Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

NKHANI YAKUSAMBIRA 42

Kasi Ndimwe ‘Ŵakunozgeka Kupulikira’?

Kasi Ndimwe ‘Ŵakunozgeka Kupulikira’?

“Vinjeru vyakufuma kuchanya ni . . . [vyakunozgeka] kupulikira.”—YAK. 3:17.

SUMU 101 Kuchita Vinthu mu Umoza

IVYO VILI MU NKHANI IYI a

1. Chifukwa wuli chingaŵa chakusuzga kupulikira?

 KASI nyengo zinyake vikumusuzgani kupulikira? Themba Davide nalo nyengo zinyake vikalisuzganga kupulikira, ntheura likalomba kwa Chiuta kuti: “Ŵikani mwa ine khumbo la kumupulikirani.” (Sal. 51:12) Davide wakamutemwanga Yehova. Ndipouli, nyengo zinyake Davide vikamusuzganga kupulikira, ndipo nase nyengo zinyake vikutisuzga. Chifukwa wuli? Chakwamba ntchakuti nase tili kuhara mukhaliro wakuleka kupulikira. Chachiŵiri, Satana nyengo zose wakuyezgayezga kutipangiska kuti nase timugalukire Yehova nga umo iyo wakachitira. (2 Kor. 11:3) Chachitatu, tili kuzingilizgika na mzimu wachigaluka wa charu ichi, “mzimu uwo sono ukugwira ntchito mu ŵana ŵambura kupulikira.” (Efe. 2:2) Ntheura tikwenera kuŵikapo mtima chomene kulimbana na kuwura kufikapo kwithu, Dyabulosi, na charu ichi mwakuti tipulikire Yehova na awo ŵali kupika mazaza kuti ŵadangilirenge.

2. Kasi chikung’anamurachi kuŵa ‘ŵakunozgeka kupulikira’? (Yakobe 3:17)

2 Ŵazgani Yakobe 3:17. Yakobe uyo wakakhuŵilizgika na mzimu wakayowoya kuti ŵanthu ŵavinjeru ‘mbakunozgeka kupulikira.’ Ghanaghanirani ivyo fundo iyi yikung’anamura. Tikwenera kuŵa ŵakukhumbisiska chomene kupulikira awo Yehova wali kuŵapa mazaza. Ndipouli, Yehova wakukhumba yayi kuti tipulikirenge munthu uyo wakutiphalira kuti tisuleko malango ghake.—Mil. 4:​18-20.

3. Chifukwa wuli ntchakuzirwa kwa Yehova kuti tipulikirenge awo ŵali na mazaza pa ise?

3 Chingaŵa chipusu kupulikira Yehova kuluska ŵanthu. Nakuti Yehova nyengo zose wakupeleka ulongozgi wakufikapo. (Sal. 19:7) Kweni ndimo viliri yayi na ŵanthu awo ŵali kupika mazaza. Nangauli vili nthena, kweni Adada ŵithu ŵakuchanya ŵali kupeleka mazaza ku ŵapapi, ŵalara ŵaboma, na ŵalara mu mpingo. (Zinth. 6:20; 1 Tes. 5:12; 1 Pet. 2:​13, 14) Para tikuŵapulikira ndikuti tikupulikiraso Yehova. Tiyeni tiwone umo tingachitira kuti tipulikirenge ŵanthu awo Yehova wali kuŵapa mazaza, nangauli nyengo zinyake vingatiŵira vyakusuzga kupulikira ulongozgi wawo.

PULIKIRANI ŴAPAPI ŴINU

4. Chifukwa wuli ŵana ŵanandi ŵakuŵapulikira yayi ŵapapi ŵawo?

4 Ŵawukirano ŵithu ŵazingilizgika na ŵawukirano ŵanyawo awo ‘mbambura kupulikira ŵapapi.’ (2 Tim. 3:​1, 2) Chifukwa wuli ŵanandi ŵakuŵapulikira yayi ŵapapi? Ŵana ŵanyake ŵakuwona kuti ŵapapi ŵawo ŵakuchita vinthu vyakupambana na ivyo ŵakuŵaphalira. Ndipo ŵana ŵakuwona kuti uwu mburunji yayi. Ŵana ŵanyake ŵakuwona kuti ulongozgi wa ŵapapi ŵawo ngwachikale, panji ngunonono kuwulondezga. Usange ndimwe muwukirano, kasi namwe ndimo mukuwonera? Usange ni nthena, chingaŵa chakusuzga kuti mupulikire dango la Yehova lakuti: “Mwaŵana, pulikirani ŵapapi ŵinu mu Fumu, pakuti uwu mburunji.” (Efe. 6:1) Kasi mungachita wuli kuti mupulikirenge dango ili?

