NKHANI YAKUSAMBIRA 2
Sambiraniko kwa Munung’una wa Yesu
“Yakobe, muzga wa Chiuta na wa Fumu Yesu Khristu.”—YAK. 1:1.
SUMU 88 Nimanyiskani Mendero Ghinu
IVYO VILI MU NKHANI IYI *
1. Kasi mungayilongosora wuli mbumba iyo wakakuliramo Yakobe?
YAKOBE, munung’una wa Yesu, wakalelekera mu mbumba iyo yikaŵa yakukhora mwauzimu. * Ŵapapi ŵake, Yosefe na Mariya, ŵakamutemwanga chomene Yehova ndipo ŵakachitanga vyose ivyo ŵangafiska kuti ŵamuteŵetere. Yakobe wakaŵaso na mwaŵi unyake. Mukuru wake ndiyo wakazakaŵa Mesiya. Yakobe wakaŵa na mwaŵi wapadera chomene wakuŵa mu mbumba iyi.
Panyengo iyo wakakuranga lumoza na Yesu Yakobe wakamumanya makora mukuru wake (Wonani ndime 2)
2. Kasi ni vifukwa wuli ivyo mphanyi vikapangiska Yakobe kusambirako kwa Yesu?
2 Yakobe wakaŵa na vifukwa vinandi vyakusambilirako kwa mukuru wake. (Mat. 13:55) Mwachiyelezgero, Yesu wakaghamanyanga makora Malemba mwakuti apo wakaŵa na vilimika 12 pera, wakazizika ŵazambizgi ŵa mu Yerusalemu awo ŵakaŵa ŵakusambira. (Luka 2:46, 47) Panyake Yakobe wakagwirapo lumoza na Yesu ntchito ya ukalipentara. Usange ni nthena, wakwenera kuti wakamumanya makora mukuru wake. Nathan H. Knorr, kanandi wakayowoyanga kuti: “Ukumumanya makora munthu para wagwirapo nayo lumoza ntchito.” * Yakobe wakweneraso kuti wakawonanga kuti ‘Yesu wakulutilira kukura mu vinjeru ndiposo kuti wakatemwekanga na Chiuta kweniso ŵanthu.’ (Luka 2:52) Ntheura panji tingaghanaghana kuti Yakobe wakaŵa yumoza mwa ŵasambiri ŵakwambilira ŵa Yesu. Kweni ndimo vikaŵira yayi.
3. Kasi Yakobe wakachita wuli Yesu wati wamba uteŵeti?
3 Panyengo iyo Yesu wakachitanga uteŵeti wake pa charu chapasi, Yakobe wakaŵa msambiri wake yayi. (Yoh. 7:3-5) Nakuti panyake Yakobe wakaŵa yumoza mwa ŵabali ŵa Yesu awo ŵakaghanaghananga kuti Yesu “wafuntha.” (Mrk. 3:21) Ndipo palije apo pakulongora kuti Yokobe wakaŵa lumoza na amama ŵake, a Mariya, apo Yesu wakakomekanga pa khuni lakusuzgikirapo.—Yoh. 19:25-27.
4. Kasi tiwonenge vichi mu nkhani iyi?
4 Pamanyuma, Yakobe wakapulikana mwa Yesu, ndipo wakaŵa mubali mulara wakuchindikika mu mpingo Wachikhristu. Mu nkhani iyi, tiwonenge vinthu viŵiri ivyo tingasambirako kwa Yakobe: (1) chifukwa icho tikwenera kulutilira kuŵa ŵakujiyuyura kweniso (2) umo tingaŵira ŵasambizgi ŵaluso.
