Cilindizga Canadi ca Ŵakufwa
Mwanakazi wa vilimika 25 wakalemba kuti: “Mu 1981, ŵamama awo ŵakanilera ŵakapotera na nthenda ya kansa. Nyifwa iyi yikatikomora comene ine na mudumbu wane uyo tikalelekera lumoza. Nkhaŵa na vilimika 17 ndipo mudumbu wane wakaŵa na vilimika 11. Nkhaŵakhumbanga comene amama. Pakuti nkhasambizgika kuti ŵali kucanya, nkhakhumba kujikoma kuti nane nilute kucanya. Ŵakaŵa ŵabwezi ŵane ŵapamtima.”
Cikukwenyerezga comene kuti nyifwa yili na nkhongono kutora uyo mukumutemwa. Para nyifwa yacitika, ghanoghano lakuti muyowoyengeso nayo yayi, panji kuseka nayo, nesi kumukora uyo wapotera lingaŵa lakucitiska citima comene. Citima cikumara yayi nanga mungaphalirika kuti wakutemweka winu wali kucanya.
Ndipouli, Baibolo likupeleka cilindizga cakupambanako. Nga ni umo tawonera kale, Malemba ghakulongora kuti nchamacitiko kuzakawonanaso na wakutemweka winu uyo wali kupotera. Ivi vizamucitikira kucanya kwambura kumanyikwa yayi, kweni pano pa caru capasi mu mtende ndiposo umo muzamuŵa uwemi na urunji. Pa nyengo iyo ŵanthu ŵazamusangwa na umoyo uwemi, ndipo ŵazamupoteraso yayi. Ŵanji ŵangaghanaghana kuti, ‘vizamucitika nadi yayi!’
Kasi imwe mungagomezga wuli kuti cilindizga ici nchaunenesko? Kuti mugomezge, mukwenera kusimikizga kuti uyo watilayizga wakukhumba ndipo wafiskenge layizgo lake. Kasi ni njani uyo walayizga kuti ŵakufwa ŵazamuŵaso ŵamoyo?
Mu 31 C.E., Yesu Khristu wakalayizga kuti: “Nga ndi umo Ŵawiske ŵakuwuskira ŵakufwa na kuŵapa umoyo, ntheuraso Mwana nayo wakuŵapa umoyo wose awo Iye wakukhumba. Mungazizwanga na ici, pakuti ora likwiza mu leneilo wose awo ŵali mu malaro ŵati ŵapulike mazgu ghake [Yesu], ndipo ŵati ŵafumengemo.” (Yohane 5:21, 28, 29) Inya, Yesu Khristu wali kulayizga kuti ŵanthu ŵakukwana mamiliyoni awo ŵali kupotera ŵazamuŵaso ŵamoyo pa caru cino capasi, na kukhala mwenemumo kwa muyirayira mu mtende ndiposo mu paradiso. (Luka 23:43; Yohane 3:16; 17:3; wonani Salimo 37:29; na Mateyu 5:5) Pakuti Yesu ndiyo wali kulayizga, ipo tikwenera kugomezga kuti wakukhumba nadi kuwuska ŵanthu. Kasi iyo wangamanya kucita nthena?
Vicali vindakwane vilimika viŵiri kufuma apo wakalayizgira, Yesu wakalongora mu nthowa yankhongono comene kuti wakukhumba ndiposo wangamanya kuwuska.
“Lazaro, Fuma”!
Cakucitika ici cikaŵa cakucontha mtima comene. Lazaro wakalwara comene. Ŵadumbu ŵake ŵaŵiri, Mariya na Marita, ŵakatuma uthenga kwa Yesu, uyo wakaŵa kusirya kwa Mronga wa Yordani kuti: “Fumu, wonani uyo mukumutemwa wakulwara.” (Yohane 11:3) Ŵakamanyanga kuti Yesu wakamutemwanga Lazaro. Kasi Yesu wakakhumba yayi kukamuwona mubwezi wake uyo wakalwaranga? M’malo mwa kuluta ku Betaniya nyengo yeneyiyo, Yesu wakakhala uko wakaŵa kwa mazuŵa ghaŵiri.—Yohane 11:5, 6.
Ŵakati ŵatuma uthenga, pakajumpha nyengo yicoko waka ndipo Lazaro wakapotera. Yesu wakamanya kuti Lazaro wapotera, ndipo wakakhumba kucitapo kanthu. Pa nyengo iyo Yesu wakafikira ku Betaniya, wakasanga kuti pajumpha mazuŵa ghanayi kufuma apo mubwezi wake wakapotelera. (Yohane 11:17, 39) Kasi Yesu mphanyi wakacitiska munthu uyo wakapotera kwa nyengo yitali kuŵaso wamoyo?
