Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

“Tizamuwonana mu Paradiso!”

“Tizamuwonana mu Paradiso!”

“Uzamuŵa na ine mu Paradiso.”—LUKA 23:43.

SUMU: 145, 139

1, 2. Ni fundo wuli zakupambanapambana izo ŵanthu ŵakuyowoya zakukhwaskana na paradiso?

CHIKAŴA chinthu chakukondweska kweniso chachitima. Apo ŵalendo ŵakufuma ku vyaru vinyake ŵakafumanga mu sitediyamu ungano ukati wamara ku Seoul, Korea, Ŵakaboni ŵa mu charu ichi ŵakaŵawungilira. Ŵanandi ŵa iwo ŵakaŵababayiskanga, na kuchemerezga kuti, “Tizamuwonana mu Paradiso!” Kasi mukughanaghana kuti ŵakayowoyanga paradiso nju?

2 Mazuŵa ghano ŵanthu ŵakuyowoya fundo zakupambanapambana zakukhwaskana na paradiso. Ŵanyake ŵakuti “paradiso” ntchinthu chakuyelezgera waka. Apo ŵanyake ŵakuti paradiso ni kulikose uko munthu wakusanga chimwemwe na kukhorwa. Munthu uyo wakusoŵerwa chakurya para wakhala pa thebulu ilo pali vyakurya vinandi wangawona nga wali mu paradiso. Mwanakazi munyake uyo wakaŵako cha m’ma 1800 wakati wawona malo agho ghakaŵa na maluŵa ghakutowa ghachilengiwa wakachemerezga kuti, “Uyu ni paradiso!” Malo agha ghachali kuchemeka Paradiso, nangauli chaka chilichose kukuwa chiwuvi chinandi chakukhoma. Kasi imwe mukughanaghana kuti Paradiso ni vichi? Kasi mukugomezga kuti wazamuŵako nadi?

3. Ni mpha mu Baibolo apo paradiso wakuzunurika kakwamba?

3 Baibolo likuyowoya za paradiso uyo wakaŵako kale ndiposo uyo wakwiza munthazi. Tikuŵazga za Paradiso kakwamba mu buku lakwamba la mu Baibolo. Baibolo la Catholic Douay Version, ilo likang’anamulika kufuma ku Chilatini, pa Genizesi 2:8 pakuti: “Fumu Chiuta yikapanda paradiso wakukondweska pakwambilira: umo yikaŵikamo [Adamu] uyo yikamuwumba.” (mazgu agha tagwenyuska ndise.) Malemba Ghachihebere ghakuyowoya za “munda wa Edeni.” Mazgu ghakuti Edeni ghakung’anamura “Chakukondweska,” ndipo munda uwu ukaŵa wakukondweska nadi. Mukaŵa vyakurya vinandi, malo ghakutowa, ndipo pakaŵa mtende pakati pa vinyama na ŵanthu.—Gen. 1:29-31.

4. Chifukwa wuli tingati munda wa Edeni ukaŵa paradiso?

4 Lizgu Lachihebere ilo lili kung’anamulika kuti “munda,” mu Chigiriki ni pa·raʹdei·sos. Pakuyowoya za pa·raʹdei·sos, Cyclopaedia yinyake yakulembeka na M’Clintock ndiposo Strong yikuti: “Ni munda usani, wakutowa, ndiposo wakuvikilirika ku chilichose icho chingaunanga. Uli na makuni ghakutowa, ndipo ghanandi mwa igho ghakupambika vipambi vyakupambanapambana. Kweniso uli na tumilonga uto tuli na maji ghawemi ndipo mumphepete mwa tumilonga muli malo agho magulu gha nyiska (yiska) na mberere ghakuryamo utheka. Umu ndimo Ŵagiriki ŵakawoneranga para ŵapulika za mazgu ghakuti pa·raʹdei·sos.”—Yaniskani na Genizesi 2:15, 16.

5, 6. Chifukwa wuli Adamu na Eva ŵakataya mwaŵi wakukhala mu Paradiso, ndipo ŵanyake ŵangafumba vichi?

5 Chiuta wakaŵika Adamu na Eva mu paradiso wanthena uyu, kweni ŵakalutilira yayi kukhalamo. Chifukwa wuli? Ŵakamupulikira yayi Chiuta. Ntheura, iwo na ŵana ŵawo ŵakataya mwaŵi wakukhala mu Paradiso. (Gen. 3:23, 24) Nangauli mu munda uwu mukakhala munthu waliyose yayi, kweni vikuwoneka kuti ukalutilira kuŵapo m’paka pa nyengo ya Chigumula cha mu nyengo ya Nowa.