5. Chifukwa wuli Yesu ntchiyelezgero chiwemi chomene ku ŵana awo ŵakupulikira ŵapapi ŵawo? (Luka 2:​46-52)

5 Mungasambira kupulikira para mungayezga Yesu. (1 Pet. 2:​21-24) Iyo wakaŵa munthu wakufikapo nangauli ŵapapi ŵake ŵakaŵa ŵambura kufikapo. Kweni Yesu wakaŵachindikanga ŵapapi ŵake nangauli ŵakabudiskanga kweniso nyengo zinyake ŵakamupulikiskanga yayi. (Eks. 20:12) Wonani ivyo vikachitika apo Yesu wakaŵa na vyaka 12. (Ŵazgani Luka 2:​46-52.) Kwambura kumanya ŵapapi ŵake ŵakamuleka ku Yerusalemu. Ukaŵa udindo wa Yosefe na Mariya kuwoneseska kuti ŵana ŵawo wose ŵali pakati pa ŵanthu awo ŵakaweleranga kunyumba pamanyuma pa paska. Yosefe na Mariya ŵakati ŵamusanga Yesu, Mariya wakamwimba mulandu chifukwa cha kuŵasuzga pa kukhalira ku Yerusalemu. Yesu wakatenge waŵasuskenge kuti ŵakamwimbanga mulandu pambura chifukwa. Kweni iyo, wakaŵazgora mwantchindi ŵapapi ŵake. Ndipouli, Yosefe na Mariya, “ŵakapulikiska chara ivyo wakayowoyanga kwa iwo.” Nangauli vikaŵa nthena, kweni Yesu “wakalutilira kujilambika kwa iwo.”

6-7. Kasi ntchivichi chingawovwira ŵawukirano kupulikira ŵapapi ŵawo?

6 Ŵawukirano, kasi chikumuŵirani chakusuzga kupulikira ŵapapi ŵinu para ŵabudiska vinthu vinyake panji para ŵandamupulikiskani? Kasi ntchivichi chingamovwirani? Chakwamba, ghanaghanirani umo Yehova wakujipulikira. Baibolo likuyowoya kuti para mukupulikira ŵapapi ŵinu, “ichi chikukondweska Fumu.” (Kol. 3:20) Yehova wakumanya usange ŵapapi ŵinu ŵakumupulikiskani yayi panji para ŵakumuŵikirani malango agho mukuwona kuti ngakufyenya. Kweni para mukuŵapulikira, iyo wakukondwa.

7 Chachiŵiri, ghanaghanirani umo ŵapapi ŵinu ŵakujipulikira. Para mukuŵapulikira ŵapapi ŵinu, iwo ŵakukondwa kweniso ŵakumugomezgani. (Zinth. 23:​22-25) Namweso mungamba kuŵatemwa chomene. Mubali munyake wachiwukirano wa ku Belgium zina lake Alexandre wakati: “Nati namba kupulikira chomene ivyo ŵapapi ŵane ŵakakhumbanga, tikamba kutemwana chomene kweniso tose tikaŵanga ŵakukondwa.” b Chachitatu, usange mukupulikira ŵapapi ŵinu sono, vinthu vizamumwenderani makora kunthazi. Paulo, wa vyaka 23 uyo wakukhala ku Brazil, wakuti: “Kusambira kupulikira ŵapapi kwanovwiraso kuti nipulikirenge Yehova na ŵamazaza.” Mazgu gha Chiuta ghakuyowoya chifukwa chikuru icho tikwenera kupulikilira ŵapapi. Ghakuti: “Kuti vikuŵire makora nakuti ukhale nyengo yitali pa charu chapasi.”—Efe. 6:​2, 3.

