Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

NKHANI YAKUSAMBIRA 52

Ŵapapi, Sambizgani Ŵana Ŵinu Kutemwa Yehova

Ŵapapi, Sambizgani Ŵana Ŵinu Kutemwa Yehova

“Ŵana ntchiharo chakufuma kwa Yehova.”—SAL. 127:3.

SUMU 134 Chiuta Wamuŵikizgani Ŵana

CHILATO CHA NKHANI IYI *

1. Kasi Yehova wali kuŵapa mulimo wuli ŵapapi?

YEHOVA wakalenga ŵanthu ŵakwamba na khumbo la kubaba ŵana. Baibolo likuti: “Ŵana ntchiharo chakufuma kwa Yehova.” (Sal. 127:3) Kasi mazgu agha ghakung’anamurachi? Tiyelezgere kuti mubwezi winu wamupemphani kuti mumusungire ndalama zake zinandi. Kasi mungajipulika wuli? Ntchakuwonekerathu kuti muwonenge kuti wakumugomezgani chomene. Kweni mungafipa mtima umo musungirenge ndalama izo. Yehova, mubwezi withu wapamtima, wali kuŵapa ŵapapi chinthu chinyake chakuzirwa chomene kuluska ndalama. Wali kuŵapa mulimo wakuti ŵakwenera kuwoneseska kuti ŵakupwelelera makora ŵana ŵawo ndipo ŵakuŵa ŵakukondwa.

2. Kasi tidumbiskanenge mafumbo wuli mu nkhani iyi?

2 Kasi ni njani wakwenera kusankha kuti ŵakutorana ŵaŵe na ŵana? Ndipo kasi ŵapapi ŵangachita wuli kuti ŵawovwire ŵana ŵawo kuti ŵaŵe ŵakukondwa? Wonani ulongozgi unyake wa mu Mazgu gha Chiuta uwo ungawovwira ŵakutorana awo Mbakhristu kuti ŵasankhe makora vinthu.

CHINDIKANI IVYO MBUMBA YASANKHA

3. (a) Kasi ni njani wakwenera kusankha kuti ŵakutorana ŵaŵe na ŵana? (b) Kasi ni fundo wuli ya mu Baibolo iyo ŵabwezi na ŵachibali ŵakwenera kukumbuka?

3 Ku malo ghanyake, ŵanthu ŵakukhazga kuti ŵanthu awo ŵatorana waka ŵaŵenge na ŵana. Nyengo zinyake awo ŵatorana waka ŵakuchichizgika na ŵabali ŵawo na ŵanthu ŵanyake kuti ŵaŵe na ŵana. Jethro, mubali wa ku Asia, wakuti, “Mu mpingo, ŵanyake awo ŵali na ŵana ŵakuchichizga mbumba izo zilije ŵana kuti nazo ziŵe na ŵana.” Jeffrey, mubali munyakeso wa ku Asia, wakuti, “Ŵanyake ŵakuphalira ŵakutorana awo ŵalije ŵana kuti ŵazamusoŵa munthu wakuŵakora pawoko para ŵachekura.” Ndipouli, mbumba yiliyose yikwenera kusankha yekha usange yiŵenge na ŵana panji yayi. (Gal. 6:5) Nangauli ŵabwezi na ŵachibali ŵangachita nthena chifukwa chakuti ŵakukhumba kuti awo ŵatorana waka ŵaŵe ŵakukondwa, kweni tose tikwenera kukumbuka kuti ŵakutorana ŵakwenera kusankha ŵekha kuŵa na ŵana panji yayi.—1 Tes. 4:11.

4-5. Kasi ni nkhani wuli ziŵiri izo ŵakutorana ŵakwenera kudumbiskana, ndipo ŵakwenera kudumbiskana pawuli? Longosorani.

4 Ŵakutorana awo ŵasankha kuŵa na ŵana ŵakwenera kudumbiskana mafumbo ghaŵiri ghakuzirwa agha: Lakwamba, mphawuli apo ŵakukhumba kwamba kubaba ŵana? Lachiŵiri, kasi ŵakukhumba kuŵa na ŵana ŵalinga? Ipo kasi mphawuli apo ŵakwenera kudumbiskana mafumbo agha? Ndipo chifukwa wuli mafumbo ghaŵiri agha ngakuzirwa chomene?