6 Ŵanyake ŵangafumba kuti, ‘Kasi yizamuŵapo nyengo apo ŵanthu ŵazamukhala mu Paradiso pa charu chapasi?’ Kasi maukaboni ghakulongorachi? Usange mukulindilira kuzakakhala na ŵakutemweka ŵinu mu Paradiso, kasi muli na vifukwa vyakupulikikwa ivyo mukugomezgera? Kasi mungalongosora chifukwa icho mukugomezgera kuti Paradiso wizenge nadi?

MAUKABONI GHAKULONGORA KUTI PARADISO WIZENGE NADI

7, 8. (a) Kasi Chiuta wakamulayizga vichi Abrahamu? (b) Kasi layizgo la Chiuta ili likwenera kuti likapangiska Abrahamu kughanaghana za vichi?

7 Mu Baibolo ndimo tingasanga mazgoro ghakukhwaskana na Paradiso chifukwa likapelekeka na Yehova uyo wakalenga Paradiso. Wonani ivyo Chiuta wakaphalira mubwezi wake Abrahamu. Chiuta wakati wazamwandaniska mphapu ya Abrahamu “nga ni mchenga wa mumphepete mwa nyanja.” Ndipo Yehova wakayowoyaso layizgo lakuti: “Kwizira mu mphapu yako, mitundu yose pa charu chapasi yizamusanga vitumbiko chifukwa wapulikira mazgu ghane.” (Gen. 22:17, 18) Chiuta wakawerezgaso layizgo ili kwa mwana wa Abrahamu na muzukuru wake.—Ŵazgani Genizesi 26:4; 28:14.

8 Mu Baibolo palije apo pakulongora kuti Abrahamu wakaghanaghananga kuti ŵanthu ŵamupokera vitumbiko mu paradiso kuchanya. Ntheura apo Chiuta wakati “mitundu yose pa charu chapasi” yizamutumbikika, Abrahamu wakwenera kuti wakaghanaghananga kuti pazamuŵa pa charu chapasi apo ŵanthu ŵazamupokera vitumbiko ivi. Layizgo ili likafuma kwa Chiuta, ntheura likang’anamuranga kuti “mitundu yose pa charu chapasi” yizamukhala umoyo uwemi. Kweni kasi mbukaboni uwu pera mu Baibolo uwo ukulongora kuti pa charu chapasi pazamuŵa paradiso?

9, 10. Kasi ni malayizgo wuli agho ghakutipa chifukwa chakugomezgera kuti kwizenge paradiso?

9 Davide, uyo nayo wakaŵa wa mphapu ya Abrahamu, wakayowoya za nyengo yakunthazi apo “ŵanthu ŵaheni” na “ŵakuchita ubendezi” ŵazamufumiskikapo. Kasi chizamuchitika ntchivichi? “Ŵaheni ŵazamuŵakoso chara.” (Sal. 37:1, 2, 10) M’malo mwake, “ŵakuzika ŵazamuhara charu chapasi, ŵazamukondwa chomene na mtende ukuru.” Kweniso Davide wakakhuŵilizgika kuyowoyaso kuti: “Ŵarunji ŵazamuhara charu chapasi, ndipo ŵazamukhala mwenemumo muyirayira.” (Sal. 37:11, 29; 2 Sam. 23:2) Kasi mukughanaghana kuti mazgu agha ghakaŵakhwaska wuli ŵanthu awo ŵakakhumbanga kuchita khumbo la Chiuta? Ŵakaŵa na chifukwa chakupulikikwa chakukhazgira kuti para ŵarunji pera ndiwo ŵazakakhala pa charu chapasi, mbwenu pa nyengo yakwenelera paradiso wa nga wa mu munda wa Edeni wazamuwezgekerapo.

10 Nyengo yikati yajumphapo, Ŵaisrayeli awo ŵakatenge ŵakuteŵetera Yehova, ŵakamukana na kuleka kusopa kwaunenesko. Ntheura Chiuta wakazomerezga kuti Ŵababuloni ŵaŵathereske, kunanga charu chawo, ndiposo ŵanandi ŵakaŵatolera ku wuzga. (2 Mid. 36:15-21; Yer. 4:22-27) Ndipouli, ntchimi za Chiuta zikayowoyerathu kuti para vyaka 70 vyamara, ŵanthu ŵake ŵazamuwelera ku charu chawo. Mauchimi agha ghakafiskika. Kweni ghaliso na ng’anamuro kwa ise. Apo tikuwona mauchimi agha, wonani umo ghakutipira vifukwa vyakugomezgera kuti pa charu chapasi pazamuŵa paradiso.

