Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

NKHANI YAKUSAMBIRA 17

Ivyo Ŵamama Ŵangasambirako kwa Yunike

Ivyo Ŵamama Ŵangasambirako kwa Yunike

“Ungasidanga yayi ulongozgi wa anyoko. Pakuti ni nkhata ya maluŵa ghakutowa ku mutu wako na chitoweskero chiwemi mu singo yako.”—ZINTH. 1:8, 9.

SUMU 137 Ŵanakazi Ŵakugomezgeka, Ŵadumbu Ŵachikhristu

IVYO VILI MU NKHANI IYI *

Yunike, mama wa Timote, na abuya ŵake a Loyisi ŵakondwa chomene na kunotha apo ŵakuwona Timote wakubatizika (Wonani ndime 1)

1-2. (a) Kasi Yunike wakaŵa njani, ndipo wakakumana na masuzgo wuli pakuŵa mama? (b) Longosorani chithuzi cha pa chikopi.

 NANGAULI Baibolo likulongosorapo yayi za ubatizo wa Timote, kweni tingaghanaghanira umo mama wake, Yunike, wakwenera kuti wakakondwera pa zuŵa ili. (Zinth. 23:25) Muŵe nga mukuwona umo wakujipulikira apo wakuwona Timote, wimilira mu maji. Yunike wakumwemwetera apo Loyisi buya wa Timote wimilira pafupi nayo, ndipo wakumuvumbatira. Yunike wakukora pa mulomo, ndipo wakuthutira muchanya apo Timote wakubizgika mu maji. Wali waka mwee!, ndipo wakwamba kuthiska masozi chifukwa chakuti wakondwa chomene. Nangauli chikaŵa chakusuzga, kweni Yunike wakakwaniska kusambizga mwana wake kutemwa Yehova na Yesu Khristu. Kasi wakasangana na masuzgo wuli apo wakasambizganga mwana wake?

2 Timote wakakulira mu mbumba iyo yikapambananga visopa. Dada wake wakaŵa Mugiriki, ndipo amama ŵake na abuya ŵake ŵakaŵa Ŵayuda. (Mil. 16:1) Timote wakwenera kuti wakaŵa na vyaka pakati pa 13 na 19 apo Yunike na Loyisi ŵakazgoka Ŵakhristu. Ndipouli, adada ŵake ŵakazgoka yayi kuŵa Mkhristu. Kasi Timote wasankhenge chisopa wuli apa? Wakaŵa kuti wangajisankhira yekha vinthu chifukwa chakuti wakaŵa kuti wakura. Kasi wasankhenge chisopa cha adada ŵake? Kasi wademelerenge ku mitheto ya Ŵayuda iyo wakasambizgika kufuma pa wanichi? Panji waŵenge mulondezgi wa Yesu Khristu?

3. Kuyana na Zintharika 1:8, 9, kasi Yehova wakuwuwona wuli mulimo uwo ŵamama ŵakuchita wakovwira ŵana ŵawo kuŵa ŵabwezi ŵake?

3 Mazuŵa ghano napo, ŵamama Ŵachikhristu nawo ŵakuyitemwa mbumba yawo. Kuluska chilichose, iwo mbakukhumbisiska chomene kovwira ŵana ŵawo kuti ŵaŵe paubwezi wakukhora na Yehova. Ndipo Chiuta withu wakuzirwiska chomene kuyezgayezga kwawo. (Ŵazgani Zintharika 1:8, 9.) Yehova wawovwira ŵamama ŵanandi kusambizga ŵana ŵawo kuti ŵamutemwenge na kumuteŵetera.