LUTILIRANI KUŴA ŴAKUJIYUYURA NGA NI YAKOBE
Yesu wati wawonekera kwa Yakobe, Yakobe wakajiyuyura na kuzomerezga kuti Yesu wakaŵa Mesiya. Kufuma waka apa, Yakobe wakazgoka msambiri wa Khristu wakugomezgeka (Wonani ndime 5-7)
5. Kasi Yakobe wakachita wuli Yesu wati wawonekera kwa iyo pamanyuma pakuti wawuskika?
5 Kasi mphauli apo Yakobe wakazgoka msambiri wa Yesu? Yesu wati wawuskika ku ŵakufwa, “wakawonekera kwa Yakobe, pamanyuma ku ŵapositole wose.” (1 Kor. 15:7) Apa ndipo Yakobe wakazgokera kuŵa yumoza wa ŵasambiri ŵa Yesu. Nayo wakaŵapo apo ŵapositole ŵakalindiliranga kupokera mzimu utuŵa mu chipinda chapachanya mu Yerusalemu. (Mil. 1:13, 14) Pamanyuma, Yakobe wakaŵa na mwaŵi wa kuteŵetera mu wupu wakulongozga mu nyengo ya Ŵakhristu ŵakwambilira. (Mil. 15:6, 13-22; Gal. 2:9) Ndipo nyengo yinyake, pambere chaka cha 62 C.E. chindakwane, wakakhuŵirizgika na mzimu utuŵa kulembera kalata Ŵakhristu ŵakuphakazgika. Kalata iyo wakalemba yikutovwiraso ise mazuŵa ghano, kwali chigomezgo chithu ntcha kuchanya panji pa charu chapasi. (Yak. 1:1) Wakulemba mbiri munyake Wachiyuda, zina lake Josephus, wakalemba kuti, Yakobe wakakomeka, Wasembe Mukuru Hananiya wati walamura kuti wakomeke. Yakobe wakagomezgeka kwa Yehova m’paka apo wakamalizgira uteŵeti wake wa pa charu chapasi.
6. Kasi Yakobe wakapambananga wuli na ŵalongozgi ŵa chisopa ŵa mu nyengo yake?
6 Yakobe wakaŵa wakujiyuyura. Chifukwa wuli tikuyowoya nthena? Wonani mphambano iyo yikaŵapo pakati pa Yakobe na ŵalongozgi ŵanandi ŵa chisopa, pa umo ŵakachitira ŵati ŵawona ukaboni wakuti Yesu wakaŵa nadi Mwana wa Chiuta. Yakobe wati wawona ukaboni wambura kususkika wakuti Yesu wakaŵa nadi Mwana wa Chiuta, wakajiyuyura na kuzomerezga. Kweni ŵasembe ŵa mu Yerusalemu ndimo ŵakachitira yayi. Mwachiyelezgero, ŵakaŵa kuti ŵangasuska yayi ukaboni wakuti Yesu wawuska Lazaro ku ŵakufwa. Kweni m’malo mwa kuzomerezga kuti Yesu wakatumika na Yehova, iwo ŵakakhumbanga kukoma Yesu na lazaro wuwo. (Yoh. 11:53; 12:9-11) Pamanyuma Yesu wati wawuskika, ŵakayezgayezga kuti ŵabise ku ŵanthu. (Mat. 28:11-15) Chifukwa chakuti ŵalongozgi ŵa chisopa ŵakaŵa ŵakujikuzga, ŵakamukana Mesiya.
7. Chifukwa wuli tikwenera kugega kujikuzga?
7 Ivyo tikusambirako: Tigege kuŵa ŵakujikuzga, ndipo tiŵe ŵakunozgeka kusambizgika na Yehova. Nga umo nthenda yingapangiskira kuti mtima wa munthu utondeke kugwira makora ntchito, kujikuzga kunganonopeska mtima withu na kutondeka kupulikira ulongozgi wa Yehova. Ŵafarisi ŵakaŵa ŵakujikuzga chomene mwakuti ŵakakana kugomezga ukaboni wakuwoneka makora wakuti Yesu wakaŵa na mzimu wa Chiuta kweniso kuti wakaŵa Mwana wa Chiuta. (Yoh. 12:37-40) Kujikuzga kwawo kuli kuŵatondeska kuzakasanga umoyo wamuyirayira. (Mat. 23:13, 33) Ntheura ntchakuzirwa chomene kuti tilutilire kuzomerezga mzimu wa Chiuta kweniso Mazgu ghake, kuti vitovwire kusintha wunthu withu kweniso para tikusankha vinthu. (Yak. 3:17) Chifukwa chakuti Yakobe wakaŵa wakujiyuyura, wakaŵa wakukhumbisiska kusambizgika na Yehova. Ndipo nga umo tiwonerenge, kujiyuyura ndiko kukapangiska Yakobe kuŵa msambizgi waluso.