11. Kasi lemba la Yesaya 11:6-9 likafiskika wuli kakwamba, kweni paliso fumbo wuli?

11 Ŵazgani Yesaya 11:6-9. Kwizira mwa Yesaya, Chiuta wakayowoyerathu kuti para ŵanthu ŵake ŵawelera ku charu chawo, ŵamusuzgikaso yayi na nkhaza, vinthu vyakofya; nesi kopa vinyama panji ŵanthu awo ŵali nga vinyama. Ŵawukirano na ŵachekuru ŵamuŵa ŵakuvikilirika. Kasi fundo iyi yikumukumbuskani mtende uwo ukaŵa mu munda wa Edeni? (Yes. 51:3) Uchimi uwu ukatiso charu chose chapasi, mtundu wa Israyeli pera yayi, “chizamuzura na kumanya Yehova nga umo maji ghakuzuzgira nyanja.” Kasi ivi vizamuchitika pawuli?

12. (a) Kasi awo ŵakafuma ku wuzga ku Babuloni ŵakatumbikika wuli? (b) Ntchivichi chikulongora kuti lemba la Yesaya 35:5-10 lizamufiskikaso kunthazi?

12 Ŵazgani Yesaya 35:5-10. Yesaya wakayowoyaso kuti awo ŵamuwera ku wuzga, ŵazamuwukilikaso na vinyama yayi panji ŵanthu. Charu chawo chizamupambika vipambi vinandi chifukwa chakuti chizamuŵa na maji ghanandi nga umo ukaŵira munda wa Edeni. (Gen. 2:10-14; Yer. 31:12) Kasi uchimi uwu ukafiskika pa nyengo iyi pera? Palije ukaboni uwo ukulongora kuti awo ŵakafuma ku wuzga ŵakachizgika mwamunthondwe. Mwachiyelezgero, maso gha ŵachibulumutira ghakajulika yayi. Ntheura Chiuta wakalongora kuti wazamuchizga ŵalwari kunthazi.

13, 14. Kasi lemba la Yesaya 65:21-23 likafiskika wuli Ŵaisrayeli ŵakati ŵafuma ku Babuloni, kweni kasi ni vigaŵa wuli vya uchimi uwu ivyo vichali vindafiskike? (Wonani chithuzi chakwamba.)

13 Ŵazgani Yesaya 65:21-23. Ŵayuda ŵakati ŵawelera kukwawo, ŵakasanga nyumba ziwemi yayi, panji kusanga minda ya mpheska kuti njakulimika kale. Kweni vinthu vikasintha Chiuta wakati waŵatumbika. Ŵakakondwa chomene chifukwa ŵakazenga nyumba zawo na kukhalamo. Ŵakapanda makuni gha vipasi na kurya vipambi vyake.

14 Wonani fundo yakuzirwa ya uchimi uwu. Kasi yizamuŵapo nyengo apo mazuŵa ghithu “ghazamuŵa nga ni mazuŵa gha khuni”? Makuni ghanyake ghakukhala vyaka masawuzandi ghanandi. Ŵanthu ŵakukhumbikwira kuti ŵaŵe na umoyo uwemi kuti ŵakhale umoyo utali nthena. Usange ŵangakhala mwa mtende, umoyo uwemi uwo Yesaya wakayowoyerathu, mbwenu ŵangakondwa chomene, ŵangaŵa mu paradiso. Ndipo uchimi uwu uzamufiskika nadi.

Kasi layizgo ilo Yesu wakayowoya lakukhwaskana na Paradiso lizamufiskika wuli? (Wonani ndime 15, 16)

15. Kasi ni vitumbiko wuli vinyake ivyo vikayowoyekerathu mu buku la Yesaya?

15 Ghanaghanirani umo mauchimi agho tadumbiskana ghakulongolera kuti kunthazi kuzamuŵa paradiso. Ŵanthu pa charu chose chapasi ŵazamutumbikika na Chiuta. Palije uyo wazamuwukilika na vinyama panji ŵanthu awo ŵali nga ni vinyama. Ŵachibulumutira, ŵakumangwa, na ŵakupendera ŵazamuchizgika. Ŵanthu ŵazamuzenga nyumba zawo na kulima vyakurya vyawo. Ŵazamukhala vyaka vinandi kujumpha makuni. Nadi, tikusanga maukaboni mu Baibolo kuti paradiso wanthena uyu wakwiza sonosono apa. Ndipouli, ŵanyake ŵangayowoya kuti mauchimi agha ghakung’anamura kuti kunthazi kuzamuŵa paradiso nadi yayi. Kasi mungaŵazgora wuli? Kasi muli na chifukwa wuli chakupulikikwa chakugomezgera kuti pa charu chapasi pazamuŵa nadi paradiso? Munthu mukuru kuluska wose awo ŵali kuŵako wakutipa chifukwa chakupulikikwa.