Marita wakati wapulika kuti Yesu wakwiza, wakamutemelera pakuti wakaŵa wakujijirika. (Wonani Luka 10:38-42.) Pakukhwaskika na citima ico mwanakazi uyu wakaŵa naco, Yesu wakamusimikizgira kuti: “Mudumbu wako wati wawukenge.” Apo Marita wakalongora cipulikano cake ca ciwuka, Yesu wakamuphalira pakweru kuti: “Ine ndine ciwuka na umoyo. Uyo wakupulikana na ine, nanga wafwe wati waŵenge wamoyo.”—Yohane 11:20-25.
Wakati wafika pa dindi, Yesu wakalangura kuti Yohane 11:38-43.
ŵasezgepo libwe ilo ŵakajara pa muryango wa dindi. Wakati walomba mwakukwezga, wakacemerezga kuti: “Lazaro, fuma”!—Ŵanthu wose ŵakadodoliska pa dindi. Ndipo pamanyuma pake mu cisi mukafuma munthu. Wakaŵa wakukakika malundi ndiposo mawoko na zisanda ndipo cisko cake cikaŵa cakuvungilizgika na salu. Yesu wakati: “Musuturani, mumuleke walutenge.” Salu zaumaliro izo ŵakamusutura zikawira pasi. Inya, wakaŵa nadi Lazaro, munthu uyo wakaŵa wakufwa kwa mazuŵa ghanayi!—Yohane 11:44.
Kasi Vikacitika Nadi Nthena?
Nkhani ya kuwuskika kwa Lazaro yalongosoreka mu buku la Yohane nga nchakucitika canadi. Ivyo vikacitika vikulongosoreka makora mwakuti vingaŵa vidokoni waka yayi. Kukayikira ivyo vikacitika kungalongora kukayikira vyakuzizwiska vyose vya mu mdauko ivyo vili mu Baibolo, kusazgapo kuwuskika kwa Yesu Khristu. Nakuti kukana kuwuskika kwa Yesu, nkhukana cipulikano cose ca Cikhristu.—1 Ŵakorinte 15:13-15.
Usange mukuzomerezga kuti Ciuta waliko, mbwenu mungatondeka yayi kugomezga ciwuka. Tiyelezgere ntheura: Munthu wangajambuliska pa tepi ya vidiyo uku wakuŵazga cikalata cake ico walemba cakulongosora awo ŵakwenera kupika cuma cake para iyo wapotera, ndipo para wapotera, ŵabale ŵake na ŵabwezi ŵake ŵangamupulika na kumuwona wakulongosora umo cuma cake cigaŵikirenge. Mu vilimika handiredi ivyo vyajumpha, cikaŵa camacitiko yayi kujambura pa tepi ya vidiyo. Ŵanthu awo ŵali ku mizi, ŵakumanya makora yayi kuti munthu wangajambulika pa tepi ya vidiyo. Usange ŵanthu ŵakugwiliskira nchito malango ghakupangika na Mlengi pa kupanga cinthu cakuwoneka na kupulikikwa, kasi Mlengi wangacita vikuru yayi? Kasi nchakupulikikwa yayi kuti Uyo wali kulenga umoyo ngwakunweka kuwupangaso?
Ciwuka ca Lazaro cikasazgirako cipulikano ca ŵanthu mwa Yesu na cilindizga ca ciwuka. (Yohane 11:41, 42; 12:9-11, 17-19) Cakucitika ici cikuvumbura kuti Yehova na Mwana wake ŵakukhumba nadi kuzakawuska ŵanthu.
‘Ciuta Wakunwekera’
Ivyo Yesu wakacita pa nyifwa ya Lazaro vikavumbura lusungu lwa Mwana wa Ciuta. Malanguruko ghake pa cakucitika ici ghakulongora makora kuti wakukhumba nadi kuzakawuska ŵakufwa. Tikuŵazga kuti: “Mariya wakati wafika penepapo Yesu wakaŵa ndipo wakati wamuwona wakawa pasi pa malundi ghake, wakanena nayo, Fumu, muŵenge pano, mudumbu wane nga wandafwe. Ntheura, Yesu pakuti wamuwone wakulira na Ŵayuda wuwo awo ŵakaŵa nayo ŵakulira, wakatampha mu mzimu na kukweŵeka, wakati: Mwamuŵikankhu? Ŵakanena nayo: Fumu zani muwone. Yesu wakalira. Ntheura Ŵayuda ŵakati: Awonani, umo wakamutemwera!”—Yohane 11:32-36.
Ciwuravi ca Yesu calongoreka na mazgu ghatatu agha: “wakatampha,” “wakakweŵeka” ndiposo “wakalira.” Mazgu gha ciyowoyero cakwambilira agho ghakagwiliskirika nchito pakulemba cakucitika cakucontha mtima ici, ghakulongora kuti Yesu wakaŵa na citima comene na nyifwa ya mubwezi wake wapamtima Lazaro na kuwona mudumbu wa Lazaro wakulira, ntheura maso Ghake ghakazura na masozi. *
Yohane 11:11, 23, 25) Ndipouli, iye “wakalira.” Yesu wakawuska ŵanthu mwadango waka yayi. Lusungu lwake na citima cikuru ivyo vyalongoreka mu cakucitika ici, vikulongora makoraghene khumbo lake likuru la kuwezgeraso ku umoyo awo ŵali kupotera.