ŴANI MSAMBIZGI WALUSO NGA NI YAKOBE
8. Kasi ntchivichi chingatovwira kuti tiŵe ŵaluso pakusambizga?
8 Yakobe wakasambira chomene yayi masambiro gha ku charu. Tikukayika yayi kuti ŵalongozgi ŵa chisopa ŵa mu nyengo yake, ŵakamuwonanga nga umo ŵakawoneranga mpositole Petrosi na Yohane kuti ŵakaŵa “ŵambura kusambira ndiposo ŵanthu bweka.” (Mil. 4:13) Kweni Yakobe wakaŵa msambizgi waluso. Tikusanga ukaboni para tikuŵerenga buku la mu Baibolo ilo likumanyikwa na zina lake. Nga ni Yakobe, panyake nase tindasambire chomene masambiro gha ku charu. Ndipouli, mzimu utuŵa wa Yehova na masambiro agho gulu likupeleka, vingatovwira kuti nase tiŵe ŵasambizgi ŵaluso. Tiyeni tiwone chiyelezgero icho Yakobe wakatilekera pakuŵa msambizgi, na kuwona ivyo tingasambirako.
9. Kasi mungalongosora wuli umo Yakobe wakasambizgiranga?
9 Yakobe wakayowoyanga mazgu ghanonono yayi nesi kulongosora vinthu mwambura kupulikwa makora. Ntheura ŵategherezgi ŵake ŵakapulikiskanga makora ivyo ŵakwenera kuchita kweniso umo ŵangachitira. Mwachiyelezgero, wonani umo wakasambizgira mu nthowa yipusu fundo yakuti Ŵakhristu ŵakwenera kunozgeka kutambuzgika kweni ŵaleke kukhuŵara. Wakalemba kuti: “Tikuŵawona kuti mbakukondwa awo ŵazizipizga. Mwapulika umo Yobu wakazizipizgira ndipo mwawona umo Yehova wakamutumbikira paumaliro. Mwawona kuti Yehova ngwachitemwa chomene ndiposo ngwalusungu.” (Yak. 5:11) Mungawona kuti ivyo Yakobe wakasambizganga vikajinthanga mu Malemba. Wakagwiliskira ntchito Mazgu gha Chiuta kuti wawovwire ŵategherezgi ŵake kumanya kuti nyengo zose Yehova wakuŵapa njombe awo ŵakumugomezga, nga umo vikaŵira na Yobu. Yakobe wakasambizga fundo iyi mu nthowa yipusu kweniso yakupulikikwa makora. Mwakuchita nthena, malumbo ghakalutanga kwa Yehova, m’malo mwa kuluta kwa iyomwene.
10. Kasi ni nthowa wuli yimoza iyo tingamuyezgera Yakobe para tikusambizga?
10 Ivyo tikusambirako: Muyowoyenge uthenga mu nthowa yipusu, ndipo ufumenge mu Mazgu gha Chiuta. Para tikusambizga ŵanthu, chilato chithu chileke kuŵa chakujilongora kuti tikumanya vinthu vinandi, kweni tikwenera kulongora kuti Yehova ndiyo wakumanya vinthu vinandi kweniso kuti wakuŵaghanaghanira chomene. (Rom. 11:33) Tingafiska kuchita nthena para nyengo zose ivyo tikusambizga vikufuma mu Malemba. Mwachiyelezgero, m’malo mwakuphalira ŵasambiri ŵithu ŵa Baibolo umo ise tatenge tichitirenge pa nkhani yinyake, tikwenera kuŵawovwira kuti ŵaghanaghanirengepo pa viyelezgero vya mu Baibolo kweniso kuŵawovwira kupulikiska umo Yehova wakuwonera nkhani iyo. Para tachita nthena, ŵalondezgenge ivyo ŵakusambira na chilato chakuti ŵakondweske ise yayi, kweni kuti ŵakondweske Yehova.