UZAMUŴA NA INE MU PARADISO

16, 17. Kasi vinthu vikaŵa wuli kwa Yesu pa nyengo iyo wakayowoyanga vya Paradiso?

16 Nangauli Yesu wakaŵavya mulandu kweni ŵakamukana na kumupayika pa khuni lakusuzgikirapo kuti wafwe. Wakapayikika pamoza na vigeŵenga, chinyake kumalyero chinyake kumazere. Pambere wandafwe, chigeŵenga chinyake chikazomerezga kuti Yesu wakaŵa themba ndipo chikapempha kuti: “Yesu, muzakanikumbuke para mukunjira mu Ufumu winu.” (Luka 23:39-42) Ivyo Yesu wakazgora pa Luka 23:39-42 namwe vikumukhwaskani. Ŵanthu ŵanyake ŵakusambira chomene ŵakuŵika koma pamanyuma pa lizgu lakuti “muhanya uno” ndipo mazgu agha ghakuŵazgika kuti: “Nadi nkhukuphalira, muhanya uno iwe uzamuŵa na ine mu Paradiso.” Pali maghanoghano ghakupambanapambana ghakukhwaskana na apo koma wakwenera kuŵikika. Kweni kasi Yesu wakang’anamurangachi pakuyowoya kuti “muhanya uno”?

17 Mu viyowoyero vinandi mazuŵa ghano, koma wakuŵikika kuti tipulikiske ng’anamuro la sentesi. Kweni mipukutu yakwambilira Yachigiriki iyo yichalipo, yikulongora kuti ni nyengo zose yayi apo ŵakagwiliskiranga ntchito vimanyikwiro vyakalembero. Ntheura, pakuwuka fumbo lakuti: Kasi Yesu wakati “nkhukuphalira, muhanya uno iwe uzamuŵa na ine mu Paradiso”? Panji wakati “nkhukuphalira muhanya uno, iwe uzamuŵa na ine mu Paradiso”? Ŵang’anamuri ŵakuŵika koma mwakuyana na ivyo iwo ŵakughanaghana kuti Yesu wakang’anamuranga, ndipo mu Mabaibolo ghanandi ŵali kuŵika koma pa malo ghakupambana.

18, 19. Ni fundo wuli zikutovwira kupulikiska ivyo Yesu wakang’anamuranga?

18 Kweni kumbukani kuti Yesu wakaŵa kuti waŵaphalira kale ŵalondezgi ŵake kuti: ‘Mwana wa munthu wazamuŵa pasi nkhanira pa charu chapasi mazuŵa ghatatu, muhanya na usiku.’ Kweniso wakati: “Mwana wa munthu wamupelekeka mu mawoko gha ŵanthu. Ŵamumukoma, ndipo wazamuwuskika pa zuŵa lachitatu.” (Mat. 12:40; 16:21; 17:22, 23; Mrk. 10:34) Mpositole Petrosi wakati ivi vikachitika nadi. (Mil. 10:39, 40) Ntheura Yesu wakaluta ku Paradiso waliyose yayi pa zuŵa ilo iyo na chigeŵenga ŵakafwira. Yesu wakaŵa “mu Dindi [panji “Hadesi”]” kwa mazuŵa, m’paka apo Chiuta wakamuwuskira.—Mil. 2:31, 32; mazgu ghamusi. *

19 Ntheura tingayowoya kuti Yesu wakalayizga chigeŵenga chira kuti: “Nadi nkhukuphalira muhanya uno.” Mu nyengo ya Mozesi namo ŵanthu ŵakatemwanga kuyowoya nthena. Iyo wakati: “Mazgu agho nkhukuphalira muhanya uno ghakhalenge pa mtima wako.”—Doto. 6:6; 7:11; 8:1, 19; 30:15.

20. Yowoyani chifukwa icho ise tikugomezgera kuti ivyo Yesu wakayowoya vikenera kufiska munthazi.

20 Munthu munyake uyo wakung’anamura Baibolo ku Middle East wakati: “Pa vesi ili, koma wakwenera kuŵa pa mazgu ghakuti ‘muhanya uno,’ ndipo ghose ghakwenera kuŵazgika kuti, ‘Nadi nkhukuphalira muhanya uno, iwe uzamuŵa na ine mu Paradiso.’ Yesu wakalayizga pa zuŵa ili, ndipo layizgo ili likeneranga kufiskika munthazi. Umu ndimo ŵanthu ŵa kuno ŵakuyowoyera, kung’anamura kuti layizgo ilo layowoyeka pa zuŵa ilo, likwenera kuzakafiskika nyengo yinyake.” Lekani Baibolo linyake la Syriac la mu nyengo yakale lili kung’anamura mazgu agha kuti: “Ameni, nkhukuphalira muhanya uno kuti na ine uzamuŵa mu Munda wa Edeni.” Tose tikwenera kukhozgeka na layizgo ili.

