1. Kasi Ŵakaboni ŵa Yehova ŵatatu awo ŵalongosoreka mu ndime iyi ŵakachita wuli kuti ŵalutilire kuŵa ŵakugomezgeka kwa Yehova?

GHANAGHANIRANI viyelezgero vitatu vya Ŵakaboni ŵa Yehova ivi. (1) Msungwana munyake wali ku sukulu ndipo asambizgi ŵake ŵaphalira waliyose mu kilasi kuti wazakachiteko chikondwelero cha holide yinyake. Msungwana uyu wakumanya kuti holide iyi yikukondweska Chiuta yayi. Ntheura mwantchindi wakukana kuchitako. (2) Munyamata munyake uyo ngwasoni wakupharazga ku nyumba na nyumba. Wamanya kuti munyake uyo wakusambira nayo sukulu, uyo wakuseka Ŵakaboni ŵa Yehova, wakukhala nyumba iyo wapharazgengepo sono. Kweni munyamata uyu wakuluta waka pa nyumba iyi na kuwodira. (3) Mwanalume munyake uyo wakulimbikira kugwira ntchito kuti wasangire mbumba yake vyakukhumbikwa, zuŵa linyake abwana ŵake ŵakumuphalira kuti wachite ukhuluku unyake. Nangauli wakumanya kuti ntchito yingamara para wangaleka kuchita ivyo abwana ŵake ŵamuphalira, kweni wakuŵalongosolera kuti wakwenera kuŵa wakugomezgeka na kupulikira dango la boma chifukwa ndivyo Chiuta wakukhumba ku ŵateŵeti ŵake.—Rom. 13:1-4; Heb. 13:18.

2. Kasi tidumbiskanenge mafumbo wuli, ndipo chifukwa wuli?

² Kasi mukuwonamo mukhaliro wuli mu ŵanthu ŵatatu aŵa? Panji mukuwonamo yinandi, nga ni chikanga na kugomezgeka panji kuti kunyoloka. Kweni wose ŵalongora mukhaliro umoza uwo ngwakuzirwa chomene. Mukhaliro uwu ni kugomezgeka. Wose ŵatatu ŵalongora kuti mbakugomezgeka kwa Yehova. Waliyose wakana kuswa fundo za Chiuta. Kugomezgeka ndiko kwawovwira kuti ŵachite nthena. Ntchakuwonekerathu kuti Yehova wakondwa chifukwa chakuti waliyose walongora mukhaliro uwu. Mwakuyana waka, nase tikukhumba kukondweska Adada ŵithu ŵakuchanya. Tiyeni tidumbiskane mafumbo agha: Kasi kunyoloka ni vichi? Chifukwa wuli tikwenera kuŵa ŵakunyoloka? Ndipo kasi tingachita wuli kuti tilutilire kuŵa ŵakunyoloka mu nyengo zakusuzga izi?

3. (a) Kasi kunyoloka chikung’anamurachi kwa ise? (b) Kasi ni viyelezgero wuli ivyo vingatovwira kupulikiska ng’anamuro la kunyoloka?

³ Kwa ise ŵateŵeti ŵa Chiuta, kunyoloka chikung’anamura kutemwa Yehova na mtima wose na kujipeleka kwa iyo na kudangizga khumbo lake pa chilichose icho tikuchita. Wonani umo lizgu lakuti kunyoloka likugwiliskikira ntchito mu Baibolo. Mu Baibolo, lizgu Lachihebere ilo lili kung’anamulika kuti “kunyoloka” ni: chinthu chamsuma, chambura kupeleŵera, panji chambura kalema. Mwachiyelezgero, Ŵaisrayeli ŵakapelekanga sembe za nyama kwa Yehova, ndipo Dango likatenge nyama izi zikeneranga kuŵa zambura kalema. * (Lev. 22:21, 22) Ŵanthu ŵa Chiuta ŵakazomerezgekanga yayi kupeleka nyama ya kalundi kamoza, khutu, panji jiso limoza; kweniso ŵakeneranga yayi kupeleka yilwari. Chakuzirwa chomene kwa Yehova chikaŵa kuti nyama yiŵenge yambura kalema, yamsuma, panji yambura kupeleŵera. (Mal. 1:6-9) Tingapulikiska chifukwa icho Yehova wakakhumbiranga nyama yamsuma panji yambura kalema. Para tagura chinthu chinyake, kwali ntchipambi, buku, panji chiteŵetero chinyake, tingakhumba yayi kuti chinthu icho chiŵe chakudolokadoloka, chakutchejeka panji icho chilije vigaŵa vinyake. Tingakhumba kuti chinthu icho chiŵe chamsuma, chambura kalema, panji chambura kupeleŵera. Yehova nayo wakukhumba kuti tigomezgekenge kwa iyo na kumutemwa na mtima wose. Kugomezgeka na chitemwa chithu vikwenera kuŵa vyamsuma, vyambura kalema, panji vyambura kupeleŵera.

