1-2. Longosorani umo vinthu vikaŵira pambere Yesu wandayowoye mazgu ghaumaliro.

NI MUHANYA, pa Nisani 14, 33 C.E. Ŵati ŵamupusikizgira na kumusanga na mulandu wa vinthu ivyo wakaŵa kuti wandachitepo, Yesu ŵakamuchitira msinjiro, kumutambuzga, ndipo pamanyuma ŵakamukhoma pa khuni lakusuzgikirapo. Ŵakamukhoma mu malundi na mu mawoko. Nakuti nyengo yiliyose para wakuthuta na kuyowoya, wakapulikanga vyakuŵinya chomene. Kweni wakeneranga kuyowoya nipera chifukwa wakaŵa na vinthu vyakuzirwa chomene vyakuti wayowoye.

² Tiyeni tidumbiskane mazgu agho Yesu wakayowoya apo wakafwanga pa khuni lakusuzgikirapo kweniso ivyo tikusambirako. Panji titi, tiyeni ‘tipulike’ kwa iyo.​—Mat. 17:5.

3. Kasi Yesu wakwenera kuti wakayowoyanga anjani apo wakalomba kuti: “Adada, muŵagowokere”?

³ Kasi Yesu wakayowoya vichi? Apo Yesu wakaŵa pa khuni lakusuzgikirapo, wakalomba kuti: “Adada, muŵagowokere.” Kasi wakakhumbanga kuti Adada ŵake ŵagowokere anjani? Mazgu ghakulondezgapo gha Yesu ghakutovwira kumanya awo wakayowoyanga. Iyo wakati: “Ŵakumanya chara icho ŵakuchita.” (Luka 23:33, 34) Apa Yesu wakwenera kuti wakayowoyanga ŵasilikari Ŵachiroma awo ŵakamukhoma na mizumali mu malundi na mawoko ghake. Iwo ŵakamanyanga yayi kuti wakaŵa njani. Kweniso wakwenera kuti wakayowoyanga ŵanthu ŵanyake awo ŵakachemerezganga kuti wapayikike, kweni pamanyuma ŵakazakagomezga mwa iyo. (Mil. 2:36-38) Yesu wakazomerezga yayi kuti masuzgo  agho wakakumana nagho ghamupangiske kukwiya na kutondeka kugowokera awo ŵakamutambuzganga. (1 Pet. 2:23) M’malo mwake, wakalomba Yehova kuti waŵagowokere awo ŵakamukoma.

4. Kasi tingasambirako vichi kwa Yesu pa nkhani ya kuŵa ŵakunozgeka kugowokera awo ŵakutisuska?

⁴ Kasi tingasambirako vichi ku mazgu agho Yesu wakayowoya? Nga ni Yesu, nase tikwenera kuŵa ŵakunozgeka kugowokera ŵanji. (Kol. 3:13) Ŵanthu ŵanyake kusazgapo ŵabali ŵithu, ŵangatisuska chifukwa chakuti ŵakupulikiska yayi ivyo tikugomezga kweniso umo tikuchitira vinthu pa umoyo withu. Ntheura ŵangatipusikizgira, kutikhozga soni pamaso pa ŵanji, kukelura panji kotcha mabuku ghithu, kweniso panji kutiwofya kuti ŵatitimbenge. Kweni m’malo mwa kukwiya, tingalomba Yehova kuti wawovwire awo ŵakutisuska kuti ŵasambire unenesko. (Mat. 5:44, 45) Nyengo zinyake chingaŵa chakusuzga kuti tigowoke, chomenechomene para ŵatichitira vinthu viheni chomene. Kweni para tikukhalilira waka kukwiya na kuleka kugowoka, tikujipweteka tekha. Mudumbu munyake wakalongosora kuti: “Nkhamanya kuti kugowokera ŵanji chikung’anamura kuti ukuŵazomerezga kuti ŵakuchitirenge vinthu viheni yayi, panji kuti ivyo ŵakuchitira ni viwemi waka. Kweni chikung’anamura kuti wasankha waka kuti uleke kulutilira kuŵakwiyira.” (Sal. 37:8) Para tasankha kugowoka, ndikuti tikukana kuzomerezga vinthu viheni ivyo vyatichitikira kulutilira kutipangiska kuti tiŵe ŵakukwiya.​—Efe. 4:31, 32.