8. Chifukwa wuli ŵawukirano ŵanandi ŵakusankha kupulikira ŵapapi ŵawo?

8 Ŵachinyamata ŵanandi ŵawona umo vinthu vikuŵira makora pa umoyo wawo para ŵapulikira ŵapapi ŵawo. Luiza, uyo nayo wakukhala ku Brazil, pakwamba vikamusuzganga kupulikiska chifukwa icho ŵapapi ŵake ŵakamukanizgiranga kukhala pa foni kwanyengo yitali. Nakuti wakati ŵanthanga yake ŵanandi ŵakaŵa na mafoni. Kweni pamanyuma wakamanya kuti ŵapapi ŵake ŵakamuvikiliranga. Pasono wakuti: “Nkhuwona kuti kupulikira ŵapapi ni mphingo yayi, m’malo mwake nkhuwona kuti vili nga ni lamba wa galimoto uyo wanganivikilira pa nyengo ya ngozi.” Elizabeth, mudumbu muwukirano wa ku United States, m’paka sono vichali kumusuzga kupulikira ŵapapi ŵake pa nkhani zinyake. Iyo wakuti: “Para nkhupulikiska makora yayi chifukwa icho ŵapapi ŵane ŵaŵikira dango linyake, kuti nipulikire nkhuchita kughanaghanirapo dankha nyengo iyo malango ghawo ghakanivikilirapo kumasinda.” Monica, uyo wakukhala ku Armenia, wakuwona kuti nyengo zose vinthu vikumwendera makora para wapulikira ŵapapi ŵake kuluska para wandaŵapulikire.

PULIKIRANI “ŴAMAZAZA” ŴA BOMA

9. Kasi ŵanandi ŵakuyiwona wuli nkhani yakukhwaskana na kupulikira dango?

9 Ŵanthu ŵanandi ŵakuzomerezga kuti tikukhumbikwira maboma gha ku charu kweniso kuti tikwenera kupulikira malango ghanyake agho “ŵamazaza” ŵakuŵika. (Rom. 13:1) Kweni ŵanthu ŵeneŵaŵa aŵa nyengo zinyake ŵakutondeka kupulikira malango ghanyake agho ŵakughatemwa yayi panji agho ŵakuwona kuti ngakufyenya. Mwachiyelezgero, kupeleka misonkho. Kafukufuku munyake uyo wakachitika mu charu chinyake ku Europe, wakulongora kuti ŵanthu ŵanandi ŵakuwona kuti “ntchiwemi waka kuleka kupeleka misonkho usange ukuwona kuti nkhulyerana waka masuku pa mutu.” Lekani mu charu ichi, ŵanthu ŵanandi ŵakupeleka yayi misonkho yinyake iyo boma likukhumba kuti ŵapelekenge.

Kasi mukusambirako vichi kwa Yosefe na Mariya pa nkhani ya kupulikira? (Wonani ndime 10-12) c

10. Chifukwa wuli tikupulikira na malango agho tikughatemwa yayi?

10 Baibolo likuyowoya kuti Satana ndiyo wakulongozga maboma gha ŵanthu agho ghakupangiska masuzgo, , kweniso kuti sonosono apa ghaparanyikenge. (Sal. 110:​5, 6; Muph. 8:9; Luka 4:​5, 6) Likutiphaliraso kuti “uyo wakulimbana na wamazaza, wakulimbana na ndondomeko ya Chiuta.” Pasono, Yehova wazomerezga maboma kuwusa mwakuti vinthu vinyake viŵeko makora, ndipo wakukhazga kuti tikwenera kughapulikira. Ntheura, tikwenera ‘kuŵapa vyose ivyo ŵakukhumba,’ kusazgapo misonkho, ntchindi, kweniso kuŵapulikira. (Rom. 13:​1-7) Nyengo zinyake dango tingaliwona kuti ndambura kwenelera, ndakukhwima, panji ndakusuzga kulipulikira. Kweni nipera tikupulikira ŵamazaza aŵa chifukwa chakuti Yehova wakutiphalira kuti ndimo tichitirenge, chikuru ivyo ŵakutiphalira vikususkana yayi na malango ghake.—Mil. 5:29.