4. (a) Chifukwa wuli munthu wambura kufikapo wangaŵa wakunyoloka? (b) Kuyana na lemba la Salimo 103:12-14, kasi Yehova wakukhazga vichi kwa ise?

⁴ Kasi tikwenera kuŵa ŵakufikapo kuti tiŵe ŵakunyoloka? Nyengo zinandi tikubudiska, ndipo tikujipulika kuti ndise ŵakupeleŵera. Wonani vifukwa viŵiri ivyo vingatovwira kumanya kuti tikwenera kuŵa dankha ŵakufikapo yayi kuti tiŵe ŵakunyoloka. Chakwamba ntchakuti Yehova wakuŵika chomene mahara pa maubudi ghithu yayi. Mazgu ghake ghakutiphalira kuti: “Imwe Ya, muŵenge kuti mukuŵanika maubudi, kasi ni njani wangima, A Yehova?” (Sal. 130:3) Wakumanya kuti ndise ŵambura kufikapo, ŵakwananga, ndipo wakutigowokera na mtima wose. (Sal. 86:5) Chachiŵiri ntchakuti Yehova wakumanya ivyo tingafiska na ivyo tingatondeka, ndipo wakukhazga vinandi yayi kufuma kwa ise kuluska ivyo tingafiska. (Ŵazgani Salimo 103:12-14.) Kasi tingaŵa wuli ŵamsuma, ŵambura kalema, panji ŵambura kupeleŵera mu maso gha Yehova?

5. Chifukwa wuli ŵateŵeti ŵa Yehova ŵakwenera kuŵa na chitemwa kuti ŵaŵe ŵakunyoloka?

⁵ Kuti ŵateŵeti ŵa Yehova ŵaŵe ŵakunyoloka, ŵakwenera kuŵa na chitemwa. Chitemwa chithu kwa Chiuta na kujipeleka na mtima wose kwa Adada ŵithu ŵakuchanya, vikwenera kulutilira kuŵa vyamsuma, vyambura kalema, panji vyambura kupeleŵera. Para chitemwa chithu chikulutilira kuŵa nthena nanga tingayezgeka, mbwenu tili ŵakunyoloka. (1 Mid. 28:9; Mat. 22:37) Ghanaghaniraniso za Ŵakaboni ŵatatu awo ŵalongosoreka pakwambilira. Chifukwa wuli ŵakagomezgeka? Kasi msungwana wakakhumbanga yayi kukondwa pa sukulu, panji kasi munyamata wakakhumbanga kukhozgeka soni apo wakapharazganga nyumba na nyumba, panji kasi mwanalume wa banja yura wakakhumbanga kulekeskeka ntchito? Napachoko pose. M’malo mwake, ŵakamanyanga kuti Yehova wali na fundo zaurunji, ndipo maghanoghano ghawo ghakaŵa pakukondweska Adada ŵawo ŵakuchanya. Chitemwa icho ŵakaŵa nacho pa iyo ndicho chikaŵatuma kuti ŵadangizge vyakukhumba vyake. Ndipo ŵakalongora kuti ŵakaŵa ŵakunyoloka.

6. (a) Chifukwa wuli tose tikwenera kuŵa ŵakunyoloka? (b) Kasi Adamu na Eva ŵakatondeka wuli kugomezgeka?

⁶ Chifukwa wuli tose tikwenera kuŵa ŵakunyoloka?  Tikwenera kuŵa ŵakunyoloka chifukwa Satana wakususka Yehova na ise wuwo. Mungelo wakugaluka uyu wakajipanga yekha kuŵa Satana, panji “Wakususka” mu munda wa Edeni. Wakananga zina liwemi la Yehova pakuyowoya kuti Chiuta ni muheni, ŵanthu wakuŵanora vinthu vinyake, ndipo ni Muwusi muwemi yayi. Chachitima ntchakuti Adamu na Eva ŵakakolerana na Satana na kugalukira Yehova. (Gen. 3:1-6) Umoyo wa mu Edeni ukaŵapanga m’pata unandi wakuti ŵakhozge chitemwa chawo kwa Yehova. Kweni panyengo iyo Satana wakasuskanga Yehova, chitemwa chawo chikaŵa chamsuma yayi, chikaŵa na kalema, panji chakupeleŵera. Pakawuka fumbo linyake lakuti: Kasi ŵanthu ŵangalutilira kuŵa ŵakunyoloka kwa Yehova Chiuta chifukwa chakuti ŵakumutemwa? Panji tingayowoyaso kuti kasi ŵanthu ŵangaŵa ŵakunyoloka? Fumbo ili likafumbika mu nyengo ya Yobu.