5. Kasi Yesu wakalayizga vichi chigeŵenga icho wakakhomeka nacho pamoza, ndipo chifukwa wuli wakachilayizga layizgo ili?

⁵ Kasi Yesu wakayowoya vichi? Yesu wakakhomeka pamoza na vigeŵenga viŵiri. Pakwamba, vigeŵenga vyose viŵiri vikamuyowoyeranga msinjiro Yesu. (Mat. 27:44) Kweni pamanyuma, yumoza wakaleka. Wakawamo kuti Yesu wandachite chiheni chilichose. (Luka 23:40, 41) Ndipo wakalongoraso kuti wakagomezganga kuti Yesu wazamuwuka ku ŵakufwa ndipo wazamuŵa themba zuŵa linyake. Wakapempha Yesu kuti: “Muzakanikumbuke para mukunjira mu Ufumu winu.” (Luka 23:42) Mwanalume uyu wakalongora kuti wakaŵa na chipulikano chikuru chomene. Pakumuzgora, Yesu wakati kwa iyo: “Nadi nkhukuphalira muhanya uno, iwe uzamuŵa na ine mu Paradiso.” (Luka 23:43) Yesu wakati mu paradiso, mu Ufumu yayi. Wonani kuti Yesu payekha ndiyo wakamulayizganga munthu uyu, lekani wakagwiliskira ntchito mazgu ghakuti “nkhukuphalira,” “iwe,” na “ ine.” Yesu wakalayizga chigeŵenga ichi, icho chikaŵa pafupi kufwa chifukwa wakamanya kuti Adada ŵake mbalusungu.​—Sal. 103:8.

6. Kasi tingasambirako vichi ku mazgu agho Yesu wakaphalira chigeŵenga?

⁶ Kasi tingasambirako vichi ku mazgu gha Yesu? Yesu ntchikozgo cha Adada ŵake. (Heb. 1:3) Yehova ngwakukhumbisiska kutigowokera kweniso kutilongora lusungu. Kweni wangachita nthena pekha para talapa zanadi pa vinthu ivyo tikanangiska kweniso usange tili na chipulikano mu sembe ya Yesu Khristu. (1 Yoh. 1:7) Ŵanyake chingaŵaŵira chakusuzga kugomezga kuti Yehova wangaŵagowokera pa ivyo ŵakanangiska kumanyuma. Usange ndimo mukujipulikira, ghanaghanirani fundo iyi: Kwati kwakhala kanyengo kachoko waka kuti wafwe, Yesu wakalongora lusungu kwa chigeŵenga icho chikamba waka kulongora chipulikano. Usange Yesu wakachita nthena kwa chigeŵenga, ipo Yehova walongorenge lusungu chomene ku ŵasopi ŵake ŵakugomezgeka, awo ŵakuchita vyose ivyo ŵangafiska kuti ŵapulikire malango ghake.​—Sal. 51:1; 1 Yoh. 2:1, 2.

7. Kuyana na lemba la Yohane 19:26, 27, kasi Yesu wakayowoya vichi kwa Mariya na Yohane, ndipo chifukwa wuli wakayowoya nthena?

⁷ Kasi Yesu wakayowoya vichi? (Ŵazgani Yohane 19:26, 27.) Yesu wakakhumbanga chomene kupwelelera amama ŵake awo panyengo iyi ŵakwenera kuti ŵakaŵa chokoro. Panji  ŵanung’una ŵake ŵakate ŵakwaniskenge kovwira amama ŵake kusanga vinthu vyakukhumbikwa pa umoyo. Kweni kasi ninjani wakatenge waŵawovwirenge mwauzimu? Palije ukaboni uwo ukulongora kuti pa nyengo iyi ŵanung’una ŵake ŵakaŵa kale ŵasambiri ŵake. Kweni Yohane wakaŵa mpositole wakugomezgeka kweniso yumoza mwa ŵabwezi ŵapamtima wa Yesu. Yesu wakawonanga awo wakasoperanga nawo lumoza Yehova kuŵa ŵamumbumba yake yauzimu. (Mat. 12:46-50) Ntheura, chifukwa chakuti wakaŵatemwanga kweniso kuŵafipira mtima anyina a Mariya, Yesu wakapempha Yohane kuti waŵapwelelere chifukwa wakamanya kuti ndiyo wangaŵawovwira kulutilira kuteŵetera Yehova. Kwa amama ŵake Yesu wakati: “Wona mwana wako!” Ndipo  kwa Yohane wakati: “Wona amama ŵako!” Kufuma waka pa zuŵa ili, Yohane wakaŵa nga ni mwana wa Mariya ndipo wakamupwelelera Mariya nga kuti ni mama wake. Yesu wakalongora chitemwa chikuru chomene kwa amama ŵake awo ŵakaŵa ŵakuzirwa chomene, awo ŵakamupwelelera apo wakababikanga kweniso ŵakimilira pafupi nayo apo wakafwanga!

