Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

NKHANI YAKUSAMBIRA 30

SUMU 36 Tikuvikilira Mitima Yithu

Vinthu Vyakuzirwa Ivyo Tingasambirako ku Mathemba gha Israyeli

Vinthu Vyakuzirwa Ivyo Tingasambirako ku Mathemba gha Israyeli

“Muzamuwonaso mphambano pakati pa munthu murunji na munthu muheni, pakati pa uyo wakuteŵetera Chiuta na uyo wakuleka kumuteŵetera.”MAL. 3:18.

FUNDO YIKURU

Mu nkhani iyi tisambirenge umo Yehova wakasandiranga mathemba gha Israyeli, ndipo ivi vitovwirenge kumanya ivyo Yehova wakukhumba kwa ise mazuŵa ghano kuti timukondweskenge.

1-2. Kasi Baibolo likuyowoya vichi vyakukhwaskana na mathemba gha Israyeli?

 BAIBOLO likuyowoya ŵanalume ŵakujumpha 40 awo ŵakaŵapo mathemba gha Israyeli. a Ndipo likuyowoya mwambura kubisa vinthu ivyo ghanyake mwa mathemba agha ghakachita. Mwachiyelezgero, nanga ni mathemba ghawemi nagho ghakachita vinthu vinyake viheni. Ghanaghanirani vya themba liwemi Davide. Yehova wakati: ‘Muteŵeti wane Davide wakanilondezga na mtima wake wose, kuchita icho ntchakwenelera mu maso ghane.’ (1 Mathe. 14:8) Nangauli vili nthena, munthu uyu wakachita uleŵi na mwanakazi wamwene kweniso kupangiska kuti mfumu wake wakomeke ku nkhondo.—2 Sam. 11:​4, 14, 15.

2 Baibolo likutiphaliraso vya mathemba ghanandi ghambura kugomezgeka agho ghakachita vinthu vinyake viwemi. Ghanaghanirani vya Rehobowamu. Mu maso gha Yehova, “wakachita viheni.” (2 Mid. 12:14) Ndipouli, Rehobowamu wakapulikira apo Chiuta wakamuphalira kuti wazomerezge mafuko 10 ghapatukeko ku ufumu wake. Wakakhozgaso malinga gha misumba yake, ivyo vikawovwira kuti ŵanthu ŵake ŵaŵe ŵakuvikilirika.—1 Mathe. 12:​21-24; 2 Mid. 11:​5-12.

3. Kasi pakuwuka fumbo wuli lakuzirwa, ndipo tidumbiskanenge vichi mu nkhani iyi?

3 Kweni pakuwuka fumbo lakuzirwa ili. Usange mathemba gha Israyeli ghakachita vinthu viwemi kweniso viheni, kasi Yehova wakawonanga vichi kuti wamanye kuti themba ndakugomezgeka mu maso ghake? Zgoro la fumbo ili litovwirenge kumanya ivyo Yehova wakuwona mwa ise. Tidumbiskanenge vinthu vitatu ivyo Yehova wakawonanga apo wakasandanga mathemba gha Israyeli. Vinthu ivi ni mtima wawo, kupera, kweniso kumusopa munthowa yakwenelera.

MTIMA WAWO UKAŴA WAKUFIKAPO KWA YEHOVA

4. Kasi pakaŵa mphambano wuli yimoza pakati pa mathemba ghakugomezgeka na ghambura kugomezgeka?

4 Mathemba agho ghakakondweskanga Yehova ghakamuteŵeteranga na mtima wakufikapo. b Themba liwemi Yehoshafati ‘likapenja Yehova na mtima wake wose.’ (2 Mid. 22:9) Pakuyowoya vya Yosiya, Baibolo likuti: “Kukaŵavya themba linyake lakuyana nayo, ilo likawelera kwa Yehova na mtima wake wose.” (2 Mathe. 23:25) Wuli pakuyowoya vya Solomoni, uyo pamanyuma wati waŵa muchekuru wakamba kuchita vinthu viheni? Baibolo likuti: “Mtima wake ukaŵa wakufikapo chara.” (1 Mathe. 11:4) Ndipo pakuyowoya vya Abiyamu, themba linyakeso lambura kugomezgeka, Baibolo likuti: “Mtima wake ukaŵa wakufikapo chara kwa Yehova.”—1 Mathe. 15:3.

