1. (a) Kasi Yefita na Hana ŵakayananga pa nkhani wuli? (Wonani chithuzithuzi chakwamba.) (b) Kasi tizgorenge mafumbo wuli?

YEFITA wakaŵa mulongozgi wankhongono chomene; Hana wakaŵa wakujilambika chomene. Yefita wakaŵa wachikanga kweniso wakamanyanga kurwa nkhondo. Hana wakaŵa wakujiyuyura kweniso wakapweleleranga makora nyumba yake. Yefita na Hana, muwoli wa Elikana, ŵakasopanga Chiuta yumoza. Kasi iwo ŵakayanangaso pa nkhani wuli? Wose ŵakalapa kwa Chiuta, ndipo ŵakafiska ivyo ŵakalapa. Tose mazuŵa ghano tingasambirako kwa Yefita na Hana para tikulapa kwa Yehova. Kweni pali mafumbo ghanyake agho tikwenera kuzgora. Kasi kulapa ni vichi? Kasi Chiuta wakuviwona wuli ivyo talapa? Tingasambirako vichi kwa Yefita na Hana?

2, 3. (a) Kasi kulapa ni vichi? (b) Kasi Malemba ghakuti Chiuta wakuwona wuli ivyo talapa?

² Nga umo Baibolo likuyowoyera, munthu wakulapa para wakulayizga Chiuta chinthu chinyake. Wangalayizga kuti wachitenge chinthu chinyake, wapelekenge chawanangwa, wachitenge uteŵeti unyake, panji wachitenge yayi vinthu vinyake. Munthu wakukhumba yekha kuti walape. Chiuta wakuzirwiska chomene ivyo munthu walayizga. Wakuwona kuti ni vyakupatulika chifukwa munthu  wakuchita kulapa, ndipo pakuŵa vinthu vinyake ivyo wakuyowoya kuti wachitenge panji yayi. (Gen. 14:22, 23; Heb. 6:16, 17) Kasi Malemba ghakuti Chiuta wakuwona wuli ivyo tikulapa?

³ Dango la Mozesi likati: “Usange munthu walayizga Yehova panji walapa . . . chinthu chinyake pa umoyo wake, waleke kuswa layizgo lake. Wachite vyose ivyo walapa kuti wachitenge.” (Maŵa. 30:2) Pamanyuma, Solomoni wakalemba kuti: “Para wachita chilapo kwa Chiuta, ungaziwulikanga chara kuchifiska, pakuti wakukondwa nawo chara ŵazeleza. Ufiskenge ivyo walapa.” (Muph. 5:4) Yesu nayo wakayowoyapo kuti kulapa ni nkhani yamaseŵera yayi, wakati: “Mukapulikaso kuti ŵanthu ŵa mu nyengo yakale ŵakaphalirika kuti: ‘Ungalapanga kwambura kuchita chara, kweni ufiskenge vilapo vyako kwa Yehova.’”—Mat. 5:33.

4. (a) Chifukwa wuli kulapa kwa Chiuta ni nkhani yamaseŵera yayi? (b) Kasi tikukhumba tisambireko vichi kwa Yefita na Hana?

⁴ Tawona kuti ni nkhani yamaseŵera yayi kulapa kwa Chiuta. Ubwezi withu na Yehova ungamara para tingatondeka kufiska ivyo talapa. Davide wakalemba kuti: “Ni njani wangakwera mu phiri la Yehova, ndipo ni njani wangimilira mu malo ghake ghakupatulika? Waliyose uyo . . . wandachitepo chilapo chautesi na umoyo wa [Yehova], nesi kulapa mwaupusikizgi.” (Sal. 24:3, 4; mazgu ghamusi.) Kasi Yefita na Hana ŵakalapa vichi? Kasi chikaŵa chipusu kufiska ivyo ŵakalapa?

5. Kasi Yefita wakalapa vichi? Ndipo chikachitika ntchivichi?

⁵ Yefita wakafiska ivyo wakalayizga Yehova apo wakalutanga kukarwa nkhondo na Ŵaamoni, awo ŵakasuzganga ŵanthu ŵa Chiuta. (Ŵeru. 10:7-9) Chifukwa cha kukhumba kuthereska Ŵaamoni, Yefita wakalapa kuti: “Usange mwapeleka Ŵaamoni mu woko lane, waliyose uyo wafumenge pa mulyango wa nyumba yane kuzakakumana nane para nawera mu mtende kufuma ku Ŵaamoni waŵenge wa Yehova.” Ntchivichi chikachitika? Ŵaamoni ŵakathereskeka, ndipo mwana wake yekha na yekha, uyo wakaŵa msungwana ndipo wakamutemwanga chomene, ndiyo wakiza kuzakamupokelera apo wakaweranga ku nkhondo. Mwana wake ndiyo wakeneranga ‘kuŵa wa Yehova.’ (Ŵeru. 11:30-34) Kasi ni vichi ivyo mwana uyu wakeneranga kuchita?

