Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

NKHANI YAKUSAMBIRA 48

SUMU 97 Umoyo Ukuthemba pa Mazgu gha Chiuta

Ivyo Tikusambirako ku Munthondwe wa Yesu wa Chingwa

Ivyo Tikusambirako ku Munthondwe wa Yesu wa Chingwa

“Ine ndine chingwa cha umoyo. Waliyose uyo wakwiza kwa ine wazamuŵa na njara chara.”YOH. 6:35.

FUNDO YIKURU

Mu nkhani iyi tiwonenge ivyo tikusambirako ku nkhani ya mu Yohane chaputara 6, iyo yikulongosora umo Yesu mwamunthondwe wakandaniskira chingwa na somba kulyeska ŵanthu ŵanandi.

1. Kasi chingwa chikaŵa chakuzirwa wuli mu nyengo yakale?

 MU NYENGO yakale, chingwa ndicho chikaŵa chakurya cha ŵanthu ŵanandi. (Gen. 14:18; Luka 4:4) Lekani nyengo zinyake Baibolo likugwiliskira ntchito mazgu ghakuti “chingwa” kung’anamura chakurya. (Mat. 6:​11, bi7 mazgu ghamusi) Yesu wakagwiliskiraso ntchito chingwa pa minthondwe yake yiŵiri yakumanyikwa makora. (Mat. 16:​9, 10) Tikusanga umoza mwa minthondwe iyi mu Yohane chaputara 6. Apo tikusambira nkhani iyi, tiwonenge ivyo nase tikusambirako mazuŵa ghano.

2. Kasi pakaŵa pa chakuchitika wuli apo ŵanthu ŵakakhumbikwiranga chakurya?

2 Ŵapositole ŵa Yesu ŵati ŵamara kupharazga ŵakakhumbikwiranga kupumura, ntheura lumoza na Yesu ŵakakwera boti na kwambukira ku sirya linyake la Nyanja ya Galileya. (Mrk. 6:​7, 30-32; Luka 9:10) Ŵakaluta ku malo ghamayiyi kufupi na Betisayida. Kweni mzinda ukamanya kuti Yesu wali ku malo agha, ndipo mwaluŵiro ukafika. Yesu wakaŵazerezga yayi ŵanthu aŵa. Mwalusungu wakamba kuŵasambizga vyakukhwaskana na Ufumu kweniso kuchizga ŵalwari. Kweni kukati kwaŵa mise, ŵasambiri ŵakamba kujifumba umo mzinda wura usangirenge chakurya. Ŵanyake mwa iwo panji ŵakaŵa nacho chichoko waka, kweni ŵanandi ŵakakhumbikwiranga kuti ŵalute mu mizi na kukagura chakurya. (Mat. 14:15; Yoh. 6:​4, 5) Kasi Yesu wakachita wuli?

MWAMUNTHONDWE WAKAŴAPA CHINGWA

3. Kasi Yesu wakati vichi apo mzinda ukakhumbikwiranga chakurya? (Wonaniso chithuzi.)

3 Yesu wakaŵaphalira ŵapositole ŵake kuti: “Ŵakwenera kuluta yayi. Imwe ndimwe muŵape chakuti ŵarye.” (Mat. 14:16) Kweni vikawonekanga vyambura machitiko chifukwa pakaŵa ŵanalume pafupifupi 5,000. Ndipo kusazgapo ŵanakazi na ŵana, panji pakaŵa ŵanthu 15,000, awo ŵakakhumbikwiranga chakurya. (Mat. 14:21) Andireya wakati: “Pali msepuka uyo wali na vingwa vinkhondi vya balere na tusomba tuŵiri. Kasi ivi vingaŵakwana ŵanthu wose aŵa?” (Yoh. 6:9) Chingwa cha balere kanandi chikaryekanga na ŵanthu awo mbakavu kweniso ŵanyake, ndipo tusomba tuchoko tukwenera kuti tukaŵa twakwanika ndipo ŵakatuthira mchere. Ndipouli, chakurya icho msepuka uyu wakaŵa nacho chikaŵa chakuti chingakwana yayi kulyeska ŵanthu wose awo ŵakaŵapo.

