Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

MUTU 11

Para Zuŵa Laukwati Lajumpha

Para Zuŵa Laukwati Lajumpha

“Chitemwa chikumara yayi.”—1 ŴAKORINTE 13:8.

1, 2. Kasi para mu nthengwa muli masuzgo ndikuti njakutondeka? Longosorani.

NTHENGWA ntchawanangwa chakufuma kwa Yehova. Yingawovwira munthu kuŵa wakukondwa na umoyo. Kweni nthengwa yiliyose yikuŵa na masuzgo ghake. Nyengo zinyake vingawoneka nga kuti masuzgo agho ghamalenge yayi. Mfumu na muwoli ŵangaleka kutemwana umo ŵakatemwanirananga pakwamba.

2 Tingazizwanga yayi usange nyengo zinyake mu nthengwa yithu mukuŵa masuzgo. Masuzgo ntchilongolero chakuti nthengwa yithu yatondeka yayi. Ŵakutorana ŵanyake awo ŵakaŵa na masuzgo ghakuru chomene mu nthengwa yawo ŵali kusanga nthowa zakwambiraso kutemwana na kukhozga nthengwa. Ntchivichi chaŵawovwira?

SENDELERANI KWA CHIUTA KWENISO KWA MUNYINU

3, 4. Kasi ntchivichi chingachitika mu nthengwa nyengo zinyake?

3 Nthengwa yikupangika na ŵanthu ŵaŵiri, awo ŵakupambana ivyo ŵakutemwa panji kutinkha, fundo, na kachitiro ka vinthu. Nyengo zinyake mfumu na muwoli ŵangafuma mu mitundu panji kakuliro kakupambana. Pakutora nyengo na chitatata kuti mfumu na muwoli ŵamanyane na kupulikiskana makora.

4 Nyengo zinyake apo vyaka vikujumpha, mfumu na muwoli waliyose wangamba kutangwanika chomene na vyake, ndipo ŵangamba kutalikirana. Vingaŵa nga kuti waliyose ni kamphanda payekha. Kasi chingaŵawovwira ntchivichi kuti ŵambeso kuchitira vinthu pamoza?

Fundo za mu Baibolo zikovwira chomene kuti nthengwa yendenge makora

5. (a) Kasi ntchivichi chingawovwira Ŵakhristu ŵakutorana kuti ŵatemwanenge chomene? (b) Kasi lemba la Ŵahebere 13:4 likuti tiwonenge wuli nthengwa?

5 Yehova wakupeleka ulongozgi uwemi chomene uwo ungamovwirani imwe na munyinu kuti mutemwenge Chiuta kweniso mutemwanenge. (Salimo 25:4; Yesaya 48:17, 18) Wakutiphalira kuti: “Nthengwa yiŵenge yakuchindikika na ŵanthu wose.” (Ŵahebere 13:4) Chinthu icho munthu wakuchichindika chikuŵa chakuzirwa kweniso chamtengo wapatali. Wakuchivikilira ndipo wakuchiwona mwakupepuka yayi. Ndimo Yehova wakukhumbira kuti muwonerenge nthengwa yinu.

KUTEMWA YEHOVA KUNGAWOVWIRA NTHENGWA YINU

6. Kasi lemba la Mateyu 19:4-6 likutiphalira kuti Yehova wakuyiwona wuli nthengwa?

6 Yehova ndiyo wakakwatiska nthengwa yakwamba. Mwana wake, Yesu, wakati: “Kasi mundaŵazge kuti uyo wakaŵalenga pakwamba wakaŵalenga iwo mwanalume na mwanakazi, ndipo wakati: ‘Pa chifukwa ichi mwanalume walekenge awiske na anyina ndipo wabatikanenge na muwoli wake, ndipo wose ŵaŵiri ŵaŵenge thupi limoza’? Ntheura mbaŵiriso yayi, kweni thupi limoza. Pa chifukwa ichi, icho Chiuta wagumanya pamoza munthu waleke kupatura.” (Mateyu 19:4-6) Kufuma waka pakwamba, Yehova wakakhumbanga kuti nthengwa yingamaranga yayi. Wakakhumbanga kuti ŵanthu mu nthengwa ŵakoleranenge, kutemwana, na kusangwa na umoyo.

