MUTU 16
Suskani Dyabulosi
“Suskani Dyabulosi ndipo wamuchimbiraninge.”—YAKOBE 4:7.
1, 2. Kasi tikwenera kumanya vichi vya Satana na viŵanda?
UMOYO uzamuŵa wakunozga chomene mu charu chiphya. Tizamukhala nga umo Yehova wakakhumbiranga kuti tikhalirenge. Kweni pasono tikukhala mu charu icho chikuwusika na Satana na viŵanda vyake. (2 Ŵakorinte 4:4) Nangauli Satana na viŵanda vyake tingaŵawona yayi, kweni ŵaliko ndipo mbankhongono chomene.
2 Mu mutu uwu tidumbiskanenge umo tingasendelelera kwa Yehova kweniso umo tingajivikililira kwa Satana. Yehova walayizga kuti watovwirenge. Kweni tikwenera kumanya nthowa izo Satana na viŵanda ŵakugwiliskira ntchito kuti ŵatipusike na kutiwukira.
“NGA NI NKHALAMU YAKUWULUMA”
3. Kasi Satana wakukhumba vichi kwa ise?
3 Satana wakuti ŵanthu ŵakusopa Yehova chifukwa cha uryezi ndipo wakuti tingamuleka Chiuta para vinthu vyasuzga. (Ŵazgani Yobu 2:4, 5) Satana na viŵanda vyake ŵakuwona para munthu wakukhumba kusambira vya Yehova ndipo ŵakuyezga kumutondeska. Ŵakukwiya chomene para munthu wajipeleka kwa Yehova na kubatizika. Baibolo likuyaniska Satana na “nkhalamu yakuwuluma, wakupenja munthu wakuti wamumilimitizge.” (1 Petrosi 5:8) Satana wakukhumba kunanga ubwezi withu na Yehova.—Salimo 7:1, 2; 2 Timote 3:12.
Satana wakukwiya chomene para tikujipeleka kwa Yehova
4, 5. (a) Kasi ni vichi ivyo Satana wangachita yayi? (b) Kasi chakukhumbikwa ntchivichi kuti ‘timususke Dyabulosi’?
4 Tikwenera yayi kopa Satana na viŵanda vyake. Yehova wali kupeleka mphaka kwa Satana na viŵanda vyake pa ivyo ŵangachita kwa ise. Yehova walayizga kuti “mzinda ukuru” wa Ŵakhristu ŵaunenesko uzamupona “suzgo yikuru.” (Chivumbuzi 7:9, 14) Palije icho Satana wangachita kuti watondeske ivi, chifukwa Yehova wakuvikilira ŵanthu ŵake.
5 Para tikudemelera chomene kwa Yehova, Satana wangananga yayi ubwezi withu na Yehova. Mazgu gha Chiuta ghakutisimikizgira kuti: “Yehova wali namwe apo imwe muchali nayo.” (2 Midauko 15:2; ŵazgani 1 Ŵakorinte 10:13) Ŵanalume na ŵanakazi ŵanandi ŵakugomezgeka ŵakale, nga Abelu, Enoki, Nowa, Sara, na Mozesi ŵakasuska Satana chifukwa ŵakaŵa paubwezi na Yehova. (Ŵahebere 11:4-40) Nase tingamususka. Mazgu gha Chiuta ghakutilayizga kuti: “Suskani Dyabulosi ndipo wamuchimbiraninge.”—Yakobe 4:7.
“TIKULIMBANA”
6. Kasi Satana wakutiwukira wuli?
6 Satana wakumanya kuti Yehova wali kumuŵikira mphaka pa ivyo wangatichitira, kweni wakuyezga kuchita chilichose kuti walopweske ubwezi withu na Yehova. Mazuŵa ghano, Dyabulosi wakutiwukira munthowa zinandi, ndipo wakugwiliskira ntchito njomba izo wakamba nikale kuzigwiliskira ntchito. Kasi zinyake mwa njomba izi ni zini?
7. Chifukwa wuli Satana wakuwukira ŵanthu ŵa Yehova?
7 Mpositole Yohane wakalemba kuti: “Charu chose chikugona mu nkhongono za muheni.” (1 Yohane 5:19) Satana wali na mazaza pa charu chiheni ichi ndipo wakukhumbaso kuŵa na mazaza pa ŵanthu ŵa Yehova. (Mika 4:1; Yohane 15:19; Chivumbuzi 12:12, 17) Satana wakumanya kuti wakhala na kanyengo kachoko, lekani waŵeŵa (wahaŵa) chomene pakukhumba kutimbanizga waliyose wa ise kuti tileke kugomezgeka kwa Chiuta. Nyengo zinyake Satana wakutiwukira mwakudunjika, kweni nyengo zinyake wakutiwukira mwachibisibisi.
