŵanthu pa nkhani ya kavwaliro?

¹¹ Kavwaliro kithu kweniso umo tikujitozgera navyo vikulongora kuti tili chigaŵa cha charu chara. Ŵanandi mu charu ŵakuvwara kuti ŵanthu ŵaŵawone, kuti ŵakope ŵanalume panji ŵanakazi, kulongora mzimu wa  kugaluka, panji kuti ŵanji ŵamanye kuti kwa iwo ndalama ni nkhani yayi. Ŵanthu ŵanyake ŵalije navyo ntchito na umo ŵakuwonekera. Ŵakugeza panji kuchapa yayi, ŵakuŵa waka nakanaka. Tikukhumba yayi kutolera maghanoghano agha pakusankha vyakuvwara na umo tingajitozgera.

12, 13. Kasi ni fundo wuli izo zingatovwira pakusankha ivyo tingavwara?

¹² Pakuŵa ŵateŵeti ŵa Yehova, tikukhumba kuvwara vyakuvwara viwemi, vyakutowa, kweniso vyakuyana na chakuchitika chilichose. Tikuvwara “mwasoni ndiposo  mwamahara,” kulongora kuti ndise ŵanthu “ŵakusopa Chiuta.”—1 Timote 2:9, 10; Yuda 21.

¹³ Umo ise tikuvwalira vingakhwaskaso umo ŵanji ŵakuwonera Yehova na ŵanthu ŵake. Tikukhumba kuchita “vinthu vyose kuti Chiuta wachindikike.” (1 Ŵakorinte 10:31) Tingalongora mahara para tikuchindika maghanoghano gha ŵanyithu na umo ŵakuwonera vinthu. Ntheura para tikusankha vyakuvwara panji umo tingawonekera, tikumbukenge kuti ivyo tikusankha vikukhwaskaso ŵanthu ŵanyake.—1 Ŵakorinte 4:9; 2 Ŵakorinte 6:3, 4; 7:1.

14. Kasi tikwenera kughanaghanira vichi para tikusankha vyakuvwara pa vyakuchitika Vyachikhristu?

¹⁴ Kasi tikuvwara wuli para tili pa maungano panji tili mu uteŵeti? Kasi tikuvwara kuti ŵanthu wose maso ghaŵenge kwa ise? Kasi ŵanji soni zikuŵakora chifukwa cha umo ise tavwalira? Kasi tikuvwara mwa uyo chamuŵinya wakajikake? (Ŵafilipi 4:5; 1 Petrosi 5:6) Tose tikukhumba kuti tiwonekenge makora, kweni makhaliro Ghachikhristu ndigho ŵanyithu ŵangatitemwerapo. Makhaliro agha ndigho Yehova wakuwona para wakutilaŵiska. Makhaliro agha ghakulongora umo tiliri mukati, “munthu wakubisika wa mu mtima . . . , uwo ngwakuzirwa chomene pamaso pa Chiuta.”—1 Petrosi 3:3, 4.

15. Chifukwa wuli Yehova wandatiphalire mwakudunjika ivyo tikwenera kuvwara panji umo tikwenera kuwonekera?

¹⁵ Yehova wandatiphalire mwakudunjika ivyo tikwenera kuvwara panji yayi. Kweni watipa waka fundo mu Baibolo izo zingatovwira kuti tisankhe makora pa nkhani iyi. (Ŵahebere 5:14) Iyo wakukhumba kuti tisankhenge vyakuchita, vikuru panji vichoko, chifukwa chakuti tikutemwa iyo kweniso ŵanyithu. (Ŵazgani Mariko 12:30, 31.) Ŵanthu ŵa Yehova pa charu chose ŵakuvwara  munthowa zakupambana kuyana na mitheto yawo kweniso ivyo waliyose wakutemwa. Chikuŵa chiwemi na chakukondweska kuwona ŵanthu ŵavwara munthowa zakupambanapambana.

16. Kasi maghanoghano gha charu pa nkhani ya ndalama ghakupambana wuli na ivyo Yesu wakasambizga? Ni mafumbo wuli agho tikwenera kujifumba?

¹⁶ Satana wakukhumba kuti ŵanthu ŵaghanaghanenge kuti ŵangaŵa ŵakukondwa chomene pekha para ŵangaŵa na ndalama zinandi kweniso vinthu vinandi vyakuthupi. Kweni ŵateŵeti ŵa Yehova ŵakumanya kuti  uwu mbutesi. Tikugomezga ivyo Yesu wakayowoya kuti: “Nanga munthu wangaŵa na vinthu vinandi, umoyo wake ukufuma mu ivyo wali navyo yayi.” (Luka 12:15) Ndalama zingatipa chimwemwe cheneko yayi. Zingatipa yayi ŵabwezi ŵanadi, mtende wenecho wa mu mtima, panji umoyo wamuyirayira. Tikukhumbikwira nadi vinthu vinyake vyakuthupi, ndipo tikukhumba kusangwa na umoyo. Kweni Yesu wakasambizga kuti tingaŵa ŵakukondwa para tingaŵa ŵabwezi ŵa Chiuta kweniso usange kusopa ndicho chinthu chakwamba pa umoyo withu. (Mateyu 5:3; 6:22) Jifumbani kuti: ‘Kasi nane namba kuwona ndalama nga umo charu chikuziwonera? Kasi nkhutemwa chomene kughanaghana panji kuyowoya vya ndalama?’—Luka 6:45; 21:34-36; 2 Yohane 6.