7. Kasi ŵafumu na ŵawoli ŵangakhozga wuli nthengwa yawo?

7 Kweni mazuŵa ghano ŵanthu ŵakutorana ŵakusuzgika na kufyenyeka chomene kuluska kumasinda. Nyengo zinyake vinthu vikufika paheni chomene mwakuti ŵakuwona kuti nthengwa yawo yingalungaso yayi, mbwenu ŵakuphatapo waka. Kweni icho chingawovwira nkhumanya umo Yehova wakuwonera nthengwa.—1 Yohane 5:3.

8, 9. (a) Kasi mphawuli apo tikwenera kulondezga ulongozgi wa Yehova pa nkhani ya nthengwa? (b) Kasi tingalongora wuli kuti tikuwona nthengwa yithu kuŵa yakuzirwa?

8 Nyengo zose ulongozgi uwo Yehova wakutipa ukutovwira. Nga umo tawonera, wakutiphalira kuti: “Nthengwa yiŵenge yakuchindikika.” (Ŵahebere 13:4; Mupharazgi 5:4) Usange tikupulikira ulongozgi wa Yehova, nanga vinthu vingasuzga, vitiyenderenge makora chomene.—1 Ŵatesalonika 1:3; Ŵahebere 6:10.

9 Nthengwa yithu njakuzirwa kwa ise, ndipo tikukhumba yayi kuchita panji kuyowoya chinthu chilichose icho chingayinanga. Kweni tikukhumba kukhozga ubwezi withu pakati pa ise na mfumu panji muwoli withu. Kasi tingachita wuli?

CHINDIKANI NTHENGWA YINU KWIZIRA MU VYAKUYOWOYA NA VYAKUCHITA

10, 11. (a) Kasi mu nthengwa zinyake muli suzgo wuli likuru? (b) Chifukwa wuli tikwenera kuŵa maso na umo tikuyowoyera kwa mfumu panji muwoli withu?

10 Munthu wangaŵinyiska mtima mfumu panji muwoli wake munthowa zinandi. Tili Ŵakhristu, ndipo tikumanya kuti tikwenera yayi kutimba muwoli panji mfumu withu panji kuchita chilichose icho chingamupweteka. Kweni para tingapusa, tingapwetekana na mazgu. Mazgu ndigho ghangazgoka vyakutimbirana. Mwanakazi munyake wakayowoya kuti: “Mfumu wane wakunitimba na mazgu. Vikomokomo nilije mu thupi, kweni mazgu agho wakuniyowoyera, nga ghakuti ‘Wanivuska we!’ na ghakuti ‘Nilije nawe ntchito!’ ghapanga vilonda mu mtima wane.” Mwanalume munyake wakayowoya kuti muwoli wake wakumuyowoyera msinjiro na kumunena chomene. Wakati: “Ivyo wakuniyowoyera ni vyakuti ningayowoya yayi pa ŵanthu. Lekani nkhumuyowoyeska yayi ndipo ku ntchito nkhuwera usiku pera. Nkhujipulika makora para nili ku ntchito kuluska ku nyumba.” Mazuŵa ghano, ŵanthu ŵakutemwa chomene kuyowoya mazgu ghamsinjiro, ndiko kuti, kuyowoya vinthu vyankhaza na vyambura lusungu ivyo vikupweteka ŵanji mu mtima.

11 Para mfumu na muwoli ŵakuyowoyerana mazgu ghankhaza, ŵakupwetekana mu mtima ndipo chilonda chake chikupora luŵiro yayi. Yehova wakukhumba yayi kuti mfumu na muwoli ŵachitiranenge nthena. Kweni vingachitika kupweteka mfumu panji muwoli winu kwambura mwaŵene kumanya. Imwe mungawona nga muli ŵalusungu kwa mfumu panji muwoli winu, kweni kasi iyo wakuti wuli? Usange mwayowoya chinthu chinyake icho chamupweteka mfumu panji muwoli winu, kasi muli ŵakunozgeka kusintha?—Ŵagalatiya 5:15; ŵazgani Ŵaefeso 4:31.

12. Kasi ntchivichi chingatimbanizga ubwezi wa munthu wapanthengwa na Yehova?

12 Umo tikuyowoyera na mfumu panji muwoli withu, kwali mphawumba panji kwatekha, Yehova vikumukhwaska. (Ŵazgani 1 Petrosi 3:7.) Lemba la Yakobe 1:26 likutikumbuska kuti: “Usange munthu wakujiwona kuti wakusopa Chiuta kweni wakutondeka kukora lulimi lwake, wakupusika mtima wake, ndipo kusopa kwa munthu uyu nkhwawaka.”