4. Kasi ŵamama ŵakusangana na masuzgo wuli mazuŵa ghano?

4 Mwakawiro, nyengo zinyake mama wangafipa mtima usange ŵana ŵake ŵasankhenge kuteŵetera Yehova nga umo wakachitira Timote. Nakuti ichi ntchakupulikikwa chifukwa ŵapapi ŵakumanya unandi wa masuzgo agho ŵana ŵawo ŵakukumana nagho mu charu cha Satana ichi. (1 Pet. 5:8) Mwakusazgirapo, ŵamama ŵanandi ŵakusangana na suzgo la kulera ŵekha ŵana kwambura mfumu wawo panji na mfumu wawo uyo wakusopa Yehova yayi. Mwachiyelezgero, mudumbu munyake zina lake Christine * wakuti: “Mfumu wane wakaŵa dada muwemi chomene ndipo wakayitemwanga mbumba yithu, kweni wakanizomerezganga yayi kuti nisambizge ŵana ŵithu kuti ŵaŵe Ŵakaboni ŵa Yehova. Nkhalira kwa vyaka vinandi chifukwa nkhafipanga mtima usange ŵana ŵane ŵazamusopa Yehova.”

5. Kasi tidumbiskanenge vichi mu nkhani iyi?

5 Usange ndimwe mama Wachikhristu, namwe mungawovwira ŵana ŵinu kuti ŵatemwenge Yehova na kumuteŵetera, nga umo wakachitira Yunike. Mu nkhani iyi, tidumbiskanenge umo mungamuyezgera Yunike na kusambizga ŵana ŵinu kwizira mu ivyo mukuyowoya na ivyo mukuchita. Tiwonengeso umo Yehova wangamovwilirani.

SAMBIZGANI ŴANA ŴINU KWIZIRA MU IVYO MUKUYOWOYA

6. Nga umo pakuyowoyera pa 2 Timote 3:14, 15, kasi Timote wakazgoka wuli kuŵa Mkhristu?

6 Apo Timote wakaŵa muchoko, amama ŵake ŵakachita vyose ivyo ŵangafiska kumusambizga “malemba ghatuŵa,” kuyana na umo Ŵayuda ŵakaghapulikiskiranga. Mbunenesko kuti Yunike wakamanyanga vinandi yayi chifukwa wakamanyanga chilichose yayi chakukhwaskana na Yesu Khristu. Ndipouli, ivyo Timote wakasambira kufuma mu Malemba vikaŵa vyakukwana kumovwira kuti waŵe Mkhristu. Kweni kasi wazgokenge nadi Mkhristu? Pakuŵa wachinyamata, wakaŵa na wanangwa kusankha kuŵa Mkhristu. Tikukayika yayi kuti Timote ‘wakakhorwa na kugomezga’ unenesko wakukhwaskana na Yesu, chomene chifukwa chakuti amama ŵake ŵakaŵikapo mtima kumusambizga. (Ŵazgani 2 Timote 3:14, 15.) Yunike wakwenera kuti wakakondwa chomene kuti wakakwaniska kusambizga mwana wake vinthu vyakukhwaskana na Yehova nangauli chikaŵa chakusuzga. Zina lakuti Yunike lili kufuma ku lizgu ilo likung’anamura kuti “kutonda.” Ndipo wakatonda nadi masuzgo ghanandi, mwakuti wawovwire Timote kutemwa na kuteŵetera Yehova.

7. Kasi Yunike wakwenera kuti wakamovwira wuli mwana wake kulutilira kukura mwauzimu pamanyuma pakuti wabatizika?

7 Timote wati wabatizika wakafiska chinthu chakuzirwa chomene pa umoyo wake. Kweni nipera Yunike wakamufipiranga mtima mwana wake nanga mphamanyuma pakuti wabatizika. Kasi mwana wake wasankhenge kukhala umoyo wuli? Kasi wambenge kwendezgana na ŵanthu ŵa nkharo ziheni? Kasi walutenge ku sukulu ku Ateni na kwamba kugomezga visambizgo vyautesi ivyo ŵanthu ŵakusambira chomene ŵakasambizganga? Kasi wanangenge nyengo yake, nkhongono, na uwukirano wake kufukafuka kuti waŵe musambazi? Yunike wakwenera kuti wakamusankhiranga vyakuchita yayi Timote, kweni kumovwira kusankha mwamahara vinthu. Kasi wakwenera kuti wakamovwira wuli? Iyo wakalutilira kufwilirapo kusambizga mwana wake kutemwa Yehova, kweniso kuŵa wakuwonga pa chilichose icho Yehova na Yesu ŵakaŵachitira pa mbumba yawo. Ŵapapi awo munyawo wa mu nthengwa ni Kaboni wa Yehova yayi, ndiwo ŵekha yayi awo ŵakusangana na masuzgo pakovwira ŵana ŵawo kutemwa Yehova. Nanga vingaŵa kuti ŵapapi wose ŵali mu unenesko, chingaŵa chakusuzga kovwira ŵana ŵawo kuteŵetera Yehova. Kasi ŵapapi ŵangasambirako vichi kwa Yunike?

