NKHANI YAKUSAMBIRA 2
SUMU 132 Sono Tili Thupi Limoza
Ŵafumu, Chindikani Ŵawoli Ŵinu
“Imwe ŵafumu, . . . muŵapenge ntchindi ŵanakazi.”—1 PET. 3:7.
FUNDO YIKURU
Umo mfumu wangalongolera kuti wakumuchindika muwoli wake kwizira mu ivyo wakuyowoya na kuchita.
1. Kasi ntchifukwa wuli chimoza icho Yehova wakambiskira nthengwa?
YEHOVA ni “Chiuta wakukondwa,” ndipo wakukhumba kuti nase tikondwenge. (1 Tim. 1:11) Watipa vyawanangwa vinandi kuti tiŵenge ŵakukondwa. (Yak. 1:17) Ndipo nthengwa njimoza mwa vyawanangwa ivi. Para mwanalume na mwanakazi ŵatorana ŵakuchita vilapo kuti ŵatemwanenge na kuchindikana. Para ŵakulutilira kutemwana chomene ŵakuŵa ŵakukondwa.—Zinth. 5:18.
2. Kasi nthengwa zinandi zili wuli mazuŵa ghano?
2 Kweni chachitima ntchakuti ŵakutorana ŵanandi mazuŵa ghano ŵakuluwa ivyo ŵakalayizgana pa zuŵa lawo la ukwati. Ivi vikupangiska kuti ŵaŵe ŵambura kukondwa. Lipoti linyake lasonosono lakufuma ku wupu wa World Health Organization, likulongora kuti ŵafumu ŵanandi ŵakuŵachitira nkhaza ŵawoli ŵawo. Nkhaza izi zingaŵa kuŵatimba, kuŵayowoyera mazgu ghakulasa, panji kuŵatambuzga munthowa zinyake. Mfumu uyo wakuchita nthena, nyengo zinyake wangalongora pa wumba nga kuti wakumuchindika muwoli wake, kweni para ŵali kwaŵekha mbwenu wakumuchitira nkhaza. Nthengwa zinandi zikutimbanizgikaso para mfumu wakuwonelera vinthu vyamuziro.
3. Kasi ni vinthu wuli ivyo vingapangiska mfumu kuŵa wankhaza?
3 Kasi ntchivichi chingapangiska ŵafumu ŵanyake kuŵa ŵankhaza? Ŵanyake panji ŵakalereka na adada ŵankhaza, ndipo ŵangaghanaghana kuti kuchita nthena ndiwo wanalume nadi. Ŵanji ŵakutolera waka mitheto yakwawo, iyo yikukhuŵilizga fundo yakubudika yakuti “mwanalume wanadi” wakwenera kugwiliskira ntchito nkhongono kuti walongore mwanakazi wake kuti iyo ndiyo mutu. Ŵanalume ŵanyake ŵandasambizgike kujikora para ŵakwiya. Ŵanalume ŵanyake kanandi ŵakuwonelera vyamuziro, ivyo vikupangiska kuti ŵaleke kuŵawona mwakwenelera ŵanakazi kweniso nkhani ya kugonana. Kweniso malipoti ghakulongora kuti masuzgo agha ghasazgikira chifukwa cha muliri wa COVID-19. Kweni ivi ni vifukwa yayi vyakujigowokera kuti mwanalume wachitirenge nkhaza muwoli wake.
4. Kasi ŵafumu Ŵachikhristu ŵakwenera kuŵa maso na vichi, ndipo chifukwa wuli?
4 Ŵafumu Ŵachikhristu ŵakwenera yayi kutolera kawonero ka charu pa nkhani ya umo ŵakuwonera ŵanakazi. a Chifukwa wuli? Chifukwa chimoza ntchakuti kanandi ivyo munthu wakughanaghana ndivyo vikupangiska kuti wachite chinthu chinyake. Mpositole Paulosi wakachenjezga Ŵakhristu ŵa ku Romu kuti ‘ŵaleke kutolera nkharo ya ŵanthu ŵa mu nyengo iyi.’ (Rom. 12:1, 2) Apo Paulosi wakalemberanga Ŵaroma, mpingo uwu ukaŵa kuti waŵapo kwa nyengo yitali. Ndipouli, mazgu gha Paulosi ghakulongora kuti ŵanyake mu mpingo uwu ŵakaŵa kuti ŵachali kutolera mitheto na kaghanaghaniro ka charu. Lekani wakaŵachiska kuti ŵasinthe kaghanaghaniro kawo na nkharo yawo. Ulongozgi uwu ukugwiraso ntchito ku ŵafumu Ŵachikhristu mazuŵa ghano. Chachitima ntchakuti, ŵanyake ŵali kutolera kaghanaghaniro ka charu ndipo ŵakuchitira nkhaza ŵawoli. b Kasi Yehova wakukhumba kuti mfumu wachitenge nayo wuli muwoli wake? Zgoro tikulisanga pa lemba ilo pajintha nkhani iyi.