8. Kasi Mkhristu waliyose wakwenera kumanya vichi?
8 Pa Ŵaefeso 6:12 tikuŵazga kuti: “Tikulimbana na . . . mawumba gha mizimu yiheni mu malo ghakuchanya.” Mkhristu waliyose wakulimbana na Dyabulosi na viŵanda. Tikwenera kumanya kuti wose awo ŵakujipeleka kwa Yehova ŵali pa nkhondo iyi. Mu kalata iyo wakalembera Ŵaefeso, mpositole Paulosi wakachiska Ŵakhristu maulendo ghatatu kuti ‘ŵatchinthe.’—Ŵaefeso 6:11, 13, 14.
9. Kasi Satana na viŵanda vyake ŵakuyezga kuchita nase vichi?
9 Satana na viŵanda vyake ŵakuyezga kutipusika munthowa zakupambanapambana. Tileke kughanaghana kuti para tamutonda Satana pa chigaŵa chimoza ndikuti tingamutondaso mu vigaŵa vinyake. Dyabulosi wakupenjapenja apo ise tili ŵakulopwa mwakuti watikore makora. Kweni ise tikwenera kukoleka yayi, chifukwa Baibolo likutisambizga kale za vipingo vya Dyabulosi. (2 Ŵakorinte 2:11; wonani Mazgu Ghakuumaliro 31) Chimoza mwa vipingo ivi ni vyamizimu.
KANANI VYAMIZIMU
10. (a) Kasi vyamizimu ni vichi? (b) Kasi Yehova wakuviwona wuli vyamizimu?
10 Vyamizimu ni vinthu ivyo vingapangiska munthu kuti wayowoye panji kuchita vinthu na viŵanda, nga kuloska, ufwiti, kulowa, panji kuyowoya na ŵakufwa. Baibolo likutiphalira kuti kuchita vyamizimu “mbukazuzi,” ndipo vingachitika yayi kuti pa nyengo yimoza tichite vyamizimu na kusopa Yehova. (Dotoronome 18:10-12; Chivumbuzi 21:8) Ŵakhristu ŵakwenera yayi kuchitako mtundu uliwose wa vyamizimu.—Ŵaroma 12:9.
11. Kasi chingachitika ntchivichi para tamba kukopeka na vyamizimu?
11 Satana wakumanya kuti wangakaŵa yayi kutikora para tamba kukopeka na vyamizimu. Mtundu uliwose wa vyamizimu ungananga ubwezi withu na Yehova.
SATANA WAKUYEZGA KUTITHYA CHIPINGO
12. Kasi Satana wakukhumba kuti tighanaghanenge vichi?
12 Satana wakuyezgayezga kutimbanizga maghanoghano gha ŵanthu. Pachoko na pachoko wakupangiska ŵanthu kukayikira fundo za Chiuta, ndipo ŵakwamba kughanaghana kuti “uwemi ndiwo uheni, uheni ndiwo uwemi.” (Yesaya 5:20) Dyabulosi wakupusika ŵanthu kughanaghana kuti fundo za mu Baibolo ni zambura ntchito kweniso kuti tingaŵa ŵakukondwa chomene para tasulako fundo za Chiuta.
13. Kasi Satana wakayezga wuli ŵanthu ŵanyake kuti ŵakayike?
13 Kuchitiska ŵanthu kukayika njimoza mwa nthowa izo Satana zikumwendera chomene. Wakamba nikale chomene kugwiliskira ntchito nthowa iyi. Mu munda wa Edeni, wakapangiska Eva kwamba kukayika apo wakamufumba kuti: “Kasi mbunenesko kuti Chiuta wati mungaryanga yayi vipambi vya makuni ghose gha mu munda?” (Genizesi 3:1) Mu nyengo ya Yobu, Satana wakafumba Yehova pamaso pa ŵangelo kuti: “Kasi Yobu wakumopa Chiuta pawaka?” (Yobu 1:9) Yesu wakati wabatizika, Satana wakamubechera kuti: “Usange ndiwe mwana wa Chiuta, phalira malibwe agha kuti ghazgoke vingwa.”—Mateyu 4:3.
14. Kasi Satana wangapangiska wuli ŵanthu kukayika usange vyamizimu ni viheni?
14 Mazuŵa ghano napo, Satana wachali kupangiska ŵanthu kukayika. Wakupangiska mitundu yinyake ya vyamizimu kuwoneka nga njiwemi waka, ndipo ŵanthu ŵanyake ŵakwamba kukayika usange vyamizimu ni viheni nadi. Nanga Mbakhristu ŵanyake ŵapusikika na njomba iyi. (2 Ŵakorinte 11:3) Kasi tingachita wuli kuti tijivikilire? Kasi tingachita wuli kuti tileke kupusikika na njomba za Satana? Tiyeni tiwone vigaŵa viŵiri ivyo Satana wangatipusikira. Vigaŵa ivi ni: vyakusanguluska kweniso kupenja wovwiri wa munkhwala para talwara.
