1, 2. Chifukwa wuli dada wakukondwa kuwona mwana wake wakupulikira, ndipo umo dada uyu wakujipulikira vikulongora wuli umo Yehova nayo wakujipulikira?

 TIYELEZGERE kuti dada wali pa windo, wakulaŵiska mwana wake msepuka uyo wakutimba bola na ŵanyake kuwaro. Bola yawira mu msewu. Ndipo mwana uyu wakuyilaŵisiska. Ŵanyake ŵakumutuma kuti wachimbire wakatore bola mu msewu. Kweni msepuka uyu wakupukunya mutu. Wakuti: “Adada ŵali kunikanira kunjira mu msewu.” Dada wakumwemwetera.

² Chifukwa wuli dada uyu wakondwa? Chifukwa chakuti wali kuphalira mwana wake kuti wangalutanga yekha mu msewu yayi. Apo msepuka uyu wakupulikira nangauli wakumanya yayi kuti awiske ŵakumuwona, dada wakumanya kuti mwana wake wakumupulikira ndipo ngwakuvikilirika. Dada uyu wakujipulika nga umo Yehova, Dada withu wakuchanya wakujipulikira. Chiuta wakumanya kuti usange tikukhumba kuŵa ŵakugomezgeka kweniso kuti tizakasange vinthu viwemi ivyo watinozgera munthazi, tikwenera kusambira kumugomezga na kumupulikira. (Zintharika 3:5, 6) Ntheura kuti ivi vichitike, wakatitumira msambizgi waluso chomene kuluska ŵasambizgi wose.

3, 4. Kasi Yesu “wakasambira kupulikira” na ‘kuzgoka wakufikapo’ mu nthowa wuli? Yowoyani chiyelezgero.

³ Baibolo likuyowoya chinthu chinyake chakuzizika chakukhwaskana na Yesu, likuti: “Nangauli wakaŵa mwana, wakasambira kupulikira kwizira mu vinthu ivyo wakasuzgika navyo. Wakati wazgoka wakufikapo, wakaŵa na mulimo wa kuŵapa chiponosko chamuyirayira wose awo ŵakumupulikira.” (Ŵahebere 5:8, 9) Mwana uyu wakakhala kuchanya vyaka vinandi chomene. Wakawonanga apo Satana na ŵangelo ŵanyake ŵakaleka kupulikira, kweni Mwana wakwamba uyu wakakolerana nawo yayi. Pakuyowoya za iyo, mazgu ghauchimi ghakuti: “Nkhaŵa wakugaluka chara.” (Yesaya 50:5) Ipo chifukwa wuli  Baibolo likuti Mwana uyu “wakasambira kupulikira”? Kasi munthu uyo ngwakufikapo nakale ‘wangazgoka wuli wakufikapo’?

⁴ Wonani chiyelezgero ichi. Tiyelezgere kuti munthu wakukhumba kugura mpeni uphya wakuzengera. Ndipo wagura uwemi chomene. Kasi wangamanya wuli kuti nguwemi nadi? Nangauli ukuwoneka kuti nguwemi, kweni ungamanyikwa kuti nguwemi nadi para wawugwiliskirapo ntchito. Mwakuyana waka, apo Yesu wakaŵa kuchanya, wakapulikiranga chomene Yehova, kweni wati wiza pa charu chapasi ndipo wakalongora nadi kuti ngwakupulikira. Apo wakaŵa pa charu chapasi, Yesu wakasangana na viyezgo ivyo waŵenge kuchanya mphanyi wakasangana navyo yayi.