5. Kuyana na 1 Petrosi 3:7, kasi mfumu wakwenera kuchita wuli na muwoli wake?
5 Ŵazgani 1 Petrosi 3:7. Yehova wakuphalira ŵafumu kuti ŵachindikenge ŵawoli ŵawo. Kuchindika ni umo tikuchitira na munthu uyo tikumuwona kuti ngwakuzirwa. Mfumu uyo wakumuchindika muwoli wake wakuchita nayo vinthu mwalusungu na mwachitemwa. Mu nkhani iyi, tiwonenge umo ŵafumu ŵangachindikira ŵawoli ŵawo. Kweni chakwamba, tiyeni tidumbiskane nkharo izo zikuyuyura ŵawoli.
KANANI NKHARO IZO ZINGAYUYURA MUWOLI WINU
6. Kasi Yehova wakuŵawona wuli ŵanalume awo ŵakutimba ŵawoli ŵawo? (Ŵakolose 3:19)
6 Kumutimba. Yehova wakutinkha waliyose uyo wakuchita nkhaza. (Sal. 11:5) Nakuti wakutinkha ŵafumu awo ŵakuchitira nkhaza ŵawoli ŵawo. (Mal. 2:16; ŵazgani Ŵakolose 3:19.) Kuyana na lemba ilo pajintha nkhani iyi la 1 Petrosi 3:7, usange mfumu wakumuchitira nkhaza muwoli wake, ubwezi wake na Chiuta ungatimbanizgika. Yehova wangapulika yayi na malurombo ghake.
7. Kuyana na Ŵaefeso 4:31, 32, kasi ŵafumu ŵakwenera kugega kayowoyero wuli? (Wonaniso “Mazgu Ghalongosoreka.”)
7 Kumuyowoyera mazgu ghakulasa. Ŵafumu ŵanyake ŵakuŵakalipira ŵawoli ŵawo na kuŵayowoyera mazgu ghakulasa. Kweni Yehova wakutinkha “ukali, kutukutwa, kukolomoka, na kayowoyero kaheni.” c (Ŵazgani Ŵaefeso 4:31, 32.) Iyo wakupulika chilichose. Yehova wakuŵikako mahara chomene pa umo mfumu wakuyowoyera na muwoli wake, nanga vingaŵa kuti ŵali kwaŵekha. Mfumu uyo wakuyowoya mwaukali na muwoli wake wakunanga nthengwa yake pera yayi, kweni na ubweziso wake na Chiuta.—Yak. 1:26.
8. Kasi Yehova wakuviwona wuli vyamuziro, ndipo chifukwa wuli?
8 Kuwonelera vyamuziro. Kasi Yehova wakuyiwona wuli nkhani ya kuwonelera vyamuziro? Wakuvitinkha chomene. Ntheura mfumu uyo wakuwonelera vithuzithuzi vyawakawaka wakunanga ubwezi wake na Yehova kweniso wakuyuyura muwoli wake. d Yehova wakukhazga kuti mfumu waŵenge wakugomezgeka kwa muwoli wake mu vyakuchita pera yayi, kweniso na ivyo wakughanaghana. Yesu wakati mwanalume uyo wakulaŵisiska mwanakazi munyake na kuŵa nayo na khumbiro ndikuti wachita nayo kale uleŵi “mu mtima wake.” e—Mat. 5:28, 29.