11. Kasi Ŵakhristu ŵanyake mu nyengo ya Yakobe ŵakaŵa na masuzgo wuli, ndipo Yakobe wakaŵachiska kuti ŵachite wuli? (Yakobe 5:13-15)
11 Yakobe wakabisanga yayi. Mu kalata iyo wakalemba, ntchakuwonekerathu kuti Yakobe wakamanyanga makora masuzgo gha ŵabali na ŵadumbu ŵake, ndipo wakaŵapa ulongozgi wakupulikikwa makora wa ivyo ŵakwenera kuchita. Mwachiyelezgero, Ŵakhristu ŵanyake ŵakaŵa ŵachiziwulika pakulondezga ulongozgi. (Yak. 1:22) Ŵanji ŵakatemweranga ŵanthu ŵasambazi. (Yak. 2:1-3) Apo ŵanji ŵakayowoyanga mwaganyavu. (Yak. 3:8-10) Ŵakhristu aŵa ŵakaŵa na masuzgo ghakurughakuru, kweni Yakobe wakaŵa na chigomezgo kuti ŵangasintha. Ntheura wakaŵapa ulongozgi mwalusungu kweni mwambura kubisa, na kuchiska awo ŵakakhumbikwiranga wovwiri kuti ŵapemphe wovwiri ku ŵalara kuti ŵaŵawovwire kusintha.—Ŵazgani Yakobe 5:13-15.
12. Kasi tingachita wuli kuti tiwonenge vinthu mwakwenelera apo tikovwira ŵasambiri ŵithu ŵa Baibolo?
12 Ivyo tikusambirako: Yowoyani mwambura kubisa, kweni lutilirani kuŵawona mwakwenelera. Ŵanandi awo tikusambira nawo Baibolo, chingaŵaŵira chakusuzga kuti ŵalondezge ulongozgi wa mu Baibolo. (Yak. 4:1-4) Vingaŵatolera nyengo kuti ŵasinthe nkharo ziheni na kwamba kuŵa na nkharo ziwemi Zachikhristu. Nga ni Yakobe, nase tikwenera kuŵa ŵachikanga kuphalira ŵasambiri ŵithu apo ŵakwenera kusintha. Tikweneraso kulutilira kuŵawona mwakwenelera na kugomezga Yehova kuti waguzenge ŵanthu ŵakujiyuyura na kuŵapa nkhongono kuti ŵasinthe umoyo wawo.—Yak. 4:10.
13. Kuyana na Yakobe 3:2 na mazgu ghamusi, kasi Yakobe wakamanyanga fundo wuli?
13 Yakobe wakalutilira kujiwona mwakwenelera. Wakaghanaghanapo yayi kuti wakaŵa wakuzirwa chomene kuluska Ŵakhristu ŵanyake pakuti wakaŵa munung’una wa Yesu kweniso pakuti wakaŵa na uteŵeti wapadera. Wakachemanga ŵasopi ŵanyake kuti “ŵabali ŵane ŵakutemweka.” (Yak. 1:16, 19; 2:5) Wakapangiskanga ŵanji yayi kughanaghana kuti iyo ni murunji. M’malo mwake, nayo wakajisazgamo apo wakayowoya kuti: “Tose tikubuda nyengo zinandi.”—Ŵazgani Yakobe 3:2 na mazgu ghamusi.
