1-2. (a) Kasi tikujipulika wuli para tikughanaghanira vya umoyo wa Yesu na uteŵeti wake? (b) Kasi tidumbiskanenge vichi mu nkhani iyi?

 PARA wakutemweka withu wafwa, tikumusoŵa chomene. Pakwamba, vingatiŵinya chomene para tikughanaghanira umo vinthu vikaŵira apo wakaŵa pafupi kufwa, chomenechomene para wakutemweka withu wakasuzgika chomene pambere wandafwe. Ndipouli, para nyengo yajumphapo, tingambaso kuŵa ŵakukondwa para tikughanaghanira ivyo wakatisambizga panji chinthu chinyake icho wakachita na kuyowoya kuti watikhozge panji kutisekeska.

² Mwakuyana waka, chitima chikutikora para tikuŵazga vya nyifwa ya Yesu kweniso umo wakasuzgikira. Mu nyengo ya Chikumbusko, tikughanaghanirapo chomene vya umo sembe ya Yesu yiliri yakuzirwa kwa ise. (1 Kor. 11:24, 25) Ndipouli, tikukondwa chomene para tikughanaghanirapo pa vinthu vyose ivyo Yesu wakayowoya na kuchita apo wakaŵa pa charu chapasi. Tikukhozgekaso chomene para tikughanaghanira ivyo wakuchita sono kweniso ivyo watichitirenge munthazi. Kughanaghanirapo pa vinthu ivi kweniso pa chitemwa chake icho wali nacho pa ise, kukutichiska kuti nase tilongore kuwongera kwithu mu nthowa zakupambanapambana, nga umo tiwonerenge mu nkhani iyi.

3. Kasi tili na vifukwa wuli vyakuwongera sembe yakuwombora?

³ Tikuwonga chomene para tikughanaghanirapo pa umoyo wa Yesu na nyifwa yake. Apo Yesu wakaŵa pa charu chapasi, wakasambizga vinthu viwemi ivyo Ufumu wa Chiuta uzamuchita. Tikuwonga  chomene unenesko uwu wakukhwaskana na Ufumu ndipo tikuwona kuti ngwakuzirwa chomene. Tikuwongaso sembe yakuwombora chifukwa yili kujura nthowa kuti tiŵe paubwezi wakukhora na Yehova kweniso Yesu. Awo ŵali na chipulikano mwa Yesu ŵaliso na chilindizga cha kuzakakhala kwamuyirayira na kuŵawonaso ŵakutemweka ŵawo awo ŵali kufwa. (Yoh. 5:28, 29; Rom. 6:23) Palije icho ise tili kuchitapo kuti tizakasange vitumbiko ivi; nesi icho tingalipira Chiuta na Khristu pa ivyo ŵali kutichitira. (Rom. 5:8, 20, 21) Kweni tingalongora umo tiliri ŵakuwonga pa ivyo ŵali kutichitira. Kasi tingalongora wuli?