Yesu wakaŵikangako mahara ku vinthu ivyo ŵanthu ŵakakhumbikwiranga, vyauzimu na vyakuthupi wuwo (Wonani ndime 3)


4. Kasi tingasambirapo vichi pa Yohane 6:​11-13? (Wonaniso vithuzi.)

4 Yesu wakakhumbanga kuŵalongora lusungu ŵanthu aŵa, ntheura wakati ŵakhale pasi mu magulumagulu pa utheka. (Mrk. 6:​39, 40; ŵazgani Yohane 6:​11-13.) Kufuma apo, Yesu wakawonga Adada ŵake chifukwa cha chingwa na somba. Chikaŵa chakwenelera nadi kuwonga Chiuta, chifukwa ndiyo wakaŵawovwira kusanga chakurya. Ntheura ntchakuzirwa chomene kulondezga chiyelezgero cha Yesu cha kulomba pambere tindarye chakurya, kwali tili kwa tekha panji pa wumba. Pamanyuma Yesu wakaphalira ŵasambiri ŵake kuti ŵagaŵire chakurya ŵanthu, ndipo ŵakarya na kukhuta. Nakuti chinyake chikakhalapo, ndipo Yesu wakakhumba yayi kuti chinangike waka. Ntheura wakati ŵachiwunjike pamoza, kuti ŵagwiliskire ntchito nyengo yinyake. Yesu wali kutilekera chakuwonerapo chiwemi pa nkhani ya kugwiliskira ntchito mwavinjeru ivyo tili navyo. Usange ndimwe mupapi, mwalekerachi kusambira nkhani iyi lumoza na ŵana ŵinu na kudumbiskana ivyo mukusambirapo pa nkhani ya kulomba, kupokelera ŵalendo, kweniso kuŵa ŵakupa!

Jifumbani kuti, ‘Kasi nkhulomba pambere nindarye nga umo Yesu wakachitiranga?’ (Wonani ndime 4)


5. Kasi ŵanthu ŵakachita wuli na ivyo Yesu wakachita pa zuŵa lira, ndipo iyo wakachitachi?

5 Ŵanthu ŵakazizwanga na umo Yesu wakasambizgiranga kweniso minthondwe iyo wakachitanga. Pakumanya kuti Mozesi wakalayizga kuti Chiuta wazamuŵawuskira ntchimi yapadera, ntheura panji ŵakajifumbanga usange ntchimi iyi ni Yesu. (Doto. 18:​15-18) Usange ni nthena, panji ŵakawonanga kuti waŵenge muwusi wapadera chomene, uyo wafiskenge kupeleka chakurya ku mtundu wose wa Israyeli. Ntheura wumba ukakhumbanga kuti ‘umukore Yesu na kumuzgora themba.’ (Yoh. 6:​14, 15) Yesu wazomerezgenge kuti ivi vichitike, wakate watorengemo chigaŵa mu vya ndyali, ndipo wakatenge wakhozgerenge Ŵayuda awo panyengo iyo ŵakawusikanga na Ŵaroma. Kweni ndimo wakachitira yayi. Tikuŵazga kuti Yesu ‘wakafumapo na kuluta ku phiri kwayekha.’ Ntheura, nangauli wakachichizgikanga na ŵanji, kweni wakatoramo chigaŵa yayi mu vya ndyali. Ili ni sambiro lakuzirwa chomene kwa ise!

6. Kasi tingamuyezga wuli Yesu? (Wonaniso chithuzi.)

6 Mbunenesko kuti ise ŵanthu ŵangatipempha yayi kuti tandaniske chakurya panji kuchizga ŵalwari mwamunthondwe; nesi kutisora kuti tiŵe fumu panji muwusi wa charu. Kweni nyengo zinyake ŵangatikopa kuti nase tichiteko ndyali mwa kuvotera panji kukhozgera uyo ŵakuwona kuti wangasintha vinthu. Ndipouli, chiyelezgero cha Yesu ntchakupulikikwa makora. Iyo wakakana kutoramo chigaŵa pa chilichose chakukhwaskana na ndyali, ndipo wakayowoya kuti: “Ufumu wane ngwa charu chino chara.” (Yoh. 17:14; 18:36) Ŵakhristu mazuŵa ghano ŵangachita makora kuyezga Yesu pa nkhani ya ivyo ŵakughanaghana kweniso kuchita. Nga ndiyo, nase tikukhozgera, kupharazga, kweniso kulomba kuti Ufumu wa Chiuta wize. (Mat. 6:10) Tiyeni tiwelereso ku nkhani ya Yesu yakukhwaskana na munthondwe wa kwandaniska chingwa kuti tiwone ivyo tikusambirakoso.