5. Longosorani ng’anamuro la kusopa Yehova na mtima wakufikapo.

5 Ipo kasi chikung’anamurachi kuteŵetera Yehova na mtima wakufikapo? Munthu uyo wakuteŵetera Yehova na mtima wakufikapo, wakusopa Chiuta mwadango waka yayi. M’malo mwake, wakumuteŵetera chifukwa chakuti wakumutemwa kweniso wakumuchindika. Ndipo wakulutilira kuchita nthena umoyo wake wose.

6. Kasi tingachita wuli kuti tilutilire kuŵa na mtima wakufikapo? (Zintharika 4:23; Mateyu 5:​29, 30)

6 Kasi tingaghayezga wuli mathemba ghakugomezgeka na kulutilira kuŵa na mtima wakufikapo? Mwa kugega vinthu vyose ivyo vingananga ubwezi withu na Yehova. Mwachiyelezgero, vyakusanguluska vyambura kwenelera vingapatuska mtima withu. Kweniso mendezgano ghaheni na kutemwa chomene vinthu vyakuthupi navyo vingapatuska mtima withu. Para tawona kuti pali chinthu chinyake icho chamba kulopweska ubwezi withu na Yehova, tikwenera kuchitapo kanthu mwaluŵiro.—Ŵazgani Zintharika 4:23; Mateyu 5:​29, 30.

7. Chifukwa wuli ntchakuzirwa kugega chilichose icho chingalopweska ubwezi withu na Yehova?

7 Tingazomerezganga yayi kuti mtima withu ugaŵikane. Usange tili maso yayi, tingamba kughanaghana kuti chifukwa chakuti tikutangwanika chomene kuteŵetera Yehova, vinthu viheni vingatinanga yayi mwauzimu. Kuti tipulikiske makora fundo iyi, tiyelezgere kuti mukutozga mu nyumba ndipo kuwaro kukuputa chomene. Mbwenu mwati mwamara, mukujura mulyango na mawindo. Kasi mukughanaghana kuti ntchivichi chingachitika? Zgoro ndakumanyikwirathu. Tingayaniska chiyelezgero ichi na ubwezi withu na Yehova. Tikwenera kuchita vinandi kuti tiŵe paubwezi wakukhora na Yehova, padera pakuchita waka vinthu viwemi. Nga umo tingajalira milyango na mawindo kuti viswaswa na chuvu vileke kunjira mu nyumba yithu, mwakuyana waka tingazomerezganga chilichose yayi icho chingalopweska ubwezi withu na Yehova kunjira mu mtima withu.—Efe. 2:2.

ŴAKAPERA ZAKWANANGA ZAWO

8-9. Kasi Themba Davide na Themba Hezekiya ŵakachita wuli ŵati ŵapika ntchenyo? (Wonani chithuzi.)

8 Nga umo tayowoyera kale, Themba Davide likachita kwananga kukuru. Kweni apo ntchimi Natani yikamuphalira za kwananga kwake, Davide wakajiyuyura na kupera. (2 Sam. 12:13) Mazgu agho ghali pa Salimo 51, ghakulongora kuti wakapera zanadi. Davide wakapera mwapachanyachanya waka yayi kuti wapusike Natani panji kuti wagwenthe chilango.—Sal. 51:​3, 4, 17, mazgu ghapachanya.

9 Themba Hezekiya nalo likanangira Yehova. Baibolo likuti: “Mtima wake ukajikuzga. Ichi chikamuchemera ukali, iyo kweniso Yuda na Yerusalemu.” (2 Mid. 32:25) Chifukwa wuli Hezekiya wakamba kujikuzga? Panji wakawona kuti iyo ngwapachanya chifukwa cha usambazi wake, chifukwa cha kuthereska Ŵaasiriya, panji chifukwa chakuti Yehova wakamuchizga mwamunthondwe. Panji kujikuzga ndiko kukamupangiska kuti walongore usambazi wake ku Ŵababuloni, ndipo ivi vikapangiska kuti ntchimi Yesaya yimuchenye. (2 Mathe. 20:​12-18) Kweni nga ni Davide, Hezekiya nayo wakajiyuyura na kupera. (2 Mid. 32:26) Ntheura Yehova wakamuwona kuti ni themba lakugomezgeka ilo ‘likachita icho ntchakwenelera.’—2 Mathe. 18:3.

