Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

Yezgani Yehova—Chiuta Uyo Wakutikhozga

Yezgani Yehova—Chiuta Uyo Wakutikhozga

“Walumbike Chiuta . . . uyo wakutikhozga mu suzgo yithu yose.”—2 KOR. 1:3, 4, mazgu ghamusi.

SUMU: 7, 3

1. Kasi Yehova wakayowoya uthenga wuli wakukhozga, Adamu na Eva ŵati ŵamugalukira mu Edeni?

KUFUMA waka apo ŵanthu ŵakanangira na kuŵa ŵambura kufikapo, Yehova walongora kuti ni Chiuta uyo wakukhozga ŵanthu. Adamu na Eva ŵakati ŵamugalukira waka mu Edeni, Yehova wakayowoya uchimi uwo ukakhozga ŵana ŵawo. Ŵakalindiliranga viwemi munthazi. Usange ŵanthu ŵangawupulikiska uchimi uwo uli pa Genizesi 3:15, ŵangakhozgeka chifukwa ungaŵapa chigomezgo chakuti “njoka ya papo kale,” iyo ni Satana Dyabulosi, yizamuparanyika pamoza na milimo yake yose.—Chivu. 12:9; 1 Yoh. 3:8.

YEHOVA WAKAKHOZGA ŴATEŴETI ŴAKE MU NYENGO YAKALE

2. Kasi Yehova wakamukhozga wuli Nowa?

2 Muteŵeti wa Yehova Nowa, wakakhalanga mu nyengo iyo banja lake pera ndilo likasopanga Yehova. Charu chikazura na nkhaza ndiposo uzaghali. Ivi vikatenge vimugongoweskenge Nowa. (Gen. 6:4, 5, 11; Yuda 6) Kweni Yehova wakamukhozga ndipo ichi chikamovwira kuti walutilire ‘kwenda na Chiuta.’ (Gen. 6:9) Yehova wakaphalira Nowa kuti waparanyenge charu chiheni, ndipo wakamuphalira ivyo wangachita kuti wapone pamoza na banja lake. (Gen. 6:13-18) Yehova wakamukhozga nadi Nowa.

3. Kasi Yehova wakamukhozga wuli Joshuwa? (Wonani chithuzi chakwamba.)

3 Pakati pajumpha nyengo, Joshuwa wakaŵa na mulimo ukuru wa kunjizga ŵanthu ŵa Chiuta mu Charu cha Layizgano. Wakeneranga kuthereska ŵasilikari ŵankhongono awo ŵakakhalanga ku malo agho wakeneranga kupoka. Mphake kuti Joshuwa wakachita wofi. Yehova wakamanya kuti muteŵeti wake Joshuwa wali na wofi, ntheura wakaphalira Mozesi kuti wakamukhozge. Chiuta wakaphalira Mozesi kuti: “Umwimike Joshuwa, umukhwimiske na kumukhozga, chifukwa ndiyo wambukenge panthazi pa ŵanthu aŵa ndipo ndiyo wamuŵanjizga kuti ŵahare charu icho uchiwonenge.” (Doto. 3:28) Pambere Joshuwa wandambe mulimo uwu, Yehova wakamukhozga kuti: “Asi nakulangura? Khwima mtima na kuŵa wankhongono. Ungatenthemanga yayi panji kopa, chifukwa Yehova Chiuta wako wali nawe kulikose uko ukuya.” (Josh. 1:1, 9) Mazgu agha ghakwenera kuti ghakamukhozga chomene Joshuwa.

4, 5. (a) Kasi Yehova wakakhozga wuli ŵanthu ŵake mu nyengo yakale? (b) Kasi Yehova wakakhozga wuli Mwana wake?

4 Yehova wakakhozganga munthu payekha kweniso nyengo zinyake wakakhozganga ŵanthu ŵake nga ni gulu. Mwachiyelezgero, apo Ŵayuda ŵakaŵa ku wuzga ku Babuloni, Yehova wakamanya kuti ŵakukhumbikwira kukhozgeka, ndipo wakaŵaphalira kuti: “Ungawopanga yayi, pakuti nili nawe. Ungenjerwanga chara, pakuti ndine Chiuta wako. Nikukhozgenge, enya, nikovwirenge, nikukolenge na woko lane lamalyero laurunji.” (Yes. 41:10) Pamanyuma, Yehova wakakhozga Ŵakhristu ŵakwambilira, ndipo mazuŵa ghano napo wachali kutikhozga taŵanthu ŵake.—Ŵerengani 2 Ŵakorinte 1:3, 4.