4. Kasi Mariya wa ku Magadala wakalongora wuli kuwonga chifukwa cha ivyo Yesu wakamuchitira? (Wonani chithuzi.)

⁴ Wonani chiyelezgero cha mwanakazi munyake Muyuda zina lake Mariya wa ku Magadala. Wakasuzgikanga chomene chifukwa mizimu yiheni 7 yikamutambuzganga chomene. Wakwenera kuti wakajipulikanga kuti palije uyo wangamovwira pa suzgo lake. Ntheura ghanaghanirani waka umo wakawongera apo Yesu wakamufwatura ku viŵanda ivi! Kuwonga kukamuchiska kuti waŵe mulondezgi wa Yesu na kugwiliskira ntchito nyengo yake, nkhongono, kweniso ivyo wakaŵa navyo kukhozgera uteŵeti. (Luka 8:1-3) Nangauli Mariya wakawonga chomene ivyo Yesu wakamuchitira pakumuchizga, kweni wakwenera kuti wakamanyanga yayi kuti Yesu wapelekengeso chawanangwa chikuru chomene icho chovwirengeso na iyo wuwo. Wapelekenge umoyo wake chifukwa cha ŵanthu wose, mwakuti “waliyose uyo wakupulikana mwa iyo” wazakasange umoyo wamuyirayira. (Yoh. 3:16) Ndipouli, Mariya wakalongora kuwonga kwa Yesu pakuŵa wakugomezgeka. Apo Yesu wakasuzgikanga pa khuni lakusuzgikirapo, Mariya wakimilira pafupi kuti wakhozge Yesu kweniso ŵanji awo ŵakaŵapo. (Yoh. 19:25) Yesu wati wafwa, Mariya na ŵanakazi ŵanyake ŵaŵiri ŵakiza na vyakununkhira ku dindi kuti ŵaphakazge thupi lake. (Mrk. 16:1, 2) Mariya wakatumbikika chomene chifukwa cha kugomezgeka kwake. Yesu wati wawuskika wakakumana na Mariya na  kudumbiskana nayo, ndipo mbasambiri ŵachoko chomene awo ŵakaŵa na mwaŵi uwu.—Yoh. 20:11-18.

5. Kasi tingalongora wuli kuti tikuwonga pa vyose ivyo Yehova na Yesu ŵali kutichitira?

⁵ Nase tingalongora kuti tikuwonga pa vyose ivyo Yehova na Yesu ŵali kutichitira para tikugwiliskira ntchito nyengo yithu, nkhongono zithu, na ndalama zithu kukhozgera mulimo wa Ufumu. Mwachiyelezgero, tingajipeleka kovwirapo pa mulimo wakuzenga na kunozga nyumba izo tikusoperamo Yehova.

6. Chifukwa wuli tingati sembe yakuwombora ntchawanangwa cha waliyose payekha?

⁶ Para tikughanaghanira ivyo Yehova na Yesu ŵali kutichitira, nase tikuchiskikaso kuti tiŵatemwenge. (1 Yoh. 4:10, 19) Tikuŵatemwaso chomene para tamanya kuti Yesu wakatifwira ise patekha. Mpositole Paulosi wakamanyanga fundo iyi ndipo wakalongora kuwonga kwake apo wakalembera Ŵagalatiya, wakati: “Mwana wa Chiuta . . . wakanitemwa [ine] ndipo wakajipeleka chifukwa cha ine.” (Gal. 2:20) Chifukwa chakuti Yesu wakatifwira, Yehova wali kumuguzirani kwa iyo mwakuti muŵe nayo paubwezi. (Yoh. 6:44) Ntheura kasi mukukhozgeka yayi kumanya kuti Yehova wali kuwonamo kanthu kanyake kawemi mwa imwe kweniso wali kupeleka mtengo wakudura chomene mwakuti muŵe nayo paubwezi? Kasi ivi vyapangiska kuti mukhozge chitemwa chinu pa Yehova na Yesu? Usange ni nthena, jifumbani kuti, ‘Kasi chitemwa ichi chinitumenge kuti nichite vichi?’

7. Nga umo tikuwonera pa chithuzi, kasi tose tingalongora wuli chitemwa chithu pa Yehova na Yesu? (2 Ŵakorinte 5:14, 15; 6:1, 2)

⁷ Chitemwa chithu pa Chiuta na Khristu chikutichiska kuti titemwenge ŵanji. (Ŵazgani 2 Ŵakorinte 5:14, 15; 6:1, 2.) Nthowa yimoza iyo tikulongolera chitemwa chithu, nkhuŵikapo mtima pa mulimo wakupharazga. Tikupharazgira waliyose uyo tikukumana nayo. Tikugega yayi  kuyowoya na munthu munyake chifukwa cha mtundu wake, panji fuko lake. Tikuyowoya na waliyose kwali ni musambazi panji mukavu, kweniso kwali ngwakusambira panji wambura kusambira. Para tachita nthena, tikuchita mwakukolerana na khumbo la Yehova lakuti “ŵanthu ŵa mitundu yose ŵamanye makora unenesko na kuponoskeka.”—1 Tim. 2:4.

