Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

Kasi Chigomezgo Chanadi Mungachisanga Nkhu?

Kasi Chigomezgo Chanadi Mungachisanga Nkhu?

Kasi Chigomezgo Chanadi Mungachisanga Nkhu?

MUŴE nga mukuwona kuti nyengo yinu yaleka kwenda ndipo yanangika. Kweni apo mukukhumba kunozgeska mbwe mukuwona kuti pali ŵanthu ŵanandi awo ŵakunozga nyengo ndipo ŵanyake ŵakuchita na kujichemelera kuti wakumanya kunozga, imwe mbwe mahara yamumalirani, ndipo mukutondeka kusankha munthu wakuti wamunozgerani. Apo muchali penepara mbwe mukuwona munyinu uyo wakapanganga nyengo yakuyana na yinu vyaka vinandi ivyo vyajumpha, ndipo wakukhumba kumunozgerani nyengo yinu kweni kwaulere. Kasi mungachita wuli? Kwambura kukayika ndiyo mungasankha kuti wamunozgerani, asi nthe?

Sono yaniskani nyengo yinu na chigomezgo. Kasi mungachita wuli usange mwayamba kutaya chigomezgo nga umo ŵakuchitira ŵanthu ŵanandi mu nyengo yakusuzga iyi? Kweni panji ŵanthu ŵanyake ŵangamuphalirani kuti ŵangamovwirani kumazga suzgo linu, kweni kuyowoya unenesko masachizgo ghawo ghangamovwirani yayi napachoko. Ipo kasi mwalekerachi kupempha uyo wakamulengani kweniso uyo wakamupani chigomezgo kuti wamovwirani? Baibolo likuti “wali kutali yayi na waliyose wa ise” ndipo ngwakunozgeka kutovwira.—Milimo 17:27; 1 Petrosi 5:7.

Kasi Chigomezgo ni Vichi?

Mazgu ghakuti chigomezgo, mu Baibolo ghakung’anamura vinandi kupambana na umo ŵakuyowoyera ŵasayansi, madokotala, kweniso ŵakuchita kafukufuku. Mazgu ghakwambilira gha mu Baibolo agho ghali kung’anamulika kuti “chigomezgo” ghakung’anamura kulindilira mwakunweka kweniso kukhazga vinthu viwemi. Chigomezgo chili mu vigaŵa viŵiri. Chigaŵa chakwamba, kudokera vinthu viwemi. Chigaŵa chachiŵiri, ni ivyo vingapangiska munthu kugomezga kuti wangaŵa navyo nadi vinthu viwemi. Kweni chigomezgo icho Baibolo likutipa, nkhughanaghanira waka vinthu viwemi yayi. Kweni chili na maukaboni ghakukhorweska.

Chigomezgo chikuyana waka na chipulikano, munthu wakwenera kuŵa na maukaboni ghakukwana kuti waŵe nacho, m’malo mwakuyegheka waka. (Ŵahebere 11:1) Ndipouli, Baibolo likupambaniska pakati pa chipulikano na chigomezgo.—1 Ŵakorinte 13:13.

Mwachiyelezgero: Usange mungapempha munyinu chinthu chinyake, mungaŵa na chigomezgo kuti wamupaninge. Mukugomezgeramo waka bweka yayi kweni mukuŵa na chipulikano kuti munyinu wangamovwirani chifukwa chakuti mukumumanya makora kweniso panji mukawona lusungu na umo wakamovwilirani kumasinda. Nangauli chipulikano na chigomezgo vikuyanako waka kweni pali mphambano. Kasi mungachita wuli kuti muŵe na chigomezgo mwa Chiuta?

Kasi Chigomezgo Chikwenera Kujintha pa Vichi?

