1-2. Kasi ŵateŵeti ŵa Yehova ŵangasangana na masuzgo wuli?

 VINTHU vyamabuchi vingasintha umoyo withu panyengo yichoko waka. Mwachiyelezgero, mubali munyake wakugomezgeka zina lake Luis a wakakoleka na nthenda ya kansa yakofya chomene. Dokotala wakamuphalira kuti wakhala na myezi yichoko waka kuti wafwe. Monika na mfumu wake ŵakatangwanikanga kuteŵetera Yehova lumoza. Kweni pamanyuma, Monika wakamanya kuti mfumu wake, uyo wakaŵa mulara mu mpingo, wakaŵa na umoyo wapaŵiri. Olivia, mudumbu wambura kutengwa, wakachichizgika kuchimbira pa nyumba yake chifukwa kukaŵa kuti kwizenge chimphepo chakofya. Wakati wawerako uko wakachimbilira, wakasanga kuti chimphepo chanangirathu nyumba yake. Mu kanyengo kachoko waka, umoyo wa ŵanthu aŵa ukasintha chomene. Kasi namwe vinthu vyakofya vili kumuchitikiranipo ivyo vikasintha umoyo winu mwamabuchi?

² Nangauli ndise ŵateŵeti ŵakugomezgeka ŵa Yehova, kweni nase tikusangana na masuzgo, nga umo vikuŵira na ŵanthu wose. Kweniso nyengo zinyake tikutambuzgika panji kususkika na ŵanthu awo ŵakutinkha ŵanthu ŵa Chiuta. Nangauli Yehova wakutivikilira mwamunthondwe yayi ku masuzgo nga agha, kweni wakulayizga kuti watovwirenge. (Yes. 41:10) Na wovwiri wake, tingalutilira kuŵa ŵakukondwa, kusankha makora vinthu, kweniso kulutilira kuŵa ŵakugomezgeka nanga tingasangana na suzgo likuru chomene. Mu nkhani iyi, tiwonenge nthowa zinayi izo Yehova wangatovwilira mu nyengo zakusuzga chomene mu umoyo withu. Kweniso tiwonenge ivyo tingachita kuti tisange chandulo na wovwiri uwo Yehova wakupeleka.

 YEHOVA WAMUVIKILIRANINGE

3. Para tasangana na suzgo, kasi vingatisuzga kuchita vichi?

³ Suzgo. Para tasangana na suzgo lakofya, chingatiŵira chakusuzga kughanaghana makora kweniso kusankha makora vinthu. Chifukwa wuli? Tingaŵa kuti tili na chitima chomene kweniso kwenjerwa. Wonani umo ŵadumbu ŵaŵiri awo taŵazunura kale ŵakajipulikira apo ŵakasangana na masuzgo. Olivia wakuti, “Chimphepo chikati chananga nyumba yane, nkhasoŵa chakuchita.” Pakuyowoya za mfumu wake uyo wakamwendera mphiska, Monika wakuti: “Nkhakhuŵara chomene. Vikaniŵinya chomene ndipo mtima wane ukasweka. Nkhatondekanga na kugwira ntchito yiliyose. Nkhaghanaghanangapo yayi kuti vyanthena ivi vingachitikira ine.” Kasi Yehova wakulayizga kuti watovwirenge wuli para tasangana na suzgo?

4. Kuyana na Ŵafilipi 4:​6, 7, kasi Yehova wakutilayizga vichi?

⁴ Kasi Yehova wakulayizga vichi? Wakulayizga kuti watipenge “mtende wa Chiuta,” nga umo Baibolo likuyowoyera. (Ŵazgani Ŵafilipi 4:​6, 7.) Mtende uwo ukuyowoyeka apa ukung’anamura kukhazikika maghanoghano kweniso mtima chifukwa cha kuŵa paubwezi wakukhora na iyo. Mtende uwu “ukuluska maghanoghano ghose”; nguwemi chomene kuluska umo tingaghanaghanira. Mwachiyelezgero, kasi muli kulombapo chomene kwa Yehova ndipo pamanyuma mukazizwa chifukwa chakuti mukasanga mtende wa mu mtima? Uwu ndiwo tikuti “mtende wa Chiuta.”