8. Kasi tingalongora wuli chitemwa chithu pa ŵabali na ŵadumbu ŵithu?

⁸ Tikulongoraso chitemwa chithu pa Chiuta na Khristu para tikutemwa ŵabali na ŵadumbu ŵithu. (1 Yoh. 4:21) Tikughanaghanira chomene ivyo ŵakukhumbikwira na kuŵawovwira panyengo iyo ŵasangana na masuzgo. Tikuŵapembuzga para wakutemweka wawo watayika, kuŵawona para ŵakulwara, kweniso kuchita vyose ivyo tingafiska kuti tiŵakhozge para ŵagongowa. (2 Kor. 1:3-7; 1 Tes. 5:11, 14) Tikulutilira kuŵalombera, chifukwa tikumanya kuti “ŵeyelero la munthu murunji lili na nkhongono yikuru chomene.”—Yak. 5:16.

9. Kasi ni nthowa wuli yinyake iyo tingalongolera chitemwa chithu pa ŵabali na ŵadumbu?

⁹ Nthowa yinyakeso iyo tikulongolera kuti tikuŵatemwa ŵabali na ŵadumbu ŵithu ni para tikuyezgayezga kuŵa nawo pa mtende. Tikufwilirapo kuyezga Yehova pa nkhani ya kugowokera. Usange Yehova wakazomerezga Mwana wake kutifwira chifukwa cha zakwananga zithu, ipo nase tikwenera kuŵa ŵakunozgeka kugowokera ŵabali na ŵadumbu para ŵatibudira. Tikwenera yayi kuŵa nga ni muzga muheni uyo wakuyowoyeka mu ntharika ya Yesu. Nanga mphamanyuma pakuti fumu yake yamugowokera ngongoli yikuru, muzga uyu wakatondeka kugowokera muzga munyake uyo wakaŵa na ngongoli yichoko. (Mat. 18:23-35) Usange muli kupambana maghanoghano na munyake mu mpingo, kasi mungachitapo kanthu yayi kuti muwezgerepo mtende pambere mundalute ku Chikumbusko? (Mat. 5:23, 24) Usange muchitenge nthena, mulongorenge kuti mukutemwa chomene Yehova na Yesu.

10-11. Kasi ŵalara ŵangalongora wuli kuti ŵakutemwa Yehova na Yesu? (1 Petrosi 5:1, 2)

¹⁰ Kasi ŵalara ŵangalongora wuli kuti ŵakutemwa Yehova na Yesu? Nthowa yimoza yakuzirwa chomene nkhupwelelera ivyo mberere za Yesu zikukhumbikwira. (Ŵazgani 1 Petrosi 5:1, 2.) Yesu wakayowoya fundo iyi mwakupulikikwa makora kwa mpositole Petrosi. Wati wamukana katatu Yesu, Petrosi wakakhumbanga chomene kulongora kuti wakamutemwanga Yesu. Wati wawuskika, Yesu wakamufumba Petrosi kuti: “Simoni mwana wa Yohane, kasi ukunitemwa ine?” Tikugomezga kuti Petrosi wakachita chilichose kuti walongore kuti wakuyitemwa Fumu yake. Kweni Yesu wakaphalira Petrosi kuti: “Liskanga tumberere twane.” (Yoh. 21:15-17) Ndipo kufuma apa m’paka umoyo wake wose, Petrosi wakapwelelera mwachitemwa mberere za Fumu, kuti walongore kuti wakamutemwanga Yesu.

¹¹ Kasi imwe ŵalara, mungalongora wuli mu nyengo ya Chikumbusko kuti mazgu agho Yesu wakaphalira Petrosi ngakuzirwa kwa imwe? Mungalongora kuti mukutemwa chomene Yehova na Yesu para nyengo zose mukuchita mulimo wauliska kweniso mukuŵikapo mtima chomene kovwira awo mbakulopwa kuti ŵawelere kwa Yehova. (Ezek. 34:11, 12) Mungakhozgaso ŵasambiri ŵa Baibolo na ŵanthu ŵanyake ŵakunweka awo ŵiza pa Chikumbusko, na kuchita vyose ivyo mungafiska kuti ŵajipulike kuti ŵapokelereka.