6. (a) Kasi chikaŵa chipusu kuti Yefita na mwana wake ŵafiske ivyo wakalapa kwa Chiuta? Longosorani. (b) Kasi lemba la Dotoronome 23:21, 23 na Salimo 15:4 likutiphalira vichi pa nkhani ya kulapa kwa Chiuta?

⁶ Mwana wa Yefita kuti wazomere kufiska ivyo awiske ŵakalapa, wakeneranga kuteŵetera Yehova umoyo wose. Kasi Yefita wakalapa mwakuchimbilira? Yayi. Panji wakamanyanga kuti mwana wake msungwana ndiyo wangamba kumupokelera. Nangauli ndimo vikaŵira, kweni chikaŵa chakusuzga chomene kwa iyo na mwana wake kufiska ivyo wakalapa. Ŵakajinora chomene nkhanira. Lekani Yefita wakati wawona mwana wake “wakapalura vyakuvwara vyake,” ndipo wakati mtima wake wasweka. Mwana wake ‘wakalilira umwali wake.’ Chifukwa wuli? Yefita wakaŵavya mwana mwanalume ndipo na umo vikaŵira apa, mwana wake msungwana wakaŵa kuti wangatengwaso yayi na kumubabira ŵazukuru. Mphapu ya Yefita yikamalira penepapa. Nangauli vikaŵa nthena, kweni ndicho chikaŵa chakuzirwa chomene yayi. Yefita wakati: “Nili kumujulira mulomo wane Yehova, ndipo ningawezga chara.” Ndipo mwana wake wakati: “Chitani kwa ine nga umo mwalayizgira.” (Ŵeru. 11:35-39) Aŵa mbanthu ŵakugomezgeka awo ŵakaghanaghanapo yayi za kuswa phangano ilo ŵakalapa kwa Chiuta  Wapachanya Nkhanira nanga vingasuzga wuli.—Ŵerengani Dotoronome 23:21, 23; Salimo 15:4.

7. (a) Kasi Hana wakalapa vichi, ndipo chifukwa wuli? Ntchivichi chikachitika? (b) Kasi ivyo Hana wakalapa vikamukhwaska wuli Samuyeli? (Wonani mazgu ghamusi.)

⁷ Hana nayo wakafiska ivyo wakalapa kwa Yehova. Iyo wakalayizga Chiuta apo wakasuzgika chomene maghanoghano chifukwa wakaŵa chumba ndipo muwolimwa munyake wakakhaliranga waka kumunena. (1 Sam. 1:4-7, 10, 16) Hana wakapungulira Chiuta ivyo vikaŵa ku mtima kwake, ndipo wakalapa kuti: “A Yehova wa mawumba, usange mulaŵiskenge pa suzgo ya ine muteŵeti winu na kunikumbuka, kumuluwa chara muteŵeti winu na kumupa muteŵeti winu mwana msepuka, mbwenu nizamumupeleka kwa Yehova mazuŵa ghose gha umoyo wake. Chakumetera chizamukhwaskako chara ku mutu wake.” * (1 Sam. 1:11) Chiuta wakamuzgora Hana, ndipo wakababa mwana mwanalume. Hana wakakondwa chomene. Kweni wakaluwa yayi ivyo wakalapa kwa Chiuta. Wakati wababa mwana, wakati: “Nkhamulomba kwa Yehova.”—1 Sam. 1:20.

8. (a) Kasi chikaŵa chipusu kwa Hana kuti wafiske ivyo wakalapa? (b) Kasi ivyo Davide wakayowoya mu Salimo 61, vikutikumbuska vichi za Hana?

⁸ Samuyeli ŵakati ŵamulekeska bele apo wakaŵa na vyaka vitatu, Hana wakachita ivyo wakalapa kwa Chiuta. Wakaghanaghanapo yayi kuti waleke kufiska ivyo wakalayizga. Wakatora Samuyeli na kuluta nayo ku chihema ku Shilo kwa Eli, Wasembe Mukuru. Hana wakati: “Msepuka uyu ndiyo nkhalombanga, ndipo Yehova wanipa icho nkhalomba kwa iyo. Sono nane nkhumupeleka kwa Yehova. Mazuŵa ghake ghose wapelekeka kwa Yehova.” (1 Sam. 1:24-28) “Msepuka Samuyeli wakalutilira kukura pamaso pa Yehova” ku Shilo. (1 Sam. 2:21) Kweni kasi Hana wakajipulika wuli? Wakamutemwanga chomene mwana wake, kweni sono ŵawonanenge mwa apo na apo. Hana wakwenera kuti wakamusoŵanga chomene mwana wake. Wakadokeranga nga wangamupakata, kumuvumbatira, kuseŵera nayo, kumulera, na kuchita vyose ivyo mama wakuchitira mwana wake. Kweni Hana wakadandawurapo yayi kuti wakalapa kwa Chiuta. Mtima wake ukasekelera mwa Yehova.—1 Sam. 2:1, 2; ŵerengani Salimo 61:1, 5, 8.