7. Nga umo pakulongolera pa lemba la Yobu 1:8-11, kasi Yehova wakajipulikanga wuli kuti Yobu ngwakunyoloka, ndipo Satana wakajipulikanga wuli kuti Yobu ngwakunyoloka?

⁷ Yobu wakaŵako mu nyengo iyo Ŵaisrayeli ŵakaŵa ku Eguputo. Panyengo iyo Yobu wakaŵa wamoyo, pakaŵavya munthu uyo wakaŵa wakunyoloka nga ndiyo. Nayo wakaŵa wambura kufikapo nga ndise. Nayo wakabudiskanga. Nangauli vikaŵa nthena, Yehova wakamutemwanga Yobu chifukwa wakaŵa wakunyoloka. Vikuwoneka kuti Satana wakaŵa kuti wamunena kale Yehova pakukhwaskana na kunyoloka kwa ŵanthu. Ntheura Yehova wakamulongora Satana kuti Yobu ngwakunyoloka. Ivyo Yobu wakachita ndivyo vikalongora kuti Satana ni mutesi. Yehova wakazomerezga Satana kuti wamuyezge Yobu usange ngwakunyoloka. Yehova wakamugomezga mubwezi wake Yobu, ndipo wakazomerezga Satana kuti wamuyezge.—Ŵazgani Yobu 1:8-11.

8. Kasi Satana wakamuwukira wuli Yobu?

 ⁸ Satana ngwankhaza, kweniso ngwakukoma. Wakapoka vyose ivyo Yobu wakaŵa navyo, wakakoma ŵateŵeti ŵake, na kunanga lumbiri lwake. Wakawukira mbumba ya Yobu, na kumukomera ŵana ŵake 10. Pamanyuma wakamulwariska Yobu, wakamupa vilonda vyakuŵinya chomene thupi lose kufuma kumutu m’paka ku malundi. Muwoli wa Yobu wakahangayika ndipo wakaŵa na chitima chikuru. Wakaphalira Yobu kuti watuke waka Chiuta kuti wafwe. Yobu nayo wakakhumbanga kuti wafwe waka, kweni wakasungilira kunyoloka kwake. Pamanyuma Satana wakayezga nthowa yinyake. Wakagwiliskira ntchito ŵanalume ŵatatu awo ŵakaŵa ŵabwezi ŵa Yobu. Ŵanalume aŵa ŵakiza kuzakawona Yobu kwa mazuŵa, kweni ŵakamupembuzgapo yayi. M’malo mwake ŵakamunyozanga waka kuti wakaŵa munthu muheni. Iwo ŵakatenge Chiuta ndiyo wakachitiskanga masuzgo agho Yobu wakakumananga nagho ndipo ŵakaŵavya navyo ntchito vyakuti wakaŵa wakunyoloka. Ŵakamba kuyowoya kuti Yobu wakaŵa munthu muheni uyo wakeneranga nadi kulangika na vinthu viheni ivyo vikamuchitikiranga.—Yobu 1:13-22; 2:7-11; 15:4, 5; 22:3-6; 25:4-6.

9. Kasi Yobu wakakana kuchitachi nangauli wakakumana na viyezgo?

⁹ Kasi Yobu wakachita wuli na masuzgo ghose agho wakakumana nagho? Yobu wakaŵa wambura kufikapo. Wakaŵasuska mwaukali awo ŵakiza kuzakamupembuzga mwaupusikizgi, ndipo wakayowoya vinthu ivyo pamanyuma wakazomerezga kuti vikaŵa vyambura kwenelera. Wakayowoyanga chomene za kugomezgeka kwake m’malo mwa Chiuta. (Yobu 6:3; 13:4, 5; 32:2; 34:5) Nanga mphanyengo iyo vinthu vikafika paheni chomene, Yobu wakakana kugalukira Yehova Chiuta. Wakakana kugomezga mautesi gha ŵabwezi ŵake ŵatatu ŵara. Iyo wakati: “Ningayowoyapo napachoko pose chara kuti imwe muli ŵarunji! Nitayengepo chara kunyoloka kwane m’paka nifwe!” (Yobu 27:5) Mazgu agha ghakulongora kuti Yobu wakaŵa wakunozgeka kusungilira kunyoloka kwake nanga pangakhora wuli. Yobu wakakana kuthera. Nase tingachita mwakuyana waka.

