Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

“Mweruzgi wa Charu Chose Chapasi” Nyengo Zose Wakuchita Urunji

“Mweruzgi wa Charu Chose Chapasi” Nyengo Zose Wakuchita Urunji

“Iyo ni Jalawe, mulimo wake ngwakufikapo, nthowa zake zose mburunji.”—DOTO. 32:4.

SUMU: 112, 89

1. Kasi Abrahamu wakalongora wuli kuti wakagomezganga kuti Yehova wakuchita vinthu mwaurunji? (Wonani chithuzithuzi chakwamba.)

“ASI Mweruzgi wa charu chose chapasi wachitenge icho ntchakunyoloka?” (Gen. 18:25) Fumbo ili likulongora kuti Abrahamu wakagomezganga kuti Yehova weruzgenge mwaurunji Sodomu na Gomora. Abrahamu wakaŵa na chigomezgo chose kuti Yehova wangachita yayi mwambura urunji na “kukoma murunji pamoza na muheni.” Abrahamu wakawona kuti kuchita nthena “ntchambura kwenelera.” Vyaka 400 kumanyuma, Yehova wakajiyowoya kuti: “Iyo ni Jalawe, mulimo wake ngwakufikapo, nthowa zake zose mburunji. Chiuta wakugomezgeka, wambura ubendezi. Iyo ni murunji na wakunyoloka.”—Doto. 31:19; 32:4.

2. Chifukwa wuli Yehova wakuchita mwaurunji nyengo zose?

2 Chifukwa wuli Abrahamu wakagomezganga kuti Yehova wakweruzga mwaurunji nyengo zose? Chifukwa Yehova ndiyo mweneko wa urunji na weruzgi wakunyoloka. Mu Malemba gha Chihebere, mazgu ghakuti “urunji” na “weruzgi wakunyoloka,” kanandi ghakwendera lumoza. Mazgu ghakuti chakunyoloka na chakwenelera ghakuyana waka. Pakuti Yehova ni mweneko wa urunji, nyengo zose wakuchita chilichose mwakunyoloka. Mazgu ghake ghakuti: “Iyo wakutemwa urunji na weruzgi wakunyoloka.”—Sal. 33:5.

3. Zunurani vinthu vyambura urunji ivyo vikuchitika mu charu.

3 Chifukwa chakuti pa charu chapasi palije urunji, ŵanthu ŵa mitima yiwemi ŵakupembuzgika kumanya kuti Yehova wakuchita vinthu mwaurunji nyengo zose. Nyengo zinyake ŵanthu ŵakuŵapa mulandu pa vinthu ivyo ŵandanange. Pali ŵanthu ŵanyake awo ŵali kukakika na kuŵikika mu jele uku ŵalije mulandu. Pa milandu yinyake, ŵanthu ŵakufuma mu jele para ŵapima DNA na kusanga ukaboni wakuti ŵalije mulandu. Kweni ŵakuŵafumiska pamanyuma pakuti ŵagwira jele vyaka vinandi. Ivi vikupangiska ŵanthu kuti ŵasuzgikenge maghanoghano na kuŵa ŵakali chomene. Kweni pali vinthu vinyake vyambura urunji ivyo Ŵakhristu vingaŵakwenyerezga chomene.

MU MPINGO

4. Kasi Mkhristu wangayezgeka wuli?

4 Kanandi Ŵakhristu ŵakukhazga kuti vinthu vyambura urunji ŵakwenera kuchita mbanthu ŵakuwaro. Kweni chipulikano chithu chingayezgeka para tingawona kuti mubali panji mudumbu mu mpingo, ŵamuchitira vinthu vyambura urunji panji ŵachitira ise. Kasi mungachita wuli para vinthu ivi vyamuchitikirani mu mpingo, panji Mkhristu munyinu wamukhuŵazgani? Kasi mukhuŵarenge?

5. Chifukwa wuli tikwenera yayi kuzizwa para vinthu vyambura urunji vyachitika mu mpingo?

5 Chifukwa chakuti tose ndise ŵakwananga, vingachitika kuti ŵabali na ŵadumbu ŵangatikhuŵazga, panji ndise tingaŵakhuŵazga. (1 Yoh. 1:8) Nangauli ivi vikuchitika viŵi yayi, kweni para vyachitika, Ŵakhristu ŵakugomezgeka ŵakuzizwa yayi panji kukhuŵara. Yehova watipa ulongozgi uwemi chomene mu Mazgu ghake kuti tilutilire kugomezgeka para Ŵakhristu ŵanyithu ŵatichitira vinthu vyambura urunji.—Sal. 55:12-14.

6, 7. Kasi mubali munyake wakakumana na suzgo wuli? Kasi wakachita wuli?