5. Ntchivichi chikapangiska kuti kupulikira kwa Yesu kuŵe kwapadera, ndipo mu mutu uwu tiwonenge vichi?

⁵ Kupulikira ndicho chikaŵa chinthu chakuzirwa chomene apo Yesu wakaŵa pa charu chapasi. Pakuŵa “Adamu waumaliro,” Yesu wakiza pano pa charu kuzakachita icho ŵapapi ŵithu ŵakwamba ŵakatondeka kuchita. Wakapulikira Yehova Chiuta nanga ni apo wakayezgekanga. (1 Ŵakorinte 15:45) Yesu wakapulikiranga mwadango waka yayi. Iyo wakapulikiranga na maghanoghano ghose, mtima wose, na umoyo wake wose. Ndipo wakakondwanga pakupulikira. Kwa iyo, kuchita khumbo la Adada ŵake chikaŵa chinthu chakuzirwa chomene kuluska kurya. (Yohane 4:34) Kasi ntchivichi icho chingatovwira kuti tipulikirenge nga ni Yesu? Chakwamba tiyeni tiwone ivyo vikamupangiska kuti wapulikirenge. Para nase tingaŵa nga ndiyo titondenge viyezgo kweniso tichitenge khumbo la Chiuta. Kufuma apo, tiwonenge vitumbiko ivyo munthu wakusanga para wakupulikira nga ni Khristu.

6, 7. Kasi ni vinthu wuli vinyake ivyo vikapangiska Yesu kuŵa wakupulikira?

⁶ Yesu wakapulikiranga chifukwa cha ivyo vikaŵa mu mtima wake. Nga umo tikasambilira mu Mutu 3, Khristu wakaŵa wakujiyuyura mu mtima. Mtima wa kujikuzga ukupangiska ŵanthu kutinkha kupulikira, apo mtima wa kujiyuyura ukutovwira kuti  tipulikirenge Yehova na mtima wose. (Ekisodo 5:1, 2; 1 Petrosi 5:5, 6) Kweniso, ivyo Yesu wakatemwanga na kutinkha ndivyo vikamupangiska kuti wapulikirenge.

⁷ Kuluska vyose, Yesu wakamutemwanga chomene Yehova. Chitemwa ichi chikulongosoreka makora mu Mutu 13 wa buku ili, ndipo chikamovwira chomene Yesu kuti walutilire kopa Chiuta. Wakamutemwanga chomene Yehova na kumuchindika mwakuti wakakhumbanga yayi kumukwiyiska. Yesu wakamuchindikanga chomene Yehova, lekani malurombo ghake ghakazgorekanga. (Ŵahebere 5:7) Kweniso kopa Yehova ntchimanyikwiro chapadera cha muwuso wa Yesu, uyo ni Mesiya.—Yesaya 11:3.

8, 9. Nga umo uchimi ukayowoyera, kasi Yesu wakajipulikanga wuli pa nkhani ya urunji na uheni, ndipo wakalongora wuli?

⁸ Kutemwa Yehova chikung’anamura kutinkha ivyo Yehova wakutinkha. Mwachiyelezgero, wonani uchimi uwu, uwo ukayowoyanga vya Mesiya, wakuti: “Ukatemwa urunji na kutinkha  uheni. Lekani Chiuta, Chiuta wako wakuphakazga mafuta gha chimwemwe chikuru kuluska ŵanyako.” (Salimo 45:7) Mathemba ghanyake ghakufuma mu mphapu ya Themba Davide ndigho ghakaŵa ‘ŵanyake’ ŵa Yesu. Kuluska waliyose wa iwo, Yesu wakwenera nadi kuŵa wakukondwa, panji wachimwemwe chifukwa wakaphakazgika mwapadera. Chifukwa wuli? Njombe yake njikuru chomene kuluska yawo, ufumu wake ngwamuyirayira. Wali kupika njombe iyi chifukwa chakuti wakutemwa urunji na kutinkha uheni, ndipo ivi vikamupangiska kuti wapulikirenge Chiuta mu vinthu vyose.

⁹ Kasi Yesu wakalongora wuli umo wakajipulikiranga pa nkhani ya urunji na uheni? Mwachiyelezgero, apo ŵalondezgi ŵake ŵakatumbikika ŵati ŵapulikira ulongozgi wake pa mulimo wa kupharazga, kasi Yesu wakachita wuli? Wakaŵa na chimwemwe chikuru. (Luka 10:1, 17, 21) Ndipo kasi Yesu wakajipulika wuli apo ŵanthu ŵa mu Yerusalemu ŵakalongora mzimu wambura kupulikira kanandi waka, kukana apo wakakhumbanga kuŵawovwira? Wakalira chifukwa chakuti msumba wura ukaŵa wakugaluka. (Luka 19:41, 42) Vyakuchita vya ŵanthu vikamukhwaskanga chomene Yesu, kwali ni viwemi panji viheni.