9. Chifukwa wuli Yehova wakutinkha vyakuti mfumu wamuchichizgenge muwoli wake kugonana uko wakufwatuka nako yayi?
9 Kuchichizga muwoli kugonana uko iyo wakufwatuka nako yayi. Ŵafumu ŵanyake ŵakuchichizga ŵawoli ŵawo kuchita vinthu vya kugonana ivyo muwoli wakufwatuka navyo yayi, kweniso vikumupangiska kujiwona wakufipirwa panji wambura kutemweka. Yehova wakutinkha nkharo ya kujighanaghanira wekha iyi. Iyo wakukhazga kuti mfumu watemwenge na kuzirwiska muwoli wake kweniso kuchindika maghanoghano ghake. (Efe. 5:28, 29) Kweni wuli usange mfumu Wachikhristu wakumuyuyura kale muwoli wake munthowa iyi panji wakumuchitira nkhaza, panjiso wakuwonelera vyamuziro? Kasi wangachita wuli kuti wasinthe?
UMO MFUMU WANGALEKERA NKHARO YAWAKAWAKA
10. Kasi ŵafumu ŵangasambirako vichi ku chiyelezgero cha Yesu?
10 Kasi ntchivichi chingawovwira mfumu kuleka kumuchitira nkhaza muwoli wake na kumuyuyura? Wakwenera kufwilirapo kuyezga Yesu. Nangauli Yesu wakatora yayi, kweni umo wakachitiranga vinthu na ŵasambiri ŵake ntchiyelezgero chiwemi chomene cha umo mfumu wakwenera kuchitira vinthu na muwoli wake. (Efe. 5:25) Mwachiyelezgero, tiyeni tiwone ivyo ŵafumu ŵangasambirako kwa Yesu pa nkhani ya umo wakachitiranga vinthu na ŵapositole ŵake kweniso umo wakayowoyeranga nawo.
11. Kasi Yesu wakachitanga wuli vinthu na ŵapositole ŵake?
11 Yesu wakachitanga vinthu na ŵapositole ŵake mwalusungu kweniso mwantchindi. Wakachitanga nawo vinthu mwaukali yayi panji kuŵaphalira waka vyakuchita. Nangauli Yesu wakaŵa Fumu yawo, kweni wakachitanga mazaza pa iwo yayi kuti walongore ukuru wake. M’malo mwake, wakaŵateŵeteranga mwakujiyuyura. (Yoh. 13:12-17) Wakaphalira ŵasambiri ŵake kuti: “Sambirani kwa ine, pakuti nili wakuzika na wakujiyuyura mu mtima, ndipo muzamupumuzgika.” (Mat. 11:28-30) Wonani kuti Yesu wakaŵa wakuzika. Munthu wakuzika kuti ngwakulopwa yayi. M’malo mwake, ngwankhongono ndipo wakukorako ukali wake. Para ŵamwavya, wakujikora ndipo wakukhazikiska mtima pasi.
12. Kasi Yesu wakayowoyanga wuli na ŵanji?
12 Yesu wakagwiliskiranga ntchito mazgu ghake kupembuzga na kukhozga ŵanji. Ŵalondezgi ŵake wakayowoyanga nawo mwaukali yayi. (Luka 8:47, 48) Nanga ni apo ŵakususka ŵakamunenanga kuti ŵamukwiyiske, iyo “wakawezgera kutuka yayi.” (1 Pet. 2:21-23) Nakuti nyengo zinyake wakasankhanga kukhala waka chete m’malo mwa kuŵazgora mwaukali. (Mat. 27:12-14) Ichi ntchiyelezgero chiwemi chomene ku ŵafumu Ŵachikhristu.
13. Nga umo pakuyowoyera pa Mateyu 19:4-6, kasi mfumu wangachita wuli kuti ‘wabatikane na muwoli wake’? (Wonaniso chithuzi.)
13 Yesu wakaphalira ŵafumu kuti ŵakwenera kulutilira kugomezgeka ku ŵawoli ŵawo. Wakakora mazgu gha Adada ŵake, awo ŵakati mfumu wakwenera ‘kubatikana na muwoli wake.’ (Ŵazgani Mateyu 19:4-6.) Verebu la Chigiriki ilo lili kung’anamurika kuti ‘kubatikana na’ likung’anamura “kumata.” Ntheura chitemwa cha pakati pa mfumu na muwoli chikwenera kuŵa chankhongono chomene, nga kuti ŵamatika waka pamoza. Chitemwa chawo para chamara, wose ŵakupwetekeka. Mfumu uyo wakumutemwa nthena muwoli wake wakukana kuwonelera vyamuziro vya mtundu uliwose. Para mwangozi wangasangana navyo, nyengo yeneyiyo walaŵiskenge kunyake kuti waleke “kulaŵiska vyawaka.” (Sal. 119:37) Tingati wakupangana na maso ghake kuti waleke kulaŵiska mwanakazi munyake padera pa muwoli wake na khumbiro liheni.—Yobu 31:1.