SATANA WAKUSANGIRAPO MWAŴI PA MAKHUMBIRO GHITHU KUTI WATIPUSIKE
15. Kasi vyakusanguluska vingatipangiska wuli kuti tambe kuchitako vyamizimu?
15 Mazuŵa ghano, mu mafilimu ghanandi, mavidiyo, pa TV, magemu gha pa kompyuta, kweniso pa Intaneti ŵakulongora nkhani za viŵanda, masalamusi, na vyamizimu vinyake. Ŵanandi ŵakuwona kuti vinthu ivi ni vyakunozga, ni viheni yayi. Ŵakumanya yayi uheni wa kuchita vyamizimu. Munthu wangamba kuchita vyamizimu kwizira mu vinthu nga kusanda nyenyezi, kuwona mizere ya mu vikufi, makadi ghakuloskera, na magilasi ghakumanyira vyamunthazi. Satana wakubisa uheni wa vyamizimu, ndipo wakuyezga kupangiska vinthu ivi kuŵa vyachilendo, vyakutindika, kweniso vyakunozga. Munthu wangaghanaghana kuti palije uheni uliwose para wangawonelera vyamizimu chikuru iyo wakuleka kuchitako. Chifukwa wuli kughanaghana nthena nkhuheni?—1 Ŵakorinte 10:12.
16. Chifukwa wuli tikwenera kukana vyakusanguluska ivyo muli vyamizimu?
16 Satana na viŵanda ŵangamanya yayi ivyo vili mu maghanoghano ghithu. Kweni ŵangamanya ivyo tikudokera na kughanaghana para ŵawona ivyo tikusankha patekha kweniso pa mbumba yithu, nga mpha nkhani ya vyakusanguluska. Para tikusankha mafilimu, sumu, panji mabuku ghakuyowoya vya ng’anga, kulowana, kukoleka na viŵanda, ŵafwiti, na vinyake vyantheura, Satana na viŵanda vyake ŵamanyenge kuti tamba kukopeka navyo vinthu ivi. Ŵangayezga kutipangiska kuti tambe kutemwa vyamizimu.—Ŵagalatiya 6:7.
17. Kasi Satana wangasangirapo wuli mwaŵi para talwara?
17 Tose tikukhumba kuŵa na umoyo uwemi, ntheura Satana wakusangirapo mwaŵi pa nkhani iyi. Mazuŵa ghano ŵanthu ŵanandi ŵakulwaralwara. Munthu wangaŵa kuti wafufulika uku na uku kupenja wovwiri kuti wachire kweni wakuchira yayi. (Mariko 5:25, 26) Munthu wanthena wangahangayika ndipo wangaŵa wakunozgeka kuyezga waka chilichose. Kweni pakuŵa Ŵakhristu, tikwenera kuchenjera chomene kuti tileke kusankha munkhwala uwo ukusazgako “nkhongono zamasalamusi.”—Yesaya 1:13.
Para mwalwara, gomezgani Yehova
18. Kasi ni mtundu wuli wa munkhwala uwo Mkhristu wakwenera kukana?
18 Mu nyengo yakale, Ŵaisrayeli ŵanyake ŵakagwiliskiranga ntchito “nkhongono zamasalamusi.” Yehova wakaŵaphalira kuti: “Para mukutambazura mawoko ghinu, nkhubisa maso ghane kwa imwe. Nanga mukuyowoya malurombo ghanandi, nkhupulika yayi.” (Yesaya 1:15) Ghanaghanirani waka, Yehova wakayowoya kuti wapulikenge yayi malurombo ghawo! Tikukhumba yayi kuchita chilichose icho chingananga ubwezi withu na Yehova kweniso icho chingamutondeska kuti watovwire, chomenechomene para talwara. (Salimo 41:3) Ntheura tikwenera kuwoneseska kuti munkhwala uwo tikusankha ukukolerana yayi na vyamizimu panji vyamasalamusi. (Mateyu 6:13) Tikwenera kukana usange tawona kuti munkhwala uwu ukukoleranako na vyamizimu.—Wonani Mazgu Ghakuumaliro 32.
