1. Kasi chachitika ntchivichi mu vyaka vyasonosono?

KWA vyaka vinandi, ŵanthu ŵanandi pa charu chose ŵakaŵa na chisopa. Kweni mu vyaka vyasonosono apa, vinthu vyasintha chomene. Ŵanandi ŵalije chisopa. Nakuti mu vyaru vinyake, ŵanthu ŵambura kusopa ndiwo mbanandi chomene. *—Mat. 24:12.

2. Chifukwa wuli ŵanthu ŵanyake ŵakusopa yayi?

² Chifukwa wuli ŵanthu ŵanandi ŵakusopa yayi? * Ŵanyake ŵakutimbanizgika na vyakusanguluska panji masuzgo agho ŵakusangana nagho. (Luka 8:14) Ŵanyake awo kale ŵakasopanga, ŵali kwamba kugomezga kuti Chiuta kulije. Ŵanyake ŵakugomezga kuti Chiuta waliko kweni ŵakuwona nga kusopa nkhwakuzirwa yayi, ndiposo kukukolerana yayi na sayansi. Nyengo zinyake ŵangapulika ku ŵanyawo, ŵasambizgi, panji pa wayilesi kuti vinthu vikachita kusintha kufuma ku vinyake, kweni palije uyo wali kuŵaphalirapo vifukwa vyakukwana kuti ŵagomezge mwa Chiuta. Ŵanyake ŵali kunyanyara na vyakuchita vya ŵalongozgi ŵa visopa awo kanandi ŵakuchita ukhuluku na ndalama kweniso ŵakukhumba maudindo. Mu vyaru vinyake muli malango gha boma agho ghakukanizga ŵanthu milimo yinyake ya chisopa.

3. Kasi chilato cha nkhani iyi ntchakuti wuli?

³ Yesu wakukhazga kuti ‘tizgorenge ŵanthu ŵa mitundu yose kuŵa ŵasambiri.’ (Mat. 28:19) Kasi tingawovwira wuli ŵanthu ŵambura kusopa kuti ŵatemwe Chiuta na kuŵa ŵasambiri ŵa  Khristu? Tikwenera kumanya kuti umo munthu wakuchitira para tikumupharazgira vikuthembaso pa uko wali kukulira. Mwachiyelezgero, ŵanthu ŵa ku Europe ŵangapulika uthenga withu mwakuyana waka na ŵanthu ŵa ku Asia yayi. Chifukwa wuli? Ku Europe, ŵanandi ŵakumanyako ivyo Baibolo likuyowoya ndipo ŵali kupulikapo kuti Chiuta ndiyo wakalenga vinthu vyose. Kweni ŵanthu ŵanandi ŵa ku Asia, ŵakumanya vichoko panji ŵanyake ŵakumanyapo chilichose yayi chakukhwaskana na Baibolo, kweniso kuti kuli Mlengi. Chilato cha nkhani iyi ntchakuti yitovwire umo tingaŵafikira pamtima ŵanthu ŵakufuma mu vigaŵa vyose awo tikukumana nawo mu uteŵeti.

4. Chifukwa wuli tikwenera kuŵa na maghanoghano ghakwenelera?

⁴ Muŵe na Maghanoghano Ghakwenelera. Chaka chilichose, ŵanthu ŵanandi ŵambura kusopa ŵakuzgoka Ŵakaboni ŵa Yehova. Ŵanandi mwa ŵanthu aŵa, ŵakaŵa kale na nkharo yiwemi ndipo ŵakutinkha upusikizgi uwo visopa vikuchita. Ŵanyake ŵakaŵa na nkharo ziheni izo ŵakeneranga kuzileka. Tili na chigomezgo chose kuti Yehova watovwirenge kusanga ‘awo ŵali na maghanoghano ghakwenelera umoyo wamuyirayira.’—Mil. 13:48; 1 Tim. 2:3, 4.