8. Kasi tingasambirako vichi ku mazgu gha Yesu agho wakaphalira Mariya na Yohane?

⁸ Kasi tingasambirako vichi ku mazgu gha Yesu? Ubwezi withu na ŵabali na ŵadumbu ŵithu ungaŵa wakukhora chomene kuluska ŵabali ŵithu ŵa ku thupi. Ŵabali ŵithu ŵangatisuska panji kutikana, kweni Yesu wakalayizga kuti para tikulutilira kutemwa Yehova kweniso gulu lake, “tisangenge vyakusazgikira 100” pa ivyo tingataya. Pa ŵanthu ŵa Yehova tisangenge ŵana, ŵadumbu, ŵamama panji ŵadada. (Mrk. 10:29, 30) Kasi mukujipulika wuli kuŵa pakati pa ŵabali na ŵadumbu mu mpingo awo mbakukolerana chifukwa cha chipulikano kweniso chifukwa chakuti ŵakutemwa Yehova ndiposo ŵakutemwana yumoza na munyake?​—Kol. 3:14; 1 Pet. 2:17.

9. Kasi tikusambirako vichi ku mazgu gha Yesu gha pa Mateyu 27:46?

⁹ Kasi Yesu wakayowoya vichi? Kwati kwakhala kanyengo kachoko waka kuti wafwe, Yesu wakachemerezga kuti: “Chiuta wane, Chiuta wane, kasi mwanisidirachi?” (Mat. 27:46) Baibolo likulongosora yayi chifukwa icho Yesu wakayowoyera mazgu agha. Kweni tiyeni tiwone waka ivyo tingasambirako ku mazgu agha. Chimoza icho tikusambirako ntchakuti Yesu pakuyowoya mazgu agha, wakafiska uchimi uwo ukusangika pa Salimo 22:1. * Kweniso mazgu agha ghakulongolerathu kuti Yehova wakamuzingilizga na ‘m’panda yayi mwana wake kuti wamuvikilire.’ (Yobu 1:10) Yesu wakamanyanga kuti Adada ŵake ŵakazomerezga kuti waŵe mu mawoko gha ŵalwani ŵake kuti wayezgeke mwakukwana m’paka nyifwa. Nakuti palije munthu uyo wali kuyezgekapo nthena kuluska umo wakayezgekera Yesu. Kweniso mazgu agha ghakulongora kuti wakaŵa wambura mulandu ndipo pakaŵavya chifukwa icho wakeneranga kukomekera.

10. Kasi tikusambirako vichi ku mazgu agho Yesu wakayowoya kwa Adada ŵake?

¹⁰ Kasi tikusambirako vichi ku mazgu gha Yesu? Sambiro limoza ilo tikusambirako ndakuti tileke kukhazga kuti nyengo zose Yehova wativikilirenge ku masuzgo agho ghakuyezga chipulikano chithu. Nga umo vikaŵira na Yesu kuti wakayezgeka mwakukwana, nase tikwenera kuŵa ŵakunozgeka kufwa usange ntchakwenelera, chifukwa chakuti tikukhumba kugomezgeka. (Mat. 16:24, 25) Kweni tili na chigomezgo chose kuti Yehova wazomerezgenge yayi kuti tiyezgeke na kutondeka kuzizipizga. (1 Kor. 10:13) Sambiro linyake ndakuti, nga ni Yesu, nase tingasuzgika nanga tingaŵa kuti palije icho tananga. (1 Pet. 2:19, 20) Awo ŵakutisuska ŵakuchita nthena chifukwa chakuti tanangiska chithu chinyake yayi, kweni chifukwa chakuti tili chigaŵa cha charu chara ndipo tikuchitira ukaboni unenesko. (Yoh. 17:14; 1 Pet. 4:15, 16) Yesu wakapulikiska chifukwa icho Yehova wakazomerezgera kuti iyo wasuzgike. Kweni mwakupambanako na Yesu, ŵasopi ŵanyake ŵakugomezgeka awo ŵakusuzgika, nyengo zinyake ŵakujifumba chifukwa icho Yehova wakuzomerezga vinthu vinyake kuti vichitikenge. (Hab. 1:3) Chiuta withu walusungu kweniso wakuzikira wakuwona kuti ŵanthu aŵa ŵalije chipulikano yayi, kweni iyo wakuwona kuti ŵakukhumbikwira waka kupembuzgika, ndipo ndiyo pera wangaŵapembuzga.​—2 Kor. 1:3, 4.

