Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

Pa Charu Chose Makhaliro Ghawemi Ghanjira Pasi

Pa Charu Chose Makhaliro Ghawemi Ghanjira Pasi

Pa Charu Chose Makhaliro Ghawemi Ghanjira Pasi

DAVID CALLAHAN, uyo wakalemba buku lakuti The Cheating Culture, wakati: “Ukhuluku uli palipose.” Pakuyowoya vinyake ivyo vikuchitika ku United States, iyo wakayowoyaso kuti “ŵana ŵa sukulu ku sekondare na ku koleji ŵakwibira mayeso,” “ŵanthu ŵakukopera sumu na mafilimu” kwambura kuzomerezgeka, “ŵakwiba pa ntchito,” “ŵakwambiska mawupu ghautesi gha vyaumoyo,” kweniso ŵanyake ŵakumwa minkhwala yakusazgirako nkhongono pa maseŵero. Wakamalizga na mazgu ghakuti: “Para tasazga vinthu vyose vyawakawaka ivyo vikuchitika mbwe tikuwona kuti makhaliro ghawemi ghanjira pasi chomene.”

The New York Times yikayowoya kuti chimphepo chakuchemeka Hurricane Katrina, icho chikasakaza chomene vinthu mu charu cha United States mu Ogasiti, 2005, “chikambiska chimoza mwa vilongolero vikuru vya ukhuluku, uryarya kweniso kusakazga vinthu vya boma ivyo vindawonekepo mu mdauko wasono.” Mwimiliri wa mphara ya senate ku U.S. wakati: “Ukhuluku, uryarya kweniso kusakazika kwa ndalama vyafika paheni chomene.”

Ndipouli, pachali ŵanthu ŵanyake awo ŵakulongora lusungu. (Milimo 27:3; 28:2) Kweni wakati kanandi tikupulika ŵanthu ŵakuti: “Kasi ine niwerepo nkhanira waka waka? Kasi ine nisangengepo vichi?” Nkharo iyo yazara chomene njakuti ine niryepo dankha.

Vyaka vyakumasinda, uryezi kweniso makhaliro ghaheni ndivyo ŵakuti vikawiska maboma ghankhongono, nga Ufumu wa Ŵaroma. Kasi ndikuti ivyo vikuchitika sono vikulongora kuti chinthu chinyake chikuru chomene chichitikenge? Kasi mbunenesko kuti chigaŵa chilichose pa charu chapasi chakhwaskika na kwandana kwa uchikanamalango, uwo Baibolo likayowoya kuti chizamuŵa chimanyikwiro cha umaliro wa mgonezi?—Mateyu 24:3-8, 12-14; 2 Timote 3:1-5.

Makhaliro Ghawemi Ghanjira Pasi pa Charu Chose

Nyuzipepara yinyake ya (Africa News) ya June 22, 2006, pakuyowoyapo za ‘chidumbirano icho chikachitika chifukwa cha kuzara kwa vya kugonana kweniso vithuzi vyamuziro’ mu vigaŵa vinyake ku Uganda, yikati “uhule na minkhwala yakutimbanizga wongo vikuzara chomene mu chigaŵa ichi chifukwa cha kulekelera kwa ŵapapi.” Nyuzipepara iyi yikati: “Mulara wa ŵapolisi uyo wakuwona vya chivikiliro cha ŵana na mabanja pa polisi ya Kawempe, Mr. Dhabangi Salongo, wakayowoya kuti kuchitirana nkhaza mu banja kweniso ŵana vyazara chomene.”

Dokotala munyake wa ku India wakati, “mikhaliro yanjira pasi chomene.” Mwanakazi munyake wakupanga mafilimu wakayowoya kuti “minkhwala yakutimbanizga wongo kweniso uhule ntchimanyikwiro chinyake chakuti ŵanthu ku India ŵamba kutolera chomene ‘nkharo yakutayilira iyo njakuzara ku Europe na North America.’”

Hu Peicheng, mulembi mulara wa China Sexology Association ku Beijing, wakati: “Pakwamba, ŵanthu ŵakamanyanga icho ntchiwemi na chiheni. Kweni sono, ŵakuchita waka chilichose icho ŵakhumba (palije uyo wangaŵakanizga).” Nkhani yinyake mu magazini ya China Today yikalongosora kuti: “Mazuŵa ghano ŵanthu ŵakuwona kuti ni suzgo yayi para munthu wa pa nthengwa wali na chibwezi.”

Sonosono apa, nyuzipepara ya Yorkshire Post ku England yikati: “Vikuwoneka kuti ŵanthu ŵakuchita soni yayi kuvura vyakuvwara pa wumba ndipo kugonana chazgoka waka chinthu chakusaskira malonda. Kuŵenge kwakale mphanyi ŵanthu ŵakukwiya chomene na nkharo zaukazuzi izi. Mazuŵa ghano, vinthu vyamuziro vili waka palipose, ndipo vinthu ivi sono . . . vyazenga linga mu ŵanthu ŵanandi.” Nyuzipepara iyi yikatiso: “Vinthu ivyo kale ŵakatenge ni vyakwenelera ŵanthu ŵakujumpha vyaka 18 pera, sono banja lose likuwonelera pamoza, ndipo awo ŵakulimbana na vyakuti ŵanthu ŵaleke kuwonelera vyamuziro, ŵakuti awo ŵakupanga vinthu ivi chomene ŵakupangira ŵana.”

The New York Times Magazine yikati: “[Ŵanyamata na ŵasungwana] ŵanyake ŵakuyowoya mwambura kubisa para ŵagonana na munthu nga ni para ŵakudumbiskana vya chakurya icho ŵarya ku resitiranti.” Mu nyuzipepara yinyake (Tweens News), “mukaŵa nkhani yakuchitiska chitima ya msungwana munyake wa vyaka 12. Iyo wakati: ‘Amama ŵakunichichizga kuti nendenge na ŵanyamata na kugonana nawo. Ine nili na vyaka 12 pera . . . chonde novwirani!’”

Nyengo zasintha nadi! Nyuzipepara ya Toronto Star ya ku Canada yikayowoya kuti nikale viŵi yayi apo “ŵanthu ŵanandi ŵakakwiyanga para ŵapulika waka vya kutorana kwa ŵanalume panji ŵanakazi pera.” Ndipouli, Barbara Freemen, msambizgi wa mdauko pa Carleton University, Ottawa, wakati: “Sono ŵanthu ŵakuyowoya kuti, ‘Ivyo munthu wakuchita kwayekha ni vyake. Tikukhumba yayi kuti ŵanthu ŵanyake ŵanjilirengepo.’”

Nadi, mu vyaka ivyo vyajumpha, makhaliro ghawemi ghanjira pasi chomene pa charu chose. Kasi ni vichi vyapangiska kuti vinthu vifike paheni nthena? Imwe mukuti wuli? Kasi ivi vikulongora kuti kunthazi vinthu viŵenge wuli?