6 Wonani ivyo vikachitikira mubali Willi Diehl. Kwambira mu 1931, Mubali uyu wakateŵetera mwakugomezgeka pa Beteli ya ku Bern, Switzerland. Mu 1946, wakanjira Sukulu ya Giliyadi, kilasi nambara 8, ku New York, U.S.A. Wakati wamalizga sukulu iyi, wakamba kwendera dera ku Switzerland. Mu nkhani yakulongosora umoyo wake, Mubali Diehl wakati: “Mu Meyi 1949, nkhamanyiska ofesi ya munthavi ku Bern, kuti nkhukhumba kutora.” Kasi mukumanya ivyo ŵakamuzgora? Iyo wakati: “Ŵakanizgora kuti kwamba sono mauteŵeti ghose wapokeka, ndiwe waka mupayiniya wanyengozose.” Mubali Diehl wakalutilira kulongosora kuti: “Nkhazomerezgekanga yayi kuyowoya nkhani. . . . Ŵabali ŵanandi ŵakaleka kutitawuzga, ŵakachitanga nase nga ndise ŵakusezgeka.”

7 Kasi Mubali Diehl wakachita wuli? Iyo wakati: “Tikamanya kuti Malemba ghakukanizga yayi kutora panji kutengwa. Ntheura tikalombanga kwa Yehova na kugomezga chomene mwa iyo.” Pamanyuma, ofesi yikawona mwakwenelera nkhani yakukhwaskana na nthengwa, ndipo mubali Diehl wakapikaso mauteŵeti ghake. Yehova wakamutumbika Mubali uyu chifukwa chakuti wakagomezgeka. * Ntchiwemi kujifumba kuti, ‘Kasi nane ningachita nthena para ŵanyane ŵanganichitira vinthu vyambura urunji? Kasi ningazikira na kulindilira kuti Yehova ndiyo wachitepo kanthu, panji ningachitapo kanthu nekha kwambura kugomezga Yehova?’—Zinth. 11:2; ŵerengani Mika 7:7.

8. Chifukwa wuli nyengo zinyake mungachimbilira kuyowoya kuti munyinu, panji imwe ŵamuchitirani vinthu vyambura urunji?

8 Nyengo zinyake mungachimbilira waka kuyowoya kuti mubali munyake mu mpingo panji imwe ŵamuchitirani vinthu vyambura urunji, uku ndimo viliri yayi. Ivi vingachitika chifukwa chakuti tili ŵakwananga ndipo tingawona vinthu mwambura kwenelera. Panji chifukwa chakuti tikumanya yayi nkhani yose. Kwali nkhani iyo yachitika njaunenesko panji yayi, tikwenera kulomba wovwiri kwa Yehova na kugomezga kuti watovwirenge. Para tachita nthena, vitovwirenge kuti tileke ‘kukwiyira Yehova.’—Ŵerengani Zintharika 19:3.

9. Kasi mu nkhani iyi tidumbiskanenge za njani?

9 Tiyeni tiwone vinthu vitatu vyambura urunji ivyo vikachitika pakati pa ŵanthu ŵa Yehova mu nyengo yakale. Mu nkhani iyi, tidumbiskanenge za muzukuru wa Abrahamu, Yosefe, uyo ŵakuru ŵake ŵakamuchitira vinthu vyambura urunji. Mu nkhani yakulondezgapo, tizamuwona umo Yehova wakachitira na Fumu ya Israyeli, Ahabu, kweniso ivyo mpositole Petrosi wakachita ku Antiyoke Siriya. Apo tikudumbiskana za ŵanthu aŵa, wonani ivyo mungasambirako. Vimovwiraninge kuchita makora vinthu vyauzimu na kulutilira kuŵa paubwezi na Yehova para mukuwona kuti ŵanthu ŵamuchitirani vinthu vyambura urunji.

YOSEFE ŴAKAMUCHITIRA VINTHU VYAMBURA URUNJI

10, 11. (a) Ni vinthu wuli vyambura urunji ivyo vikachitikira Yosefe? (b) Kasi Yosefe wakasanga mwaŵi wuli apo wakaŵa mu jele?

10 Yosefe wakaŵa muteŵeti wakugomezgeka wa Yehova uyo nyengo yinyake, ŵakuru ŵake ŵandopa yimoza ŵakamuchitira vinthu vyambura urunji. Ichi chikamupweteka chomene Yosefe. Apo wakaŵa na vyaka vya m’ma 17, ŵakuru ŵake ŵakamwiba na kumuguliska kuŵa muzga. Ŵakamuguliska ku Eguputo. (Gen. 37:23-28; 42:21) Pakati pajumpha nyengo uku wachali mu charu chaŵene, ŵakamupusikizgira kuti wakakhumbanga kukolelera mwanakazi wa Farawo. Ŵakamujalira mu jele kwambura mulandu. (Gen. 39:17-20) Vyaka vyose ivyo Yosefe wakaŵira muzga, ndiposo ivyo wakakhala mu jele vikakwana 13. Kasi ivyo vikachitikira Yosefe, vingatovwira wuli para Mkhristu munyithu watichitira vyambura urunji?