10. Kasi tikwenera kuŵa na maghanoghano wuli pa vinthu viwemi na pa viheni, ndipo ntchivichi chitovwirenge kuchita nthena?

¹⁰ Para tikughanaghanirapo pa umo Yesu wakajipulikiranga, nase tisandenge ivyo vikutipangiska kuti tipulikirenge Yehova. Nangauli tili ŵambura kufikapo, nase tingamba kutemwa chomene viwemi na kutinkha viheni. Tikwenera kulomba kwa Yehova, kumupempha kuti watovwire kuŵa na maghanoghano nga ghake na gha Mwana wake. (Salimo 51:10) Ndipo tikwenera kugega vinthu ivyo vingatitondeska kughanaghana nga ni Yehova na Mwana wake. Ntchakukhumbikwa chomene kusankha makora vyakusanguluska na ŵanthu awo tikuchezga nawo. (Zintharika 13:20; Ŵafilipi 4:8) Usange nase tingaŵa na vilato nga vya Khristu, tipulikirenge mwadango waka yayi. Tichitenge icho ntchakwenelera chifukwa chakuti tikuchitemwa. Tigegenge kuchita vyambura kwenelera, chifukwa cha kopa kukoleka yayi, kweni chifukwa chakuti tikuvitinkha.

11, 12. (a) Ntchivichi chikachitikira Yesu kukwambilira kwa uteŵeti wake? (b) Kasi pakwamba Satana wakamuyezga wuli Yesu, ndipo wakagwiliskira ntchito uryarya wuli?

¹¹ Kukwambilira kwa uteŵeti wake, Yesu wakayezgeka kuti waswe dango la Chiuta. Wakati wabatizika, wakakhala mu mapopa mazuŵa 40, muhanya na usiku kwambura kurya kanthu. Paumaliro, Satana wakiza kuzakamuyezga. Wonani uryarya wa Dyabulosi.—Mateyu 4:1-11.

¹² Pakwamba Satana wakati: “Usange ndiwe mwana wa Chiuta, phalira malibwe agha kuti ghazgoke vingwa.” (Mateyu 4:3) Kasi Yesu wakajipulika wuli wati wakhala kwambura kurya nyengo yitali? Baibolo likuyowoya kuti: “Njara yikamukora.” (Mateyu 4:2) Ntheura Satana wakasangirapo mwaŵi pa khumbo lakubabika nalo la chakurya. Ndipo tikukayika yayi kuti wakalindilira dankha kuti m’paka Yesu njara yimukore. Wonaniso mazgu ghamsinjiro agho Satana wakayowoya, ghakuti: “Usange ndiwe mwana wa Chiuta.” Satana wakamanyanga kuti Yesu wakaŵa “wakwamba kubabika wa chilengiwa chose.” (Ŵakolose 1:15) Kweni Yesu wakazomerezga yayi kuti Satana wamutondeske kupulikira. Yesu wakamanya kuti likaŵa khumbo la Chiuta yayi kuti iyo wagwiliskire ntchito nkhongono zake kujikondweska. Wakakana kuchita nthena, kulongora kuti wakagomezganga Yehova kuti ndiyo wamupenge chakurya na kumulongozga.—Mateyu 4:4.

13-15. (a) Kasi Satana wakamuyezga na vichi Yesu mu chiyezgo chachiŵiri na chachitatu, ndipo Yesu wakazgora wuli? (b) Kasi tikumanya wuli kuti Yesu wakaleka chara kuŵa maso na Satana?

¹³ Mu chiyezgo chachiŵiri, Satana wakatolera Yesu pa malo ghapachanya pa tempile. Pakubendezga Mazgu gha Chiuta, Satana wakakhumbanga kuti Yesu wajilongore mwa kujiponya kufuma pachanya para kuti ŵangelo ŵamuthaske. Yesu wachitenge nadi munthondwe uwu pamaso pa mizinda iyo yikaŵa pa tempile, kasi mphanyi wakaŵapo uyo wakakayika kuti Yesu wakaŵa Mesiya wakulayizgika? Ndipo viŵenge kuti mizinda yikamuzomera kuti iyo ni Mesiya chifukwa cha kujilongora, asi mphanyi Yesu wakagega masuzgo ghanandi? Panyake mphanyi ndimo vikaŵira. Kweni Yesu wakamanya kuti khumbo la Yehova  ndakuti Mesiya wachite mulimo wake mwakujiyuyura, kukopa ŵanthu kuti ŵamugomezge chifukwa cha kujilongora yayi. (Yesaya 42:1, 2) Apa napo, Yesu wakakana kuleka kupulikira Yehova. Yesu wakadokerapo yayi kuŵa wakumanyikwa.