14. Chifukwa wuli tikwenera kuzomerezga kuti nase tikubudiska?
14 Ivyo tikusambirako: Tikumbukenge kuti tose tili ŵakwananga. Tikwenera yayi kughanaghana kuti tili ŵapachanya munthowa yinyake kuluska awo tikusambira nawo Baibolo. Chifukwa wuli? Usange msambiri withu tikumupangiska kughanaghana kuti ise tikubudiska yayi, wangagongowa na kujiwona kuti wangafiska yayi kupulikira Chiuta. Kweni para tikuzomerezga kuti nase vikatisuzganga kulondezga fundo za mu Malemba, na kulongosora umo Yehova watovwilira kuti tisinthe umoyo withu, tingamovwira msambiri withu kuwona kuti nayo wangateŵetera Yehova.
Viyelezgero vya Yakobe vikaŵanga vipusu, vyakupulikikwa makora, kweniso vyakufika pamtima (Wonani ndime 15-16) *
15. Kasi mungavilongosora wuli viyelezgero ivyo Yakobe wakagwiliskiranga ntchito? (Yakobe 3:2-6, 10-12)
15 Yakobe wakayowoyanga viyelezgero vyakufika pamtima. Tikukayika yayi kuti mzimu utuŵa ndiwo ukamovwiranga kuchita nthena. Kweni wakweneraso kuti wakasambira vinandi pa umo wangasambizgira, mwakusambira ntharika na viyelezgero ivyo mukuru wake, Yesu, wakagwiliskiranga ntchito. Viyelezgero ivyo Yakobe wakagwiliskira ntchito ni vipusu, ndipo sambiro ilo munthu wangasambirapo likuŵa lakupulikikwa makora.—Ŵazgani Yakobe 3:2-6, 10-12.
16. Chifukwa wuli tikwenera kuyowoya viyelezgero vyakufika pamtima?
16 Ivyo tikusambirako: Yowoyani viyelezgero vyakufika pamtima. Para mukugwiliskira ntchito viyelezgero vyakwenelera, ŵategherezgi ŵinu ŵaŵenge nga ŵakuwona na maso ivyo mukuyowoya ndipo ŵangasambirapo kanthu. Ndipo ivi vingawovwira kuti ŵalutilire kukumbuka unenesko wa mu Baibolo uwo ngwakuzirwa chomene. Yesu wakaŵa nkhwantha pakugwiliskira ntchito viyelezgero, ndipo munung’una wake Yakobe wakamuyezga. Tiyeni tiwone chiyelezgero chimoza icho Yakobe wakayowoya, na kuwona chifukwa icho chikaŵira chakufika pamtima.
17. Chifukwa wuli chiyelezgero icho chili pa Yakobe 1:22-25, ntchakufika pamtima?
17 Ŵazgani Yakobe 1:22-25. Chiyelezgero cha gilasi icho Yakobe wakayowoya, ntchakufika pamtima pa vifukwa vinandi. Pakuyowoya chiyelezgero ichi wakakhumbanga kusambizga fundo yakuti, tikwenera kuchita vinandi kuti tisange chandulo na Mazgu gha Chiuta padera pa kuŵazga waka; tichitenge ivyo tikuŵazga. Yakobe wakasankha chiyelezgero icho ŵategherezgi ŵake ŵangachipulikiska mwaluŵiro, chakuyowoya za munthu uyo wakulaŵiska pa gilasi. Kasi ni sambiro wuli ilo wakasambizga? Ungaŵa uzeleza usange munthu wangalaŵiska pa gilasi, na kuwona kuti pamalo ghanyake mphakubinkha kweni na kulekapo waka nthena. Mwakuyana waka, ungaŵa uzeleza usange munthu waŵerenga Mazgu gha Chiuta, na kuwona kuti wakwenera kusintha vinthu vinyake panji nkharo yake, kweni mbwe wakuchitapo kanthu yayi.
