1. Kasi tingalongora wuli kuti tikupulikira Chiuta na maboma gha ŵanthu?

BAIBOLO likutisambizga kuti tipulikirenge maboma gha ŵanthu, ndipouli likutiphaliraso kuti tikwenera kupulikira dankha Yehova. (Mil. 5:29; Tito 3:1) Kasi tingachita wuli nthena? Yesu wakayowoya fundo iyo yikutovwira kumanya uyo tikwenera kumupulikira dankha. Iyo wakati: “Pelekani vinthu vya Kesare kwa Kesare, ndipo vya Chiuta kwa Chiuta.” ^[1] (Mat. 22:21) Tikupeleka “vinthu vya Kesare kwa Kesare” para tikupulikira malango gha boma, kuchindika ŵamazaza, kweniso para tikupeleka misonkho. (Rom. 13:7) Ndipouli, tikupulikira yayi usange boma latiphalira kuti tichite ivyo Chiuta wakukana, ndipo tikulongosora mwantchindi chifukwa icho takanira.

2. Kasi tikuleka wuli kunjilirapo pa ndyali?

² Nthowa yimoza iyo tikupelekera “vya Chiuta kwa Chiuta” ni para tikuleka kunjilirapo pa nkhani zandyali. (Yes. 2:4) Pakuti Yehova wazomerezga maboma gha ŵanthu kuti ghalamulirenge, ise tikughasuska yayi. Kweniso tikuchitako yayi vinthu ivyo ŵanthu ŵanyake ŵakuchita kulongora kuti ŵakutemwa chomene charu panji mtundu wawo. (Rom. 13:1, 2) Tikukhozgera wandyali waliyose yayi, nesi kuvota panji kunjira ndyali kuti tisinthe vinthu mu charu.

3. Chifukwa wuli tikwenera yayi kunjilirapo pa ndyali?

 ³ Pali vifukwa vinandi ivyo Chiuta wakuyowoyera kuti tinganjilirangapo yayi pa ndyali. Chifukwa chakwamba ntchakuti tikuyezga Yesu uyo wakaŵa “ku chigaŵa cha charu chara.” Iyo wakakana kunjilirapo pa ndyali nesi kuchitako nkhondo. (Yoh. 6:15; 17:16) Chifukwa chinyake ntchakuti ise tikukhozgera Ufumu wa Chiuta. Chifukwa chakuti tikunjilirapo yayi pa ndyali, tikuŵa na njuŵi yituŵa para tikupharazga kuti Ufumu wa Chiuta pera ndiwo uzamumazga masuzgo ghose gha ŵanthu. Visopa vyautesi vikunjilirapo pa ndyali ndipo ivi vyapangiska kuti ŵanthu ŵagaŵikane. Kweni ise tikukolerana na ŵabali na ŵadumbu ŵithu pa charu chose chapasi chifukwa tikunjilirapo yayi pa ndyali.—1 Pet. 2:17.

4. (a) Kasi tikumanya wuli kuti kugomezgeka kwithu kulutilirenge kuŵa pangozi? (b) Chifukwa wuli tikwenera kunozgekerathu sono?

⁴ Nyengo zinyake uko tikukhala ŵanthu ŵakutichichizga yayi kunjira pa ndyali. Ndipouli, apo umaliro wa charu cha Satana ichi ukusendelera, kugomezgeka kwithu kulutilirenge kuŵa pangozi. Mazuŵa ghano ŵanthu ‘mbanonono’ na “ŵakajilangi,” ndipo ŵalutilirenge kuleka kukolerana na ŵanyawo. (2 Tim. 3:3, 4) Ŵabali na ŵadumbu ŵithu ŵanyake ŵasangana na masuzgo chifukwa cha kusintha kwa ndyali mu charu chawo. Lekani tikwenera kunozgekerathu sono kuti tizakalutilire kugomezgeka nanga mphanyengo yakusuzga. Tiyeni tidumbiskane vinthu vinayi ivyo tikwenera kuchita kuti tiŵe ŵakunozgeka.