11. Chifukwa wuli Yesu wakayowoya mazgu agho ghali pa Yohane 19:28?

¹¹ Kasi Yesu wakayowoya vichi? (Ŵazgani Yohane 19:28.) Chifukwa wuli Yesu wakayowoya  kuti: “Nili na nyota”? Wakayowoya nthena “kuti lemba lifiskike,” uwo ni uchimi uwo uli pa Salimo 22:15, uwo ukuti: “Nkhongono zane zawomira nga nkhachiŵiya. Lulimi lwane lukudemelera ku chavu.” Kweniso wakwenera kuti wakaŵa na nyota nadi chifukwa cha masuzgo ghose agho wakakumana nagho pa zuŵa ili, kusazgapo vyakuŵinya ivyo wakapulikanga pa khuni la kusuzgikirapo. Wakakhumbikwiranga maji kuti nyota yimare.

12. Kasi tingasambirako vichi ku mazgu gha Yesu ghakuti “Nili na nyota”?

¹² Kasi tikusambirako vichi ku mazgu gha Yesu? Yesu wakachita soni yayi kuyowoya umo wakajipulikiranga, nase tikwenera kuyowoya umo tikujipulikira. Nyengo zinyake takura umoyo wakuti tikutemwa yayi kuyowoya ku ŵanji ivyo tikukhumbikwira. Kweni para tikukhumbikwira wovwiri, tikwenera kupempha ŵanji kuti ŵatovwire. Mwachiyelezgero, usange tili ŵachekuru panji ŵalwari tingakhumbikwira kupempha munyithu kuti wakatigulireko vinthu panji kukatipelekezga ku chipatala kuti tikakumane na dokotala. Usange tagongowa panji kukhuŵara na vinthu vinyake, tingakhumbikwira mulara panji Mkhristu munyithu wakukhwima mwauzimu kuti watitegherezge na kutikhozga. (Zinth. 12:25) Tikwenera kukumbuka kuti ŵabali na ŵadumbu ŵithu ŵakutitemwa, ndipo ŵakukhumba kutovwira mu ‘nyengo ya suzgo.’ (Zinth. 17:17) Kweni ŵangamanya yayi ivyo tikughanaghana kweniso umo tikujipulikira. Ŵangamanya kuti tikukhumbikwira wovwiri pekha para tingaŵaphalira.

13. Kasi Yesu wakafiska vichi chifukwa chakuti wakalutilira kuŵa wakunyoloka m’paka nyifwa?

¹³ Kasi Yesu wakayowoya vichi? Cha m’ma 3 koloko namise pa Nisani 14, Yesu wakachemerezga kuti: “Chafiskika!” (Yoh. 19:30) Mazgu agha ghakulongora kuti pambere wandafwe, Yesu wakamanya kuti wakachita vyose ivyo Yehova wakakhumbanga kuti wachite. Chifukwa chakuti Yesu wakalutilira kuŵa wakunyoloka m’paka nyifwa, wakafiska vinandi. Chakwamba, wakalongora pakweru kuti Satana ni mutesi. Yesu wakalongora kuti munthu wakufikapo, wangalutilira kuŵa wakunyoloka vilije kanthu kuti Satana wangamuchitira vichi. Chachiŵiri, Yesu wakapeleka umoyo wake kuŵa sembe. Chifukwa chakuti wakapeleka umoyo wake, vili kupangiska kuti chiŵe chamachitiko kuti ŵanthu ŵambura kufikapo ŵaŵe paubwezi na Chiuta kweniso kuŵa na chigomezgo cha kuzakakhala kwamuyirayira. Chachitatu, Yesu wakalongora kuti Yehova ni muwusi waurunji ndipo wakakwezga zina la Adada ŵake.