Yesu wakatoramo chigaŵa yayi mu vyandyali, ndipo nase tikwenera kulondezga chiyelezgero chake (Wonani ndime 6)


‘NG’ANAMURO LA VINGWA’

7. Kasi Yesu na ŵapositole ŵake ŵakachitachi? (Yohane 6:​16-20)

7 Pamanyuma pakuti Yesu walyeska mzinda, wakaphalira ŵapositole ŵake kuti ŵawelere ku Kaperenaumu pa boti ndipo iyo wakakwelera ku phiri, kuti wagege mzinda uwo ukakhumbanga kumusora kuŵa themba. (Ŵazgani Yohane 6:​16-20.) Apo ŵapositole ŵakaŵa mu boti, kukawuka chimphepo chankhongono, ndipo nyanja yikaŵinduka. Pamanyuma Yesu wakiza kwa iwo uku wakwenda pa maji. Ndipo wakachema mpositole Petrosi kuti nayo wende pa maji. (Mat. 14:​22-31) Yesu wati wakwera waka mu boti, chimphepo chikaleka. Ŵasambiri ŵakazizwa na kuyowoya kuti: “Ndimwe Mwana wa Chiuta nadi.” a (Mat. 14:33) Ntchakuzizika kuti ŵasambiri ŵakayowoya mazgu agha pamanyuma pakuti Yesu wenda pa maji, kweni apo wakalyeska ŵanthu mwamunthondwe ŵakayowoyapo yayi. Wonani ivyo Mariko wakalemba pa nkhani yakuyana waka, wakati: ‘Ŵapositole ŵakazukuma chomene, pakuti ŵakapulikiska chara ng’anamuro la vingwa, kweni mitima yawo yikalutilira kuŵa yambura kupulikiska.’ (Mrk. 6:​50-52, bi7) Nadi, ŵakatondeka kumanya ukuru wa nkhongono izo Yehova wali kumupa Yesu zakuchitira minthondwe. Kufuma apo, Yesu wakayowoyaso vyakukhwaskana na munthondwe wa chingwa, ndipo wakutisambizgaso sambiro linyake.

8-9. Chifukwa wuli mzinda ukamupenjanga Yesu? (Yohane 6:​26, 27)

8 Mzinda uwo Yesu wakawulyeska ukaŵika waka mtima pa kukhorweska makhumbiro ghawo gha kuthupi. Mwawuli? Zuŵa lakulondezgapo, ŵakasanga kuti Yesu na ŵapositole ŵake ŵaluta. Ntheura mzinda ukakwera maboti ghanyake agho ghakafuma ku Tiberiya, ndipo ukaluta ku Kaperenaumu kukapenja Yesu. (Yoh. 6:​22-24) Kasi chomene ukakhumbanga kukapulika vinandi vyakukhwaskana na Ufumu? Yayi. Iwo ŵakaghanaghaniranga waka vya chakurya icho ŵakarya. Kasi tikumanya wuli?

9 Wonani ivyo vikachitika mzinda uwu ukati wamusanga Yesu kufupi na Kaperenaumu. Yesu wakaŵaphalira pakweru kuti ŵakamupenjanga chifukwa chakuti ŵakakhumbanga waka chakurya. Wakaŵaphalira kuti nangauli ‘ŵakarya vingwa na kukhuta’ kweni chikaŵa “chakurya icho chikumara.” Ntheura wakaŵachiska kuti ŵakwenera kugwira ntchito kuti ŵasange “chakurya icho chikukhalilira na kupeleka umoyo wamuyirayira.” (Ŵazgani Yohane 6:​26, 27.) Yesu wakati Adada ŵake ndiwo ŵakupeleka chakurya ichi. Kweni fundo yakuti pali chakurya icho chingapeleka umoyo wamuyirayira, yikwenera kuti yikaŵazizika. Kasi chingaŵa chakurya wuli icho chingapeleka umoyo, ndipo ŵategherezgi ŵa Yesu ŵakate ŵachisange wuli?