5 Yesu nayo wakakhozgeka na Adada ŵake. Apo wakabatizikanga, Yesu wakapulika mazgu kufuma kuchanya, ghakuti: “Uyu ni Mwana wane, wakutemweka, mweneuyo nkhukondwa nayo.” (Mat. 3:17) Mazgu agha ghakwenera kuti ghakamukhozga chomene Yesu apo wakachitanga uteŵeti wake pa charu chapasi.

YESU WAKAKHOZGANGA ŴANTHU

6. Kasi ntharika ya Yesu ya matalente yikutikhozga wuli?

6 Yesu wakayezga Adada ŵake pa nkhani ya kukhozga ŵanji. Ntharika ya matalente iyo wakayowoya apo wakalongosoranga za umaliro wa mgonezi, yikutikhozga kuti tilutilire kuŵa ŵakugomezgeka. Mu ntharika iyi, Fumu yikawonga muzga wake waliyose wakugomezgeka, yikati: “Wachita makora, muzga muwemi na wakugomezgeka. Ukaŵa wakugomezgeka pa vinthu vichoko. Nikwimikenge pa vinthu vinandi. Njira mu chimwemwe cha fumu yako.” (Mat. 25:21, 23) Mazgu agha ghakakhozga ŵasambiri ŵake kuti ŵalutilire kuteŵetera Yehova mwakugomezgeka.

7. Kasi Yesu wakakhozga wuli ŵapositole ŵake, chomenechomene Petrosi?

7 Ŵapositole ŵa Yesu kanandi ŵakapindananga pa nkhani ya uyo ni mukuru pakati pawo. Kweni Yesu wakaŵakhozga mwakuzikira kuti ŵaŵe ŵakujiyuyura na kuŵa ŵateŵeti, mabwana yayi. (Luka 22:24-26) Petrosi wakamukhuŵazga Yesu kanandi waka. (Mat. 16:21-23; 26:31-35, 75) M’malo mwa kumuleka, Yesu wakamukhozga Petrosi na kumupaso mulimo wa kukhozga ŵabali.—Yoh. 21:16.

KUKHOZGANA MU NYENGO YAKALE

8. Kasi Hezekiya wakakhozga wuli ŵalongozgi ŵa ŵasilikari na ŵanthu ŵa mu Yuda?

8 Pambere Mwana wa Yehova wandize pa charu chapasi na kulongora uwemi wa kukhozga ŵanji, ŵateŵeti ŵakugomezgeka ŵa Yehova ŵakamanyanga kuzirwa kwa kukhozga ŵanji. Apo Ŵaasiriya ŵakakhumbanga kuwukira ŵanthu ŵa mu Yuda, Hezekiya wakawunganya ŵalongozgi ŵa ŵasilikari na ŵanthu ŵa mu Yuda kuti waŵakhozge. Baibolo likuti: “Ŵanthu ŵakakhozgeka na mazgu [ghake].”—Ŵerengani 2 Midauko 32:6-8.

9. Kasi buku la Yobu likutisambizga kuti tikwenera kuchita wuli na ŵanyithu?

9 Nangauli Yobu wakakhumbanga kukhozgeka, wakasambizga “ŵasanguluski ŵakusuzga” ŵatatu umo ŵakwenera kukhozgera ŵanji. Yobu wakaŵaphalira kuti umoyo wawo uŵenge apo pakaŵa umoyo wake, ‘mphanyi wakaŵakhozga na mazgu gha mu mulomo wake, ndipo chipembuzgo cha milomo yake mphanyi chikaŵapozga.’ (Yobu 16:1-5) Paumaliro, Yehova na Elihu ŵakamukhozga Yobu.—Yobu 33:24, 25; 36:1, 11; 42:7, 10.

10, 11. (a) Chifukwa wuli mwana msungwana wa Yefita wakeneranga kukhozgeka? (b) Kasi mbanjani mazuŵa ghano awo ŵakwenera kukhozgeka?

10 Munthu munyake uyo wakeneranga kukhozgeka mu nyengo yakale wakaŵa mwana msungwana wa Yefita. Pambere wandalute kukarwa nkhondo na Ŵaamoni, Mweruzgi Yefita wakalapa kwa Yehova kuti para wamovwira kuthereska ŵalwani, munthu wakwamba uyo wazamufuma mu nyumba na kukumana nayo para wawera ku nkhondo, wazamumupeleka kwa Yehova kuti wamuteŵeterenge pa chihema. Mwana wake yumoza pera uyo wakaŵa msungwana, ndiyo wakamba kufuma na kukumana nayo kuti ŵakondwere lumoza kuti wawina nkhondo. Mtima wa Yefita ukasweka, kweni wakafiska ivyo wakalapa. Wakamutuma ku Shilo mwana wake wambura kugonanapo na mwanalume kuti wakateŵetere pa chihema umoyo wake wose.—Ŵeru. 11:30-35.