8. Kasi mama wangawovwira wuli mfumu wake uyo wali kale mu unenesko kupwelelera ŵana ŵawo mwauzimu?

8 Sambirani Baibolo na ŵana ŵinu. Ŵadumbu, usange mfumu winu wali mu unenesko, Yehova wakukhumba kuti mumovwirenge kusambizga ŵana ŵinu vyakukhwaskana na iyo. Nthowa yimoza iyo mungachitira nthena nkhukhozgera ndondomeko ya Kusopa kwa Mbumba iyo mukuŵa nayo. Muyowoyenge vinthu vyakukhozga vyakukhwaskana na kusopa kwa mbumba, ndipo mughanaghanirenge ivyo mungachita kuti kusopa uku, kunozgenge. Nyengo zinyake mungamovwira mfumu winu kunozga ndondomeko ya sambiro la Baibolo lapadera. Kweniso, usange ŵana ŵanyake mbalara mwakuti ŵangasanga nalo chandulo buku la Mungakondwa na Umoyo Kwamuyirayira! pa sambiro laŵekha, mungawovwirana na mfumu winu mwakuti ŵana ŵambepo kusambira buku ili.

9. Kasi ni nkhu uko mama uyo mfumu wake ni Kaboni yayi wangasanga wovwiri?

9 Ŵamama ŵanyake ndiwo ŵakwenera kusambira Baibolo na ŵana ŵawo, nyengo zinyake chifukwa chakuti ŵakulera ŵekha ŵana panji chifukwa chakuti mfumu wawo ni Kaboni yayi. Usange ndimo viliri kwa imwe, mungenjerwanga chomene yayi. Yehova wamovwiraninge. Gwiliskirani ntchito ivyo tikusambizgira ŵanthu Baibolo, ivyo Yehova wapeleka kwizira mu gulu lake kuti musambirenge na ŵana ŵinu. Kweniso mungafumba ŵapapi awo ŵakumanya vinandi kuti ŵamovwirani umo mungagwiliskira ntchito vinthu ivi pa kusopa kwa mbumba. * (Zinth. 11:14) Yehova wangamovwiraniso kuti muyowoyeskanenge mwakufwatuka na ŵana ŵinu. Mulombani kuti wamovwirani kumanya ivyo vili mu maghanoghano na mu mtima mwa ŵana ŵinu. (Zinth. 20:5) Kufumba fumbo lipusu nga lakuti: ‘Kasi ni suzgo wuli likuru ilo mukukumana nalo ku sukulu?’ kungawovwira kuti mumanye vinandi vya iwo.

10. Kasi mungachitaso wuli kuti movwire ŵana ŵinu kusambira vya Yehova?

10 Sangani nthowa zakupambanapambana kuti musambizge ŵana ŵinu vyakukhwaskana na Yehova. Muyowoyenge vyakukhwaskana na Yehova na vinthu vinandi viwemi ivyo wamuchitirani imwe. (Doto. 6:6, 7; Yes. 63:7) Kuchita nthena nkhwakovwira, chomenechomene para mungasambira yayi na ŵana ŵinu panyumba mwakukhazikika. Christine uyo tamuzunura kale wakuti: “Nkhaŵa na mipata yichoko chomene yakudumbiskirana vinthu vyauzimu na ŵana ŵane, ntheura nkhawugwiliskiranga ntchito mwamahara m’pata uliwose uwo wasangika. Tikatembeyanga panji kukwera mu wato na kuyima pa luji (pataliko na pa mtunda) kuti tidumbiskane za chilengiwa cha kuzizwiska cha Yehova na vinthu vinandi ivyo vingawovwira kuti ŵaŵe ŵabwezi ŵa Yehova. Ŵana ŵane ŵati ŵakura, nkhaŵachiska kuti ŵasambirenge Baibolo paŵekha.” Mwakusazgirapo, muyowoyenge vinthu vyakukhozga vyakukhwaskana na gulu la Yehova kweniso ŵabali na ŵadumbu. Kuyowoyera viheni ŵalara yayi. Ivyo mukuyowoya vyakukhwaskana na iwo vingawovwira ŵana ŵinu kugomezga ŵalara na kupempha wovwiri kwa iwo para ŵasangana na suzgo linyake.