¹⁴ Wuli pakuyowoya za chiyezgo chakuti waŵe na mazaza? Mu chiyezgo chachitatu, Satana wakati usange Yesu wangamusopako iyo kamoza pera wamupenge maufumu ghose gha pa charu chapasi. Kasi Yesu wakaghanaghanirapo ivyo Satana wakati wamupenge? Yesu wakazgora kuti: “Fumapo Satana!” Ndipo wakasazgirapo kuti: “Pakuti kuli kulembeka kuti: ‘Yehova Chiuta wako ndiyo ukwenera kumusopa, ndipo ndiyo pera uyo ukwenera kumuchitira uteŵeti wakupatulika.’” (Mateyu 4:10) Pakaŵavya chakuti chingamukopa Yesu kuti wasope chiuta munyake. Nanga ni mazaza panji kumanyikwa mu charu vikamukopa yayi kuti waleke kupulikira.

¹⁵ Kasi Satana wakalekera papo? Yesu wakati wamuchimbizga wakafumapo nadi. Ndipouli, nkhani ya mu buku la Luka yikuti Dyabulosi “wakafumako kwa iyo kulindilira m’pata unyake uwemi.” (Luka 4:13) Nadi, Satana wakayezgayezga kusanga nyengo yinyake kuti wayezge Yesu, m’paka kuumaliro. Baibolo likutiphalira kuti Yesu ‘wakayezgeka mu vyose.’ (Ŵahebere 4:15) Ntheura Yesu wakaleka chara kuŵa maso; nase ndimo tikwenera kuchitira.

16. Kasi Satana wakuyezga wuli ŵateŵeti ŵa Chiuta mazuŵa ghano, ndipo tingakana wuli mauryarya ghake?

¹⁶ Satana wachali kuyezga ŵateŵeti ŵa Chiuta mazuŵa ghano. Chachitima ntchakuti chifukwa chakuti tili ŵambura kufikapo, Satana wakutigololera. Mwauchenjezi, Satana wakusangirapo mwaŵi pa vinthu nga nkhujighanaghanira, kujikuzga, na kukhumba mazaza. Satana wangatikopa na vinthu vyose ivi pa nyengo yimoza kwizira mu usambazi. Ntchakuzirwa kuti tiŵenge na nyengo yakujisandira. Tingachita makora kughanaghanirapo pa mazgu gha pa 1 Yohane 2:15-17. Apo tikughanaghanirapo, tingajifumba usange makhumbiro ghathupi, kudokera vinthu vyathupi, ndiposo khumbo la kujilongora, vyatimbanizga chitemwa chithu pa Adada ŵithu ŵakuchanya. Tikwenera kukumbuka kuti charu ichi chikuluta pamoza  na Satana uyo wakuwusa. Tiyeni tikane mauryarya ghake ghakuti watikope kuti tichite kwananga. Mphanyi taŵikapo mtima kuyezga Fumu yithu Yesu, iyo ‘yikachitapo kwananga yayi.’—1 Petrosi 2:22.

17. Kasi Yesu wakajipulikanga wuli pa nkhani ya kupulikira Adada ŵake, kweni ŵanyake ŵangayowoya vichi?

¹⁷ Pali vinandi ivyo vikukhumbikwa pa nkhani ya kupulikira padera pa kugega kwananga; Khristu wakapulikiranga dango lililose la Adada ŵake. Iyo wakati: “Nyengo zose nkhuchita vinthu vyakumukondweska.” (Yohane 8:29) Yesu wakaŵanga wachimwemwe chomene chifukwa cha kupulikira. Kweni ŵanyake ŵangati kupulikira chikaŵa chakusuzga yayi kwa Yesu. Ŵangaghanaghana kuti iyo wakenera kupulikira Yehova pera, uyo ni murunji, apo ise tikwenera kupulikira ŵanthu ŵamazaza awo mbambura kufikapo. Kweni unenesko ngwakuti Yesu nayo wakapulikiranga ŵanthu ŵamazaza awo ŵakaŵa ŵambura kufikapo.