14. Kasi tikwenera kuŵikapo mtima kuchita vichi zuŵa lililose? Longosorani.

¹⁴ Kasi tikusambirako vichi ku mazgu gha Yesu? Tikwenera kuchita chilichose icho tingafiska kuti tilutilire kuŵa ŵakunyoloka zuŵa lililose. Wonani ivyo wakayowoya Mubali Maxwell Friend, uyo wakasambizgapo Sukulu ya Giliyadi. Pa ungano wa mitundu yose, Mubali Friend mu nkhani yake iyo wakayowoya yakukhwaskana na kugomezgeka, wakati: “Kulindilira m’paka namachero yayi vinthu vyakuti mungayowoya panji kuchita muhanya uno. Chifukwa mukumanya yayi usange namachero muŵengeko. Zuŵa lililose mulitorenge nga ni zuŵa laumaliro la umoyo winu ndipo longorani kwizira mu vyakuchita kuti ndimwe ŵakwenelera nadi umoyo wamuyirayira.” Mphanyi zuŵa lililose talitora nga ni mwaŵi waumaliro wakulongolera kunyoloka kwithu! Ntheura para tichitenge nthena, nanga tingaŵa kuti tifwenge, tiyowoyenge kuti, “Yehova, nachita vyose ivyo ningafiska kuti nisungulire kunyoloka kwane, nalongora pakweru kuti Satana ni mutesi, ndipo nachindika zina linu na muwuso winu!”

15. Kuyana na Luka 23:46, kasi Yesu wakaŵa na chigomezgo wuli?

¹⁵ Kasi Yesu wakayowoya vichi? (Ŵazgani Luka 23:46.) Na chigomezgo chose, Yesu wakati: “Adada, nkhuŵikizga mzimu wane mu mawoko  ghinu.” Yesu wakamanyanga kuti umoyo wake wa munthazi ukathembanga pa Yehova, ndipo wakaŵa na chigomezgo chose kuti Adada ŵake ŵamukumbukenge.

16. Kasi tingasambirako vichi ku ivyo vikachitikira Kaboni munyake wa vyaka 15?

¹⁶ Kasi tikusambirako vichi ku mazgu gha Yesu? Tikwenera kulutilira kugomezgeka kwa Yehova nanga umoyo withu ungaŵa pangozi. Kweni kuti tichite nthena, tikwenera ‘kuthemba Yehova na mtima withu wose.’ (Zinth. 3:5) Wonani ivyo vikachitikira Joshua, Kaboni wa Yehova wa vyaka 15 uyo wakalwara nthenda yakofya chomene. Wakakana kupokera wovwiri wa chipatala uwo ukasuskananga na dango la Chiuta. Wati wakhala pachoko waka kufwa, wakaphalira amama ŵake kuti: “Amama, nili mu mawoko gha Yehova. . . . Nkhumuphalirani fundo iyi Amama, na chigomezgo chose: Nkhumanya kuti Yehova wazamuniwuska nadi. Wakumanya maghanoghano ghane kweniso umo nkhujipulikira, ndipo nkhumutemwa chomene.” * Waliyose wa ise payekha wangachita makora kujifumba kuti: ‘Para chipulikano chane chayezgeka ndipo vikulongora kuti nifwenge, kasi nilutilirenge kuŵa wakugomezga kwa Yehova na kugomezga kuti wazamunikumbuka?’

17-18. Kasi tasambira vichi? (Wonani bokosi lakuti “ Ivyo Tikusambirako ku Mazgu Ghaumaliro gha Yesu.”)

¹⁷ Tikusambirako fundo zakuzirwa chomene ku mazgu ghaumaliro gha Yesu! Tasambira kuti tikwenera kugowokera ŵanji na kugomezga kuti nase Yehova watigowokerenge. Tili na ŵabali na ŵadumbu ŵanandi mu mpingo awo mbakunozgeka kutovwira. Kweni para tikukhumba kuti ŵatovwire, tikwenera kuŵamanyiska kuti tikukhumbikwira wovwiri. Tikumanya kuti Yehova watovwirenge kuzizipizga suzgo lililose ilo tingasangana nalo. Ndipo tasambiraso kuti ntchakuzirwa chomene kuti zuŵa lililose tiliwonenge nga kuti ndaumaliro kulongolera kunyoloka kwithu, na kugomezga kuti Yehova wazamutiwuska para tafwa.

¹⁸ Kuyowoya unenesko, mazgu agho Yesu wakayowoya apo wakafwanga pa khuni lakusuzgikirapo ghakutisambizga vinthu vinandi. Usange tichitenge vyose ivyo tasambira, ndikuti tikupulikira mazgu gha Yehova ghakukhwaskana na mwana wake ghakuti: “Mupulikirani.”​—Mat. 17:5.