11. Kuyana na Yakobe 3:18, chifukwa wuli ntchakuzirwa kukhuŵilizga mtende panyumba?

11 Khuŵilizgani mtende panyumba. Nyengo zose longorani mfumu winu na ŵana ŵinu kuti mukuŵatemwa. Muyowoyenge vya mfumu winu mwantchindi kweniso mwalusungu, ndipo sambizgani ŵana ŵinu kuchita mwakuyana waka. Usange muchitenge nthena, panyumba paŵenge mtende ndipo ivi viwovwirenge ŵana ŵinu kusambira vya Yehova. (Ŵazgani Yakobe 3:18.) Wonani ivyo vikachitikira Jozsef, uyo ni mupayiniya wapadera ku Romania. Apo wakakuranga, adada ŵake ŵakapangiskanga kuti chiŵe chakusuzga kwa iyo, amama ŵake na ŵana ŵanyake kuteŵetera Yehova. Jozsef wakuti: “Amama ŵakayezeskanga chomene kuti panyumba paŵenge mtende kuti ise tikhalenge makora. Panyengo iyo adada ŵakachitanga vinthu mwaukali chomene, amama ŵakachitanga vinthu mwalusungu chomene. Ndipo para ŵawona kuti nyengo yinyake vyangutisuzga kuchindika adada na kuŵapulikira, ŵakadumbiskananga nase Ŵaefeso 6:1-3. Ndipo pamanyuma ŵakatiphaliranga mikhaliro yiwemi iyo adada ŵakaŵa nayo na kutovwira kupulikiska chifukwa icho tikwenera kuŵachindikira. Ivi vikawovwira chomene kuti mbumba yithu yiŵe pa mtende.”

SAMBIZGANI ŴANA ŴINU KWIZIRA MU IVYO MUKUCHITA

12. Kuyana na 2 Timote 1:5, kasi vyakuchita vya Yunike vikamovwira wuli Timote?

12 Ŵazgani 2 Timote 1:5. Yunike wakaŵa chiyelezgero chiwemi chomene kwa Timote. Wakwenera kuti wakamusambizga kuti chipulikano chanadi chikuwoneka kwizira mu milimo. (Yak. 2:26) Tikukayika yayi kuti Timote wakawonanga kuti ivyo amama ŵake ŵakachitanga, ŵakachitanga chifukwa chakuti ŵakamutemwanga chomene Yehova. Kweniso wakwenera wakawona kuti icho chikawovwiranga amama ŵake kuŵa ŵakukondwa, nkhuteŵetera Yehova. Kasi umo Yunike wakachitiranga vinthu, vikamovwira wuli Timote? Mpositole Paulosi wakayowoya kuti Timote wakaŵa na chipulikano chakukhora nga amama ŵake. Timote wakaŵa na chipulikano chakukhora mwangozi waka yayi. Wakawonanga umo amama ŵake ŵakachitiranga vinthu, ndipo wakasambirangako. Mwakuyana waka, mazuŵa ghano napo ŵamama ŵanandi ŵawovwira mbumba zawo kuteŵetera Yehova “kwambura mazgu,” kweni kwizira mu vyakuchita. (1 Pet. 3:1, 2) Namweso mungachita mwakuyana waka. Kasi mungachita wuli?