Themba Davide na Themba Hezekiya ŵakajiyuyura na kupera pamanyuma pakuti ŵaphalirika kwananga kwawo (Wonani ndime 8-9)


10. Kasi Themba Amaziya likachita wuli lati lapika ulongozgi?

10 Mwakupambana na Davide na Hezekiya, themba la Yuda Amaziya likachita vyakwenelera “kweni na mtima wakufikapo chara.” (2 Mid. 25:2) Kasi chikachitika ntchivichi? Pamanyuma pakuti Yehova walovwira kuthereska Ŵaedomu, Themba Amaziya likamba kusopa ŵachiuta ŵawo. c Ndipo apo ntchimi ya Yehova yikayowoya nalo, likapulikira yayi ulongozgi.—2 Mid. 25:​14-16.

11. Kuyana na 2 Ŵakorinte 7:​9, 11, kasi tikwenera kuchita vichi kuti Yehova watigowokere? (Wonaniso vithuzi.)

11 Kasi tikusambirako vichi ku viyelezgero ivi? Tikwenera kulapa zakwananga zithu na kuchita vyose ivyo tingafiska kuti tileke kuzichitaso. Wuli usange tapika ulongozgi na ŵalara ŵa mpingo, nanga pangaŵa pa nkhani izo tikuwona kuti ni zichokozichoko? Tileke kujipulika kuti Yehova na ŵalara ŵakutitemwa yayi. Nanga ni mathemba ghawemi gha Israyeli nagho ghakakhumbikwiranga ulongozgi na ntchenyo. (Heb. 12:6) Para tapika ulongozgi, tikwenera (1) kujiyuyura na kuzomera, (2) kusintha apo mphakwenelera, kweniso (3) kulutilira kuteŵetera Yehova na mtima wose. Usange talapa zakwananga zithu, Yehova watigowokerenge.—Ŵazgani 2 Ŵakorinte 7:​9, 11.

Para tapokera ulongozgi, tikwenera (1) kujiyuyura na kuzomera, (2) kusintha apo mphakwenelera, kweniso (3) kulutilira kumuteŵetera Yehova na mtima wose (Wonani ndime 11) f


ŴAKASOPANGA YEHOVA MUNTHOWA YAKWENELERA

12. Kasi ntchivichi chomene chikapambaniskanga mathemba ghakugomezgeka na ghambura kugomezgeka?

12 Yehova wakawonanga mathemba agho ghakamusopanga munthowa yakwenelera kuti ngakugomezgeka. Ndipo mathemba agha ghakachiskangaso ŵanthu ŵawo kuti nawo ŵachitenge mwakuyana waka. Mbunenesko kuti nagho ghakabudiskanga nga umo tawonera kukwambilira. Kweni ghakasopanga Yehova pera kweniso ghakaŵikapo mtima kuwuskamo vikozgo mu charu chawo. d

13. Chifukwa wuli Yehova wakeruzga Themba Ahabu kuti ndambura kugomezgeka?

13 Wuli pakuyowoya za mathemba ghanyake agho Yehova wakaghayeruzga kuti ngambura kugomezgeka? Ntchakuwonekerathu kuti ni vyose yayi ivyo ghakachita vikaŵa viheni. Nanga ni themba liheni Ahabu likalongorapo kujiyuyura kweniso kuchita chitima Naboti wakati wakomeka. (1 Mathe. 21:​27-29) Kweniso likazenga misumba ndiposo likaluska pa nkhondo zinandi kuvikilira Israyeli. (1 Mathe. 20:​21, 29; 22:39) Kweni Ahabu wakaŵa wambura kugomezgeka chifukwa wakakhuŵilizganga kusopa vikozgo chifukwa cha muwoli wake. Nakuti apa wakapera yayi.—1 Mathe. 21:​25, 26.

14. (a) Chifukwa wuli Yehova wakawonanga Themba Rehobowamu kuti ndambura kugomezgeka? (b) Kasi mathemba ghanandi ghambura kugomezgeka ghakananganga vichi?