5. Kasi Yehova wakughawona wuli maboma gha ŵanthu?

⁵ Chakwamba, tikwenera kuwona maboma gha ŵanthu nga umo Yehova wakughawonera. Yehova wandalenge ŵanthu na wanangwa wakuti ŵawusenge ŵanyawo, ntheura wakuwona kuti maboma gha ŵanthu ngambura kwenelera kuwusa. (Yer. 10:23) Iyo wakuwona ŵanthu wose nga ni mbumba yimoza. Kweni maboma gha ŵanthu ghagaŵaniska ŵanthu chifukwa ghakulumba chomene mtundu umoza kuluska unyake. Nangauli maboma ghanyake ghangawoneka kuti ghakuwusa makora, kweni ghangamazga yayi masuzgo ghose gha ŵanthu. Kweniso maboma agha ghakwimikana na Ufumu wa Chiuta uwo ukamba kuwusa mu 1914. Sonosono apa, Ufumu wa Chiuta umazgenge maboma ghose gha ŵanthu.—Ŵazgani Salimo 2:2, 7-9.

6. Kasi tikwenera kuŵawona wuli ŵamazaza?

⁶ Yehova wazomerezga kuti maboma gha ŵanthu ghaŵepo chifukwa nyengo zinyake ghakovwira kuti mu charu muŵe mtende. Usange mu charu muli mtende, tikupharazga makora makani ghawemi gha Ufumu wa Chiuta. (Rom. 13:3, 4) Nakuti Chiuta wakutiphalira kuti tilomberenge ŵamazaza kuti timusopenge mwamtende. (1 Tim. 2:1, 2) Nga ni Paulosi, nase para ŵanthu ŵanyake ŵatichitira nkhaza tikupempha ŵamazaza kuti ŵatovwire. (Mil. 25:11) Nangauli Baibolo likuti maboma gha ŵanthu ghakulongozgeka na Satana, kweni lindayowoyepo kuti Satana wakulongozga wamazaza waliyose payekha. (Luka 4:5, 6) Ntheura ntchiwemi yayi kuphalira waliyose kuti wamazaza munyake wakulongozgeka na Dyabulosi. Baibolo likuti tingayowoyeranga viheni munthu waliyose yayi.—Tito 3:1, 2.

7. Kasi tikwenera kugega kaghanaghaniro wuli?

⁷ Tikupulikira Yehova para tikuleka kukhozgera wandyali, panji gulu la chipani lililose nanga ni para nase tikuwona kuti fundo zake zingatovwira. Nyengo zinyake ichi chingaŵa chakusuzga kwa ise. Mwachiyelezgero, kasi mungachita wuli usange ŵanthu ŵakugaluka ŵawukira boma ilo likusuzga chomene ŵanthu kusazgapo na Ŵakaboni ŵa Yehova wuwo? Nangauli namwe mungawukira nawo lumoza yayi,  kweni kasi mukhozgerenge ŵakugaluka aŵa kuti ŵachita makora na kuŵakhumbira viwemi? (Efe. 2:2) Usange tikukhumba kulutilira kuŵa ŵakugomezgeka kwa Yehova, tikwenera kugega maghanoghano ghakuti chigaŵa chinyake ndicho chikuchita makora kuluska chinyake. Nakuti tingalongora kuti tikukhozgera chigaŵa chilichose yayi kwizira mu ivyo tikuyowoya na kuchita.

8. Kasi tikulongora wuli kuti ndise “ŵakuchenjera” kweniso “ŵakuzika”?

⁸ Chachiŵiri, tikwenera kuŵa “ŵakuchenjera nga ni njoka, kweni ŵakuzika nga ni nkhunda.” (Ŵazgani Mateyu 10:16, 17.) Tikulongora kuti tili “ŵakuchenjera” para tikuwonerathu masuzgo gha munthazi. Kweniso tikulongora kuti ndise “ŵakuzika” para tikuleka kusunkhunyika usange tasangana na masuzgo. Tiyeni tiwone masuzgo ghanyake agho tingasangana nawo na ivyo ise tingachita kuti tilutilire kuŵa ŵakugomezgeka kwa Yehova.