Chiuta ndiyo wakutipa chigomezgo chanadi. Mu nyengo yakale, Yehova ŵakamuchemanga kuti “chigomezgo cha Israyeli.” (Yeremiya 14:8) Chigomezgo icho Ŵaisrayeli ŵakaŵa nacho chikafumanga kwa iyo; lekani Yehova wakaŵa chigomezgo chawo. Iwo ŵakaŵa na chigomezgo chanadi, ŵakadokeranga waka vinthu viwemi yayi. Chiuta wakaŵapa vyose ivyo ŵakakhumbikwiranga kuti ŵaŵe na chigomezgo ndipo wakasunga malayizgo ghose agho wakaŵalayizga. Joshuwa uyo wakalongozganga Ŵaisrayeli wakaŵaphalira kuti: “Mukumanya makora . . . kuti palije lizgu nanga ndimoza pa malayizgo ghawemi ghose agho Yehova Chiuta winu wakayowoya kwa imwe ilo latondekapo.”—Joshuwa 23:14.

Pakati pajumpha vyaka, vyose ivyo Yehova wakalayizga vikafiskika nadi. Mu Baibolo muli malayizgo ghanandi kweniso likulongosora umo ghakafiskikira. Malayizgo gha Chiuta ngakugomezgeka, ndipo nyengo zinyake ghakuŵa nga ghafiskika kale.

Lekani tikuti Baibolo ni buku ilo likutipa chigomezgo. Para mukuwona umo Chiuta wakachitiranga vinthu na ŵanthu kumasinda, chigomezgo chinu chikhorenge chomene. Mpositole Paulosi wakalemba kuti: “Vinthu vyose ivyo vikalembeka kale, vikalembeka kuti vitisambizge, kuti para tazizipizga na kusanguluskika na Malemba, tiŵe na chigomezgo.”—Ŵaroma 15:4.

Kasi Chiuta Wakutipa Chigomezgo Wuli?

Kasi mukuwona kuti mphawuli apo tikwenera kuŵa na chigomezgo chakukhora? Kasi ni para wakutemweka withu wafwa? Mwachiyelezgero, ŵanthu ŵanandi vikuŵasuzga kuŵa na chigomezgo para wakutemweka wawo wafwa. Nakuti palije chinthu chakuŵinya chomene kuluska nyifwa ya wakutemweka withu. Tose nyifwa yikutiŵinya chomene. Kweni palije icho tingachita kuti timazge nyifwa. Kweni Baibolo likuti nyifwa ni “mulwani waumaliro.”—1 Ŵakorinte 15:26.

Kasi tingachita wuli kuti tiŵe na chigomezgo para wakutemweka withu wafwa? Lemba ilo likuti nyifwa ni mulwani waumaliro, likutiso “nyifwa yizamuparanyika.” Yehova Chiuta ngwankhongono chomene kuluska nyifwa. Iyo wakulongora kuti wali na nkhongono mu nthowa zakupambanapambana. Mwachiyelezgero, kuwuska ŵakufwa. Baibolo likulongosora vyakuchitika 9 apo Yehova wakagwiliskira ntchito nkhongono zake kuti wawuske ŵakufwa.

Yehova wakamupa nkhongono mwana wake, Yesu kuti wawuske mubwezi wake Lazaro uyo wakakhala mu dindi kwa mazuŵa ghanayi. Yesu wakawuska Lazaro kumphepete yayi, kweni wakamuwuskira pa wumba wa ŵanthu.—Yohane 11:38-48, 53; 12:9, 10.

Panji mungafumba kuti, ‘Chifukwa wuli ŵanthu ŵakawuskikanga? Kasi ŵakachekuraso yayi na kufwa?’ Ŵanthu aŵa ŵakafwaso nadi. Vyakuchitika nga ivi, vikukhozga chomene chigomezgo chithu kuti ŵabali ŵithu awo ŵali kufwa ŵazamuwuskika nadi; kweniso vikutovwira kuti tiŵe na vifukwa vyakupulikikwa vyakuŵira na chigomezgo chanadi.