5 Kanandi vikuŵa makora kudumbiskana nkhani iyi pambere ŵandatorane. Chifukwa wuli? Chifukwa ntchakuzirwa chomene kukoleranathu pa nkhani iyi. Kweniso ŵakwenera kudumbiskana usange mbakunozgeka kufiska udindo wakupwelelera ŵana. Ŵanyake pamanyuma pakuchita ukwati, ŵakukhala dankha chaka chimoza panji viŵiri pambere ŵandambe kubaba ŵana. Ŵakuchita nthena chifukwa chakuti ŵakumanya kuti para munthu waŵa mupapi nyengo yinandi na nkhongono vizamumalira pakupwelelera ŵana. Kweniso ŵakuwona kuti para ŵalindilirapo dankha, vikovwira kuti ŵazgoŵere umoyo wa mu nthengwa na kukhozga ubwezi wawo.—Efe. 5:33.

6. Chifukwa chakuti tikukhala mu nyengo zikusuzga, kasi ŵakutorana ŵanyake ŵali kusankha kuchita vichi?

6 Ŵakhristu ŵanyake ŵali kusankha kuyezga ŵana ŵatatu ŵa Nowa na ŵawoli ŵawo. Mbumba zitatu izi zikaŵa na ŵana mwaluŵiro yayi. (Gen. 6:18; 9:18, 19; 10:1; 2 Pet. 2:5) Yesu wakayaniska mazuŵa ghithu na “mazuŵa gha Nowa,” ndipo tikukayika yayi kuti tili mu “nyengo zinonono na zakusuzga.” (Mat. 24:37; 2 Tim. 3:1) Pa chifukwa ichi, ŵakutorana ŵanyake ŵali kusankha kuleka dankha kuŵa na ŵana mwakuti ŵaŵe na nyengo yinandi yakuchitira uteŵeti.

Ŵakutorana ŵamahara, para ŵasankha kuti ŵaŵenge na ŵana kweniso unandi wa ŵana awo ŵababenge, ‘ŵakupendesera mtengo’ (Wonani ndime 7) *

7. Kasi ulongozgi wa pa Luka 14:28, 29 na Zintharika 21:5 ungawovwira wuli ŵakutorana?

7 Ŵakutorana ŵamahara, para ŵasankha kuti ŵaŵenge na ŵana kweniso unandi wa ŵana awo ŵaŵenge nawo, ‘ŵakupendesera mtengo.’ (Ŵazgani Luka 14:28, 29.) Mbumba izo zili kulerapo ŵana zikuzomerezga kuti pakunjira ndalama zinandi kuti ŵana ŵalereke. Kweniso ŵana ŵakukhumbikwira nyengo na nkhongono. Lekani ntchakuzirwa chomene kuti ŵakutorana ŵadumbiskane mafumbo nga ni agha: ‘Kasi tose tikwenera kugwira ntchito kuti tisange ivyo banja lithu likukhumbikwira? Kasi tikukolerana pa vinthu ivyo mbumba yithu yikukhumbikwira nadi? Usange tose tigwirenge ntchito, kasi ninjani wapwelelerenge ŵana ŵithu? Kasi ŵana ŵithu ŵatolerenge maghanoghano na vyakuchita vya njani?’ Para ŵakutorana ŵakudumbiskana mafumbo agha ŵakulondezga mazgu gha pa Zintharika 21:5.—Ŵazgani.

Mfumu wachitemwa wakuchita vyose ivyo wangafiska kuti wawovwire muwoli wake (Wonani ndime 8)

8. Kasi ni masuzgo wuli agho mbumba zikwenera kukhazga, ndipo mfumu wachitemwa wakwenera kuchita wuli?

8 Mwana wakukhumbikwira nyengo na nkhongono kufuma kwa mupapi waliyose. Ntheura usange mbumba yababa ŵana ŵanandi panyengo yichoko waka, ŵapapi vingaŵasuzga kupwelelera mwana waliyose payekha. Mbumba zinyake izo zikababa ŵana ŵanandi panyengo yichoko waka zikuzomerezga kuti ntchito yikuŵapo yakulera ŵana. Kanandi mama wakuvuka chomene. Ntheura ivi vikupangiska kuti watondekenge kusambira, kulomba, kweniso kupharazga nyengo zose. Kweniso nyengo zinyake wakutondeka kutegherezga makora maungano na kusanga nagho chandulo. Kweni mfumu wachitemwa wakuchita ivyo wangafiska kovwira muwoli wake para ŵana ŵakukhumbikwira pwelelero, kwali nkhu maungano panji ku nyumba. Mwachiyelezgero, wangamovwirako muwoli wake ntchito za pa nyumba. Kweniso wakuwoneseska kuti waliyose mu mbumba yake wakusanga chandulo na ndondomeko ya kusopa kwa mbumba. Ndiposo nyengo zose wakupharazgira lumoza na mbumba yake.