NKHANI ZAKUKHWASKANA NA VIŴANDA
19. Kasi Satana wakupangiska wuli ŵanthu ŵanandi kuti ŵawopenge?
19 Ŵanthu ŵanyake ŵakughanaghana kuti Satana na viŵanda mbanthu ŵanadi yayi, kweni ŵanji ŵakumanya kuti ŵaliko nadi chifukwa cha ivyo vili kuŵachitikirapo. Ŵanthu ŵanandi ŵakopa chomene mizimu yiheni ndipo mbazga ŵa mitheto yakukolerana na vyamizimu. Ŵanyake ŵakuchitiska ŵanyawo wofi pakuŵaphalira nkhani za vinthu vyakofya ivyo viŵanda vikuchitira ŵanthu. Kanandi ŵanthu ŵakutindikika na nkhani izi, ndipo ŵakunweka chomene kuphalirako ŵanyawo. Nkhani izi kanandi zikupangiska kuti ŵanthu ŵawopenge chomene Dyabulosi.
20. Kasi tingathandazga wuli mautesi gha Satana?
20 Satana wakukhumba kuti ŵanthu ŵamuwopenge. (2 Ŵatesalonika 2:9, 10) Iyo ni mutesi ndipo wakumanya kutimbanizga maghanoghano gha awo ŵamba kukopeka na vyamizimu kweniso wakuŵapangiska kuti ŵagomezgenge vinthu vyautesi. Ŵanthu aŵa ŵangayowoya nkhani za vinthu ivyo ŵakughanaghana kuti ŵaviwona panji kupulika. Para ŵanthu ŵakuziyowoyayowoya nkhani izi, ŵakusazgirako tunthendero. Tikukhumba yayi kuwerezgapo nkhani zanthena izi na kovwira Satana pakofya ŵanthu.—Yohane 8:44; 2 Timote 2:16.
21. Kasi tingayowoya vichi m’malo mwa kuyowoya nkhani za viŵanda?
21 Usange Kaboni wa Yehova munyake viŵanda vikamusuzgapo kumanyuma, wakwenera yayi kuyowoyayowoya nkhani iyi na chilato chakuti wakondweske waka ŵanji. Ŵanthu ŵa Yehova ŵakwenera yayi kopa chilichose icho Satana na viŵanda vyake ŵangachita. Kweni tikwenera kughanaghanira waka vya Yesu na nkhongono izo Yehova wali kumupa. (Ŵahebere 12:2) Yesu wakaŵaphalirapo yayi ŵasambiri ŵake nkhani za viŵanda kuti waŵasekeske waka. Iyo wakaŵika mtima pa uthenga wa Ufumu na pa “vinthu vikuru vya Chiuta.”—Milimo 2:11; Luka 8:1; Ŵaroma 1:11, 12.
22. Kasi mwaŵikapo mtima kuchita vichi?
22 Tingaluwanga yayi kuti chilato cha Satana ntchakuti wanange ubwezi withu na Yehova. Wayezgenge chilichose kuti ubwezi withu na Yehova unangike. Kweni ise tikuzimanya njomba za Dyabulosi ndipo taŵikapo mtima kukana mtundu uliwose wa vyamizimu. Tingachita yayi “kumupa malo Dyabulosi” kuti watilopweske. (Ŵazgani Ŵaefeso 4:27) Para tikumususka Dyabulosi, tingawira yayi mu vipingo vyake ndipo Yehova wativikilirenge.—Ŵaefeso 6:11.
Panji Mungatemwa Kuŵerengaso Nkhani Izi
GONGWE LA MULINDA—LAKUSAMBIRA PA MPINGO
Chenjerani na Satani!
Pali vifukwa vitatu ivyo vikulongora kuti Satana ngwakofya chomene.
GONGWE LA MULINDA—LAKUSAMBIRA PA MPINGO
Teŵeterani Chiuta Mwakugomezgeka Nangauli Pali “Visuzgo Vinandi”
Tose tikusangana na visuzgo chifukwa chakuti tili mu charu cha Satana. Kasi Satana wakutiwukira wuli? Kasi tinganozgekera wuli?
WUKANI!
Kasi Baibolo Likuti Wuli pa Vyamasalamusi?
Ŵanthu ŵanyake ŵakukayika usange vyamasalamusi viliko nadi. Iwo ŵakuti nkhani ya vyamasalamusi ni vidokoni waka panji vinthu ivyo munthu wangawona mu mafilimu panji mabuku. Ndipouli, Baibolo likuyowoya vyakupambanako. Likutichenjezga mwankhongono pa nkhani ya vyamasalamusi.
GONGWE LA MULINDA
Kasi Tikwenera Kumuwopa Satana?
Chiuta watipa vinthu vinayi ivyo vingativikilira kwa Satana.
GONGWE LA MULINDA—LAKUSAMBIRA PA MPINGO
Kuwina Nkhondo ya mu Maghanoghano
Pasono Satana wali na mauryarya ghaheni chomene. Kasi mungaghagega wuli?