10. Kasi ŵanthu ŵakakhumbikwiranga kuti ŵachite vichi kuti ŵazakasange “umoyo wamuyirayira”?

10 Ŵayuda ŵara ŵakawonanga kuti ŵakwenera kuchita chinthu chinyake panji kugwira ntchito yinyake, kuti ŵaŵe ŵakwenelera kupokera chakurya ichi. Panji ŵakaghanaghaniranga za “milimo” ya mu Dango la Mozesi. Ndipouli, Yesu wakaŵaphalira kuti: “Uwu ni mulimo wa Chiuta, kuti mupulikane mwa uyo Chiuta wakamutuma.” (Yoh. 6:​28, 29) Ntheura ntchakukhumbikwa chomene kuŵa na chipulikano mwa Yesu, kuti tizakasange “umoyo wamuyirayira.” Nakuti Yesu wakaŵa kuti wayowoyapo kale fundo iyi kumasinda. (Yoh. 3:​16-18, 36) Ndipo pamanyuma Yesu wakayowoyaso vinandi ivyo tingachita kuti tizakasange umoyo wamuyirayira.—Yoh. 17:3.

11. Kasi Ŵayuda ŵakalongora wuli kuti ŵakakhumbanga waka chakurya? (Salimo 78:​24, 25)

11 Ŵayuda aŵa ŵakazomera yayi ivyo Yesu wakaŵasambizga vyakukhwaskana na “mulimo [uphya] wa Chiuta.” Ŵakamufumba kuti: “Kasi muchitenge chimanyikwiro wuli mwakuti ise tichiwone na kumugomezgani?” (Yoh. 6:30) Iwo ŵakayowoya kuti ŵapapi ŵawo mu mazuŵa gha Mozesi ŵakapokeranga mana, icho chikaŵa chakurya chawo cha zuŵa na zuŵa. (Neh. 9:15; ŵazgani Salimo 78:​24, 25.) Ntchakuwonekerathu kuti maghanoghano ghawo ghakaŵa waka pa chakurya. Ŵakatondeka na kuti ŵamufumbe Yesu kuti waŵalongosolere makora apo kachiŵiri wakayowoya vya “chingwa cheneko chakufuma kuchanya,” icho chikaŵa nga ni mana ghakufuma kuchanya agho ghakupeleka umoyo. (Yoh. 6:32) Iwo ŵakaŵika mtima chomene pa chakurya ndipo ŵakaŵikako mahara yayi ku unenesko uwo Yesu wakaŵasambizganga. Kasi tingasambirako vichi ku nkhani iyi?

ICHO TIKWENERA KUŴIKAPO MTIMA

12. Kasi Yesu wakalongora wuli icho chikaŵa chakuzirwa chomene?

12 Sambiro lakuzirwa chomene mu Yohane chaputara 6 ni ili: Tikwenera kuŵika mtima pa vyakukhumba vithu vyauzimu. Tikumbuke kuti Yesu wakayowoya fundo iyi apo wakatondanga viyezgo vya Satana. (Mat. 4:​3, 4) Ndipo pa Upharazgi wake wa pa Phiri, wakadidimizga chomene kukhumbikwa kwa kuŵa na njara yauzimu. (Mat. 5:3) Ntheura tingachita makora kujifumba kuti, ‘Kasi umoyo wane ukulongora kuti nkhuŵika mtima chomene pa kukhorweska njara yane yauzimu kuluska kukhorweska waka makhumbiro gha thupi?’

13. (a) Chifukwa wuli ntchiheni yayi kusangwapo na chakurya? (b) Kasi tikwenera kuŵa maso na vichi? (1 Ŵakorinte 10:​6, 7, 11)

13 Ntchiheni yayi kulomba kuti Chiuta watovwire kusanga ivyo tikukhumbikwira mwa kuthupi kweniso kukondwa navyo. (Luka 11:3) Baibolo likuti ntchiwemi kwa munthu kuti “warye na kumwa na kusangwa na mulimo wake,” ndipo ichi “ntchakufuma mu woko la Chiuta waunenesko.” (Muph. 2:24; 8:15; Yak. 1:17) Ndipouli, tikwenera kuŵika vinthu vya kuthupi pa malo ghakwenelera. Mpositole Paulosi wakadidimizga fundo iyi apo wakalemberanga Ŵakhristu awo ŵakaŵako mu nyengo iyo mgonezi wa Ŵayuda ukaŵa pafupi kuparanyika. Wakaŵaphalira ivyo vikachitikira Ŵaisrayeli kumasinda, kusazgapo ivyo vikachitika pafupi na Phiri la Sinayi. Wakaŵachenjezga Ŵakhristu kuti ŵaleke “kukhumba vinthu viheni, nga umo [Ŵaisrayeli] ŵakavikhumbira.” (Ŵazgani 1 Ŵakorinte 10:​6, 7, 11.) Yehova mwamunthondwe wakaŵapanga chakurya Ŵaisrayeli, kweni chifukwa cha uryezi ŵakamba kuchiwona kuti ntchiheni. (Maŵa. 11:​4-6, 31-34) Ndipo apo ŵakasopa katholi ka golide, Ŵaisrayeli ŵakalongora kuti ŵakaŵikanga mtima pa kurya, kumwa, na kusangwa, kuluska kupulikira Yehova. (Eks. 32:​4-6) Paulosi wakayowoya viyelezgero ivi kuti wachenjezge Ŵakhristu awo ŵakaŵako mu nyengo iyo mgonezi wa Ŵayuda ukaŵa pafupi kuparanyika mu 70 C.E. Nase tikukhala mu nyengo zaumaliro, ntheura tingachita makora kulondezga ulongozgi wa Paulosi uwu.