18. Apo wakaŵa muwukirano, kasi Yesu wakapeleka chiyelezgero wuli cha kupulikira?

¹⁸ Apo wakakuranga, Yesu wakaŵa mu mawoko gha Yosefe na Mariya, ŵapapi ŵake awo ŵakaŵa ŵambura kufikapo. Kuluska ŵana ŵanandi, Yesu wakwenera kuti wakawonanga ivyo ŵapapi ŵake ŵakabudiskanga. Kasi wakagaluka, kuleka kuŵapulikira na kuŵaphalira umo ŵangendeskera makora mbumba? Wonani ivyo lemba la Luka 2:51 likuyowoya vyakukhwaskana na Yesu apo wakaŵa na vyaka 12. Likuti: “Wakalutilira kujilambika kwa iwo.” Pakuti wakapulikira nthena, wakachita chinthu chiwemi chomene chakuti ŵawukirano awo Mbakhristu ŵangasambirako apo ŵakuyezgayezga kupulikira ŵapapi ŵawo na kuŵachindika.—Ŵaefeso 6:1, 2.

19, 20. (a) Kasi Yesu wakakumana na masuzgo wuli pa nkhani ya kupulikira ŵanthu ŵambura kufikapo? (b) Chifukwa wuli Ŵakhristu ŵakwenera kupulikira awo ŵakulongozga mazuŵa ghano?

¹⁹ Pa nkhani ya kupulikira ŵanthu ŵambura kufikapo, Yesu wakasangana na masuzgo agho Ŵakhristu mazuŵa ghano  ŵangasangana nagho yayi. Wonani ivyo vikachitikanga apo iyo wakaŵa pano pa charu chapasi. Kwa nyengo yitali, Yehova wakazomerezga kuti chisopa cha Ŵayuda, ŵasembe, kweniso tempile lake mu Yerusalemu vilutilire kugwira ntchito. Kweni Yehova wakaŵa pafupi kuleka chisopa cha Ŵayuda na kuhalizgapo mpingo Wachikhristu. (Mateyu 23:33-38) Ndipouli, pa nyengo yira ŵalongozgi ŵanandi ŵa chisopa ŵakasambizganga mautesi ghakufuma mu vinjeru vya Ŵagiriki. Mu tempile, vimbundi vikazara chomene mwakuti Yesu wakalichema kuti ni “mphanji ya ŵankhungu.” (Mariko 11:17) Kasi Yesu wakaleka kuyako ku tempile na ku masunagoge? Yayi. Yehova wakaŵa kuti wachali kugwiliskira ntchito ndondomeko yira. Yesu wakalutanga ku viphikiro pa tempile kweniso ku masunagoge, m’paka apo Chiuta wakanjilirapo na kusintha vinthu.—Luka 4:16; Yohane 5:1.

²⁰ Usange Yesu wakaŵa wakupulikira apo vinthu vikaŵa nthena, ipo Ŵakhristu ŵaunenesko nawo ŵakwenera kupulikira mazuŵa ghano. Nakuti tikukhala mu nyengo yapadera chomene, nyengo iyo yikayowoyekerathu kuti kusopa kwaunenesko kuzamuwezgekerapo. Chiuta wakutisimikizgira kuti wazomerezgenge yayi kuti Satana wanange ŵanthu ŵake. (Yesaya 2:1, 2; 54:17) Mbunenesko kuti mu mpingo ŵanyake ŵangabudiska vinthu. Kweni kasi maubudi gha ŵanji ghakwenera kutitondeska  kupulikira Yehova, kuleka kuwungana na mpingo, panji kwamba kususka ŵalara? Yayi. M’malo mwake, tikuŵapulikira na mtima wose awo ŵakulongozga mu mpingo. Tikufika pa maungano gha mpingo na ghakurughakuru ndiposo tikulondezga ulongozgi wa mu Malemba uwo tikusambira ku maungano agha.—Ŵahebere 10:24, 25; 13:17.