21. Ni nkhu uko chigeŵenga chikalutako yayi, ndipo chifukwa wuli?

21 Chigeŵenga ichi chikamanya yayi kuti Yesu wakachita phangano na ŵapositole ŵake ŵakugomezgeka kuti wamuŵa nawo lumoza mu Ufumu wakuchanya. (Luka 22:29) Kweniso chikaŵa kuti chindabatizike. (Yoh. 3:3-6, 12) Ntheura apo Yesu wakayowoyanga layizgo ili kwa chigeŵenga, wakwenera kuti wakayowoyanga vya paradiso pa charu chapasi. Vyaka vikati vyajumphapo, mpositole Paulosi wakawona mboniwoni ya mwanalume uyo “wakatolekera ku paradiso.” (2 Kor. 12:1-4) Mwakupambana na chigeŵenga chira, Paulosi na ŵapositole ŵanyake ŵakugomezgeka ŵakasoleka kuluta kuchanya kuti ŵakawuse na Yesu mu Ufumu. Ndipouli, Paulosi wakayowoyanga za “paradiso” * uyo wakwiza munthazi. Kasi paradiso uyu wazamuŵa pa charu chapasi? Kasi namwe muzamuŵamo?

IVYO MUKULINDILIRA

22, 23. Kasi mukulindilira vichi?

22 Kumbukani kuti Davide wakayowoyerathu nyengo iyo “ŵarunji ŵazamuhara charu chapasi.” (Sal. 37:29; 2 Pet. 3:13) Davide wakang’anamuranga nyengo iyo ŵanthu wose pa charu chapasi ŵazamulondezganga fundo za Chiuta. Uchimi wa pa Yesaya 65:22 ukuti: “Mazuŵa gha ŵanthu ŵane ghazamuŵa nga ni mazuŵa gha khuni.” Ichi chikung’anamura kuti ŵanthu ŵazamukhala vyaka masauzandi ghanandi. Kasi mukugomezga kuti ivi vizamuchitika nadi? Enya, chifukwa lemba la Chivumbuzi 21:1-4 likuti Chiuta wazamutumbika ŵanthu, ndipo thumbiko limoza ndakuti “nyifwa yizamuŵakoso yayi” ku ŵanthu awo ŵazamuteŵetera Chiuta mu charu chiphya.

23 Apa fundo njakuwonekerathu. Adamu na Eva ŵakataya mwaŵi wakukhala mu Paradiso mu Edeni, kweni paradiso kuti wakamalira penepapo yayi. Nga umo Chiuta wali kulayizgira, ŵanthu pa charu chapasi ŵazamutumbikika munthazi. Davide wakati ŵakuzika na ŵarunji ŵazamuhara charu chapasi na kukhala mwenemumo muyirayira. Mauchimi gha mu buku la Yesaya ghakutovwira kulindilira mwakunweka nyengo iyo yikwiza apo tizamukhala umoyo uwemi mu paradiso wakutowa pa charu chapasi. Kasi mphawuli? Para layizgo ilo Yesu wakalayizga chigeŵenga lazakafiskika. Mungazakakhala mu Paradiso. Pa nyengo iyo, ntchemerezgo yakuti “Tizamuwonana mu Paradiso!” iyo yikayowoyeka ku ŵalendo awo ŵakiza ku Korea yizamufiskika nadi.

^ ndime 18 Pulofesa C. Marvin Pate wakalemba kuti: “Nkhwantha zinandi zikugomezga kuti apo Yesu wakayowoya mazgu ghakuti “muhanya uno” wakang’anamuranga nyengo ya maora 24. Kweni suzgo ndakuti fundo iyi yikususkana na visambizgo vinyake vya mu Baibolo. Mwachiyelezgero, Baibolo likuti Yesu ‘wakakhilira’ dankha mu dindi wakati wafwa (Mat. 12:40; Mil. 2:31; Rom. 10:7) ndipo pamanyuma wakakwelera kuchanya.”

^ ndime 21 Wonani “Mafumbo Ghakufuma ku Ŵaŵazgi” mu magazini iyi.