5. Kasi kanandi ntchivichi chikupangiska ŵanthu kuti ŵategherezge uthenga withu?

⁵ Muŵe Ŵalusungu na Ŵaluso. Kanandi ŵanthu ŵakutegherezga uthenga withu chifukwa cha ivyo tayowoya yayi, kweni chifukwa cha umo tayowoyera. Ŵakukondwa para tikuyowoya nawo mwalusungu kweniso para tikulongora kuti tikuŵaghanaghanira. Tikuŵachichizga yayi kuti ŵapulike ivyo ise tikuyowoya. M’malo mwake, tikuyezgayezga kumanya maghanoghano ghawo pa nkhani ya chisopa. Mwachiyelezgero, ŵanyake ŵakutemwa yayi kuyowoya nkhani za chisopa na ŵalendo. Ŵanyake ŵakuwona kuti kuŵafumba ivyo ŵakughanaghana pa nkhani ya Chiuta ndikuti mwaŵayuyura. Ŵanyakeso ŵakuchita soni para ŵanthu ŵaŵawona kuti ŵakuŵazga Baibolo na Ŵakaboni ŵa Yehova. Mulimose umo vingaŵira, tikwenera kuŵapulikiska umo ŵakujipulikira.—2 Tim. 2:24.

6. Kasi mpositole Paulosi wakalongora wuli kuti wakaŵa wakunozgeka kusintha, ndipo tingamuyezga wuli?

⁶ Kasi tingachita wuli usange tamanya kuti munthu wakufwatuka yayi kuzunura mazgu ghakuti “Baibolo,” “chilengiwa,” “Chiuta,” panji “chisopa”? Tingayezga mpositole Paulosi na kusintha umo tikuyowoyera nawo. Apo wakayowoyanga na Ŵayuda, Paulosi wakadumbirananga nawo kufuma mu Malemba. Kweni apo wakayowoyanga na Ŵagiriki ŵakusambira ku Areyopaga, wakayowoyapo yayi kuti ivyo wakayowoyanga vikafuma mu Malemba. (Mil. 17:2, 3, 22-31) Kasi tingachita wuli nga ni Paulosi? Para mwasangana na munthu uyo wakuligomezga yayi Baibolo, chingaŵa chiwemi yayi kuyowoya vya Baibolo para mukudumbiskana nayo. Para mwamanya kuti munthu wakukhumba yayi kuti ŵanthu ŵanyake ŵamuwone kuti mukuŵazga nayo Baibolo, mulongorani malemba munthowa yakuti ŵanyake ŵaleke kumanya, mungamuŵerengera pa tabuleti panji foni.

7. Kasi tingamuyezga wuli Paulosi nga umo pakuyowoyera pa 1 Ŵakorinte 9:20-23?

⁷ Ŵapulikiskani na Kuŵategherezga. Tikwenera kupulikiska chifukwa icho ŵanthu awo tikukumana nawo ŵakughanaghanira nthena. (Zinth. 20:5) Wonaniso chiyelezgero cha Paulosi. Wakakulira pakati pa Ŵayuda. Kweni wakeneranga kusintha para wakupharazgira Ŵamitundu, chifukwa ŵakamanyanga vichoko vyakukhwaskana na Yehova kweniso Malemba. Kuti timanye maghanoghano gha ŵanthu awo tikuŵapharazgira mu chigaŵa chithu, tikwenera kufufuza panji kufumba awo ŵakhaliskamo mu mpingo uwo tikuwungana.—Ŵazgani 1 Ŵakorinte 9:20-23.

8. Kasi tingayamba wuli kudumbirana na ŵanthu vya Baibolo?

 ⁸ Chilato chithu ntchakuti tisange ‘awo mbakwenelera.’ (Mat. 10:11) Kuti tichite nthena, tikwenera kuŵafumba ŵanthu maghanoghano ghawo na kuŵategherezga para ŵakuyowoya. Mubali munyake ku England wakufumba ŵanthu umo ŵangaŵira na banja lakukondwa, umo ŵangalelera ŵana ŵawo, na umo ŵangazizipizgira masuzgo. Para waŵategherezga, wakuŵafumba kuti, “Mukuwuwona wuli ulongozgi uwu, uwo ukalembeka vyaka pafupifupi 2,000?” Pamanyuma wakuŵalongora malemba pa foni yake. Wakuyowoyapo yayi mazgu ghakuti, “Baibolo.”