9. Kasi tidumbiskanenge mafumbo wuli?

⁹ Pakuti sono tapulikiska kuti ni nkhani yamaseŵera yayi kulapa kwa Chiuta, tiyeni tidumbiskane mafumbo agha: Ni vinthu wuli ivyo Taŵakhristu tingalapa? Chifukwa wuli tikwenera kuŵikapo mtima kuti tifiskenge ivyo talapa?

10. Kasi chilapo chakuzirwa chomene icho Mkhristu wakuchita ntchakuti wuli? Ndipo chikulongorachi?

¹⁰ Chilapo chakuzirwa chomene icho Mkhristu wakuchita nkhujipeleka kwa Yehova. Chifukwa wuli? Chifukwa munthu wakulomba kwayekha ndipo wakulayizga Yehova kuti wamuteŵeterenge umoyo wake wose visuzge viti wuli. Nga umo Yesu wakayowoyera, munthu ‘wakujipata’ na kulapa kuti waŵikenge pakwamba khumbo la Chiuta. (Mat. 16:24) Kufuma pa zuŵa ili, ‘wakuŵa wa Yehova.’ (Rom. 14:8) Waliyose uyo wakulapa kuti wajipeleka kwa Chiuta, wakwenera kuyiwona mwakupepuka yayi nkhani iyi, chifukwa wamasalimo wakalemba kuti: “Kasi ningamuwezgera vichi Yehova pa viwemi vyose ivyo wanichitira? Nifiskenge vilapo vyane kwa Yehova pamaso pa ŵanthu ŵake wose.”—Sal. 116:12, 14.

11. Chikachitika ntchivichi apo mukabatizikanga?

 ¹¹ Kasi muli kujipeleka kwa Yehova na kubatizika kulongora kuti mwajipeleka nadi? Para ni nthena, muli kuchita makora chomene. Kumbukani kuti pa zuŵa ilo mukabatizikiranga, ŵanthu ŵakachitira ukaboni. Mukafumbika usange mukajipeleka nadi kwa Yehova na kumanya makora kuti “para mwajipeleka kwa Yehova na kubatizika, ndikuti ndimwe Kaboni wa Yehova ndipo muli mu gulu ilo Chiuta wakulilongozga.” Mazgoro ghinu ghakalongora kuti mwazomera pakweru kuti mwajipeleka ndipo mukaŵa ŵakwenelera kubatizika na kuŵa muteŵeti wa Yehova. Yehova wakakondwa chomene.

12. (a) Kasi tingachita makora kujifumba mafumbo wuli? (b) Kasi Petrosi wakati tikwenera kuŵa na mikhaliro wuli?

¹² Para munthu wabatizika ndikuti kwamara yayi. Wakwenera kulutilira kuteŵetera Chiuta mwakugomezgeka. Tingajifumba kuti: ‘Kasi nkhukura mwauzimu kufuma pa zuŵa ilo nkhabatizikira? Kasi nichali kuteŵetera Yehova na mtima wose? (Kol. 3:23) Kasi nkhulomba kwa Chiuta, kuŵerenga Baibolo, kwiza pa maungano gha mpingo, na kupharazga nyengo zose? Panji kasi nkhuwelera nyuma pa vinthu vyauzimu? Mpositole Petrosi wakalongosora kuti tingawelera nyuma yayi pa vinthu vyauzimu  usange ku chipulikano chithu tikusazgako kumanya, kuzizipizga, na kusopa Chiuta mwakujipeleka.—Ŵerengani 2 Petrosi 1:5-8.