Yesu wakati: “Ndine chiwuka na umoyo.” (Yohane 11:25) Yehova wazamumupa Yesu nkhongono kuti wazakawuske ŵanthu pa charu chose chapasi. Yesu wakati: “Ora likwiza ilo wose awo ŵali mu madindi ŵazamupulika mazgu ghake na kufumira kuwaro.” (Yohane 5:28, 29) Nadi, ŵanthu ŵanandi awo ŵakugona tulo mu nyifwa ŵazamuŵa na mwaŵi wakuŵaso ŵamoyo mu paradiso pa charu chapasi.

Ntchimi Yesaya nayo yikakhozgera fundo iyi, yikati: “Ŵakufwa ŵinu tiŵaghumenge, mathupi ghaŵo tighawukenge. Mwe mukukhala mu fuvu; wukani, yimbani! Pakuti jumi linu liri ngati jumi lamu mahamba, ndipo caru camkufumya ŵakufwa.”—Yesaya 26:19, Tumbuka Bible.

Kasi layizgo ili ndakukhozga yayi? Ŵakufwa ŵali mu malo ghakuvikilirika, nga mwana uyo wali mu nthumbo ya anyina. Ŵakufwa ŵakupumura mu madindi ndipo Chiuta Wankhongonozose wangaŵaluwa yayi. (Luka 20:37, 38) Sonosono apa, ŵazamuŵaso ŵamoyo ndipo ŵazamukondwa apo ŵabali ŵawo ŵazamuŵapokelera nga umo ŵakukondwera para ŵakupokelera mwana uyo wababika waka! Ntheura tikwenera kuŵa na chigomezgo kuti nanga tingafwa, tizamuwuka.

Kasi Chigomezgo Chingatovwira Wuli?

Paulosi wakutisambizga vinandi vya uwemi wakuŵa na chigomezgo. Wakayaniska chigomezgo na chisoti cha chiponosko icho ŵasilikari ŵakavwaranga ku nkhondo. (1 Ŵatesalonika 5:8) Kasi wakang’anamuranga vichi? Mu nyengo yakale ŵasilikari wakavwaranga chisoti cha chisulo kuti ŵajivikilire. Chisoti chikavikiliranga chomene mutu wa msilikari. Kasi fundo ya Paulosi yikaŵa yakuti wuli? Chigomezgo chikuvikilira chomene maghanoghano ghithu nga umo chisoti chikavikiliranga msilikari. Para muli na chigomezgo chakukhora, vimovwiraninge kuti muŵe na maghanoghano ghawemi kweniso kuti muzizipizge para mwasangana na masuzgo. Tose tikukhumba kuŵa na chisoti cha chiponosko.

Paulosi wakayaniskaso chigomezgo na kuchita khumbo la Chiuta. Wakalemba kuti: “Chigomezgo icho tili nacho chili nga ni nyanguru wa umoyo withu, ntchanadi na chakukhora.” (Ŵahebere 6:19) Paulosi wakapona pa nyanja kanandi waka, ntheura wakamanyanga makora kuzirwa kwa nyanguru. Para chimphepo cha ŵasanga pa nyanja ŵakakhizganga waka nyanguru. Ivi vikawovwiranga kuti boti lileke kuputa uku na uku na kutimba ku malibwe.

Nga umo nyanguru yikovwilira boti, nase tizizipizgenge masuzgo para chigomezgo chithu mu malayizgo gha Chiuta “ntchanadi na chakukhora.” Yehova wakulayizga kuti sonosono apa wamazgenge nkhondo, uchigaluka, chitima, kweniso nyifwa. (Wonani bokosi pa peji 10.) Ntheura para tili na chigomezgo chitovwirenge kuti tilutilire kulondezga fundo za Chiuta na kugega kuchitako nkharo ziheni za mu charu cha Satana ichi.