11-12. Kuyana na Luka 2:​1-6, kasi Yosefe na Mariya ŵakachita wuli kuti ŵapulikire dango ilo likawonekanga lakusuzga, ndipo pakaŵa uwemi wuli? (Wonaniso vithuzi.)

11 Pa nkhani iyi tingasambirako kwa Yosefe na Mariya, awo ŵakaŵa ŵakunozgeka kupulikira ŵamazaza nanga ni apo chikaŵa chakusuzga kuchita nthena. (Ŵazgani Luka 2:​1-6.) Apo Mariya wakaŵa na nthumbo ya myezi 9, iyo na Yosefe ŵakakhumbikwiranga ŵapulikire dango linyake nangauli likaŵa lakusuzga. Augusto, uyo wakawusanga ufumu wa Romu wakalangura kuti ŵanthu ŵalembeske mu kaundura. Yosefe na Mariya ŵakeneranga kuluta ku Betelehemu, mtunda wa makilomita 150 wakwenda mu mapiri. Ulendo uwu ukaŵa wakusuzga, chomenechomene kwa Mariya. Mbumba iyi yikwenera kuti yikafipiranga mtima Mariya kweniso mwana uyo wakaŵa kuti wandababike. Wuli usange nthumbo yiwukenge uku ŵachali munthowa? Iyo wakaŵa kuti wababenge mwana uyo wazamuŵa Mesiya munthazi. Kweni kasi ichi chikaŵa chifukwa chakuti ŵalekere kupulikira boma?

12 Yosefe na Mariya ŵakazomerezga yayi kuti ivyo ŵakafipanga navyo mtima viŵatondeske kupulikira dango. Yehova wakaŵatumbika chifukwa cha kupulikira. Mariya wakafika makora ku Betelehemu, wakababa mwana wankhongono, kweniso chifukwa cha kupulikira kwawo vikawovwira kuti uchimi ufiskike.—Mika 5:2.

13. Kasi kupulikira kwithu kungakhwaska wuli ŵabali na ŵadumbu ŵithu?

13 Para tikupulikira ŵamazaza, tikupindura ndise pamoza na ŵanyithu. Kasi tikupindura wuli? Chimoza ntchakuti tikugega chilango icho tingapika chifukwa cha kuleka kupulikira dango. (Rom. 13:4) Para ise tikupulikira vingakhwaska umo ŵamazaza ŵangawoneranga Ŵakaboni ŵa Yehova. Mwachiyelezgero, vyaka vinandi ivyo vyajumpha, ku Nigeria ŵasilikari ŵakanjira mu Nyumba ya Ufumu panyengo ya maungano, ŵakapenjanga awo ŵakachitanga viwoneskero chifukwa cha kukana kupeleka msonkho. Kweni mulara wa ŵasilikari wakaphalira ŵasilikari kuti ŵafume, wakati: “Ŵakaboni ŵa Yehova nyengo zose ŵakupeleka msonkho.” Nyengo yiliyose para mwapulikira dango, mukuŵa kuti mwapeleka chithuzi chiwemi cha Ŵakaboni ndipo ivi nyengo yinyake vingazakavikilira mubali panji mudumbu munyinu.—Mat. 5:16.

14. Kasi ntchivichi chikawovwira mudumbu munyake kuŵa ‘wakunozgeka kupulikira’ ŵamazaza?

14 Kweni nyengo zinyake tikuŵavya khumbo lakuti tipulikire ŵamazaza. Joanna, mudumbu uyo wakukhala ku United States wakuzomerezga kuti: “Chikaŵa chinonono chomene kwa ine kupulikira ŵamazaza chifukwa chakuti ŵanyake mu mbumba yithu ŵakasuzgika chomene na vinthu vyambura urunji ivyo ŵamazaza ŵakaŵachitiranga.” Kweni Joanna wakawona kuti ntchiwemi wasinthe umo wakuwonera ŵamazaza. Chakwamba, wakaleka kuŵerenga nkhani izo ŵanthu ŵakulemba pa malo ghakuchezgerapo gha pa Intaneti, izo zikuyowoyera viheni ŵamazaza. (Zinth. 20:3) Chachiŵiri, wakalomba kwa Yehova kuti wamovwire kugomezga iyo m’malo mwa kulimbana nakuti maboma gha ŵanthu ghasinthe umo ghakuchitira vinthu. (Sal. 9:​9, 10) Chachitatu, wakaŵerenga nkhani mu mabuku ghithu zakukhwaskana na kuleka kutoramo chigaŵa mu vya ndyali. (Yoh. 17:16) Sono Joanna wakuyowoya kuti kuchindika ŵamazaza kweniso kuŵapulikira, vyamovwira kuti waŵe na mtende wa mumtima.