14 Ghanaghaniraniso vya themba linyake lambura kugomezgeka, Rehobowamu. Nga umo tawonera kale, likachita vinthu viwemi vinandi panyengo iyo likawusanga. Kweni likati lakhozga uthemba wake, likaleka kupulikira Dango la Yehova ndipo likamba kusopa ŵachiuta ŵatesi. (2 Mid. 12:1) Kufuma apo, likamba kusazga, kusopa Yehova na kusopa ŵachiuta ŵatesi. (1 Mathe. 14:​21-24) Themba Rehobowamu na Ahabu ndiwo pera yayi awo ŵakaleka kusopa kwaunenesko. Nakuti mathemba ghanandi ghambura kugomezgeka ghakaŵa na mulandu chifukwa ghakakhuŵilizgangaso ŵanji kusopa vikozgo. Apa ntchakuwonekerathu kuti chinthu chikuru icho Yehova wakawonanga usange themba ndiwemi panji ndiheni, ni para likumusopa munthowa yakwenelera.

15. Chifukwa wuli kusopa munthowa yakwenelera nkhwakuzirwa kwa Yehova?

15 Chifukwa wuli nkhani yakusopa yikaŵa yakuzirwa chomene kwa Yehova? Chifukwa chimoza ntchakuti mathemba ghakaŵa na udindo wakovwira ŵanthu kuti ŵasopenge Chiuta munthowa yakwenelera. Chinyake ntchakuti kusopa kwautesi kukapangiskangaso kuti ŵanthu ŵachite zakwananga zikuru kweniso ŵachitiranenge nkhaza. (Hos. 4:​1, 2) Kweniso mathemba na ŵanthu ŵawo ŵakaŵa ŵakujipatulira kwa Yehova. Lekani Baibolo likuyaniska kusopa kwautesi na kuchita uleŵi. (Yer. 3:​8, 9) Munthu uyo wachita uleŵi wakunangira thupi lake kweniso chomene wakunangira munyake wa munthengwa. Mwakuyana waka, muteŵeti wa Yehova para wamba kusopa kwautesi wakumunangira chomene, ndipo Yehova wakukwenyelera chomene. eDoto. 4:​23, 24.

16. Mu maso gha Yehova, kasi ntchivichi chomene icho chikupambaniska munthu murunji na muheni?

16 Kasi tikusambirapo vichi apa? Tikwenera kugega chilichose chakukhwaskana na kusopa kwautesi. Kweniso nyengo zose tikwenera kusopa munthowa yakwenelera na kulutilira kutangwanika na milimo iyo yili mu gulu la Yehova. Ntchimi Malaki yikayowoya mwakupulikikwa makora icho chikupangiska munthu muwemi kuŵa wakupambana na munthu muheni. Yikalemba kuti: “Muzamuwonaso mphambano pakati pa munthu murunji na munthu muheni, pakati pa uyo wakuteŵetera Chiuta na uyo wakuleka kumuteŵetera.” (Mal. 3:18) Ntheura tingazomerezganga chilichose yayi, kwali nkhuleka kufikapo kwithu panji ivyo tikubudiska, kuti vitigongoweske m’paka kufika pa kuleka kuteŵetera Chiuta. Kuleka kuteŵetera Yehova pakwekha nkhwananga kukuru.

17. Chifukwa wuli tikwenera kuŵa maso pa nkhani yakusankha munthu wakutorana nayo?

17 Usange mundanjire mu nthengwa ndipo mukughanaghana vya kutora panji kutengwa, kasi namwe mukuwona kuti mazgu gha Malaki ghakukhwaskana na kuteŵetera Chiuta, ghakukhwaskaso umo musankhirenge munthu wakutorana nayo? Nyengo zinyake munthu wangaŵa na mikhaliro yiwemi, kweni usange munthu uyo wakusopa Chiuta waunenesko yayi, kasi ni murunji mu maso gha Yehova? (2 Kor. 6:14) Usange mungatorana na munthu uyu, kasi wangamovwirani kuti mulutilire kuteŵetera Yehova mwakugomezgeka? Ghanaghanirani fundo iyi: Ŵanakazi ŵachilendo awo Themba Solomoni likatora ŵakaŵa na mikhaliro yinyake yiwemi. Kweni ŵakasopanga Yehova yayi, ndipo pachoko na pachoko ŵakapuluska mtima wa Solomoni ndipo nayo wakamba kusopa vikozgo.—1 Mathe. 11:​1, 4.