5. Kasi mtende wa Chiuta ukuvikilira wuli mtima na maghanoghano ghithu?

⁵ Lemba ili likuyowoyaso kuti mtende wa Chiuta “uvikilirenge mitima yinu na maghanoghano ghinu.” Lizgu lakwambilira ilo lili kung’anamulika kuti ‘kuvikilira,’ ŵakaliyowoyanga pakulongosora za ŵasilikari awo ŵakavikiliranga msumba kuti uleke kuwukilika. Ŵanthu awo ŵakakhalanga mu msumba uwu ŵakagonanga mwakufwasa, pakumanya kuti ŵasilikari ŵakaŵavikiliranga. Mwakuyana waka, para mtende wa Chiuta wavikilira mitima yithu na maghanoghano ghithu, mtima ukuŵa mu malo, pakumanya kuti tili ŵakuvikilirika. (Sal. 4:8) Nga umo vikaŵira kwa Hana, nanga suzgo lithu lingamara nyengo yeneyiyo yayi, tingaŵa na mtende wa mu mtima. (1 Sam. 1:​16-18) Ndipo para tili na mtende wa mu mtima, kanandi chikuŵa chipusu kughanaghana makora na kusankha makora vinthu.

6. Kasi tingachita wuli kuti tisange mtende wa Chiuta? (Wonaniso chithuzi.)

⁶ Ivyo tikukhumbikwira kuchita. Para mwasangana na suzgo, phalirani mulinda winu, uyo ni Yehova. Mwawuli? Lombani m’paka musange mtende wakufuma kwa Chiuta. (Luka 11:9; 1 Tes. 5:17) Luis, uyo tamuzunura kale, wakalongosora umo iyo na muwoli wake, Ana,  ŵakazizipizgira ŵakati ŵamanya kuti iyo wakhala na myezi yichoko waka kuti wafwe. Luis wakati: “Panyengo zanthena izi, chikuŵa chakusuzga chomene kusankha vinthu mwamahara pa nkhani ya wovwiri wa ku chipatala panji nkhani zinyake. Kweni lurombo lukatovwiranga kusanga mtende wa mu mtima panyengo yakusuzga iyi.” Luis na muwoli wake ŵakayowoya kuti ŵakalombanga mwakuwerezgawerezga kwa Yehova kuti waŵape mtende wa mu mtima, vinjeru kweniso kuti waŵawovwire kusankha vinthu mwamahara. Ndipo ŵakawona kuti Yehova wakaŵawovwira nadi. Para mwakumana na suzgo, koserani kulomba ndipo Yehova wamupaninge mtende wake uwo uvikilirenge mtima na maghanoghano ghinu.—Rom. 12:12.

YEHOVA WAMUKHOZGANINGE

7. Kasi tingajipulika wuli para tasangana na suzgo likuru?

⁷ Suzgo. Para takumana na suzgo likuru, tikutondeka kughanaghana makora nga umo vikuŵira para vinthu vili makora waka. Tingaŵa nga ni ngalaŵa iyo yikututuzgika waka na chimphepo chankhongono. Ana, uyo tamuzunura kukwambilira wakayowoya kuti wakasuzgikanga chomene maghanoghano mfumu wake Luis wati wafwa. Iyo wakati: “Para namba kusuzgika maghanoghano, nkhajilengeranga chitima chomene. Kweniso nkhakwiyanga kuti wali kufwa na kunileka nekha.” Chinyake ntchakuti nyengo zinyake wakachitanga phukwa kweniso wakawonanga kuti ntchakusuzga kusankha chakuchita pa vinthu ivyo mfumu wake ndiyo wakasankhanga makora. Nyengo zinyake wakajiwonanga nga wali pakatikati pa nyanja uku kuli chimphepo. Kasi Yehova wakutovwira wuli para tamba kusuzgika chomene maghanoghano?