11 Chikaŵa chipusu yayi kuti Yefita wachite nthena, ndipo mwana wake nayo chikaŵa chakusuzga chomene kuti wazomere ivyo adada ŵake ŵakalayizga. Kweni wakachita ivyo adada ŵake ŵakalayizga. (Ŵeru. 11:36, 37) Ntheura wakatengwa yayi umoyo wake wose, kubaba ŵana, kweniso kusungilira zina la adada ŵake. Mwana wa Yefita wakakhumbikwiranga nadi kupembuzgika na kukhozgeka. Baibolo likuti: “Kakazgoka kaluso mu Israyeli kakuti: Chaka na chaka ŵamwali mu Israyeli ŵakalutanga kukamulumba mwana wa Yefita Mugiliyadi, mazuŵa ghanayi pa chaka.” (Ŵeru. 11:39, 40) Ŵakhristu ŵambura kutora na kutengwa awo ŵakuŵikapo mtima kuchita “vinthu vya Fumu” nawo ŵakwenera kuwongeka na kukhozgeka. Asi nthena?—1 Kor. 7:32-35.

ŴAPOSITOLE ŴAKAKHOZGA ŴABALI

12, 13. Kasi Petrosi wakakhozga wuli ‘ŵabali ŵake’?

12 Pa usiku wakuti namachero wafwenge, Yesu wakaphalira mpositole Petrosi kuti: “Simoni, Simoni, wona, Satana wakukhumba mose imwe kuti wamupetani nga ni tirigu. Kweni nakuŵeyelelera kwa Chiuta kuti chipulikano chako chileke kulopwa. Ndipo iwe, para wawelera, uzakakhozge ŵabali ŵako.”—Luka 22:31, 32.

Makalata gha ŵapositole ghakakhozga chomene Ŵakhristu mu nyengo yakale, ndipo mazuŵa ghano nase ghakutikhozga (Wonani ndime 12-17)

13 Petrosi wakaŵa mzati mu mpingo wa Ŵakhristu ŵakwambilira. (Gal. 2:9) Wakakhozga ŵabali na umo wakachitira vinthu mwachikanga pa Pentekoste kweniso pamanyuma pake. Wati wateŵetera kwa nyengo yitali, wakalembera Ŵakhristu ŵanyake kuti: “Namulemberani mazgu ghachoko waka, kuti nimukhozgani na kumupani ukaboni waunenesko wakuti ili ndilo ni lusungu lukuru lwa Chiuta. Mukoleske lusungu ulu.” (1 Pet. 5:12) Makalata agho Petrosi wakalemba ghakakhozga chomene Ŵakhristu mu nyengo yakale ndipo ghachali kutikhozga m’paka sono. Tikukhozgeka chomene na makalata agha apo tikulindilira nyengo iyo malayizgo gha Yehova ghafiskikirenge.—2 Pet. 3:13.

14, 15. Kasi mabuku agho wakalemba mpositole Yohane ghakhozga wuli Ŵakhristu kwamba kale?

14 Mpositole Yohane nayo wakaŵa mzati mu mpingo wa Ŵakhristu ŵakwambilira. Wakalemba Makani Ghawemi ghakukondweska chomene ghakukhwaskana na uteŵeti wa Yesu. Ivyo wakalemba vyakhozga Ŵakhristu vyaka vinandi chomene ndipo vikutikhozga m’paka sono. Mu Makani Ghawemi ghakulembeka na Yohane pera ndimo muli fundo ya Yesu yakuti chitemwa ntchimanyikwiro cha ŵasambiri ŵake ŵaunenesko.—Ŵerengani Yohane 13:34, 35.

15 Makalata ghatatu agho Yohane wakalemba ghaliso na fundo zakuzirwa chomene. Para tikujipulika kuti tili ŵambura kwenelera chifukwa cha ivyo tabuda, asi tikukhozgeka chomene para taŵerenga kuti “ndopa za . . . Yesu zikutitozga ku kwananga kose”? (1 Yoh. 1:7) Kweniso para mitima yithu yikulutilira kutisuska, asi tikupembuzgika para taŵerenga kuti “Chiuta ni mukuru kuluska mitima yithu”? (1 Yoh. 3:20) Yohane pera ndiyo wali kulemba kuti “Chiuta ntchitemwa.” (1 Yoh. 4:8, 16) Makalata agho Yohane wakalemba, yachiŵiri na yachitatu, ghakuwonga chomene Ŵakhristu awo ŵakulutilira ‘kwenda mu unenesko.’—2 Yoh. 4; 3 Yoh. 3, 4.

16, 17. Kasi mpositole Paulosi wakakhozga wuli Ŵakhristu ŵakwambilira?