Chigomezgo icho Yehova wakutipa chingawovwiraso waliyose payekha. Iyo wakukhumba kuti tikhalenge nga umo mweneko wakakhumbiranga. ‘Khumbo la Yehova ndakuti ŵanthu ŵa mitundu yose ŵaponoskeke.’ Kasi ŵangaponoskeka wuli? Chakwamba, waliyose wakwenera kumanya “makora unenesko.” (1 Timote 2:4) Awo ŵakulemba magazini yino ŵakumuchiskani kuti musambire unenesko wakukhwaskana na Chiuta. Chigomezgo icho Chiuta wakupeleka ntchakuzirwa chomene kuluska icho charu chingatipa.

Para muli na chigomezgo mujipulikenge kuti muli mwekha yayi, kweniso muŵenge na nkhongono zakuchitira chilichose icho mwakhumba chikuru chikukolerana na khumbo la Chiuta. (2 Ŵakorinte 4:7; Ŵafilipi 4:13) Kasi mungatemwa yayi kuŵa na chigomezgo? Usange mukukhumbisiska chomene kuŵa na chigomezgo ndipo mukuchipenja nadi na mtima wose, kudandawura yayi muchisangenge.

[Bokosi/Chithuzithuzi pa peji 10]

Vifukwa Vyakuŵira na Chigomezgo

Malemba agha ghangamovwirani kuti muŵe na chigomezgo chankhongono:

Chiuta wakutilayizga munthazi muwemi.

Mazgu ghake ghakuti charu chose chizamuŵa paradiso umo muzamuŵa ŵanthu ŵakukondwa kweniso ŵakukolerana.—Salimo 37:11, 29; Yesaya 25:8; Chivumbuzi 21:3, 4.

Chiuta wangateta chara.

Iyo wakutinkha utesi wa mtundu uliwose. Yehova ni mutuŵa panji kuti wambura kabanga, ntheura ntchambura machitiko kuti watete.—Zintharika 6:16-19; Yesaya 6:2, 3; Tito 1:2; Ŵahebere 6:18.

Chiuta wali na nkhongono zambura mphaka.

Yehova yekha ndiyo ngwankhongonozose. Palije icho chingamutondeska kufiska malayizgo ghake.—Ekisodo 15:11; Yesaya 40:25, 26.

Chiuta wakukhumba kuti mukhale na umoyo kwamuyirayira.

Yohane 3:16; 1 Timote 2:3, 4.

Chiuta wakugomezga kuti tichitenge vinthu viwemi.

Iyo wakuŵika waka mtima pa ivyo tikubudiska kweniso zakwananga zithu yayi kweni pa mikhaliro yiwemi iyo tikuyezgayezga kuchita makora. (Salimo 103:12-14; 130:3; Ŵahebere 6:10) Iyo wakugomezga kuti tichitenge icho ntchiwemi ndipo wakukondwa chomene para tachita nthena.—Zintharika 27:11.

Chiuta wakulayizga kuti watovwirenge kuti tifiske vilato vithu ivyo vikukolerana na khumbo lake.

Ŵateŵeti ŵake ŵakwenera yayi kutaya chigomezgo. Chiuta wakutipa mwawanangwa mzimu wake utuŵa kuti utovwire, nakuti mzimu uwu ngwankhongono chomene kuluska nkhongono yiliyose.—Ŵafilipi 4:13.

Muzamukhuŵarapo yayi chifukwa chakuŵa na chigomezgo mwa Chiuta.

Chiuta ngwakugomezgeka chomene, nakuti wangamukhuŵazgani yayi napachoko.​—Salimo 25:3.

[Chithuzithuzi pa peji 12]

Nga umo chisoti chikavikiliranga mutu wa msilikari, chigomezgo nacho chikuvikilira maghanoghano ghithu

[Chithuzithuzi pa peji 12]

Nga ni nyanguru, chigomezgo chingatovwira kuti tiŵe ŵakukhora

[Mazgu Ghakukhozgera]

Courtesy René Seindal/Su concessione del Museo Archeologico Regionale A. Salinas di Palermo