PULIKIRANI ULONGOZGI WAKUFUMA KU GULU LA YEHOVA

15. Chifukwa wuli nyengo zinyake chingaŵa chakusuzga kupulikira ulongozgi wakufuma ku gulu la Yehova?

15 Yehova wakukhumba kuti ‘tipulikirenge awo ŵakulongozga pakati pithu’ mu mpingo. (Heb. 13:17) Nangauli mulongozgi withu, Yesu, ngwakufikapo, kweni ŵabali awo wali kuŵasora kuti ŵalongozgenge mbambura kufikapo. Nyengo zinyake vingatisuzga kuŵapulikira, chomenechomene para ŵatipempha kuchita chinthu icho ise tindakhumbe. Mpositole Petrosi nayo nyengo yinyake vikamusuzga kupulikira ulongozgi uwo wakapika. Mungelo wakati wamuphalira kuti warye vinyama ivyo vikaŵa vyakufipirwa kuyana na Dango la Mozesi, Petrosi wakakana, ndipo wakakana kamoza pera yayi kweni katatu. (Mil. 10:​9-16) Chifukwa wuli wakakana? Wakawona kuti ulongozgi uphya uwu ngwambura kupulikikwa kwa iyo. Ukapambananga chomene na ivyo wakazgoŵera kuchita pa umoyo wake. Usange Petrosi vikamusuzga kupulikira ulongozgi wakufuma kwa mungelo uyo wakaŵa wakufikapo, ipo ntchakuzizika yayi kuti nase nyengo zinyake vikutisuzganga kupulikira ulongozgi wakufuma ku ŵanthu ŵambura kufikapo.

16. Nangauli mpositole Paulosi wakatenge wawonenge ulongozgi uwo wakapika kuŵa wambura kwenelera, kweni kasi wakachita wuli? (Milimo 21:​23, 24, 26)

16 Mpositole Paulosi wakaŵa ‘wakunozgeka kupulikira’ nanga ni para wapokera ulongozgi uwo wakuwona kuti ngwakupulikikwa makora yayi. Ŵakhristu Ŵachiyuda ŵakapulika mphwepwerezga zakukhwaskana na Paulosi zakuti wakupharazga vyakuti ŵanthu “ŵagaluke kwa Mozesi” na kuyuyura Dango la Mozesi. (Mil. 21:21) Ŵanalume ŵalara ku Yerusalemu ŵakamuphalira Paulosi kuti watore ŵanalume ŵanayi ŵalute lumoza ku tempile ndipo wajitozge kuti walongore kuti wakulondezga Dango. Kweni Paulosi wakamanyanga kuti Ŵakhristu ŵali pasi pa Dango yayi. Kweniso kuti iyo wakanangapo yayi. Ndipouli, Paulosi wakapulikira mwaluŵiro. “Zuŵa lakulondezgapo Paulosi wakatora ŵanalume ŵara na kujitozga pamoza na iwo.” (Ŵazgani Milimo 21:​23, 24, 26.) Pakuti Paulosi wakapulikira, wakawovwira kuti paŵe mtende pakati pa ŵabali.—Rom. 14:​19, 21.