18. Kasi ni vinthu wuli vitatu ivyo tikwenera kuchita para tikugwiliskira ntchito chiyelezgero?
18 Para mukugwiliskira ntchito chiyelezgero, mungamuyezga Yakobe mwa kuchita vinthu vitatu ivi: (1) Woneseskani kuti chiyelezgero chinu chiwovwirenge kuti fundo iyo mukusambizga yipulikikwe makora. (2) Yowoyani chiyelezgero icho ŵategherezgi ŵinu ŵangachipulikiska mwaluŵiro. (3) Longosorani makora fundo iyo ŵakusambirapo. Usange vikumusuzgani kusanga viyelezgero vyakwenelera, wonani mu Watch Tower Publications Index. Pa mutu wakuti “Illustrations,” ndipo musangenge viyelezgero vinandi ivyo mungagwiliskira ntchito. Ndipouli, kumbukani kuti viyelezgero vili nga ni mayikulofoni, vingapangiska kuti fundo iyo mukusambizga yipulikikwe chomene. Kweni para mungayowoyaso viyelezgero vinandi, mungatimbanizga ŵategherezgi ŵinu. Ntheura ntchamahara chomene kugwiliskira ntchito chiyelezgero pekha para mukulongosora fundo yikuru. Nakuti chilato chithu chikuru chakuŵira ŵasambizgi ŵaluso ntchakuti ŵanthu ŵatilumbe yayi, kweni kovwira ŵanthu ŵanandi kuti ŵanjire mu mbumba ya Yehova iyo njakukondwa.
19. Kasi tikulongora wuli kuti tikuŵatemwa ŵabali na ŵadumbu ŵithu?
19 Yakobe wakaŵa na mwaŵi wakuŵa na mukuru wake murunji, kweni ise tilije mwaŵi uwu. Ndipouli, tili na mwaŵi wakuteŵetera Yehova lumoza na ŵabali na ŵadumbu ŵithu Ŵachikhristu ŵanandi chomene. Tikulongora kuti tikuŵatemwa para tikuchezga nawo, kusambirako kwa iwo, na kuteŵetera nawo lumoza pa ntchito ya kupharazga na kusambizga. Para tiyezgeyezgenge kuti timuyezge Yakobe pa umo umo tikuchitira vinthu, nkharo yithu, na umo tikusambizgira, Yehova walumbikenge kweniso tovwirenge ŵanthu ŵamitima yiwemi, kuti ŵaŵe paubwezi na Adada ŵithu ŵakuchanya, awo mbachitemwa chomene.
SUMU 114 “Zikirani”
^ Yakobe wakakulira mu mbumba yimoza na Yesu. Iyo wakamumanyanga makora Mwana murunji wa Chiuta kuluska ŵanandi pa nyengo iyo. Mu nkhani iyi, tiwonenge umo Yakobe wakachitiranga vinthu na ivyo tingasambirako. Kweniso tiwonenge ivyo tingasambirako pa umo wakasambizgiranga munung’una wa Yesu uyu, uyo wakaŵa yumoza mwa ŵanthu awo ŵakalongozganga mu mpingo wakwambilira Wachikhristu.
^ Mu nkhani iyi, Yakobe timuchemengeso kuti munung’una wa Yesu. Nakuti wakaŵa nadi munung’una wa Yesu uyo ŵakapambananga waka dada, ndipo ntchakuwonekerathu kuti ndiyo wakalemba buku la mu Baibolo ilo likumanyikwa na zina lake.
^ Nathan H. Knorr wakaŵa wa mu Wupu Wakulongozga. Wakamalizga uteŵeti wake wa pa charu chapasi mu 1977.
^ MAZGU GHAKULONGOSORA CHITHUZI: Yakobe wakayowoya chiyelezgero cha kamoto kachoko kuti walongore kofya kwa kugwiliskira ntchito uheni lulimi. Chiyelezgero ichi chikaŵa chiwemi chifukwa ŵanthu ŵakaŵa kuti ŵangachipulikiska mwaluŵiro.