8. Kuyana na Yesaya 33:​6, kasi Yehova wakutisimikizgira vichi?

⁸ Kasi Yehova wakulayizga vichi? Wakutilayizga kuti watikhozgenge. (Ŵazgani Yesaya 33:6.) Para kuli chimphepo, sitima yikwamba kulegha panji kuti kugenukagenuka. Kweni kuti yikhazikike, sitima zinyake zikuŵa na tuvisulo tunyake mumphepete uto tukovwira kuti zikhazikike. Tuvisulo utu tukovwira kuti yileke kugenukagenuka chomene, ndipo vikovwira kuti yikafike makora. Kweni tuvisulo utu tukugwira makora ntchito para sitima yikwenda. Mwakuyana waka, Yehova wangatovwira kuti tiŵe ŵakukhora pekha para tikulutilira kumuteŵetera mwakugomezgeka panyengo ya masuzgo.

9. Kasi vinthu vyakupenjera nkhani vingatovwira wuli kuti tilutilire kukhazikika maghanoghano? (Wonaniso chithuzi.)

⁹ Ivyo tikukhumbikwira kuchita. Para mukusuzgika maghanoghano, chitani vyose ivyo mungafiska kuti mulutilire kulomba, kuwungana, kweniso kupharazga. Mbunenesko kuti panyengo iyi mungachita vinandi nga umo mukachitiranga pakwamba yayi, kweni kumbukani kuti Yehova wakukhazga vinandi yayi kuluska  ivyo tingafiska. (Yaniskani na Luka 21:​1-4) Apo mukulutilira kuchita vinthu vyauzimu, kuluwa yayi kupatura nyengo ya kusambira pamwekha na kughanaghanirapo. Chifukwa wuli? Kwizira mu gulu lake Yehova watipa vinthu vinandi ivyo vingatovwira kuti tilutilire kukhazikika maghanoghano mu nyengo ya suzgo. Kuti musange ivyo vingamovwirani, mungagwiliskira ntchito vyakupenjera nkhani ivyo vilimo mu chiyowoyero chinu, nga JW Library^® app, Watch Tower Publications Index, na Buku Lakupenjera Nkhani la Ŵakaboni ŵa Yehova. Monika, uyo tamuzunura kale kukwambilira, wakati para wamba kusuzgika maghanoghano wakatemwanga kugwiliskira ntchito vinthu vyakupenjera nkhani kuti wasange ulongozgi wakovwira. Mwachiyelezgero, wakapenjerezga lizgu lakuti “kukwiya.” Nyengo zinyake wakapenjerezganga mazgu ghakuti “kwendera mphiska” panji “kugomezgeka.” Kufuma apo wakaŵazganga m’paka wambe kujipulika makora. Iyo wakati: “Pakwamba apo nkhambanga kupenjerezga, nkhaŵa wakwenjerwa chomene kweni apo nkhalutiliranga kuŵazga, nkhajipulikanga nga Yehova wanivumbatira. Apo nkhaŵazganga, nkhamanya kuti Yehova wakupulikiska umo nkhujipulikira, ndipo wakanovwiranga.” Namwe Yehova wangamovwirani mwakuyana waka kuti mtima winu uŵe mu malo.—Sal. 119:​143, 144.