13. Kasi ni nthowa wuli yinyake iyo munthu wangapwetekera mfumu panji muwoli wake?

13 Paliso vinthu vinyake ivyo ŵanthu ŵakutora panji kutengwa ŵakwenera kuŵa navyo maso. Kasi mfumu panji muwoli winu wangajipulika wuli usange mwamba kuchezga nyengo yitali na munthu munyake? Nyengo zinyake vingaŵa nthena pa chifukwa chiwemi waka, nga kupharazgira lumoza panji kumovwira pa suzgo linyake. Kweni kasi mfumu panji muwoli winu vikumupweteka? Mudumbu munyake wakati: “Vikuniŵinya chomene para nkhuwona mfumu wane wakumalira nyengo yinandi kovwira mudumbu munyake mu mpingo. Nkhujiwona nga ine nili kanthu ha.”

14. (a) Kasi pa Genizesi 2:24 tikusambirapo fundo wuli yakuzirwa? (b) Kasi tikwenera kujifumba vichi?

14 Ndise Ŵakhristu, ndipo tili na udindo wakovwira ŵapapi ŵithu kweniso ŵabali na ŵadumbu mu mpingo withu. Kweni para tatora panji kutengwa, udindo withu ukuru ukuŵa pa mfumu panji muwoli withu. Yehova wakayowoya kuti mfumu ‘wabatikanenge na muwoli wake.’ (Genizesi 2:24) Tikwenera kughanaghanira chomene umo mfumu panji muwoli withu wakujipulikira. Jifumbani kuti: ‘Kasi nkhuchezga nayo mfumu panji muwoli wane na kumutemwa nga umo nkhwenera kuchitira?’

15. Chifukwa wuli Ŵakhristu awo ŵali pa nthengwa ŵakwenera yayi kuchezga chomene na munthu uyo ni mfumu panji muwoli wawo yayi?

15 Usange tamba kuchezga chomene na munthu munyake uyo ni mfumu panji muwoli withu yayi, nthengwa yithu yingayaghayika. Tingamba kudokera na kumukhumba munthu uyo tikuchezga nayo. (Mateyu 5:28) Para maghanoghano agha ghakura tingachita chinthu icho chingayuyura nthengwa yithu.

“PAKUGONA PAŴENGE PAMBURA KUFIPIRWA”

16. Kasi Baibolo likupeleka dango wuli pa nkhani ya nthengwa?

16 Pamanyuma pakuyowoya kuti: “Nthengwa yiŵenge yakuchindikika,” Baibolo likutiso: “Pakugona paŵenge pambura kufipirwa, chifukwa Chiuta wazamweruzga ŵazaghali na ŵaleŵi.” (Ŵahebere 13:4) Mazgu ghakuti “pakugona” ghakuyowoya vya kugonana pakati pa mfumu na muwoli. (Zintharika 5:18) Kasi munthu wangalongora wuli kuti wakuchindika ubwezi uwu na kuleka kuwufipiska?

17. (a) Kasi ŵanthu ŵanandi mazuŵa ghano ŵakuwona wuli uleŵi? (b) Kasi Ŵakhristu ŵakwenera kuwuwona wuli uleŵi?

17 Ŵanthu ŵanyake mazuŵa ghano ŵakuwona kuti kuleka kugomezgeka ku ŵafumu panji ŵawoli ŵawo ni nkhani yayi. Ise tingakhumba yayi kutolera maghanoghano gha charu. Yehova wakuyowoya pakweru kuti wakutinkha uzaghali na uleŵi. (Ŵazgani Ŵaroma 12:9; Ŵahebere 10:31; 12:29) Usange tingagonana na munthu uyo ni mfumu panji muwoli withu yayi ndikuti tafipiska nthengwa yithu. Tingalongora kuti tikuchindika yayi fundo za Yehova, ndipo ubwezi withu na iyo unganangika. Ntheura tikwenera kugega chilichose icho chingatipangiska kuchita uleŵi. Ichi chikung’anamura kuleka kuŵa na maghanoghano ghambura kwenelera kulazga kwa munthu munyake.—Yobu 31:1.