17. Kasi umoyo withu ungaŵa wuli usange tingakana maghanoghano gha charu pa nkhani ya ndalama?

¹⁷ Tikondwenge na umoyo para tikuŵika mtima pakuteŵetera Yehova na kukana maghanoghano gha charu pa nkhani ya ndalama. (Mateyu 11:29, 30) Tiŵenge ŵakukhorwa kweniso tiŵenge na mtende wa mu mtima na mu maghanoghano. (Mateyu 6:31, 32; Ŵaroma 15:13) Tifipenge mtima chomene yayi na vinthu vyakuthupi. (Ŵazgani 1 Timote 6:9, 10.) Tiŵenge ŵakukondwa chifukwa cha mtima wa kupeleka. (Milimo 20:35) Tiŵengeso na nyengo yinandi yakuchezgera na ŵakutemweka ŵithu. Kweniso tingagona tulo tuwemi.—Mupharazgi 5:12.

18. Kasi Satana wakukhumba kuchita nase vichi?

¹⁸ Satana wakuyezgayezga kuti wanange ubwezi withu na Yehova. Ntheura tikwenera kuchita vyose ivyo tingafiska kuti tivikilire ubwezi uwu. Tikulimbana na “mawumba gha mizimu yiheni.” (Ŵaefeso 6:12) Satana na  viŵanda vyake ŵakukhumba yayi kuti tikondwenge panji kuzakasanga umoyo wamuyirayira. (1 Petrosi 5:8) Ŵalwani ŵankhongono aŵa ŵakulimbana nase, kweni Yehova wangatovwira kuti tiŵatonde.

19. Kasi lemba la Ŵaefeso 6:14-18 likulongosora wuli “vyankhondo” vya Mkhristu?

¹⁹ Kale, ŵasilikari ŵakavwaranga vyankhondo kuti ŵajivikilirenge para ŵali ku nkhondo. Nase tikwenera kuvwara “vyankhondo” ivyo Yehova watipa. (Ŵaefeso 6:13) Vinthu ivi vitivikilirenge. Tikusambira za “vyankhondo” ivi pa Ŵaefeso 6:14-18, apo pakuti: “Ntheura tchinthani, mwati mwajikakilira mu chiwuno lamba wa unenesko, na kuvwara chakujivikilira pa chifuŵa cha urunji. Ndipo muvwalike malundi ghinu pakunozgekera kupharazga makani ghawemi gha mtende. Padera pa vyose, torani chiskango chikuru cha chipulikano, icho mungazimwira mivi yose yakugolera ya muheni. Kweniso vwarani chisoti cha chiponosko, na kuyegha lupanga lwa mzimu, ulo ni mazgu gha Chiuta. Ndipo pa chakuchitika chilichose lutilirani kulomba mu mzimu na lurombo lwa mtundu uliwose na kuŵeyelera.”

20. Kasi tingachita wuli kuti “vyankhondo” vitovwire?

²⁰ Nyengo yira, usange msilikari waluwa chigaŵa chimoza cha vyankhondo vyake ndipo pa malo ghamoza gha thupi lake mphambura kuvikilirika, mulwani wakadinikanga penepapo. Nase para tikukhumba kuti “vyonkhondo” vitivikilire, tingaluwangapo kachigaŵa nanga nkhamoza yayi. Tikwenera kuvwara vyose ndipo vikwenera kuŵa vyakukhora. Tilutilirenge kurwa m’paka charu cha Satana chiparanyike kweniso mwenecho Satana na viŵanda vyake ŵafumiskikepo pa charu. (Chivumbuzi 12:17; 20:1-3) Ntheura usange tikulimbana na makhumbiro ghaheni panji  tikusuzgika na ubudi unyake, tingagongowanga yayi!—1 Ŵakorinte 9:27.

21. Kasi tingachita wuli kuti timutonde Dyabulosi?

²¹ Patekha tingamutonda yayi Dyabulosi. Kweni tingamutonda na wovwiri wa Yehova! Tikwenera kulomba kwa Yehova, kusambira Mazgu ghake, na kuwungana na ŵabali kweniso ŵadumbu kuti tilutilire kuŵa ŵakugomezgeka. (Ŵahebere 10:24, 25) Vinthu ivi vitovwirenge kuti tiŵe ŵakugomezgeka kwa Chiuta kweniso kuŵa ŵakunozgeka kuvikilira chipulikano chithu.

22, 23. (a) Kasi tingachita wuli kuti tiŵenge ŵakunozgeka kuvikilira chipulikano chithu? (b) Kasi mu mutu wakulondezgapo tisambirenge vichi?

²² Nyengo zose tikwenera kuŵa ŵakunozgeka kuvikilira chipulikano chithu. (Yohane 15:19) Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakuchita vinthu mwakupambana na ŵanthu wose pa nkhani zinyake. Jifumbani kuti: ‘Kasi nkhupulikiska nadi chifukwa icho tikuchitira nthena? Kasi nkhukhorwa kuti ivyo Baibolo kweniso muzga wakugomezgeka na wavinjeru wakuyowoya ni vyaunenesko? Kasi nkhukondwa kuti nili yumoza wa Ŵakaboni ŵa Yehova? (Salimo 34:2; Mateyu 10:32, 33) Kasi ningaŵalongosolera ŵanyane ivyo nkhugomezga?’—Mateyu 24:45; Yohane 17:17; ŵazgani 1 Petrosi 3:15.

²³ Nyengo zinandi, chikuŵa chipusu kumanya chakuchita kuti tileke kuŵa ku chigaŵa cha charu. Kweni nyengo zinyake pakuŵa pakusuzga kumanya chakuchita. Satana wakuthya vipingo vinandi kuti watikore. Chipingo chinyake icho Satana wakuthya ni vyakusanguluska. Kasi tingachita wuli kuti tisankhenge mwamahara vyakusanguluska? Tiwonenge mu mutu wakulondezgapo.