13. Kasi uyo wajipeleka na kubatizika wakwenera kumanya vichi?

¹³ Para talapa kwa Chiuta tikusinthaso yayi. Para munthu wakuwona kuti wavuka kuteŵetera Chiuta, panji kuti wangafiska yayi kuchita ivyo Mkhristu wakwenera kuchita, waleke kuyowoya kuti wakajipeleka na mtima wose yayi, ndipo ubatizo wake ukaŵa wambura ntchito. * Vyose ivyo wakachita, vikalongora kuti wajipeleka na mtima wose kwa Chiuta. Yehova wazamumweruzga kuyana na ivyo wakuchita, kweniso wangasezgeka mu mpingo para wachita zakwananga zikuru. (Rom. 14:12) Ise mphanyi tayezgayezga kuchita ivyo tingafiska kuti tileke ‘kusida chitemwa icho tikaŵa nacho pakwamba.’ Tikukhumba kuti Yesu wazakatiphalire kuti: “Nkhumanya milimo yako, chitemwa chako na chipulikano chako, uteŵeti wako, kuzizipizga kwako, kweniso kuti milimo yako yasono njinandi kuluska ya pakwamba.” (Chivu. 2:4, 19) Kuti Yehova wakondwe nase, tiyeni tilutilire kuchita vinthu kuyana na ivyo tikalapa pakujipeleka.

14. Kasi chilapo chinyake chakuzirwa chomene icho Mkhristu wakuchita ntchakuti wuli, ndipo chifukwa wuli?

¹⁴ Chilapo chinyake chakuzirwa chomene icho Mkhristu wakuchita ni para wakunjira mu nthengwa. Chifukwa wuli? Chifukwa nthengwa njakupatulika. Awo ŵakutorana ŵakulapa panthazi pa Chiuta na ŵakaboni ŵanandi. Ŵakulayizga kuti ŵazamutemwana, kupwelelerana, na kuchindikana “nyengo yose iyo wose ŵaŵiri ŵaŵirenge na umoyo pa charu chapasi mwakukolerana na khumbo la Chiuta.” Nangauli ŵanyake ŵakuyowoya mazgu agha ndendende yayi, kweni nawo ŵakulapa pamaso pa Chiuta. Para ŵatorana, ŵakuŵa mfumu na muwoli, ndipo ŵakwenera kukhala lumoza mu nthengwa umoyo wawo wose. (Gen. 2:24; 1 Kor. 7:39) Kuyana na ivyo Yesu wakayowoya, “pa chifukwa ichi, icho Chiuta wagumanya pamoza munthu waleke kupatura.” Mfumu, muwoli, panji munthu waliyose walije mazaza ghakupatura. Lekani awo ŵakunjira mu nthengwa ŵakwenera yayi kughanaghana kuti ŵazamulekana.—Mrk. 10:9.

15. Chifukwa wuli Ŵakhristu ŵakwenera yayi kuwona nthengwa nga umo ŵanthu ŵa ku charu ŵakuwonera?

¹⁵ Unenesko ngwakuti palije nthengwa yambura masuzgo. Nthengwa yikupangika na ŵanthu ŵaŵiri ŵakwananga. Lekani Baibolo likuti ŵakutorana “ŵaŵenge na suzgo.” (1 Kor. 7:28) Chachitima ntchakuti ŵanthu ŵanandi mazuŵa ghano ŵakuwona nthengwa mwambura kwenelera. Para ŵasangana na masuzgo, ŵakumazga nthengwa. Kweni Ŵakhristu ŵaunenesko ŵakwenera kuchita nthena yayi. Kuleka kufiska ivyo walapa pakunjira mu nthengwa, vikuyana waka na kupusika Chiuta, ndipo Chiuta wakutinkha utesi. (Lev. 19:12; Zinth. 6:16-19) Mpositole Paulosi wakalemba kuti: “Kasi uli wakukakika ku muwoli? Leka kukhumba kufwatuka.” (1 Kor. 7:27) Paulosi wakayowoya nthena chifukwa wakamanyanga kuti Yehova wakutinkha upusikizgi na kupatana.—Mal. 2:13-16.

16. Kasi Baibolo likuyowoya vichi pa nkhani yakumazga nthengwa na kupatukana?

¹⁶ Yesu wakasambizga kuti nthengwa yingamara pekha usange munyake wa mu nthengwa wachita uleŵi ndipo wasankha kuleka kumugowokera uyo wachita uleŵi. (Mat. 19:9; Heb. 13:4) Wuli pakuyowoya za kupatukana mu nthengwa? Baibolo likulongosora makora pa nkhani iyi. (Ŵerengani 1 Ŵakorinte 7:10, 11.) Baibolo likuyowoya yayi vifukwa ivyo  ŵanthu ŵangapatukirana. Kweni Ŵakhristu ŵanyake ŵakuwona kuti pali vifukwa vinyake vyakupulikikwa ivyo ŵanthu ŵangapatukirana. Vingaŵa kuti umoyo wa munyake wakuthupi uli pangozi chomene. Panji chifukwa chakuti munyake wa mu nthengwa wakumukanizga kusopa Chiuta. *