13. Chifukwa wuli mama wakwenera kuwona ubwezi wake na Yehova kuŵa chinthu chakwamba pa umoyo?

13 Wonani ubwezi winu na Yehova kuŵa chinthu chakwamba pa umoyo winu. (Doto. 6:5, 6) Nga umo viliri na ŵamama ŵanandi, namwe mukujipeleka chomene. Mukumalira nyengo yinandi, ndalama, mukutondeka kugona, kweniso mukujinora vinthu vinyake mwakuti mupwelelere ŵana ŵinu mwakuthupi. Kweni mungazomerezganga yayi kuti kuchita vinthu ivi kumutondeskani kukhozga ubwezi winu na Yehova. Nyengo zose mupaturenge nyengo yakulombera pamwekha, kusambira Baibolo pamwekha, kweniso kuwungana mwakukhazikika. Usange muchitenge nthena, mukhozgenge ubwezi winu na Yehova ndipo muŵenge chiyelezgero chiwemi ku mbumba yinu na ŵanji.

14-15. Kasi mukusambirako vichi kwa Leanne, Maria, na João?

14 Wonani viyelezgero vichoko waka vya ŵawukirano awo ŵakasambira kutemwa Yehova na kumugomezga mwakuwona waka ivyo amama ŵawo ŵakachitanga. Mwana wakwamba wa Christine zina lake Leanne wakuti: “Tikasambiranga yayi Baibolo para adada ŵalipo panyumba. Kweni amama nyengo zose ŵakawungananga. Nangauli tikamanyanga vinandi yayi vyakukhwaskana na Baibolo, kweni ivyo ŵakachitanga vikatovwira kuti tiŵe na chipulikano chakukhora. Tikamanya kuti Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakusambizga unenesko pambere tindambe kuwungana.”

15 Maria uyo adada ŵake nyengo zinyake ŵakapelekanga chilango ku mbumba yose chifukwa chakuti yanguluta ku maungano wakuti: “Amama ŵane njumoza wa ŵadumbu ŵachikanga chomene. Apo nkhaŵa mwana, nyengo zinyake nkhakananga kuchita vinthu vinyake chifukwa chakopa ivyo ŵanyake ŵayowoyenge. Kweni kuwona waka umo amama ŵakaŵira na chikanga kweniso umo nyengo zose ŵakadangizgiranga Yehova pa umoyo wawo, vikanovwira kuti nileke kopa ŵanthu.” João, uyo adada ŵake ŵakakaniranga mbumba yose kudumbiskana vinthu vyauzimu panyumba, wakuti: “Icho chikanovwira chomene ntchakuti amama ŵakaŵa ŵakunozgeka kuchita chilichose kuti ŵakondweske adada, kupaturako kutaya ubwezi wawo na Yehova.”

16. Kasi chiyelezgero chiwemi cha mama chingawovwira wuli ŵanji?

16 Ŵamama, kumbukani kuti ivyo mukuchita vikukhwaska ŵanji. Kasi vikuŵakhwaska wuli? Ghanaghanirani waka umo chiyelezgero cha Yunike chikawovwilira mpositole Paulosi. Iyo wakalemba kuti chipulikano chambura upusikizgi cha Timote “chikamba kuŵa mwa . . . Yunike.” (2 Tim. 1:5) Kasi mphawuli apo Paulosi wakamba kuwona chipulikano cha Yunike? Pakwenera kuti pakaŵa pa ulendo wake wakwamba wa umishonale apo wakakumana na Loyisi na Yunike ku Lisitira, ndipo wakwenera kuti ndiyo wakaŵawovwira kuti ŵaŵe Ŵakhristu. (Mil. 14:4-18) Ntheura ghanaghanirani fundo iyi: Apo Paulosi wakalemberanga Timote pati pajumpha vya 15, iyo wakaŵa wachali kukumbukira milimo ya chipulikano ya Yunike ndipo wakamuzunura kuti wakaŵa chiyelezgero chiwemi icho tingatolerako. Ntchakuwonekerathu kuti chiyelezgero chake chikakhozga chomene ŵapositole kweniso Ŵakhristu ŵanandi awo ŵakaŵako mu nyengo yira. Usange namwe mukulera mwekha ŵana, panji muli mu mbumba iyo mukupambana visopa, manyani kuti chiyelezgero chinu chiwemi pa nkhani ya chipulikano chingawovwira na kukhozga awo ŵakumuwonani.