9. Kasi tikwenera kuchenjera na vichi para tikudumbiskana na ŵanthu?

⁹ Ivyo ŵanthu ŵakudumbirana. Tikwenera kuchenjera chomene usange ŵanthu ŵakudumbiskana nkhani zandyali. Mwachiyelezgero, para tikuphalira munthu vya Ufumu wa Chiuta, tiŵe maso kuti tileke kulongora nga kuti tikususka nesi kuzomerezga fundo za chipani chinyake panji mulongozgi munyake. M’malo mwa kudumbiskana ivyo ŵanthu ŵakukhumba kuchita kuti ŵamazge masuzgo, tikwenera kuŵalongora mu Baibolo umo Ufumu wa Chiuta uzamumazgira masuzgo gha ŵanthu. Usange ŵanthu ŵakususkana pa nkhani yinyake, nga nkhutorana kwa ŵanalume panji ŵanakazi pera, panji kufumiska nthumbo, ise tikwenera kuŵaphalira ivyo Baibolo likuyowoya na kuŵaphaliraso kuti ndivyo ise tikulondezga. Usange ŵanyake ŵakuti malango ghanyake gha charu ghamazgike panji kusinthika, tikunjilirapo yayi nesi kuŵachichizga kuti ŵenderenge ivyo Baibolo likuyowoya.

10. Kasi tingachita wuli kuti tileke kunjizgikamo mu ndyali?

¹⁰ Ivyo mawayilesi na manyuzipepara ghakuyowoya. Nyengo zinyake pa wayilesi panji mu nyuzipepara mukuŵa nkhani zakutemwera. Kanandi ivi vikuchitika para wayilesi panji nyuzipepara iyo yikwendeskeka na Boma. Usange ŵamutora makani ŵakukhozgera chigaŵa chinyake cha nkhani, tikwenera kuŵa maso na kuleka kukhozgera maghanoghano ghawo. Jifumbani kuti: ‘Kasi nkhutemwa wayilesi panji nyuzipepara yinyake chifukwa chakuti nkhukolerana na ivyo yikuyowoya pa nkhani zandyali?’ Para ni nthena, mukwenera kuchepeska kuŵazga, kutegherezga, panji kuwonelera nkhani zanthena. M’malo mwake, ntchiwemi kusankha nkhani izo zikukhozgera chigaŵa chilichose yayi pa nkhani zandyali. Nyengo zose mukwenera kukumbuka kuti ni Baibolo pera ilo lili na “mazgu ghaunenesko.”—2 Tim. 1:13.

11. Chifukwa wuli tikwenera yayi kutemwa chomene vinthu vyathupi?

¹¹ Vinthu vyakuthupi. Ntchakusuzga kulutilira kuŵa ŵakugomezgeka kwa Yehova usange tikutemwa chomene vinthu vyakuthupi. Mwachiyelezgero, m’ma 1970, Ŵakaboni ŵa Yehova ŵanandi mu Malawi ŵakaleka katundu wawo chifukwa chakukana kugura kadi la chipani. Kweni chachitima ntchakuti ŵabali na ŵadumbu ŵanyake ŵakakana kuleka umoyo wawofuwofu. Mudumbu Rute wakukumbuka ivyo vikachitikanga. Iyo wakati: “Ŵanyake tikalutira lumoza ku misasa. Kweni pamasinda, ŵakawelera na kugura kadi la chipani chifukwa mtima wawo wose ukaŵa pa katundu uyo ŵakaleka.” Ndipouli, ŵateŵeti ŵa Yehova ŵanandi ŵakuchita nthena yayi. Iwo ŵakulutilira kugomezgeka kwa Yehova nanga nipara ŵangakavuka panji kuluza katundu wawo yose.—Heb. 10:34.

12, 13. (a) Kasi Yehova wakuŵawona wuli ŵanthu? (b) Kasi tingamanya wuli kuti tamba kunotha mwambura kwenelera?