11 Yosefe wakaŵa na mwaŵi wakuphalira kayidi munyake ivyo vikamuchitikira. Kayidi uyu, wakaŵa wakupelekera vyakumwa kwa fumu. Panyengo iyi, Yosefe na wakupelekera vyakumwa ŵakaŵa lumoza mu jele. Wakupelekera vyakumwa wakalota loto ndipo Yosefe wakamuphalira ng’anamuro lake. Yosefe wakaphalira wakupelekera vyakumwa kuti wawelerenge pa udindo wake mu nyumba yachifumu ya Farawo. Apo Yosefe wakamuphaliranga ng’anamuro la loto lake, wakasangirapo mwaŵi kumuphalira umo vinthu vikaŵira kuti iyo wasangike mu jele. Tingasambirako vinthu vyakuzirwa ku ivyo Yosefe wakayowoya na kuchita.—Gen. 40:5-13.

12, 13. (a) Kasi mazgu agho Yosefe wakaphalira wakupelekera vyakumwa, ghakulongora wuli kuti wakakhalapo waka chete yayi pa masuzgo ghake? (b) Kasi ni nkhani wuli iyo Yosefe wakamuphalirapo yayi wakupelekera vyakumwa?

12 Ŵerengani Genizesi 40:14, 15. Yosefe wakajiphara kuti wakachita “kwibika.” Mu chiyowoyero chakwambilira, mazgu agha ghakulongora kuti ŵakamwiba. Apa vikulongora kuti ŵakamuchitira vinthu vyambura urunji. Yosefe wakayowoya mwambura kubisa kuti wakakhala mu jele kwambura mulandu. Lekani wakapempha wakupelekera vyakumwa kuti wakaphalire Farawo vya iyo. Chifukwa wuli? Yosefe wakati: “Mwakuti nifume mu malo ghano.”

13 Kasi mazgu agho Yosefe wakaphalira wakupelekera vyakumwa, ghakulongora kuti wakakhalapo waka chete pa masuzgo ghake? Yayi. Iyo wakamanyanga kuti ivyo vikamuchitikira vikaŵa vyambura urunji. Yosefe wakalongosolera wakupelekera vyakumwa nkhani yose chifukwa wakawonanga kuti panji wangamovwira. Kweni palije lemba ilo likuyowoya kuti Yosefe wakaphalirapo munthu munyake kuti ŵakuru ŵake ŵakamuguliska. Farawo nayo wakamuphalirapo yayi. Apo ŵakuru ŵake ŵakiza ku Eguputo, Yosefe wakawezgerapo mtende na ŵakuru ŵake. Farawo wakaŵapokelera na kuŵaphalira kuti ŵize na kuzakazenga ku Eguputo kuti ŵazakasangwe na “viwemi vyose vya mu charu.”—Gen. 45:16-20.

Mazgu ghaheni ghanganangirathu vinthu (Wonani ndime 14)

14. Ni vichi vingatovwira kuti tileke kuyowoya mazgu ghaheni para Mkhristu munyithu watichitira vinthu vyambura urunji?

14 Para Mkhristu wakuwona kuti ŵamuchitira vinthu vyambura urunji, wakwenera kuŵa maso kuti waleke kusesa. Ntchiwemi waka kupenja wovwiri ku ŵalara na kuŵaphalira usange mubali panji mudumbu munyake wachita zakwananga zikuru. (Lev. 5:1) Kweni para Mkhristu munyithu wachita zakwananga zikuru yayi, tingachita makora kumazga tekha ivyo tabudirana kwambura kuphalira munthu waliyose, nanga ŵangaŵa ŵalara. (Ŵerengani Mateyu 5:23, 24; 18:15.) Tikwenera kulondezga fundo za mu Baibolo para tapambana maghanoghano na Mkhristu munyithu. Nyengo zinyake tingawamo tekha kuti munyithu wakatichitira nadi vinthu vyambura urunji yayi. Tingawona kuti tikachita makora kuleka kuyikuzga nkhani iyo, na kuleka kuyowoya viheni vya Mkhristu munyithu. Kumbukani kuti kwali ndise tabudiska panji yayi, kweni vinthu vinganangikirathu para tikuyowoya mazgu ghakulasa. Para ndise ŵakugomezgeka kwa Yehova na ku ŵabali ŵithu, tichitenge nthena yayi ku ŵabali ŵithu. Pakuyowoya za “uyo wakwenda kwambura kafukwa,” wamasalimo wakati: “Wakusesa chara na lulimi lwake, wakumuchitira chiheni chara mzengezgani wake, nanga nkhulengeska ŵabwezi ŵake.”—Sal. 15:2, 3; Yak. 3:5.