18. (a) Chifukwa wuli uleŵi ukayananga waka na kusopa ŵachiuta ŵatesi? (b) Kasi Yehova wakawuwonanga wuli uleŵi?

18 Kuyana na Dango la Mozesi ilo Chiuta wakapeleka ku Ŵaisrayeli, kuchita uleŵi kukaŵa kwananga kukuru chomene, vikayananga waka na kusopa ŵachiuta ŵatesi. Munthu uyo wachita vinthu ivi wakakomekanga. (Levitiko 20:2, 10) Kasi uleŵi ukayananga wuli na kusopa ŵachiuta ŵatesi? Muisrayeli uyo wakasopanga ŵachiuta ŵatesi, ndikuti wakaswanga phangano lakuti waŵenge wakugomezgeka kwa Yehova. Para wachita uleŵi, ndikuti wakaswanga phangano lakuti waŵenge wakugomezgeka kwa mfumu panji muwoli wake. (Ekisodo 19:5, 6; Dotoronome 5:9; ŵazgani Malaki 2:14.) Ichi chikulongora kuti kuchita uleŵi kukaŵa kwananga kukuru chomene pamaso pa Yehova nyengo yira.

19. Kasi ntchivichi chingatovwira kuti tileke kuchita uleŵi?

19 Mazuŵa ghano ke? Nangauli ise tikwendera Dango la Mozesi yayi, Yehova wandasinthe umo wakuwonera uleŵi. Tingachita yayi kuti tisope chiuta mutesi, ntheura tikwenera yayi kuŵa ŵambura kugomezgeka kwa mfumu panji muwoli withu. (Salimo 51:1, 4; Ŵakolose 3:5) Usange tingaleka kugomezgeka, ndikuti tiyuyurenge nthengwa yithu kweniso Yehova, Chiuta withu.—Wonani Mazgu Ghakuumaliro 26.

IVYO MUNGACHITA KUTI NTHENGWA YINU YIŴE YAKUKHORA CHOMENE

20. Kasi vinjeru vingawovwira wuli nthengwa?

20 Kasi mungachita wuli kuti nthengwa yinu yiŵe yakukhora chomene? Mazgu gha Chiuta ghakuti: “Nyumba yikuzengeka na vinjeru, ndipo yikukhozgeka na umanyi.” (Zintharika 24:3) Nyumba yingaŵa yakuzizima na yambura kanthu, panji yingaŵa yakuthukira, yiwemi na yakukhora. Ndimo viliri na nthengwa. Munthu wavinjeru wakuwoneseska kuti nthengwa yake yiŵe yakukhora, yiwemi, na yakukondweska.

21. Kasi nthengwa yingakhora wuli chifukwa cha kumanya vinthu?

21 Pakuyowoya vya nyumba yanthena iyi, Baibolo likulutizga kuti: “Chifukwa cha kumanya vinthu, vipinda vyake vikuzuzgika na mtundu wose wa usambazi wakuzirwa na wakukondweska.” (Zintharika 24:4) Ivyo mukusambira mu Mazgu gha Chiuta vingawovwira kuti nthengwa yinu yambe kwenda makora. (Ŵaroma 12:2; Ŵafilipi 1:9) Para mukuŵazgira lumoza Baibolo na mabuku ghithu, dumbiskanani umo mungalondezgera ivyo mukusambira. Sangani nthowa izo mungalongolera kuti mukutemwana na kuchindikana, kweniso umo mungaŵira ŵalusungu na kughanaghanirana. Pemphani Yehova kuti wamovwirani kuŵa na makhaliro agho ghangakhozga nthengwa yinu na kumovwirani kuti mfumu panji muwoli winu wamutemwaninge.—Zintharika 15:16, 17; 1 Petrosi 1:7.

Gomezgani Yehova kuti wamulongozgani pa nyengo yakusopa kwa mbumba

22. Chifukwa wuli tikwenera kutemwa na kuchindika mfumu panji muwoli withu?

22 Tikwenera kuyezgayezga chomene kuti titemwenge na kuchindika mfumu panji muwoli withu. Para tachita nthena, nthengwa yithu yiŵenge yakuthukira na yakukhora. Chakuzirwa chomene ntchakuti tikondweskenge Yehova.—Salimo 147:11; Ŵaroma 12:10.