 ¹² Kujikuzga. Mazuŵa ghano, ŵanthu ŵanandi mbakujikuzga ndipo ŵakulumba chomene mtundu wawo, mitheto yawo, panji charu chawo. Kweni Yehova wakuwona kuti palije mtundu uwo ukuluska unyake. Yehova wakuwona kuti ŵanthu wose ŵakuyana waka. Nakuti kupambana kwa mitheto kukulongora waka kuti ŵanthu ŵakutemwa vinthu vyakuyana yayi. Yehova wakukhumba yayi kuti tileke mitheto yithu, nesi kuti tijiwonenge kuŵa ŵakuzirwa kuluska ŵanyithu.—Rom. 10:12.

¹³ Ntheura tileke kunotha mwambura kwenelera chifukwa cha charu na mtundu withu, ndipo tileke kughanaghana kuti mtundu withu nguwemi kuluska yinyake. Usange ndimo tikughanaghanira chingaŵa chakusuzga kuti tilutilire kuŵa ŵakugomezgeka kwa Yehova. Ivi ndivyo vikachitika mu nyengo ya Ŵakhristu ŵakwambilira. Ŵabali ŵanyake Ŵachihebere ŵakazerezganga vyokoro vya Chigiriki. (Mil. 6:1) Kasi tingamanya wuli kuti tamba kujikuzga? Kasi tikuchita wuli usange mubali panji mudumbu wakufuma ku charu chinyake watipa sachizgo pa nkhani yinyake? Kasi tikukana sachizgo lake na kuyowoya kuti, ‘Aŵa nawo, ŵakuŵa nga kuti iwo ndiwo ŵakumanya vyose! Ise kuno tikuchita kale makora?’ Usange ndimo tikuchitira, ntchiwemi kughanaghanira ulongozgi wakuzirwa wakuti: “Muŵe ŵakujiyuyura na kuwona ŵanyinu kuti ŵakumuluskani.”—Fil. 2:3.

14. Kasi lurombo lungatovwira wuli, ndipo pali ukaboni wuli?

¹⁴ Chachitatu, mukwenera kugomezga chomene Yehova. Mukwenera kulomba mzimu utuŵa kuti umovwirani kuŵa ŵakuzika kweniso ŵakujikora. Mikhaliro iyi yingamovwirani usange boma lamba kuchita vimbundi panji vinthu vyambura urunji. Para vili nthena, mungalomba Yehova kuti wamupani vinjeru ivyo vingamovwirani kuchita icho ntchakwenelera. (Yak. 1:5) Nyengo zinyake mungakakika na kuŵikika mu jele panyake kulangika mu nthowa yinyake chifukwa chakuti mukugomezgeka kwa Yehova. Para vyaŵa nthena, lombani Yehova kuti wamupani chikanga kuti mulongosore makora ku ŵanyake chifukwa icho mwakanira kunjilirapo pa ndyali. Nadi, Yehova wamovwiraninge kuti muzizipizge.—Ŵazgani Milimo 4:27-31.

15. Kasi Baibolo lingatovwira wuli kulutilira kugomezgeka? (Wonaniso bokosi lakuti, “Baibolo Likaŵawovwira Kuti Ŵalutilire Kugomezgeka.”)

¹⁵ Yehova watipa Baibolo kuti litikhozgenge. Para mukuŵerenga Baibolo, mughanaghanirengepo mavesi agho ghangamovwirani kulutilira kuŵa ŵakugomezgeka kwa Yehova. Ntchiwemi kusungilira mavesi ghanthena agha pa mtima chifukwa ghangazakamovwirani kutonda viyezgo nanga ni para mungazakaŵavya Baibolo. Baibolo lingamovwiraniso kuti mulutilire kugomezga kuti ivyo Chiuta walayizga wazamufiska nadi. Nakuti chigomezgo ichi chikutovwira kuti tizizipizge nthambuzgo. (Rom. 8:25) Ntheura sankhani mavesi agho ghakulongosora vinthu ivyo mukukhumba kuzakachita mu charu chiphya, ndipo jitorani nga mwanjira kale mu charu chiphya.

16, 17. Kasi ivyo ŵakachita ŵateŵeti ŵakugomezgeka ŵa Yehova vikutisambizgachi? (Wonani chithuzi chakwamba.)