17. Kasi mukusambirako vichi kwa Stephanie?

17 Mudumbu munyake zina lake Stephanie vikamusuzga kupulikira ivyo ŵabali awo ŵakulongozga ŵakadumura. Iyo na mfumu wake ŵakateŵeteranga mwakukondwa mu kagulu kachiyowoyero chinyake. Pamanyuma ofesi ya munthavi yikamazga kagulu aka, ndipo mbumba iyi ŵakayiphalira kuti yiwelere ku mpingo wa chiyowoyero chawo. Stephanie wakuti: “Vikanikwenyerezga chomene. Nkhawonanga kuti mpingo wa chiyowoyero chithu chakonkhera ukakhumbikwanga wovwiri yayi.” Nangauli vikaŵa nthena, kweni wakasankha kupulikira ulongozgi uphya uwu. Iyo wakuti: “Nyengo yikati yajumphapo, ndipo nkhapulikiska kuti ivyo ŵabali ŵakadumura vikaŵa vyamahara chomene. Sono tili ŵapapi ŵauzimu ŵa ŵabali na ŵadumbu ŵanandi mu mpingo withu awo mu mbumba zakwawo ndiwo pera ŵali kusambira unenesko. Nkhusambira Baibolo na mudumbu uyo wambiraso sono kuwungana. Ndipo sono nili na nyengo yinandi yakuchitira sambiro la namwene.” Wakusazgiraposo kuti: “Nili na njuŵi yituŵa, pakumanya kuti nachita vyose ivyo ningafiska kuti niŵe wakupulikira.”

18. Kasi tikupindura wuli para tikupulikira?

18 Nase tingasambira kupulikira. Yesu “wakasambira kupulikira” chifukwa chakuŵa pa malo ghawofuwofu yayi, kweni “kwizira mu vinthu ivyo wakasuzgika navyo.” (Heb. 5:8) Nga ni Yesu, nase kanandi tikusambira kupulikira para takumana na masuzgo ghanyake. Mwachiyelezgero, muliri wa COVID-19 ukati wamba, tikaphalirika kuti tileke kuwungana mu Nyumba za Ufumu kweniso kupharazga nyumba na nyumba. Kasi imwe vikamusuzgani kupulikira? Ndipouli, chifukwa chakuti mukapulikira mukavikilira umoyo winu kweniso vikawovwira kuti mpingo uŵe wakukolerana na kukondweska Yehova. Tose sono tili ŵakunozgeka makora chomene kupulikira ulongozgi uliwose uwo tingazakapokera panyengo ya suzgo yikuru. Umoyo withu ukuthemba pa kupulikira ulongozgi.—Yobu 36:11.

19. Chifukwa wuli mukukhumba kuŵa ŵakupulikira?

19 Tasambira kuti tikusanga vitumbiko vinandi para tikupulikira. Kweni chifukwa chikuru icho tikupulikilira Yehova ntchakuti tikumutemwa kweniso tikukhumba kumukondweska. (1 Yoh. 5:3) Tingamuwezgerapo yayi Yehova pa vyose ivyo watichitira. (Sal. 116:12) Kweni tingamupulikira iyo na awo wali kuŵapa mazaza kutidangilira. Usange tikupulikira, tikulongora kuti tili ŵavinjeru. Ndipo para tili ŵavinjeru, tikukondweska mtima wa Yehova.—Zinth. 27:11.

SUMU 89 Pulikirani Mutumbikike

a Pakuti ndise ŵambura kufikapo, tose nyengo zinyake vikutisuzga kupulikira, nanga ni para munthu uyo wakupeleka ulongozgi wali na mazaza ghakuchitira nthena. Mu nkhani iyi tidumbiskanenge vyandulo ivyo tikusanga para tikupulikira ŵapapi ŵithu, “ŵamazaza” na ŵabali awo ŵakudangilira mu mpingo.

b Kuti musange masachizgo gha umo mungayowoyeskerana na ŵapapi ŵinu vyakukhwaskana na malango agho mukuwona kuti ghakumusuzgani kupulikira, wonani pa jw.org nkhani yakuti “Kasi Ningayowoyeskana Nawo Wuli Ŵapapi Ŵane pa Nkhani ya Malango Agho Ŵali Kuŵika?

c MAZGU GHAKULONGOSORA CHITHUZI: Yosefe na Mariya ŵakapulikira dango la Kesare lakuti ŵakalembeske ku Betelehemu. Ŵakhristu mazuŵa ghano ŵakupulikira malango gha pa msewu, ŵakupeleka misonkho, kweniso ŵakupulikira machenjezgo ghakufuma ku boma pa nkhani za umoyo.