9. Kasi tingawovwira wuli ŵanthu awo ŵakukhumba yayi kuyowoya vya Chiuta?

⁹ Tingaŵafika pamtima ŵanthu awo ŵakukhumba yayi kuyowoya vya Chiuta, para tingadumbiskana nawo vinthu ivyo iwo ŵakutemwa. Mwachiyelezgero, ŵanandi ŵakutemwa chilengiwa. Tingamba chidumbirano na ŵanthu ŵanthena mwakuyowoya kuti: “Nkhugomezga kuti mukumanya kuti kanandi para ŵasayansi ŵakupanga chinthu chiphya ŵakutolera vinthu ivyo viliko kale. Mwachiyelezgero, kuti ŵapange mayikirofoni ŵakasanda dankha umo makutu ghakugwilira ntchito, kuti ŵapange kamera ŵakasanda dankha umo maso ghakugwilira ntchito. Kasi mukughanaghana kuti chilengiwa ntchivichi? Kasi mukughanaghana kuti ni nkhongono yakuzizwiska, ni munthu, panji chinthu chinyake?” Para mwamara kumutegherezga, mungayowoyaso kuti: “Usange ŵasayansi ŵakusambirako pa umo makutu na maso ghali kupangikira, tingajifumba kuti kasi ŵakusambira kwa njani? Ivyo munthu munyake wakulemba mapowemu wakalemba, vikunikondweska chomene. Iyo wakalemba kuti: ‘Kasi uyo wali kupanga khutu, wangapulika yayi? Kasi uyo wali kuwumba jiso, wangawona yayi? . . . Ndiyo wakovwira ŵanthu kuti ŵamanye vinthu.’ Ŵasayansi ŵanyake ŵakukolerana nagho mazgu agha, ndipo ŵakugomezga kuti vinthu vikachita kulengeka.” (Sal. 94:9, 10) Tingamulongora vidiyo pa jw.org^® pa chigaŵa cha “Zochitika pa Moyo wa Anthu Ena” pa ka mutu kakuti “Mmene Moyo Unayambira.” (Lutani pa MABUKU > MAVIDIYO.) Panji tingamupa burosha la Kasi Vyamoyo Vikachita Kulengeka? panji la Umoyo Ukaŵako Wuli?—Mafumbo 5 Agho Tikwenera Kujifumba.

10. Kasi tingamba wuli chidumbirano na munthu uyo wakukhumba yayi kuyowoya vya Chiuta?

¹⁰ Ŵanthu ŵanandi ŵakukhumba kuti vinthu vizakaŵe makora munthazi. Ndipouli, ŵanandi ŵakopa kuti charu chizamuparanyika panji chizamuŵa chakuti ŵanthu ŵangakhalamo yayi. Mulaŵiliri wa dera munyake ku Norway wakuti  ŵanthu awo ŵakukhumba yayi kuyowoya vya Chiuta, kanandi ŵakutemwa kuyowoya ivyo vikuchitika pa charu. Para waŵatawuzga, wakutemwa kuŵafumba kuti: “Kasi mukughanaghana kuti tikwenera kuthemba njani kuti vinthu vizakatiyendere makora munthazi? Kasi mukughanaghana kuti mbandyali, mbasayansi, panji munthu munyake?” Para waŵategherezga, wakuŵazga panji kuyowoya fundo ya mu malemba yakuyowoya viwemi ivyo vizamuchitika munthazi. Ŵanyake ŵakunweka na ivyo Baibolo likuyowoya vyakuti charu chikhalilirenge muyirayira ndipo ŵanthu ŵawemi ndiwo ŵazamukhalamo kwamuyirayira.—Sal. 37:29; Muph. 1:4.

11. Chifukwa wuli tikwenera kwamba kudumbirana na ŵanthu munthowa zakupambanapambana? Ndipo tingamuyezga wuli Paulosi nga umo pakuyowoyera pa Ŵaroma 1:14-16?