Mfumu wakugomezgeka wakukana kuwona vyamuziro (Wonani ndime 13) g
14. Kasi mfumu uyo wakachitiranga nkhaza muwoli wake wakwenera kuchita vichi kuti wanozge ubwezi wake na Yehova kweniso muwoli wake?
14 Mfumu uyo wakutimba panji kumuyowoyera mazgu ghakulasa muwoli wake, wakwenera kuchitaso vinthu vinyake kuti wanozge ubwezi wake na Yehova kweniso na muwoli wake. Kasi wakwenera kuchita vichi? Chakwamba, wakwenera kuzomerezga kuti wali na suzgo likuru. Palije chakubisika kwa Yehova. (Sal. 44:21; Muph. 12:14; Heb. 4:13) Chachiŵiri, wakwenera kuleka kumutimba muwoli wake na kusintha nkharo yake. (Zinth. 28:13) Chachitatu, wakwenera kuphepiska kwa muwoli wake kweniso kwa Yehova na kupempha chigowokero. (Mil. 3:19) Wakweneraso kupempha Yehova kuti wamovwire kuŵa na khumbo lakuti wasinthe kweniso kuti wajikorenge mu kayowoyero, vyakuchita, na ivyo wakughanaghana. (Sal. 51:10-12; 2 Kor. 10:5; Fil. 2:13) Chachinayi, wakwenera kuchita kuyana na malurombo ghake na kutinkha mtundu uliwose wa nkhaza kweniso kayowoyero kaheni. (Sal. 97:10) Chachinkhondi, mwaluŵiro wakwenera kupempha wovwiri ku ŵalara. (Yak. 5:14-16) Chaumaliro, wakwenera kujipangira ndondomeko ya vinthu ivyo wakwenera kugega kuti waleke kuzakachitaso nkharo zanthena kunthazi. Mfumu uyo wakuwonelera vyamuziro wakwenera kulondezga fundo zakuyana waka izi. Yehova watumbikenge kuyezgayezga kwake kuti wasinthe nkharo yake. (Sal. 37:5) Kweni kuleka waka nkharo yawakawaka nkhwakukwana yayi. Mfumu wakweneraso kusambira kumuchindika muwoli wake. Kasi wangachita wuli nthena?
UMO MFUMU WANGACHINDIKIRA MUWOLI WAKE
15. Kasi mfumu wangalongora wuli chitemwa ku muwoli wake?
15 Longorani kuti mukumutemwa. Ŵabali ŵanyake awo nthengwa zawo zikwenda makora ndipo mbakukondwa, ŵakuwoneseska kuti zuŵa lililose ŵachita chinthu chinyake chakulongora kuti ŵakumutemwa muwoli wawo. (1 Yoh. 3:18) Mfumu wangalongora chitemwa muwoli wake mu tunthu tuchokotuchoko, nga kumukora pa woko panji kumuhaga. Wangamutumizgira muwoli wake meseji yakumuphalira kuti “Nakusoŵa chomene” panji kumufumba kuti “Kasi zuŵa lako likwenda wuli?” Nyengo zinyakeso wangasankha kumulembera kadi muwoli wake ndipo wangalembamo mazgu ghapadera agho ghakulongora umo wakumutemwera. Para mfumu wakuchita vinthu ivi, ndikuti wakumuchindika muwoli wake ndipo vikukhozga nthengwa yawo.
16. Chifukwa wuli mfumu wakwenera kumulumba muwoli wake?
16 Longorani kuti mukumuzirwiska. Mfumu uyo wakumuchindika muwoli wake wakumukhozga na kumupangiska kujipulika makora. Nthowa yimoza iyo wangachitira nthena, nkhukumbuka kumuwonga pa vyose ivyo wakuchita pakuŵa muwoli. (Kol. 3:15) Usange mfumu wakumulumba muwoli wake kufumira pasi pa mtima, vikovwira kuti muwoli wajipulike makora. Nakuti ivi vikupangiska muwoli kujipulika wakuvikilirika, wakutemweka, kweniso wakuzirwa.—Zinth. 31:28.