SAMBIZGANI ŴANA ŴINU KUTEMWA YEHOVA

9-10. Kasi ŵapapi ŵakwenera kuchita wuli kuti ŵawovwire ŵana ŵawo?

9 Kasi ni vinthu wuli ivyo ŵapapi ŵangachita kuti ŵawovwire ŵana ŵawo kutemwa Yehova? Kasi ŵangavikilira wuli ŵana ŵawo kuti ŵaleke kutolera mikhaliro yiheni ya charu ichi? Wonani nthowa zinyake izo ŵapapi ŵangachita.

10 Lombani Yehova kuti wamovwirani. Wonani ivyo wakachita Manowa na muwoli wake, awo ŵakababa Samusoni. Manowa wakati wamanya kuti iyo na muwoli wake ŵaŵenge na mwana, wakalomba ulongozgi kwa Yehova wa umo ŵangalelera mwana wawo.

11. Kuyana na Ŵeruzgi 13:8, kasi ŵapapi ŵangamuyezga wuli Manowa?

11 Nihad na Alma, ŵa ku Bosnia and Herzegovina, ŵakasambirako kwa Manowa. Iwo ŵakuti: “Nga ni Manowa, nase tikalomba Yehova kuti watovwire umo tingalelera makora ŵana ŵithu. Ndipo Yehova wakazgora malurombo ghithu munthowa zakupambanapambana. Wakatizgora kwizira mu Malemba, mabuku ghakulongosora Baibolo, maungano gha mpingo, ndiposo maungano ghakurughakuru.”—Ŵazgani Ŵeruzgi 13:8.

12. Kasi Yosefe na Mariya ŵakalongora chiyelezgero wuli ku ŵana ŵawo?

12 Ŵasambizgani kwizira mu vyakuchita vinu. Nangauli ivyo mukuyowoya ni vyakuzirwa, kweni ivyo mukuchita ndivyo vingawovwira chomene mwana winu. Tikugomezga kuti Yosefe na Mariya ŵakaŵa chiyelezgero chiwemi ku ŵana ŵawo kusazgapo Yesu. Yosefe wakalimbikiranga chomene kugwira ntchito kuti wawovwire mbumba yake. Kweniso wakawovwiraso mbumba yake kutemwa Yehova. (Doto. 4:9, 10) Nangauli Dango likachichizganga munthu yayi kuluta ku Yerusalemu “chaka chilichose” kukachita Paska, kweni Yosefe wakalutanga na mbumba yake. (Luka 2:41, 42) Panji ŵadada ŵanyake ŵakawonanga kuti kwenda na mbumba yose paulendo nkhwakusuzga, kukukhumba nyengo na ndalama zinandi. Ndipouli, Yosefe wakazirwiskanga chomene vinthu vyauzimu kweniso wakasambizga ŵana ŵake kuti ndimo nawo ŵachitirenge. Kweniso Mariya wakaghamanyanga makora Malemba. Tikukayika yayi kuti kwizira mu ivyo wakayowoyanga na kuchita, wakasambizga ŵana ŵake kutemwa Mazgu gha Chiuta.

13. Kasi mbumba yinyake yikayezga wuli Yosefe na Mariya?

13 Nihad na Alma, awo taŵazunura kale mu nkhani iyi, nawo ŵakayezga Yosefe na Mariya. Kasi ivi vikaŵawovwira wuli kulera mwana wawo kuti watemwe Chiuta na kumuteŵetera? Iwo ŵakuti, “Kwizira mu ivyo tikayowoyanga na kuchita, tikayezgayezga kovwira mwana withu kumanya kuti ntchakuzirwa chomene kulondezga fundo za Yehova zuŵa na zuŵa.” Nihad wakuti, “Ŵapapi muŵe na nkharo yiwemi usange mukukhumba kuti mwana winu nayo waŵe na nkharo yiwemi.”

14. Chifukwa wuli ŵapapi ŵakwenera kumanya ŵabwezi ŵa ŵana ŵawo?

14 Wovwirani ŵana ŵinu kusankha makora ŵabwezi. Mama na dada wose ŵakwenera kumanya ŵabwezi awo ŵana ŵawo ŵakuchezga nawo kweniso ivyo ŵakuchita. Ichi chikung’anamura kuti ŵapapi ŵakwenera kumanya ŵanthu awo ŵana ŵawo ŵakuchezga nawo pa foni na pa malo ghakuchezgerapo gha pa Intaneti. Ŵanthu awo ŵakuchezga nawo ŵangapangiska kuti ŵana ŵaŵe na maghanoghano ghawemi panji ghaheni.—1 Kor. 15:33.