¹¹ Tikwenera kwamba kudumbirana nawo munthowa zakupambanapambana. Chifukwa wuli? Chifukwa ntchakuti ŵanthu ŵakupambana. Icho munthu munyake wangakopeka nacho kuti wategherezge uthenga withu, munthu munyake wangakopeka nacho yayi. Ŵanyake ŵakukondwa kuyowoya nawo vya Baibolo panji Chiuta, apo ŵanyake ŵakuzomera para tingamba dankha kuyowoya nawo nkhani yinyake. Mulimose umo vingaŵira, kweni tikwenera kupharazgira ŵanthu ŵa mitundu yose. (Ŵazgani Ŵaroma 1:14-16.) Ndipouli, tikumbuke kuti Yehova ndiyo wakukuzga unenesko mu mitima ya ŵanthu awo ŵakutemwa icho ntchiwemi.—1 Kor. 3:6, 7.

12. Kasi tingachita wuli kuti tipharazgire ŵanthu ŵakufuma ku Asia awo ŵakumanya yayi usange Mlengi waliko panji yayi?

¹² Pa charu chose, ŵapharazgi wakukumana na ŵanthu ŵakufuma ku Asia, ndipo ŵanyake mwa ŵanthu aŵa ŵakufuma mu vyaru ivyo ntchito yithu njakukanizgika. Mu vyaru vinandi ku Asia, ŵanandi ŵandaghanaghanirepo usange Mlengi waliko panji yayi. Ŵanyake ŵakunweka na kuzomera kusambira Baibolo, apo ŵanyake ŵakunweka viŵi yayi kusambira fundo ziphya. Kasi tingachita wuli kuti tiŵawovwire? Ŵapharazgi ŵanyake ŵaluso vinthu vikuŵayendera makora mu uteŵeti chifukwa pakwambiska chidumbirano na munthu ŵakwamba kuyowoya waka nkhani yinyake, kweniso ŵakulongora kuti ŵakumughanaghanira. Pamanyuma para ŵawona kuti ntchakwenelera, ŵakumuphalira umo fundo za mu Baibolo zaŵawovwilira.

13. Kasi ntchivichi chingawovwira ŵanthu kunweka na uthenga wa mu Baibolo? (Wonani chithuzi cha pa chikopi.)

¹³ Ŵanandi ŵakunweka na ulongozgi wavinjeru uwo ukusangika mu Baibolo. (Muph. 7:12) Mudumbu munyake ku New York, wakutemwa kupharazgira ŵanthu ŵa ku China awo ŵakuyowoya Chimandarin. Iyo wakuti: “Nkhuyezga kulongora kuti nkhuŵaghanaghanira na kuŵategherezga. Para namanya kuti kwiza ŵanthu ŵa ku charu chinyake, nkhuŵafumba kuti: ‘Vinthu vili wuli kuno? Mwayisanga ntchito? Kasi ŵanthu ŵamupokelerani makora kuno?’” Nyengo zinyake ivi vikumovwira kuti wambe kuŵapharazgira. Para wawona kuti ntchakwenelera, mudumbu uyu wakuyowoya kuti: “Kasi mukughanaghana kuti tikwenera kuchita vichi kuti tisange ŵabwezi ŵawemi? Kasi mungatemwa nimulongorani ntharika yinyake ya mu Baibolo? Ntharika iyi yikuti: ‘Kwambiska zawe vili nga nkhujulira maji; pambere mbembe yindambe, iwe fumapo.’ Kasi mukughanaghana kuti ntharika iyi yingamovwirani imwe na ŵabwezi ŵinu?” (Zinth. 17:14) Para mungachita nthena, vingamovwirani kumanya ŵanthu awo ŵakukhumba kumanya vinandi.