14. Pa nkhani yakukhwaskana na chakurya, kasi tikukhazga vichi mu charu chiphya?

14 Pakuyowoya za “chakurya chithu cha zuŵa ili,” Yesu wakasambizgaso kuti tilombenge kuti khumbo la Chiuta “lichitike pano pasi nga nkhuchanya.” (Mat. 6:​9-11) Kasi mukughanaghana kuti charu chizamuŵa wuli pa nyengo iyo? Baibolo likulongora kuti khumbo la Chiuta pa charu cha pasi likusazgaposo kuŵa na chakurya chiwemi. Kuyana na Yesaya 25:​6-8, kuzamuŵa vyakurya vinandi apo Ufumu wa Yehova uzamuwusanga. Lemba la Salimo 72:16 likuti: “Muzamuŵa vyakurya vinandi mu charu. Vizamuŵa na pachanya pa mapiri.” Kasi mukulindilira mwakunweka nyengo iyi kuti muzakaphike chakurya icho mukuchitemwa chomene panji icho mundaphikepo nakale? Kweniso muzamukondwa kupanda minda yinu ya mpheska na kusangwa na vipambi vyake. (Yes. 65:​21, 22) Ndipo waliyose pa charu chapasi wazamukondwa na vinthu viwemi ivi.

15. Kasi awo ŵazamuwuskika ŵazamukhumbikwira kusambizgika vichi? (Yohane 6:35)

15 Ŵazgani Yohane 6:35. Ghanaghaniraniso vya ŵanthu awo ŵakarya chingwa na somba ivyo Yesu wakaŵapa. Pa chiwuka icho chikwiza, panji ŵanyake tingazakasangana nawo. Nanga vingaŵa kuti pambere ŵandafwe ŵakalongora chipulikano yayi mwa Yesu, kweni ŵangazakawuskika. (Yoh. 5:​28, 29) Kweni ŵazamukhumbikwira kusambira dankha ng’anamuro la mazgu gha Yesu ghakuti: “Ine ndine chingwa cha umoyo. Waliyose uyo wakwiza kwa ine wazamuŵa na njara chara.” Ŵazamukhumbikwira kuŵa na chipulikano mu sembe yakuwombora ya Yesu, kweniso kugomezga kuti Yesu wakaŵafwira. Pa nyengo iyo, kuzamuŵa ntchito yakusambizga awo ŵawuskika kweniso ŵana awo ŵazamubabika, vyakukhwaskana na Yehova na khumbo lake. Tizamukondwa chomene kuchitako ntchito yakusambizga iyi. Kuchita ntchito iyi kuzamuŵa kwakukondweska chomene kuluska kurya chakurya cheneko. Nadi, vinthu vyauzimu ndivyo vizamuŵa vyakuzirwa chomene.

16. Kasi mu nkhani yakulondezgapo tizamusambira vichi?

16 Mu nkhani iyi tasambira chigaŵa waka chinyake cha lemba la Yohane chaputara 6, kweni Yesu wakasambizga vinandi vyakukhwaskana na “umoyo wamuyirayira.” Ŵayuda awo Yesu wakaŵasambizganga ŵakeneranga kutegherezga mwakupwelelera ndipo nase ndivyo tikwenera kuchita. Tizamulutilira kusambira chigaŵa chinyake cha Yohane chaputara 6 mu nkhani yakulondezgapo.

SUMU 20 Mukapeleka Mwana Winu Wakuzirwa

a Kuti mumanye vinandi vyakukhwaskana na nkhani yakukondweska iyi, wonani buku lakuti Yesu Ni Nthowa, Unenesko, na Umoyo, peji 131, kweniso lakuti Yezgani Chipulikano Chawo, peji 185.