12. Chifukwa wuli kughanaghanirapo pa mazgu gha Yesu agho wakayowoya pa usiku wakuti machero ghake wafwenge kungatipa chikanga? (Yohane 16:32, 33)

¹² Pa usiku wakuti machero ghake wafwenge, Yesu wakaphalira ŵasambiri ŵake kuti: “Mu charu musanganenge na masuzgo, kweni khwimani mtima. Ine nathereska charu.” (Ŵazgani Yohane 16:32, 33.) Kasi ntchivichi chikawovwira Yesu kuti walongore chikanga apo ŵalwani ŵake  ŵakamofyanga kweniso kuti walutilire kuŵa wakugomezgeka m’paka nyifwa? Iyo wakathemba Yehova. Pakumanya kuti ŵalondezgi ŵake nawo ŵasanganenge na masuzgo ghakuyana waka, Yesu wakalomba Yehova kuti waŵavikilire. (Yoh. 17:11) Chifukwa wuli fundo iyi yikutipa chikanga? Chifukwa Yehova ngwankhongono chomene kuluska mulwani withu waliyose. (1 Yoh. 4:4) Iyo wakuwona chilichose. Tili na chigomezgo chose kuti para nase tithembenge Yehova, tingamazga wofi uwo tingaŵa nawo na kulongora chikanga.

13. Kasi Yosefe wa ku Arimatiya wakalongora wuli chikanga?

¹³ Wonani chiyelezgero cha Yosefe wa ku Arimatiya. Wakaŵa munthu wakuchindikika chomene na Ŵayuda. Wakaŵaso yumoza wa mu Sanihedirini, khoti likuru la Ŵayuda. Ndipouli, panyengo iyo Yesu wakachitanga uteŵeti wake pa charu chapasi, Yosefe wakaŵavya chikanga. Yohane wakayowoya kuti “wakaŵa msambiri wa Yesu mwakubisirizga chifukwa cha kopa Ŵayuda.” (Yoh. 19:38) Nangauli Yosefe wakaŵa wakunweka na uthenga wa Ufumu, kweni wakajibisanga ku ŵanji kuti wakaŵa na chipulikano mwa Yesu. Tikukayika yayi kuti wakawopanga kuti wangataya udindo wake na kuleka kuchindikika na ŵanthu. Mulimose umo vikaŵira, kweni Baibolo likutiphalira kuti Yesu wati wafwa, paumaliro Yosefe “wakakhwima mtima [panji kuti wakalongora chikanga] na kuya kwa Pilato kukapempha thupi la Yesu.” (Mrk. 15:42, 43) Sono Yosefe wakajibisaso yayi kuti ni msambiri wa Yesu.

14. Kasi mukwenera kuchita wuli usange mukopa ŵanthu?

¹⁴ Kasi namwe mukopa ŵanthu nga umo vikaŵira na Yosefe? Kasi ku sukulu panji ku ntchito, nyengo zinyake mukuchita soni kuphalirako ŵanji kuti ndimwe yumoza wa Ŵakaboni ŵa Yehova? Kasi mukuziwulika kubatizika panji kuŵa mupharazgi wambura kubatizika chifukwa chakuti mukufipa mtima na ivyo ŵanji ŵayowoyenge vya imwe? Mungazomerezganga yayi maghanoghano ghanthena kumutondeskani kuchita icho ntchakunyoloka. Mulombani Yehova kufumira pasi pamtima. Mulombani kuti wamupani chikanga kuti muchite khumbo lake. Apo mukuwona umo Yehova wakuzgolera malurombo ghinu, muŵenge na nkhongono kweniso chikanga.—Yes. 41:10, 13.