KUMBUKANI KUTI UBWEZI WINU NA YEHOVA NGWAKUZIRWA CHOMENE

15. Kasi Yosefe wakatumbikika wuli chifukwa cha kuŵa paubwezi na Yehova?

15 Yosefe wakamutemwanga chomene Yehova ndipo nase tingasambirako. Vyaka 13 ivyo wakasangana na masuzgo, Yosefe wakawonanga vinthu nga umo Yehova wakuviwonera. (Gen. 45:5-8) Pa masuzgo ghose agho Yosefe wakakumana nagho, wakayimbapo mulandu yayi Yehova. Nangauli wakaluwa yayi masuzgo agho wakakumana nagho, kweni wakakhuŵara yayi na masuzgo agha. Chakuzirwa ntchakuti wakazomerezga yayi kuti maubudi, ndiposo vyakuchita vya ŵanyake vimutondeske kugomezgeka kwa Yehova. Chifukwa chakuti Yosefe wakagomezgeka kwa Yehova, wakawona umo Yehova wakamazgira vinthu vyambura urunji. Wakawonaso umo wakamutumbikira pamoza na banja lake.

16. Chifukwa wuli tikwenera kusendelera chomene kwa Yehova para Mkhristu munyithu watichitira vinthu vyambura urunji?

16 Nase tikwenera kuwona ubwezi withu na Yehova kuŵa wakuzirwa ndipo tikwenera kuwuvikilira. Tileke kuzomerezga maubudi gha ŵabali ŵithu kuti ghatipatuske ku chitemwa cha Chiuta na kuleka kumusopa. (Rom. 8:38, 39) Kweni para Mkhristu munyithu watichitira vinthu vyambura urunji, tiyeni tiŵe nga ni Yosefe. Tisendelere chomene kwa Yehova, na kuwona vinthu nga umo iyo wakuviwonera. Para tachita vyose ivyo vikukhumbikwa, na kulondezga ulongozgi wa mu Malemba pa nkhani iyo, tikwenera kulekera Yehova na kugomezga kuti wazamumazga nkhani iyo panyengo yake ndiposo munthowa yake.

GOMEZGANI “MWERUZGI WA CHARU CHOSE CHAPASI”

17. Kasi tingalongora wuli kuti tikugomezga “Mweruzgi wa charu chose chapasi”?

17 Pakuti tili mu charu chiheni, tikumanenge na vinthu vyambura urunji. Nyengo zinyake vinthu vyambura urunji vingamuchitikirani panji vingachitikira munthu uyo mukumumanya. Panji mungaviwona mu mpingo. Lekani kukhuŵara para vyaŵa nthena. (Sal. 119:165) Kweni pakuŵa ŵateŵeti ŵa Chiuta, tikwenera kumulomba na kumugomezga chomene. Kweniso tikwenera kujiyuyura na kumanya kuti tikumanya vyose yayi. Tikweneraso kukumbuka kuti panji tikuwona vinthu mwambura kwenelera chifukwa chakuti tili kubabika ŵakwananga. Nga umo tasambilira nkhani ya Yosefe, tikwenera yayi kuyowoya viheni vya Ŵakhristu ŵanyithu chifukwa tinganangirathu vinthu. M’malo mwa kumazga tekha vinthu, tiyeni tigomezge Yehova na kulindilira mwakuzikira kuti iyo ndiyo wamazge nkhani. Para tachita nthena, tiŵenge paubwezi na Yehova, kweniso watitumbikenge nga umo wakatumbikira Yosefe. Tikwenera kugomezga kuti Yehova, “Mweruzgi wa charu chose chapasi,” wachitenge icho ntchakunyoloka nyengo zose chifukwa “nthowa zake zose mburunji.”—Gen. 18:25; Doto. 32:4.

18. Kasi mu nkhani yakulondezgapo tizamudumbiskana vichi?

18 Mu nkhani yakulondezgapo, tizamudumbiskana vinthu vinyake viŵiri vyambura urunji ivyo vikachitika pakati pa ŵateŵeti ŵa Yehova mu nyengo yakale. Ivi vizamutovwira kumanya kuti kujiyuyura na kuŵa na mtima wakugowokera, vikukolerana na umo Yehova wakuwonera urunji.

^ ndime 7 Mungawona nkhani yakulongosora umoyo wa Willi Diehl mu Gongwe la Mulinda Lachingelezi la Novembala 1, 1991.