¹⁶ Chinthu chachinayi icho chingatovwira kulutilira kugomezgeka kwa Yehova, nkhughanaghanira vya ŵateŵeti ŵakugomezgeka ŵa Yehova. Ŵanandi mwa ŵateŵeti aŵa ŵakaŵa na chikanga, kweniso ŵakasankhanga vinthu mwavinjeru. Lekani ŵakalutilira kuŵa ŵakugomezgeka. Mwachiyelezgero, mungaghanaghanira za Shadireki, Misheki, na Abedinego awo ŵakakana kusopa chikozgo cha ufumu wa Babuloni.  (Ŵazgani Daniyeli 3:16-18.) Nkhani iyi yikovwira Ŵakaboni ŵa Yehova ŵanandi mazuŵa ghano kuti ŵaŵe na chikanga na kukana kusindamira ndembera. Yesu nayo wakachitangako yayi ndyali, nesi kunjilirapo pa nkhani zinyake izo zikugaŵaniska ŵanthu. Iyo wakamanyanga kuti ivyo wachitenge vizamovwira chomene ŵasambiri ŵake. Yesu wakati: “Khwimani mtima. Ine nathereska charu.”—Yoh. 16:33.

¹⁷ Mazuŵa ghano napo, Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakuchitako yayi ndyali. Ŵanyake ŵakutambuzgika, kuŵikika mu jele, nanga nkhukomeka chifukwa chakukana kuchitako ndyali. Mwachiyelezgero, Mubali Barış wa ku Turkey, wakati: “Franz Reiter wakaŵa muwukirano uyo wakatambuzgika chifukwa chakuti wakakana kuŵa yumoza wa ŵasilikari ŵa Hitler. Usiku wakuti machero wakomekenge, Franz wakalembera anyina kalata iyo yikalongora kuti wakagomezganga chomene Yehova kweniso kuti wakaŵa na chipulikano chakukhora. Nane nkhukhumba kuŵa nga ndiyo para nasangana na chiyezgo.” ^[2]

18, 19. (a) Kasi ŵabali na ŵadumbu ŵangamovwirani wuli? (b) Kasi sono mukwenera kuchitachi?

¹⁸ Ŵabali na ŵadumbu mu mpingo winu nawo ŵangamovwirani kulutilira kuŵa ŵakugomezgeka. Para mwasangana na suzgo chonde phalirani ŵalara. Ŵalara ŵangamupani ulongozgi uwemi chomene wa mu Baibolo wa umo mungachitira na suzgo linu. Kweniso ŵabali na ŵadumbu mu mpingo ŵamukhozganinge para ŵamanya kuti muli na suzgo. Mungaŵapemphaso kuti ŵamulomberaninge kwa Yehova. Nase tikweneraso kovwira ŵabali ŵithu na kuŵalombera. (Mat. 7:12) Nkhani zakuti “Mayiko Amene a Mboni za Yehova Akumangidwa Chifukwa Chotsatira Zimene Amakhulupirira” pa webusayiti ya jw.org/ny zingamovwirani kumanya ŵabali na ŵadumbu ŵanyake awo mungaŵalombera chifukwa cha masuzgo agho ŵakukumana nawo. Nkhani izi mungazisanga pa jw.org/ny, nakuluta pa MALO A NKHANI na kudofya pa ZOKHUDZANA NDI MALAMULO. Mungasankhapo mazina ghachoko waka gha ŵabali na ŵadumbu na kuŵazunura mu lurombo kuti Yehova waŵawovwire kuŵa na chikanga kweniso kuti ŵalutilire kuŵa ŵakugomezgeka kwa iyo.—Efe. 6:19, 20.

¹⁹ Apo umaliro wa charu ichi ukusendelera, tikukhazga kuti maboma gha ŵanthu ghalutilirenge kutichichizga kuti nase tinjire ndyali. Ntheura tikwenera kunozgekerathu sono kuti para vyatichitikira, tilutilire kugomezgeka kwa Yehova na Ufumu wake nangauli tikukhala mu charu chambura kukolerana ichi.