14. Kasi mubali munyake ku Far East wakuchita wuli kuti wawovwire awo ŵakugomezga yayi mwa Chiuta?

¹⁴ Wuli pakuyowoya za ŵanthu awo ŵakugomezga mwa Chiuta yayi? Mubali munyake ku Far East, uyo wapharazga nyengo yitali ku ŵanthu awo ŵakusopa yayi, wakuti: “Kanandi kuno para munthu wati ‘Nkhugomezga mwa Chiuta yayi,’ wakung’anamura kuti wakugomezga yayi mwa ŵachiuta awo ŵanthu ŵanandi ŵakusopa ku  chigaŵa ichi. Nkhuŵazomerezga kuti ŵachiuta ŵanandi mbakupangika na ŵanthu ndipo mbautesi. Kanandi nkhuŵazga lemba la Yeremiya 16:20 ilo likuti: ‘Kasi munthu wangajipangira ŵachiuta, apo mbachiuta nadi yayi?’ Pamanyuma nkhuŵafumba kuti: ‘Kasi mungamumanya wuli Chiuta waunenesko?’ Nkhuŵategherezga, ndipo pamanyuma nkhuŵazga lemba la Yesaya 41:23 ilo likuti: ‘Tiphalirani ivyo vichitikenge munthazi, mwakuti timanye kuti ndimwe ŵachiuta.’ Kufuma apo, nkhuŵalongora ivyo Yehova wachitenge munthazi.”

15. Kasi tingasambirako vichi kwa mubali wa ku East Asia?

¹⁵ Mubali munyake ku East Asia wakuyowoya ivyo wakuchita para wakuwelerako ku ŵanthu. Iyo wakuti: “Nkhuŵalongora vinjeru ivyo vili mu Baibolo, mauchimi gha Baibolo agho ghafiskika, na malango agho ghakulongozga chilengiwa. Kufuma apo nkhuŵalongora fundo izo zikulongora kuti kuli Mlengi uyo ngwamoyo na wavinjeru. Para munthu wamba kuzomerezga kuti Chiuta waliko, nkhwamba kumulongora ivyo Baibolo likuyowoya vya Yehova.

16. Kuyana na Ŵahebere 11:6, chifukwa wuli ŵanthu awo tikusambira nawo ŵakwenera kuligomezga Baibolo na kuŵa na chipulikano mwa Chiuta, ndipo tingaŵawovwira wuli?

¹⁶ Usange tikusambira Baibolo na ŵanthu ŵambura kusopa, tikwenera kulutilira kuŵawovwira kukhozga chipulikano chawo kuti kuli Chiuta. (Ŵazgani Ŵahebere 11:6.) Tikweneraso kuŵawovwira kuti ŵambe kugomezga Baibolo. Kuti tichite nthena, nyengo zinyake pangakhumbikwira kuŵasambizga fundo zinyake mwakuwerezgawerezga. Nyengo zose para mukusambira, chingaŵa makora kudumbiskana nawo ukaboni uwo ukulongora kuti Baibolo ni Mazgu gha Chiuta. Mungasambira nawo mwakudumura mauchimi gha mu Baibolo agho ghali kufiskika, ivyo vikulongora kuti Baibolo likuneneska pa nkhani ya sayansi na mbiri, panji umo Baibolo likutovwilira pa umoyo withu.

17. Kasi chichitikenge ntchivichi usange tikutemwa ŵanthu?

¹⁷ Tikovwira ŵanthu kuŵa ŵasambiri ŵa Khristu para tikulongora kuti tikuŵatemwa, kwali ŵali na chisopa panji yayi. (1 Kor. 13:1) Para tikuŵasambizga, chilato chithu ntchakuti ŵamanye kuti Chiuta wakutitemwa ndipo wakukhumba kuti nase timutemwenge. Chaka chilichose, ŵanthu ŵanandi awo ŵakatemwanga yayi kuyowoya nawo vya chisopa, ŵakubatizika chifukwa ŵasambira kutemwa Chiuta. Ntheura, ŵani na maghanoghano ghakwenelera, ndipo longorani kuti mukuŵaghanaghanira ŵanthu ŵa mtundu uliwose. Ŵategherezgani. Yezgani kuŵapulikiska. Ŵasambizgani umo ŵangaŵira ŵasambiri ŵa Khristu kwizira mu vyakuchita vinu.