YEHOVA WAMOVWIRANINGE

10. Kasi tingajipulika wuli pamanyuma pakuti tasangana na suzgo lakofya?

¹⁰ Suzgo. Para takumana na suzgo likuru, mazuŵa ghanyake tingajipulika kuti tilijirethu nkhongono kweniso tingasuzgika maghanoghano. Tingajipulika nga ni munthu uyo wakachimbiranga chomene pa viphalizgano vya kuchimbira, kweni sono wapwetekeka ndipo wakwendera ndodo. Tingamba kusuzgika kuchita vinthu ivyo pakwamba vikaŵa vipusu waka, panji tingaleka kukondwa na vinthu ivyo pakwamba tikakondwanga navyo. Nga ni Eliya, tingamba kuwona kuti ntchakusuzga kuwuka, nga tingagonanga waka. (1 Mathe. 19:​5-7) Kasi Yehova wakulayizga kuti wachitenge vichi para talopwa?

11. Kasi ni nthowa wuli yinyake iyo Yehova wakutovwilira? (Salimo 94:18)

¹¹ Kasi Yehova wakulayizga vichi? Wakulayizga kuti watovwirenge. (Ŵazgani Salimo 94:18.) Nga umo vikuŵira na munthu wakuchita maseŵero ghakuchimbira uyo wapwetekeka kuti wakukhumbikwira wovwiri kuti wende, nase tikukhumbikwira wovwiri kuti tilutilire kuteŵetera Yehova. Mu nyengo nga izi, Yehova wakutisimikizgira kuti: “Ine Yehova Chiuta wako nkhukukora pa woko lako lamalyero, Ine nkhuyowoya nawe kuti: ‘Ungawopanga chara, ine  nikovwirenge.’” (Yes. 41:13) Themba Davide likapokera wovwiri wanthena uwu. Apo likakumana na masuzgo kweniso apo ŵalwani ŵakalizingilizga likayowoya kwa Yehova kuti: “Woko linu lamalyero likunifighilira.” (Sal. 18:35) Kweni kasi Yehova wakupeleka wuli wovwiri?

12. Kasi mbanjani awo Yehova wangaŵagwiliskira ntchito kuti watovwire para talopwa?

¹² Kanandi Yehova wakutovwira kwizira mu ŵanyithu. Mwachiyelezgero, apo Davide wakalopwa, mubwezi wake Yonatani wakamwendera na kumukhozga. (1 Sam. 23:​16, 17) Mwakuyana waka, Yehova wakasankha Elisha kuti wawovwire Eliya. (1 Mathe. 19:​16, 21; 2 Mathe. 2:2) Mazuŵa ghano, Yehova wangagwiliskira ntchito ŵamumbumba yithu, ŵabwezi ŵithu, panji ŵalara kuti watovwire. Ndipouli, para tasuzgika maghanoghano tingamba kujipatura. Tingakhumba kukhala waka kwatekha. Nakuti ntchakawiro kuchita nthena. Kasi chingatovwira ntchivichi kuti tipokere wovwiri wa Yehova?

13. Kasi tikwenera kuchita vichi kuti Yehova watovwire? (Wonaniso chithuzi.)

¹³ Ivyo tikukhumbikwira kuchita. Yezgayezgani kuleka kujipatura. Para tikujipatura, kanandi tikwamba kughanaghana waka vya taŵene na masuzgo agho tikujumphamo. Kaghanaghaniro kanthena kangatipangiska kuti tisankhe uheni vinthu. (Zinth. 18:1) Mbunenesko kuti tose nyengo zinyake tikukhumba kuŵa patekha, chomenechomene para tasangana na suzgo likuru chomene. Ndipouli para tikujipatura kwa nyengo yitali, tingaŵa kuti tikukana wovwiri wa Yehova uwo wakutipa kwizira mu ŵanyithu. Ntheura nanga tingakumana na suzgo likuru wuli, tikwenera kuzomera wovwiri wakufuma ku ŵamumbumba yithu, ŵabwezi ŵithu, kweniso ŵalara. Muwonenge kuti ni nthowa iyo Yehova wakugwiliskira ntchito kuti wamovwirani.—Zinth. 17:17; Yes. 32:​1, 2.