15. Kasi ŵapapi ŵangasambirako vichi kwa Jessie?

15 Kasi ŵapapi ŵangachita wuli usange ŵakumanya makora yayi kugwiliskira ntchito kompyuta panji foni? Jessie, dada wa ku Philippines, wakuti: “Tikamanyanga vichoko chomene vya tekinoloje. Kweni tikaleka yayi kovwira ŵana ŵithu kumanya ivyo vingachitika para ŵakugwiliskira ntchito uheni foni.” Jessie wakaŵakanizga yayi ŵana ŵake kugwiliskira ntchito foni panji tabuleti chifukwa chakuti waka iyo wakamanyanga makora yayi kuvigwiliskira ntchito. Iyo wakuti: “Nkhaŵaphalira ŵana ŵane kuti ntchiwemi kuti ŵagwiliskirenge ntchito mafoni ghawo kusambira chiyowoyero chinyake, kunozgekera maungano, kweniso kuŵazga Baibolo zuŵa lililose.” Usange ndimwe mupapi, kasi muli mukuŵazga na kudumbiskana na ŵana ŵinu ulongozgi wakukhwaskana na kutumizgirana mauthenga na vithuzi pa Intaneti uwo uli pa chigaŵa chakuti “Ŵachinyamata” pa jw.org®? Kasi muli kuwonelera vidiyo ya Uŵenge Maso pa Intaneti na yakuti Kasi Foni Ndiyo Yikukulamulira? * Vinthu ivi vingaŵa vyakovwira apo mukusambizga ŵana ŵinu umo ŵangagwiliskira ntchito foni mwamahara.—Zinth. 13:20.

16. Kasi ŵapapi ŵanandi ŵachita wuli, ndipo paŵa uwemi wuli?

16 Ŵapapi ŵanandi ŵakuyezgayezga kuti ŵana ŵawo ŵachezgenge na ŵateŵeti awo ŵakulimbikira kuteŵetera Chiuta. Mwachiyelezgero, N’Déni na Bomine, ŵa ku Côte d’Ivoire, kanandi ŵakachemanga mulaŵiliri wa dera kuti wakakhalenge mu nyumba yawo. N’Déni wakuti: “Ivi vikawovwira chomene mwana withu. Wakamba upayiniya ndipo sono ni movwiri wa mulaŵiliri wa dera.” Kasi namwe mungayezga kupanga ndondomeko yanthena iyi ku ŵana ŵinu?

17-18. Kasi ŵapapi ŵakwenera kwamba pawuli kusambizga ŵana ŵawo?

17 Yambani kusambizga ŵana ŵinu ŵachali ŵachoko. Para ŵapapi ŵamba kusambizga ŵana ŵawo ŵachali ŵachoko vikovwira chomene. (Zinth. 22:6) Ghanaghanirani vya Timote, uyo wakati wakura wakendanga na mpositole Paulosi. Amama ŵake, a Yunike, na a buya ŵake a Loyisi ŵakamusambizga “kufuma pa ubonda.”—2 Tim. 1:5; 3:15.

18 Jean-Claude na Peace, ŵa ku Côte d’Ivoire, nawo ŵakasambizga ŵana ŵawo wose 6 kutemwa Yehova na kumuteŵetera. Kasi ntchivichi chikaŵawovwira? Ŵakayezga Yunike na Loyisi. Iwo ŵakuti, “Tikadidimizga Mazgu gha Chiuta mu ŵana ŵithu kufuma waka pa ubonda.”—Doto. 6:6, 7.

19. Kasi kudidimizga Mazgu gha Chiuta mu ŵana ŵinu chikung’anamurachi?

19 Kasi ‘kudidimizga’ Mazgu gha Yehova mu ŵana ŵinu chikung’anamurachi? ‘Kudidimizga’ chikung’anamura ‘kusambizga na kukumbuska mwakuwerezgawerezga.’ Kuti ŵachite nthena, nyengo na nyengo ŵapapi ŵakwenera kuchezga na ŵana ŵawo. Nyengo zinyake ŵapapi ŵangagongowa chifukwa chakuti ŵangakhumbikwira kuti ŵawerezgepo ivyo ŵaŵasambizga ŵana ŵawo. Kweni ŵapapi ŵakwenera kuwona kuti uwu ni mwaŵi wakovwira ŵana ŵawo kupulikiska Mazgu gha Chiuta na kughalondezga.