Kovwira mwana kuti wakure mwauzimu kukutora nyengo. Mungavukanga chara! (Wonani ndime 17)

17. Kasi mukwenera kuchita wuli para mwana winu wakuchitapo kanthu yayi nangauli mukuyezgayezga kumusambizga?

17 Wuli usange mwana winu wakulongora kuti wakuchitapo kanthu yayi nangauli mukuyezgayezga chomene? Kumbukani kuti kusambizga mwana kukutora nyengo. Nga umo pakulongolera pa chithuzi, para mwapanda mbuto, nyengo zinyake mungakayika usange yikurenge na kuzakapambika vipambi. Nangauli mukuŵa kuti mukumanya yayi usange mbuto iyo mwapanda yizamupambika nadi vipambi, kweni mukulutilira kuthilira maji kuti yikure makora. (Mrk. 4:26-29) Mwakuyana waka, namwe pakuŵa mama, nyengo zinyake mungakayika usange kuyezgayezga kwinu kukovwira nadi ŵana ŵinu kutemwa Yehova. Mungaŵachichizga yayi ŵana ŵinu kuti ŵasankhe ivyo imwe mukukhumba. Kweni usange mukulutilira kuchita vyose ivyo mungafiska kuti muŵasambizge, muŵawovwirenge kuti ŵaŵe paubwezi na Chiuta.—Zinth. 22:6.

GOMEZGANI WOVWIRI WA YEHOVA

18. Kasi Yehova wangawovwira wuli ŵana ŵinu kuŵa ŵabwezi ŵake?

18 Kufuma mu nyengo yakale, Yehova wawovwira ŵawukirano ŵanandi kuŵa ŵabwezi ŵake. (Sal. 22:9, 10) Sono napo wangawovwiraso ŵana ŵinu kukura mwauzimu, usange nawo mbakukhumbisiska. (1 Kor. 3:6, 7) Nanga ŵana ŵinu ŵangaŵa kuti ŵakumuteŵetera Yehova na mtima wose yayi, kweni iyo walutilirenge kuŵatemwa. (Sal. 11:4) Para ŵalongora chimanyikwiro chichoko waka kuti ŵali na “maghanoghano ghakwenelera,” Yehova ngwakunozgeka kuŵawovwira kuŵa ŵabwezi ŵake. (Mil. 13:48; 2 Mid. 16:9) Wangamovwirani kuyowoya mazgu ghakwenelera panyengo iyo ŵana ŵinu ŵakukhumba kughapulika. (Zinth. 15:23) Panjiso wangapangiska mubali panji mudumbu mu mpingo kovwira ŵana ŵinu. Ndipo nanga ŵana ŵinu ŵangakura, Yehova wangaŵakumbuska vinthu viwemi ivyo mukaŵasambizga kale. (Yoh. 14:26) Para mukulutilira kusambizga ŵana ŵinu kwizira mu mazgu na vyakuchita, Yehova wamutumbikaninge chomene.

19. Chifukwa wuli mukwenera kugomezga kuti Yehova wamovwiraninge?

19 Chitemwa cha Yehova pa imwe chikuthemba pa ivyo ŵana ŵinu ŵakusankha yayi. Iyo wakumutemwani chifukwa chakuti namwe mukumutemwa. Usange mukulera mwekha ŵana, Yehova wakumulayizgani kuti waŵenge Dada wa ŵana ŵinu na Muvikiliri winu. (Sal. 68:5) Mungaŵasankhira yayi ŵana ŵinu kuteŵetera Yehova. Kweni para mulutilirenge kugomezga Yehova na kuchita vyose ivyo mungafiska, iyo wamovwiraninge.

SUMU 134 Chiuta Wamuŵikizgani Ŵana

^ ndime 5 Mu nkhani iyi tiwonenge ivyo ŵamama Ŵachikhristu ŵangasambirako kwa Yunike, mama wa Timote, kweniso umo ŵangawovwilira ŵana ŵawo kumanya Yehova na kumutemwa.

^ ndime 4 Mazina ghanyake ghasinthika.

^ ndime 9 Mwachiyelezgero, wonani sambiro 50 mu buku la Mungakondwa na Umoyo Kwamuyirayira! kweniso nkhani yakuti “Umo Mungachitira Pakusopa Lumoza na Mbumba Panji Pamwekha,” mu Gongwe la Mulinda la Ogasiti 15, 2011, peji 6-7.