17. Kasi ŵakutorana ŵakwenera kuchita wuli kuti ŵalutilire kukolerana mu nthengwa yawo?

¹⁷ Para mubali panji mudumbu wakufumba ulongozgi ku ŵabali ŵalara pa masuzgo gha mu nthengwa, ŵalara ŵakwenera kufumba dankha usange ŵakutorana ŵali kuwonelerapo mwasonosono vidiyo ya mutu wakuti Kasi Chitemwa Chanadi Chikuŵa Wuli?, kweniso usange ŵali kusambirapo lumoza burosha la, Mungaŵa Ŵakukondwa mu Mbumba Yinu. Chifukwa wuli? Chifukwa vinthu ivi vili na fundo za mu Malemba izo zawovwirapo ŵanthu ŵanandi kuti ŵakhozge banja lawo. Banja linyake likati: “Kufuma apo tikambira kusambira burosha ili, tikamba kuŵa ŵakukondwa chomene mu banja lithu.” Mwanakazi uyo wakhala mu nthengwa vyaka 22, ndipo nthengwa yawo yikaŵa pafupi kumara, wakati: “Tose ndise ŵakubatizika, kweni tikapambana maghanoghano. Vidiyo iyi yikiza pa nyengo yake. Pasono banja lithu likwenda makora chomene.” Kasi muli pa nthengwa? Usange muli pa nthengwa, muchitenge ivyo Yehova wakukhumba. Para muchitenge nthena, mufiskenge mwakukondwa ivyo mukalapa pakunjira mu nthengwa.

18, 19. (a) Kasi ŵapapi ŵanandi Ŵachikhristu ŵachita wuli? (b) Kasi awo ŵakuchita uteŵeti wapadera wanyengozose ŵali kulapa vichi?

¹⁸ Kasi mukumanya vinyake ivyo Hana na Yefita ŵakayananga? Ivyo Yefita na Hana ŵakalapa vikapangiska kuti ŵana ŵawo ŵachite uteŵeti wakupatulika pa chihema. Ŵana ŵawo ŵakakondwanga apo ŵakateŵeteranga pa chihema. Mazuŵa ghano napo, ŵapapi ŵanandi Ŵachikhristu ŵakovwira ŵana ŵawo kuti ŵambe uteŵeti wanyengozose. Ŵakuŵawovwira kuti ŵawonenge kuteŵetera Chiuta kuti nkhwakuzirwa chomene. Ŵapapi awo ŵakuchita nthena, ŵakuwongeka chomene.—Ŵeru. 11:40; Sal. 110:3.

¹⁹ Pasono pali Ŵakaboni ŵa Yehova 67,000 pa charu chose awo ŵakuchita Uteŵeti Wapadera Wanyengozose. Ŵanyake ŵakuteŵetera pa Beteli, ŵanyake ŵakuchita uteŵeti wakuzenga, ŵalaŵiliri ŵa dera, ŵakusambizga masukulu, ŵapayiniya ŵapadera, ŵamishonale, panji ŵakuteŵetera pa Malo gha Ungano panji apo pakuchitikira masukulu ghakusambizga Baibolo. Wose aŵa “Ŵakulapa kuti Ŵapulikirenge Mulimose Umo Vinthu Vingaŵira,” kung’anamura kuti ŵakuzomerezga kuti ŵachitenge uteŵeti uliwose uwo ŵangatumika kuti ntchito ya Ufumu yilutilire kukura, kukhala umoyo wambura kukhumba vinandi, kweniso kuti ŵagwirenge yayi ntchito yakulembeka kwambura kuzomerezgeka. Ŵabali na ŵadumbu aŵa mbapadera yayi, kweni uteŵeti uwo ŵakuchita. Iwo ŵakumanya kuti ŵakwenera kufiska ivyo ŵakalapa apo ŵakuchita uteŵeti wapadera wanyengozose.

20. Kasi tikwenera kuchita wuli “zuŵa na zuŵa,” ndipo chifukwa wuli?

²⁰ Kasi pa vilapo ivyo tadumbiskana mu nkhani iyi, imwe muli kulapa vilinga? Manyani kuti mukwenera kuwona mwakupepuka yayi vilapo ivyo muli kulapa. (Zinth. 20:25) Umoyo winu ungaŵa pangozi usange mungatondeka kufiska ivyo mwalapa kwa Yehova. (Muph. 5:6) Tiyeni tose ‘timbire malumbo zina la Yehova muyirayira apo tikufiska vilapo vithu zuŵa na zuŵa.’—Sal. 61:8.