Ŵapapi ŵakwenera kumanya umo ŵangasambizgira mwana waliyose payekha (Wonani ndime 20) *

20. Longosorani umo lemba la Salimo 127:4 lingawovwilira pakulera ŵana.

20 Ŵamanyani makora ŵana ŵinu. Salimo 127 likuyaniska ŵana na mivi. (Ŵazgani Salimo 127: 4.) Mivi yikupangika kufuma ku vinthu vyakupambanapambana kweniso yikupambana ukuru wake. Mwakuyana waka, ŵana nawo ŵakupambana. Ntheura ŵapapi ŵakwenera kumanya umo ŵangasambizgira mwana waliyose payekha. Ŵakutorana ŵanyake ku Israel awo ŵakalera makora ŵana ŵawo ŵaŵiri ŵakulongosora ivyo vikaŵawovwira. Iwo ŵakuti, “Mwana waliyose tikamusambizganga payekha Baibolo.” Ndipouli, mutu wa mbumba uliwose ukwenera kusankha usange ntchakukhumbikwa kusambizga ŵana munthowa iyi panji yayi.

YEHOVA WAMOVWIRANINGE

21. Kasi Yehova wangaŵawovwilira wuli ŵapapi?

21 Nyengo zinyake ŵapapi ŵakuwona kuti ntchakusuzga kusambizga ŵana ŵawo. Ndipouli, ŵana ntchawanangwa chakufuma kwa Yehova. Iyo nyengo zose ngwakunozgeka kumovwirani. Kweniso ngwakunozgeka kuzgora malurombo ghinu. Ndipo wakuzgora malurombo ghinu kwizira mu Baibolo, mabuku ghithu, kweniso kwizira mu ŵapapi ŵakukhwima mwauzimu na Ŵakhristu ŵakulongora chiyelezgero chiwemi mu mpingo.

22. Kasi ni vinthu wuli viwemi chomene ivyo ŵapapi ŵangapeleka ku ŵana ŵawo?

22 Ŵanthu ŵanyake ŵakuyowoya kuti pakutora vyaka 20 kuti munthu walere mwana, kweni upapi ukumara yayi. Vimoza mwa vinthu viwemi ivyo mungaŵapa ŵana ŵinu ni chitemwa, nyengo, ndiposo fundo za mu Baibolo. Mwana waliyose wachitenge mwakupambana na ivyo mwamusambizga. Ndipouli, ŵanandi awo ŵali kulereka na ŵapapi awo ŵakutemwa Yehova, ŵakujipulika nga ni Joanna Mae, mudumbu wa ku Asia. Iyo wakuti: “Para nkhukumbuka ivyo ŵapapi ŵane ŵakanisambizga, nkhuwonga chomene kuti ŵakanilanganga na kunisambizga kutemwa Yehova. Ŵakanovwira kuti niŵe na umoyo wakukhorweska.” (Zinth. 23:24, 25) Ŵabali na ŵadumbu withu ŵanandi nawo ŵakujipulika nthena.

SUMU 59 Lumbani Ya Pamoza na Ine

^ ndime 5 Kasi awo ŵali kutorana ŵakwenera kuŵa na ŵana? Usange ŵasankha kuŵa na ŵana, kasi ŵakwenera kuŵa ŵalinga? Ndipo kasi ŵangaŵasambizga wuli ŵana ŵawo kuti ŵatemwenge Yehova na kumuteŵetera? Nkhani iyi yikulongosora viyelezgero vya mazuŵa ghano ndipo yili na ulongozgi wa mu Baibolo uwo ungatovwira kuzgora mafumbo agha.

^ ndime 15 Wonaniso Mayankho a Zimene Achinyamata Amafunsa—Buku Loyamba, mutu 36, na Buku Lachiwiri mutu 11.

^ ndime 60 MAZGU GHAKULONGOSORA CHITHUZI: Ŵakhristu awo ŵatoranenge ŵakudumbirana usange ŵazamuŵa na ŵana panji yayi, ŵakughanaghanira uwemi na udindo uwo ŵangazakaŵa nawo.

^ ndime 64 MAZGU GHAKULONGOSORA CHITHUZI: Mbumba yikusambizga ŵana ŵawo waliyose payekha chifukwa chakuti ŵakupambana msinkhu na kapulikiskiro.