21. Kasi Yesu wakachita wuli apo ŵanthu ŵakakhumbanga kumutondeska kupulikira Chiuta, ndipo ise tikusambirapo vichi?

²¹ Yesu wakazomerezga yayi ŵanthu, nanga ŵangaŵa ŵabwezi ŵake, kumutondeska kupulikira Yehova. Mwachiyelezgero, mpositole Petrosi wakayezga kuyikhorweska Fumu yake kuti chikaŵa chambura kwenelera kuti yisuzgike na kufwa. Yesu wakakanirathu ulongozgi wa Petrosi, uwo ukaŵa uwemi kweni wambura kwenelera, wakuti Yesu wajilengere lusungu. (Mateyu 16:21-23) Mazuŵa ghano, kanandi ŵalondezgi ŵa Yesu ŵakukumana na ŵabali ŵawo awo ŵangayezga kuŵapusika kuti ŵaleke kupulikira malango na fundo za Chiuta. Nga mbalondezgi ŵa Yesu ŵakwambilira, nase tikukoleska fundo yakuti “tikwenera kupulikira Chiuta nga muwusi m’malo mwa ŵanthu.”—Milimo 5:29.

22. Kasi Yesu wakapeleka zgoro la fumbo wuli, ndipo wakazgora wuli?

²² Apo Yesu wakaŵa pafupi kufwa, wakayezgeka chomene usange ngwakupulikira. Pa zuŵa liheni lira, “wakasambira kupulikira” na mtima wose. Wakachita khumbo la Adada ŵake, lake chara. (Luka 22:42) Umo wakachitira apa, wakaleka lumbiri luwemi lwa kugomezgeka. (1 Timote 3:16) Wakapeleka zgoro la fumbo ilo likaŵapo kwamba kale, lakuti: Kasi munthu wakufikapo wangalutilira kupulikira Yehova nanga ni para wakuyezgeka? Adamu na Eva ŵakatondeka kuchita nthena. Kweni Yesu wakiza, wakazakaŵa wamoyo, wakafwa, ndipo wakapeleka zgoro la fumbo ili. Chilengiwa chakwamba pa vilengiwa vyose vya Yehova chikapeleka zgoro lankhongono. Wakapulikira nangauli wakasuzgikirapo chomene m’paka kufwa.

23-25. (a) Kasi kupulikira na kugomezgeka vikukolerana wuli? Yowoyani chiyelezgero. (b) Kasi mu mutu wakulondezgapo tisambirenge vichi?

²³ Para munthu wakupulikira ndipo wakulongora kuti ngwakugomezgeka,  panji kujipeleka na mtima wose kwa Yehova. Chifukwa chakuti Yesu wakapulikira, wakalutilira kuŵa wakugomezgeka na kupangiska kuti ŵanthu wose ŵasange chandulo. (Ŵaroma 5:19) Yehova wakamupa njombe yikuru Yesu. Usange tikupulikira Khristu, Fumu yithu, nase Yehova wazamutipa njombe. Para munthu wakupulikira Khristu wazamusanga “chiponosko chamuyirayira.”—Ŵahebere 5:9.

²⁴ Kweniso kugomezgeka nako ni njombe. Lemba la Zintharika 10:9 likuti: “Uyo wakwenda mwakunyoloka [mwakugomezgeka] wakwenda mwakufwasa,” panji kuti wakuŵa wakuvikilirika. Usange tingayaniska kugomezgeka na nyumba yikuru yakuzengeka na njerwa ziwemi, ipo mulimo umoza wa kupulikira tingawuyaniska na njerwa yimoza. Njerwa yimoza yingawoneka kuŵa yambura kuzirwa, kweni yiliyose yili na mulimo wake, ndipo njakuzirwa. Ndipo para njerwa zinandi zadikanyika, nyumba yikuru na yakuzirwa yikuzengeka. Para milimo ya kupulikira yawunjikika pamoza, tikuzenga nyumba yakutowa chomene, iyo nkhugomezgeka.

²⁵ Kupulikira kwa nyengo yitali kukutikumbuska za mukhaliro unyake wakukhumbikwa, uwo nkhuzizipizga. Tisambirenge za mukhaliro uwu wa Yesu mu mutu wakulondezgapo.