10. Kasi nkhani iyo Satana wakambiska kwa Yobu yikutikhwaska wuli?

¹⁰ Kasi ivyo Satana wakachita kwa Yobu imwe vikumukhwaskani wuli? Satana wakuti mukumutemwa yayi Yehova Chiuta, mungaleka kumuteŵetera mwakuti mujiponoske, nakutiso kunyoloka kwinu nkhwautesi. (Yobu 2:4, 5; Chivu. 12:10) Kasi imwe mukujipulika wuli na mazgu agha? Ngakuŵinya, asi nthe? Kweni ghanaghanirani fundo iyi: Yehova wakumugomezgani chomene, nakuti wamupani mwaŵi uwemi chomene. Yehova wazomerezga Satana kuti wayezge kunyoloka kwinu. Yehova wakumugomezgani, ndipo wakumanya kuti musungilirenge kunyoloka kwinu na kulongora kuti Satana ni mutesi. Walayizga kuti wamovwiraninge kuti mutonde. (Heb 13:6) Ni mwaŵi wapadera chomene kuti Fumu ya Chilengiwa Chose yikutigomezga. Kasi mwawona chifukwa icho kugomezgeka kuliri kwakuzirwa? Kukutovwira kuvumbura mautesi gha Satana, na kuthuwuska zina liwemi la Adada ŵithu, kweniso kukolerana na muwuso wawo. Kasi tingachita wuli kuti tisungilire kunyoloka kwithu?

11. Kasi tingasambirako vichi kwa Yobu?

¹¹ Satana wasazgirako nthowa zake pakuwukira ŵanthu ŵa Chiuta “mu mazuŵa ghaumaliro” agha na ghakusuzga. (2 Tim. 3:1) Mu nyengo zakusuzga izi, kasi tingachita wuli kuti tilutilire kuŵa ŵakunyoloka? Apaso tingasambirako vinandi kwa Yobu. Pambere wandakumane na viyezgo, Yobu wakaŵa kuti wagomezgeka kale nyengo yitali kwa Yehova. Wonani vinthu vitatu ivyo tingasambirako kwa iyo apo tikuyezgayezga kusungilira kunyoloka kwithu.

12. (a) Nga umo pakuyowoyera pa lemba la Yobu 26:7, 8, 14, kasi Yobu wakamba wuli kopa na kuchindika Yehova? (b) Kasi nase tingachita wuli kuti topenge Chiuta?

¹² Yobu wakakhozga chitemwa chake kwa Chiuta chifukwa wakawopanga Yehova. Yobu  wakamaliranga nyengo yake yinandi pa kudaŵira chilengiwa chakuzizwiska cha Yehova. (Ŵazgani Yobu 26:7, 8, 14.) Wakazizwanga chomene pakughanaghanira umo charu chili kulengekera, kuchanya, mabingu, na kududumira kwa ŵaleza. Kweni wakawona kuti wakamanyanga vinandi yayi vyakukhwaskana na vyose ivyo Yehova wali kulenga. Kweniso Yobu wakazirwiskanga chomene mazgu gha Yehova. Iyo wakati: “Nasungilira mazgu ghake.” (Yobu 23:12) Milimo yakuzizwiska iyo wakawona yikamupangiska kuti wamuchindikenge chomene Yehova. Wakaŵatemwanga chomene Adada ŵake ndipo wakakhumbanga kuŵakondweska. Yobu wakaŵikapo chomene mtima kuti wasungilire kunyoloka kwake. Nase tikwenera kuchita nga umo Yobu wakachitira. Tikumanya vinandi vyakukhwaskana na chilengiwa cha Yehova kujumpha umo ŵanthu ŵa mu nyengo ya Yobu ŵakamanyiranga. Kweniso tili na Baibolo lose kuti litovwire kumumanya makora Yehova. Vyose ivyo tikusambira vingatovwira kuti timopenge chomene Yehova. Para tikopa na kuchindika Yehova, vitovwirenge kuti timutemwenge na kumupulikira kweniso kuti tilutilire kusungilira kunyoloka kwithu.—Yobu 28:28.

