Ŵakhristu ŵakutorana ŵakwenera kusankha ŵekha pa nkhani iyi ndipo ŵakwenera kulondezga fundo za mu Baibolo. Nthowa iyo ŵasankhenge yikwenera kuŵa yiwemi kuti ŵalutilire kuŵa na njuŵi yituŵa pamaso pa Chiuta.

Pakwamba, kukaŵa waka ŵanthu ŵaŵiri (ndipo pamanyuma pa Chigumura kukaŵa ŵanthu 8). Yehova wakaphalira ŵanthu aŵa kuti: “Babanani, mwandane.” (Gen. 1:28; 9:1) Baibolo likuyowoyapo yayi kuti Ŵakhristu mazuŵa ghano ŵakwenera kulondezga dango ili. Ntheura ŵakutorana ŵakwenera kusankha ŵekha usange ŵakukhumba kutora nthowa zakulera kuti ŵaleke kubaba ŵana ŵanandi, panji kuti ŵababe ŵana pa nyengo iyo ŵakhumbira. Kasi ŵakwenera kughanaghanira fundo wuli pakusankha nthowa zakulera?

Ŵakhristu ŵakwenera kusanda mwakupwelelera nthowa yiliyose yakulera kuti ŵaleke kuswa fundo za mu Baibolo. Lekani Ŵakhristu ŵakukana nthowa yakulera ya kufumiska nthumbo. Baibolo likukana kufumiskira dala nthumbo, ndipo munthu uyo wachita nthena wakuchindika yayi umoyo. Mkhristu wakwenera yayi kusankha nthowa iyo yikukoma mwana uyo wate wababikenge. (Eks. 20:13; 21:22, 23; Sal. 139:16; Yer. 1:5) Wuli nthowa yakulera ya IUD?

Nthowa iyi yikalongosolekapo mu Gongwe la Mulinda Lachingelezi la Meyi 15, 1979 peji 30-31. Ma IUD agho ghakaŵako panyengo iyo, ghakaŵa ghapulasitiki ndipo ŵakaghaŵikanga mu chibabiro kuti mwanakazi waleke kutora nthumbo. Gongwe ili likayowoya kuti vikumanyikwa makora yayi umo IUD yikugwilira ntchito. Ŵadokotola ŵanandi ŵakumanya chomene vyakulera ŵakati para IUD yaŵikika mu chibabiro, yikukanizga wanalume kukumana  na sumbi la mwanakazi. Para wanalume undakumane na sumbi la mwanakazi, nthumbo yikupangika yayi.

Kweni maukaboni ghanyake ghakalongora kuti nyengo zinyake sumbi likakumananga na wanalume ndipo nthumbo yikapangikanga. Para vyaŵa nthena, nthumbo yikameranga kuwalo kwa chibabiro (fallopian tube) panji yikanjiranga mu chibabiro. Para yanjira mu chibabiro, yikatondekanga kumera chifukwa cha IUD ndipo yikajumphiliranga. Pakuti umoyo ukuŵa kuti wapangika kale, vikayananga waka na kufumiska nthumbo. Gongwe ili likayowoyaso kuti: ‘Mkhristu uyo wakukhumba kugwiliskira ntchito nthowa ya IUD wakwenera kuyisanda mwakupwelelera na kulondezga ivyo Baibolo likuyowoya pa nkhani ya umoyo.’—Sal. 36:9.

Kufuma apo Gongwe la 1979 likalembekera, kasi ŵasayansi na ŵachipatala ŵabowozgaso vinyake pa nkhani iyi?

Sono pali ma IUD gha mitundu yiŵiri. IUD yinyake yili na mkuŵa (copper) ndipo yikamba kusangika ku United States mu 1988. Kweniso IUD yinyake yili na mahomoni (hormone) ndipo yikamba kusangika mu 2001. Kasi ma IUD agha ghakugwira wuli ntchito?

Ma IUD gha Mkuŵa (Copper): Nga umo tayowoyera kale, vikuwoneka kuti ma IUD ghakutondeska wanalume kuti wende mu chibabiro na kukumana na sumbi. Kweniso ma IUD agho ghali na mkuŵa ghakukoma wanalume. * Ŵadokotala ŵa vyakulera ŵakutiso mu chibabiro mukusintha para muli IUD ya mkuŵa.

Ma IUD gha mahomoni (Hormone): Pali ma IUD gha mitundu yakupambanapambana agho ghali na mahomoni nga ni agho ghakuŵa mu mapilisi ghakulera. Ma IUD agha ghakuŵika mahomoni mu chibabiro. Vikuwoneka kuti ma IUD agha ghakupangiska kuti sumbi la mwanakazi lileke kukhoma. Nakuti nthumbo yingapangika yayi para sumbi la mwanakazi lindakhome. Kweniso mahomoni agho ghakuŵa mu ma IUD agha ghakupangiska kuti chibabiro chiŵe chakupyapyara panji kuti cha veluvelu. * Kweniso ghakupangiska kuti wanakazi ukhome pa muryango wa chibabiro. Ivi vikupangiska kuti wanalume utondeke kufika ku chibabiro. Umu ndimo ma IUD gha mazuŵa ghano ghakugwilira ntchito.

Nga umo tawonera, mu chibabiro mukusintha para muli IUD. Kweni wuli usange sumbi la mwanakazi lakhoma na kukumana na wanalume? Linganjira mu chibabiro kweni nthumbo yingamera yayi. Ivi vingapangiska kuti nthumbo yifume. Kweni ni viŵi yayi kuti nthumbo yipangike para mwanakazi wali na IUD. Nthowa iyi yikuyana waka na ya mapilisi.

Palije uyo wangayowoya kuti ma IUD gha mkuŵa panji gha mahomoni ghakutondeskerathu kuti sumbi la mwanakazi likumane na wanalume. Kweni maukaboni agho ŵasayansi ŵakupeleka ghakulongora kuti nthumbo yikupangika bweka yayi para mwanakazi wali na IUD chifukwa cha ivyo tayowoya pachanya apa.

Ŵa pa nthengwa awo ŵakukhumba kugwiliskira ntchito nthowa yakulera ya IUD ŵakwenera kudumbiskana na dokotala wa vyakulera kuti ŵamanye mitundu ya ma IUD agho ghalipo. Kweniso ŵafumbe uwemi na uheni wake. Ŵa pa nthengwa ŵaleke kuzomerezga waliyose, nanga ni dokotala kuŵasankhira chakuchita pa nkhani iyi. (Rom. 14:12; Gal. 6:4, 5) Ŵakwenera kusankha ŵekha. Ŵakwenera kudumbiskana ŵekha na kusankha icho chingakondweska Yehova na kulutilira kuŵa na njuŵi yituŵa pamaso pa Chiuta.—Yaniskani na 1 Timote 1:18, 19; 2 Timote 1:3