YEHOVA WAMUPEMBUZGANINGE

14. Kasi ni vinthu wuli ivyo vingatofya?

¹⁴ Suzgo. Nyengo zinyake kwakanyengo tingachita wofi. Mu Baibolo, ŵateŵeti ŵa Chiuta ŵakugomezgeka ŵakayowoya nyengo izo ŵakasuzgikanga maghanoghano na kuchita wofi chifukwa cha ŵalwani panji masuzgo ghanyake. (Sal. 18:4; 55:​1, 5) Mwakuyana waka, ŵanji ŵangatisuska ku sukulu, ku ntchito, mu mbumba yithu, panji boma lingatisuska. Nyengo zinyake tingamba kopa kuti tifwenge chifukwa chakuti tasangika na suzgo linyake muthupi. Pa nyengo zanthena izi tingajiwona ŵambura kuvikilirika nga ni mwana uyo payekha wangajivikilira yayi. Kasi Yehova wakutovwira wuli pa nyengo zanthena izi?

15. Kuyana na Salimo 94:​19, kasi Yehova wakutisimikizgira vichi?

 ¹⁵ Kasi Yehova wakulayizga vichi? Watisanguluskenge na kutizikiska mtima. (Ŵazgani Salimo 94:19.) Salimo ili likutipangiska kuti tighanaghanire za kamwana kachoko kasungwana ako kakutondeka kugona chifukwa cha kopa kududumira kwa ŵaleza. Mu maghanoghano tingawona adada ŵake ŵakwiza, kukanyamura na kukakolera mu mawoko m’paka kagone. Nangauli ŵaleza ŵangaŵa kuti ŵachali kududumira, kweni kakuwona kuti nkhakuvikilirika chifukwa kali mu mawoko gha adada ŵake. Nase para tasangana na masuzgo agho ghangatichitiska wofi, tingakhumbikwira kuti Adada ŵithu ŵa kuchanya, mwakuyelezgera ŵatikore pa woko m’paka tambe kujipulika makora. Kasi tingapokera wuli wovwiri wanthena kwa Yehova?

16. Kasi tingachita wuli kuti Yehova watipembuzge? (Wonaniso chithuzi.)

¹⁶ Ivyo tikukhumbikwira kuchita. Muyowoyenge na Yehova nyengo zose mu lurombo na kuŵazga Mazgu ghake. (Sal. 77:​1, 12-14) Para muchitenge nthena viwovwirenge kuti para mwasangana na suzgo, chinthu chakwamba icho muzamukumbuka ndicho kuphalira Adada ŵinu ŵakuchanya. Muphalirani Yehova ivyo mukopa na ivyo mukwenjerwa navyo. Pamanyuma zomerezgani kuti wamupembuzgani kwizira mu Malemba. (Sal. 119:28) Mungasanga mavesi agho ghangamovwirani para mukwenjerwa. Mwachiyelezgero, mungasanga fundo zakukhozga para mungaŵazga buku la Yobu, Salimo, Zintharika kweniso mazgu gha Yesu agho ghakusangika mu buku la Mateyu chaputara 6. Para mukulomba kwa Yehova na kuŵazga Mazgu ghake, mupembuzgikenge.

17. Kasi tingaŵa na chigomezgo wuli?

¹⁷ Tingaŵa na chigomezgo chose kuti Yehova waŵenge nase nyengo yiliyose para tasangana na masuzgo. Watilekenge tekha yayi. (Sal. 23:4; 94:14) Yehova watilayizga kuti wativikilirenge, watikhozgenge, watovwirenge, kweniso watipembuzgenge. Pakuyowoya za Yehova, lemba la Yesaya 26:3 likuti: “Musungilirenge awo ŵakuyegamira kwa imwe fikepo. Muŵapenge mtende wambura kumara, chifukwa ŵakuthemba imwe.” Ntheura gomezgani Yehova na kuchita vyose ivyo mungafiska kuti musange chandulo na wovwiri uwo wakumupani. Para muchitenge nthena, musangengeso nkhongono nanga mungaŵa mu nyengo ya masuzgo.