13-14. (a) Nga umo tawonera pa lemba la Yobu 31:1, kasi Yobu wakalongora wuli kuti ngwakupulikira? (b) Kasi tingamuyezga wuli Yobu?

¹³ Yobu wakaŵa wakupulikira mu vyose lekani wakasungilira kunyoloka kwake. Yobu wakamanya kuti wakwenera kupulikira Yehova kuti walutilire kuŵa wakunyoloka. Para tikupulikira pa chilichose, mbwenu tiŵikengepo mtima kusungilira kunyoloka kwithu. Yobu wakaŵikapo mtima chomene kupulikira Chiuta zuŵa lililose. Mwachiyelezgero, wakaŵa maso chomene para wakuchita vinthu na ŵanakazi. (Ŵazgani Yobu 31:1.) Pakuŵa munthu wakutora, wakamanyanga kuti wakeneranga yayi kulongora chitemwa cha ŵanthu ŵakutorana ku mwanakazi munyake padera pa muwoli wake. Mazuŵa ghano tikukhala mu charu icho ŵanthu mbazaghali. Nga ni Yobu, kasi tigegenge kulongora chitemwa cha mu nthengwa ku awo tindatorane nawo? Kasi tigegenge kuwonelera vithuzi panji mavidiyo gha mziro? (Mat. 5:28) Para ndise ŵakujikora nyengo zose, mbwenu tisungilirenge kunyoloka kwithu.

 ¹⁴ Yobu wakalongoraso kuti wakapulikiranga Yehova pa umo wakawoneranga vinthu vyakuthupi. Yobu wakamanyanga kuti usange wathembenge chomene ivyo wakaŵa navyo mbwenu wachitenge kwananga kukuru ndipo wazamupokera chilango. (Yobu 31:24, 25, 28) Sono tikukhala mu nyengo iyo ŵanthu ŵakutemwa chomene vinthu vyakuthupi. Usange tiwonenge mwakwenelera ndalama kweniso vinthu vyakuthupi nga umo Baibolo likuyowoyera, tiŵikengepo mtima kusungilira kunyoloka kwithu.—Zinth. 30:8, 9; Mat. 6:19-21.

15. (a) Ni vichi ivyo Yobu wakakhazganga ivyo vikamovwira kuti wasungilire kunyoloka kwake? (b) Chifukwa wuli ntchakuzirwa kukumbukira ivyo Yehova walayizga?

¹⁵ Yobu wakaŵika chomene mahara pa vitumbiko ivyo Chiuta wazamupeleka munthazi lekani wakasungilira kunyoloka kwake. Wakamanyanga kuti Chiuta wakuzirwiska kunyoloka kwake. (Yobu 31:6) Nangauli wakayezgekanga, kweni wakaŵa na chigomezgo chose kuti paumaliro Yehova wazamumutumbika. Chigomezgo ichi ndicho chikamovwira kuti wasungilire kunyoloka kwake. Yehova wakakondwa chomene na kugomezgeka kwa Yobu ndipo wakamutumbika chomene nangauli Yobu wakaŵa wambura kufikapo. (Yobu 42:12-17; Yak. 5:11) Yobu wazamusangaso vitumbiko vinyake vinandi. Kasi muli na chigomezgo chakukhora kuti Yehova wazamumutumbikani para mwagomezgeka? Chiuta withu wandasinthe. (Mal. 3:6) Para tikukumbuka kuti wakuzirwiska kunyoloka kwithu, chigomezgo chithu chamunthazi chiŵenge chamoyo.—1 Tes. 5:8, 9.

16. Kasi tikwenera kuŵikapo mtima kuchita vichi?

¹⁶ Ntheura ŵikanipo mtima kuti muleke kutaya kunyoloka kwinu. Nyengo zinyake mungawona nga uko muli, palije uyo ngwakunyoloka kwa Yehova, kweni manyani kuti muli mwekha yayi. Muŵenge mu gulu la ŵanthu mamiliyoni ghanandi pa charu chose chapasi awo ŵakusungilira kunyoloka kwawo. Muŵengeso pakati pa ŵanalume na ŵanakazi ŵa mu nyengo yakale awo ŵakasungilira kunyoloka kwawo nangauli ŵakawofyeka kuti ŵakomekenge. (Heb. 11:36-38; 12:1) Mphanyi tose taŵikapo mtima kusungilira kunyoloka kwithu nga umo Yobu wakachitira, uyo wakati: “Nitayengepo chara kunyoloka kwane!” Kweniso mphanyi kunyoloka kwithu kwapeleka uchindami kwa Yehova muyirayira.