16 Pa ŵapositole wose, mpositole Paulosi ndiyo wakwenera kuti wakakhozga chomene ŵabali ŵake. Vikuwoneka kuti apo Chikhristu chikambiranga waka, pafupifupi ŵapositole wose ŵakakhalanga ku Yerusalemu, uko kukaŵa wupu wakulongozga. (Mil. 8:14; 15:2) Ŵakhristu ku Yudeya ŵakapharazganga vya Khristu ku ŵanthu awo ŵakagomezganga kale kuti kuli Chiuta yumoza. Kweni mzimu utuŵa ukatuma mpositole Paulosi kuti wakapharazgire Ŵagiriki, Ŵaroma, na mitundu yinyake iyo yikasopanga vikozgo.—Gal. 2:7-9; 1 Tim. 2:7.

17 Paulosi wakendendeka mu charu icho pasono chikumanyikwa kuti Turkey, ndiposo ku Greece na Italy ndipo wakambiska mipingo pakati pa ŵanthu Ŵamitundu. Ŵakhristu ŵaphya aŵa ‘ŵakasuzgika na ŵanthu ŵakwawo’ ndipo ŵakakhumbikwiranga kukhozgeka. (1 Tes. 2:14) Cha m’ma 50 C.E., Paulosi wakalembera kalata mpingo wa Tesalonika uwo ukaŵa uphya kuti: “Tikuwonga Chiuta nyengo zose para tikumuzunurani mose mu malurombo ghithu. Pakuti nyengo zose tikukumbuka mulimo winu wa chipulikano, mulimo winu wachitemwa, na kuzizipizga kwinu.” (1 Tes. 1:2, 3) Kweniso wakaphalira ŵabali aŵa kuti ŵakhozganenge. Wakalemba kuti: “Lutilirani kukhwimiskana na kuzengana.”—1 Tes. 5:11.

WUPU WAKULONGOZGA UKUKHOZGA

18. Kasi wupu wakulongozga wa mu nyengo yakale ukamukhozga wuli Filipu?

18 Mu nyengo yakale, Yehova wakagwiliskiranga ntchito wupu wakulongozga kuti wakhozge awo ŵakalongozganga mu mpingo na Ŵakhristu wose. Apo mupharazgi Filipu wakapharazgiranga Ŵasamariya vya Khristu, awo ŵakaŵa mu wupu wakulongozga ŵakamovwira chomene. Ŵapositole ŵakatuma Petrosi na Yohane awo nawo ŵakaŵa mu wupu wakulongozga, kuti ŵakalombere ŵasambiri ŵaphya kuti ŵapokere mzimu utuŵa. (Mil. 8:5, 14-17) Filipu na Ŵakhristu ŵaphya ŵakwenera kuti ŵakakhozgeka chomene na wovwiri wa wupu wakulongozga.

19. Kasi Ŵakhristu mu nyengo yakale ŵakajipulika wuli ŵakati ŵaŵerenga kalata yakufuma ku wupu wakulongozga?

19 Pakati pajumpha nyengo, wupu wakulongozga ukakhumbikwiranga kudumura usange ntchakwenelera kuti Ŵakhristu ŵamitundu ŵakotolekenge nga umo ŵakachitiranga Ŵayuda kuyana na Dango la Mozesi. (Mil. 15:1, 2) Wupu wakulongozga ukati walomba mzimu utuŵa na kusanda Malemba, ukawona kuti ukotoli ukaŵa wakukhumbikwaso yayi, ndipo ukalembera mipingo kalata kuti yimanye ivyo wadumura. Wupu wakulongozga ukatuma ŵabali mu mipingo kuti ŵakapeleke kalata. Kasi ŵabali ŵakajipulika wuli? “Ŵakati ŵayiŵazga, ŵakasekelera chifukwa chakuti ŵakakhozgeka.”—Mil. 15:27-32.

20. (a) Kasi mazuŵa ghano Wupu Wakulongozga ukutikhozga wuli? (b) Kasi mu nkhani yakulondezgapo tizamudumbiskana fumbo wuli?

20 Mazuŵa ghano, Wupu Wakulongozga wa Ŵakaboni ŵa Yehova ukukhozga awo ŵakuteŵetera pa Beteli, awo ŵakuchita mauteŵeti ghanyake ghapadera, ndiposo Ŵakhristu wose ŵaunenesko. Nga umo vikaŵira na Ŵakhristu mu nyengo yakale, nase tikusekelera para Wupu Wakulongozga watikhozga. Mu 2015, Wupu Wakulongozga ukafumiska burosha la Welerani kwa Yehova. Burosha ili likukhozga ŵanthu ŵanandi pa charu chose chapasi. Kweni kasi ŵabali awo ŵakulongozga pera ndiwo ŵakwenera kuyezga Yehova pa nkhani yakukhozga ŵanji? Zgoro la fumbo ili lizamuzgoreka mu nkhani yakulondezgapo.