Capadera comene nchakuti Yesu wakaŵa kuti wawuskapo kale ŵanthu ŵaŵiri awo ŵakapotera. Ndipo wakakhumbisiska kucita mwakuyana waka na Lazaro. (Malanguruko gha Yesu pa kuwuska Lazaro ghakalongora khumbo lake la kuwuska awo ŵali kupotera
Pakuti Yesu ni ‘cikozgo ceneco ca kaŵiro ka Yehova Ciuta,’ tikulindilira vinandi kwa Ŵadada ŵithu ŵakucanya. (Ŵahebere 1:3) Pakuyowoya za khumbo la Yehova la kuwuska ŵanthu, mwanalume wakugomezgeka Yobu wakati: “Usange munthu wafwa, kasi tiwaghumeso? . . . Mundiceme ndipo ine ndimuzgoreni. Panji munganwekera mulimo wa mawoko ghinu.” (Yobu 14:14, 15) Apa lizgu la ciyowoyero cakwambilira ilo liri kung’anamurika kuti “munganwekera” likung’anamura kukhumbisiska kwa Ciuta. (Genizesi 31:30; Salimo 84:2) Yehova wakunwekera comene nyengo ya ciwuka.
Kasi tikwenera kugomezga nadi layizgo la ciwuka? Inya, palije kukayika kuti Yehova na Mwana wake ŵakukhumba ndipo ŵafiskenge khumbo ili. Kasi ici cikung’anamuraci kwa imwe? Muli na mwaŵi wa kuzakaŵaso lumoza pano pa caru capasi na ŵakutemweka ŵinu awo ŵali kupotera, kweni nyengo iyo vinthu vizamuŵa makora comene mwakupambana na umo viliri lero!
Yehova Ciuta, uyo wakalenga ŵanthu na kuŵaŵika m’munda wakutowa comene, walayizga kuwezgerapo Paradiso pano pa caru capasi, pasi pa Ufumu wake wakucanya wakuwusika na Yesu Khristu. (Genizesi 2:7-9; Mateyu 6:10; Luka 23:42, 43) Para Paradiso wawelerapo, mbumba ya ŵanthu yizamusangwa na umoyo wamuyirayira, wambura kulwara na matenda. (Chivumbuzi 21:1-4; wonani Yobu 33:25; Yesaya 35:5-7) Vinthu ivyo kuzamuŵavya ni thinkho, kusankhana mtundu, nkhaza cifukwa ca kupambana mafuko, na ukavu. Cizamuŵa caru cakutowa ico Yehova Ciuta kwizira mwa Yesu Khristu wazamuwuskiramo awo ŵali kupotera.
Ciwuka ico cili kuzikika pa sembe yakuwombora ya Khristu Yesu, cizamupangiska mitundu yose kuŵa yacimwemwe
Ntheura, ici nchilindizga ico mwanakazi Mkhristu uyo tamuzunura kukwambilira kwa cigaŵa ici wali naco. Vilimika vinandi anyina ŵakati ŵapotera, Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakamovwira kusambira Baibolo mwakupwelelera. Iyo wakuti: “Pamanyuma pa kusambira cilindizga ca ciwuka, nkhalira. Cikaŵa cakuzizwiska comene kumanya kuti amama nizamuŵawonaso.”
Usange mukudokera kuzakawonanaso na wakutemweka winu, Ŵakaboni ŵa Yehova ŵangaŵa ŵakukondwa kumovwirani kumanya umo mungaŵira na cilindizga canadi ca ciwuka ici. Mwalekeraci kukumana nawo pa Nyumba ya Ufumu iyo yili kufupi na kwinu, panji mulembe kalata pa adiresi iyo njakwenelera pa peji 32.
^ ndime 20 Lizgu la Cigiriki lakuti “wakatampha” liri kufuma ku verebu lakuti (em·bri·maʹo·mai) ilo likung’anamura kuŵinya, panji kukhwaskika comene. Nkhwantha yimoza yakusanda Baibolo yikati: “Lingang’anamura kuti citima cikuru cikamukora Yesu, ndipo kutampha kukafuma mu mtima Mwake.” Lizgu ilo liri kung’anamurika kuti “kukweŵeka” liri kufuma ku lizgu la Cigiriki lakuti (ta·rasʹso) leneilo likulongora kusuzgika mtima. Mwakuyana na wakulemba dikishonare munyake, lizgu ili likung’anamura “kucitiska munthu kusuzgika mu mtima, . . . kukhwaskika na kupwetekeka kukuru panji kuŵa na citima.” Lizgu lakuti “wakalira” liri kufuma ku verebu la Cigiriki lakuti (da·kryʹo) ilo likung’anamura kuthiska masozi, kulira mwakacetecete.”