18. Kasi ŵapapi ŵakwenera kuŵasambizga vichi ŵana ŵawo?

18 Ŵapapi, mungagwiliskira ntchito viyelezgero vya mathemba agho ghakuzunulika mu Baibolo kuti movwire ŵana ŵinu ŵaŵe na mwamphu pakusopa Yehova. Ŵawovwirani kumanya kuti Yehova wakawonanga kuti themba ndiwemi panji ndiheni usange likukhuŵilizga kusopa kwaunenesko panji yayi. Sambizgani ŵana ŵinu kwizira mu mazgu na vyakuchita vinu, kuti vinthu vyauzimu nga nkhusambira Baibolo, kuwungana, na kupharazga ndivyo ni vyakuzirwa chomene pa umoyo. (Mat. 6:33) Para muchitenge nthena yayi, ŵana ŵinu ŵawonenge kuti Mbakaboni ŵa Yehova chifukwa cha kulondezga waka imwe mwaŵapapi ŵawo. Ntheura ŵangaleka kudangizga kusopa kwaunenesko panji ŵangalilekerathu gulu la Yehova.

19. Kasi pali chigomezgo wuli kwa waliyose uyo waleka kuteŵetera Yehova? (Wonaniso bokosi lakuti “ Mungawelera kwa Yehova!”)

19 Kasi uyo waleka kuteŵetera Yehova, mbwenu ndikuti wangaŵaso yayi paubwezi na iyo? Yayi, wangapera na kwambiraso kusopa Yehova. Kuti wachite nthena wakwenera kujiyuyura na kuzomera wovwiri kufuma ku ŵalara. (Yak. 5:14) Ndipouli, wakwenera kuŵikapo mtima kuti wawezgerepo ubwezi wake na Yehova.

20. Usange tikuyezga mathemba ghakugomezgeka, kasi Yehova watiwonenge wuli?

20 Ipo kasi tasambirako vichi ku mathemba gha Israyeli? Nase tingaŵa nga ni mathemba ghakugomezgeka usange tikulutilira kumuteŵetera Yehova na mtima wakufikapo. Tiyeni tisambirepo pa ivyo tabudiska, tipere, na kusintha apo mphakwenelera. Kweniso mphanyi talutilira kukumbuka kuti ntchakuzirwa chomene kusopa Chiuta waunenesko munthowa yakwenelera. Usange mulutilirenge kugomezgeka kwa Yehova, namwe wamuwonaninge kuti mukuchita icho ntchakwenelera mu maso ghake.

SUMU 45 Maghanoghano gha Mtima Wane

a Mu nkhani iyi, mazgu ghakuti “mathemba gha Israyeli” ghakuyowoya vya mathemba ghose agho ghakawusapo ŵanthu ŵa Yehova, kwali ghakawusa ufumu wa mafuko ghaŵiri gha Yuda, ufumu wa mafuko 10 gha Israyeli, panji mafuko ghose 12.

b MAZGU GHALONGOSOREKA: Kanandi Baibolo likugwiliskira ntchito mazgu ghakuti “mtima” pakulongosora za wunthu wamukati, kusazgapo makhumbiro, maghanoghano, nkharo, maluso, kweniso vilato.

c Ukaboni ukulongora kuti kakaŵa kaluso ka mathemba gha ŵamitundu kusopa ŵachiuta ŵa mtundu uwo ŵauthereska.

d Themba Asa likachita zakwananga zikuru. (2 Mid. 16:​7, 10) Kweni Baibolo likuti Asa wakaŵa wakunyoloka mu maso gha Yehova. Nangauli pakwamba wakakana ulongozgi, kweni ntchamachitiko kuti pamanyuma wakapera. Mikhaliro yake yiwemi yikasisita ivyo wakabudiska. Chakuzirwa ntchakuti, Asa wakasopanga Yehova pera ndipo wakayezgayezga kuwuskamo vikozgo mu ufumu wake.—1 Mathe. 15:​11-13; 2 Mid. 14:​2-5.

e Lekani malango ghaŵiri ghakwamba mu Dango la Mozesi ghakakanizganga kusopa waliyose panji chinthu chilichose, kweni Yehova pera.—Eks. 20:​1-6.

f MAZGU GHAKULONGOSORA CHITHUZI: Mubali mulara wachiwukirano wakumufipira mtima mubali munyake wachilara uyo wali na suzgo la kumwa. Mubali uyu wajiyuyura na kuzomera ulongozgi, kusintha apo mphakwenelera, kweniso wakulutilira kuteŵetera Yehova mwakugomezgeka.