15. Yesu wati wawonekera ku ŵasambiri ŵake, kasi chimwemwe chikaŵawovwira kuchita vichi? (Luka 24:52, 53)

¹⁵ Ŵasambiri ŵakaŵa na chitima chomene Yesu wakati wafwa. Jitorani kuti ndimwe. Iwo ŵakawonanga kuti ŵakataya mubwezi wawo pera  yayi, kweni ŵakawonangaso nga kuti chigomezgo chawo nacho chatayika. (Luka 24:17-21) Ndipouli, apo Yesu wakawonekera kwa iwo, wakapatura nyengo kuŵawovwira kupulikiska udindo wake pakufiska uchimi wa mu Baibolo. Wakaŵapaso mulimo wakuzirwa wakuti ŵachite. (Luka 24:26, 27, 45-48) Kufika panyengo iyo Yesu wakakweleranga kuchanya pati pajumpha mazuŵa 40 kufuma apo wakawukira ku ŵakufwa, ŵasambiri ŵakaŵaso na chitima yayi kweni ŵakukondwa chomene. Ŵakaŵa ŵakukondwa chomene chifukwa chakuti ŵakamanya kuti Yesu ngwamoyo ndipo waŵawovwirenge kufiska mulimo uwo waŵapa. Chimwemwe chikaŵawovwira kuti ŵalutilire kulumba Yehova.—Ŵazgani Luka 24:52, 53; Mil. 5:42.

16. Kasi tingaŵayezga wuli ŵasambiri ŵa Yesu?

¹⁶ Kasi tingaŵayezga wuli ŵasambiri ŵa Yesu? Tingaŵa na chimwemwe pakusopa Yehova panyengo ya Chikumbusko pera yayi, kweni chaka chose. Kweni kuti viŵe nthena, tikwenera kuŵika pakwamba vinthu vya Ufumu wa Chiuta pa umoyo withu. Mwachiyelezgero, ŵanandi ŵali kusintha ndondomeko yawo ya ntchito mwakuti ŵapharazgenge, ŵawunganenge, kweniso kuti ŵachitenge kusopa kwa mbumba nyengo zose. Ŵanyake ŵali kusankha kuleka kuŵa na vinthu vinandi ivyo ŵanyake ŵakuviwona kuti ni vyakuzirwa, mwakuti ŵachite vinandi mu mpingo panji ŵasamire uko kukukhumbikwa ŵapharazgi ŵanandi ŵa Ufumu. Nangauli tikwenera kuzizipizga kuti tilutilire kuteŵetera Yehova, kweni iyo wakulayizga kuti watitumbikenge chomene para tikudangizga vinthu vya Ufumu pakwamba pa umoyo withu.—Zinth. 10:22; Mat. 6:32, 33.

17. Kasi mwaŵikapo mtima kuchita vichi mu nyengo iyi ya Chikumbusko? (Wonani chithuzi.)

¹⁷ Tikulindilira mwakunweka kuchita Chikumbusko pa Chiŵiri apa, pa Epulero 4. Ndipouli, kulindilira m’paka nyengo iyi yifike dankha yayi kuti ndipo mughanaghanirengepo umoyo wa Yesu na nyifwa yake, kweniso pa chitemwa icho iyo na Yehova ŵali kutilongora. Ghanaghaniranipo pa vinthu ivi pa m’pata uliwose uwo wasangika mu nyengo ya Chikumbusko. Mwachiyelezgero, paturani nyengo yakuŵazga na kughanaghanirapo vyakuchitika ivyo vili pa tchati chakuti “Sabata Yaumaliro kwa Yesu pa Charu Chapasi,” icho chili pa Vyakusazgirapo B12 mu Baibolo la Mang’anamuliro gha Charu Chiphya. Apo mukuŵazga vya umoyo wa Yesu, penjerezgani mavesi gha mu Baibolo agho ghangamovwirani kuti mulutilire kuwonga, kumutemwa, kuŵa na chikanga kweniso ŵachimwemwe. Kufuma apo, ghanaghanirani nthowa izo mungalongolera kuwonga kufumira pasi pamtima. Para muchitenge nthena muŵenge na chigomezgo chose kuti Yesu wakuzirwiska vyose ivyo mukuchita kuti mumukumbukire mu nyengo ya Chikumbusko.—Chivu. 2:19.