17. Kasi mfumu wangalongora wuli kuti wakumuchindika muwoli wake?
17 Longorani lusungu na ntchindi. Mfumu uyo wakumutemwa muwoli wake wakumuchindika kweniso kumuzirwiska. Wakumuwona kuti ntchawanangwa chapadera chomene chakufuma kwa Yehova. (Zinth. 18:22; 31:10) Ivi vikupangiska kuti wachitenge nayo vinthu mwalusungu na mwantchindi, nanga mphanyengo iyo ŵakugonana. Wakumuchichizga yayi muwoli wake kuchita vinthu vyakukhwaskana na kugonana ivyo wakuleka kufwatuka navyo, vyakumuyuyura, panji ivyo vikupangiska kuti njuŵi yake yimusuzgenge. f Nanga ndiyo mfumu nayo wakwenera kuŵikapo mtima kuti walutilire kuŵa na njuŵi yituŵa kwa Yehova pa nkhani iyi.—Mil. 24:16.
18. Kasi ŵafumu ŵakwenera kuŵikapo mtima kuchita vichi? (Wonaniso bokosi lakuti “ Nthowa Zinayi Izo Mfumu Wangalongolera Ntchindi.”)
18 Ŵafumu, manyani kuti Yehova wakuwona ndipo wakuwonga kuyezgayezga uko mukuchita kuti muchindikenge muwoli winu pa vyose ivyo mukuchita pa umoyo winu. Ŵikanipo mtima kumuchindika muwoli winu mwa kugega nkharo yawakawaka kweniso mwa kumulongora lusungu, ntchindi, na chitemwa. Para muchitenge nthena, mulongorenge kuti mukumutemwa kweniso kumuzirwiska muwoli winu. Ntheura chindikani muwoli winu, ndipo para mwachita nthena muvikilirenge ubwezi winu wakuzirwa chomene, uwo mbubwezi winu na Yehova.—Sal. 25:14.
SUMU 131 “Icho Chiuta Wagumanya Pamoza”
a Ŵafumu ŵangasanga fundo zakovwira mu nkhani yakuti “Kasi Mukuchita Vinthu na Ŵanakazi nga Umo Yehova Wakuchitira?” mu Gongwe la Mulinda la Janyuwale 2024.
b Awo ŵakukumana na nkhaza mu nthengwa mwawo ŵangasanga chandulo na nkhani yakuti “Wovwiri ku Awo Ŵakukumana na Nkhaza mu Banja” iyo yili pa chigaŵa chakuti “Nkhani Zinyake” pa jw.org na JW Library®.
c MAZGU GHALONGOSOREKA: “Kayowoyero kaheni” kakusazgapo kumuchema mazina ghakulengeska na kukhaliranga waka kumunena panji kumususka. Ntheura chilichose icho mfumu wangayowoya na chilato chakuti wamukhuŵazge panji kumunena muwoli wake nkhayowoyero kaheni.
d Wonani pa jw.org na JW Library nkhani yakuti “Kuwonelera Vyamuziro Kungananga Nthengwa Yinu.”
e Muwoli uyo mfumu wake wakuwonelera vyamuziro wangasanga chandulo na nkhani yakuti “Para Munyinu wa mu Nthengwa Wakuwonelera Vyamuziro” mu Gongwe la Mulinda la Ogasiti 2023.
f Baibolo likulongosora yayi mtundu wa kugonana wa pakati pa mfumu na muwoli uwo ngwakufipirwa panji ngwambura kufipirwa. Mbumba Yachikhristu yikwenera kusankha vinthu ivyo vikulongora kuti yikuchindika Yehova, kukondweska munyawo, na kulutilira kuŵa na njuŵi yituŵa. Nakuti unenesko ngwakuti mbumba yingadumbiskana yayi na ŵanji vyakukhwaskana na nkhani iyi.
g MAZGU GHAKULONGOSORA CHITHUZI: Ŵanyake ŵa ku ntchito ŵakuyezga kumuchichizga mubali kuti wawoneko magazini iyo muli vyamuziro.
